งูเหลือมอ้อ

งูเหลือมอ้อ
งูเหลือมอ้อหรืองูหัวกะโหลกที่สวนสัตว์พาต้า
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Reptilia
อันดับ:	Squamata
อันดับย่อย:	Serpentes
วงศ์:	Homalopsidae
สกุล:	Homalopsis
สปีชีส์:	H.  buccata
ชื่อทวินาม
Homalopsis buccata (Linnaeus, 1758)
ชื่อพ้อง
Coluber buccatus Linnaeus, 1758 Coluber horridus Daudin, 1803 Coluber monilis Linnaeus, 1758 Homalopsis horridus (Daudin, 1803) Homalopsis monilis (Linnaeus, 1758) Vipera buccata (Linnaeus, 1758)

งูเหลือมอ้อ หรือที่นิยมเรียกกันว่า งูหัวกะโหลก (ชื่อวิทยาศาสตร์: Homalopsis buccata) เป็นงูพิษอ่อนชนิดหนึ่ง จัดอยู่ในวงศ์งูน้ำ (Homalopsidae)

อดีตเคยถูกจัดให้เป็นงูเพียงชนิดเดียวเท่านั้นที่อยู่ในสกุล Homalopsis แต่ปัจจุบันได้มีการจำแนกออกใหม่เป็น 5 ชนิด

ลักษณะ

งูเหลือมอ้อ เป็นสัตว์ชนิดแรก ๆ ชนิดหนึ่งที่ได้รับการอนุกรมวิธาน มีลวดลายสีน้ำตาลอ่อนที่ส่วนหัวแลคล้ายหัวกะโหลก อันเป็นที่มาของชื่อเรียก มีรูจมูกที่อยู่ด้านบนของส่วนหัวเพื่อสะดวกในการหายใจเมื่อขึ้นมาจากน้ำ เกล็ดที่ท้องมีพัฒนาการดี สามารถทำให้เลื้อยบนบกได้อย่างคล่องแคล่ว

มีขนาดโตเต็มที่ประมาณ 2 เมตร ในชีวิตส่วนใหญ่อยู่ในน้ำ แม้กระทั่งตอนออกลูก ลูกงูแรกเกิดมีลายเหมือนตัวเต็มวัย แต่จะมีความต่างของสีมากกว่าโดยส่วนที่เป็นสีอ่อนในงูแรกเกิดมักเป็นสีชมพู เมื่อโตขึ้นสีจะเข้มขึ้นจนเป็นสีน้ำตาลเข้ม ในงูขนาดใหญ่แทบจะไม่เห็นลายบนตัว

ถิ่นที่อยู่

พบกระจายพันธุ์ในเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในแหล่งน้ำ สำหรับในประเทศไทยพบได้ทุกภาค งูหัวกะโหลกมักจะอาศัยตามแหล่งน้ำนิ่ง น้ำไม่ไหลเชี่ยว ต่างกับพื้นที่ภาคใต้ที่มักจะอาศัยอยู่ในลำธารหรือโตรกธารน้ำไหล โดยจะหลบตัวอยู่ตามซอกหินเพื่อไม่ให้กระแสน้ำพัดพาไป หากินสัตว์น้ำและสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำเช่นปลากัดปีนัง ปลากัดอมไข่กระบี่ ปลากัดหัวโม่งจันทบุรี ปลากัดอมไข่สงขลา,ปลากัดภาคกลาง ปลากัดอีสาน ปลากัดภาคใต้ ปลากัดตะวันออก ปลากัดมหาชัย ปลากัดช้าง ปลากระดี่ ปลากริมทุกชนิด ปลาไหลนา กบ เขียดและเขียดงู เป็นอาหาร โดยพฤติกรรมการล่าเหยื่อมีทั้งแบบซ่อนอยู่นิ่ง ๆ ให้เหยื่อเข้ามาหาเอง และบุกจู่โจมเหยื่อเอง

พฤติกรรม

เป็นงูที่มีนิสัยไม่ดุร้าย มีพิษที่อ่อนมาก ไม่ปรากฏว่าทำร้ายมนุษย์ได้ ผู้ที่โดนกัดจะมีแผลเพียงเลือดออกเท่านั้น จึงนิยมเลี้ยงกันเป็นสัตว์เลี้ยงสำหรับผู้ที่นิยมเลี้ยงสัตว์เลื้อยคลาน นอกจากนี้แล้ว งูหัวกะโหลกยังใช้ประโยชน์จากหนังบนหัวในเชิงอุตสาหกรรมเครื่องหนัง อีกด้วย ที่เวียดนาม มีเกษตรกรรายหนึ่งได้เลี้ยงงูหัวกะโหลกเพื่อส่งขาย ทำรายได้ดี โดยมีราคาซื้อขายตั้งแต่ 80,000–100,000 ด่ง (3.8–4.7 ดอลลาร์) ต่อกิโลกรัม ในงูตัวเล็กน้ำหนัก 80–100 กรัม หรือราว 1 ขีด

อ้างอิง

1. จาก IUCN (อังกฤษ)
2. มนตรี สุมณฑา, งูหัวกะโหลก หรืองูเหลือมอ้อ (Homalopsis buccata (Linneaus, 1758)) คอลัมน์ Exotic Pets หน้า 152-155 นิตยสาร Aquarium Biz ฉบับที่ 21 ปีที่ 2: มีนาคม ค.ศ. 2012
3. "Homalopsis". ระบบข้อมูลการจำแนกพันธุ์แบบบูรณาการ.
4. John C. Murphy, Harold K. Voris, B.H.C.K. Murthy, Joshua Traub & Christina Cumberbatch. 2012: The masked water snakes of the genus Homalopsis Kuhl & van Hasselt, 1822 (Squamata, Serpentes, Homalopsidae), with the description of a new species. Zootaxa, 3208: 1–26. Preview
5. "ชี้ช่องรวย.. เลี้ยงงูขายฟันกำไรปีละล้านไม่ยาก เกษตรกรเวียดนามไม่หวงวิชา". ผู้จัดการออนไลน์. 16 October 2014. สืบค้นเมื่อ 4 December 2014.

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Homalopsis buccata จากวิกิสปีชีส์