ตะพาบม่านลายไทย (อังกฤษ: Asian narrow-headed softshell turtle, Siamese narrow-headed softshell turtle, Nutaphand's narrow headed softshell turtle; ชื่อวิทยาศาสตร์: Chitra chitra) เป็นตะพาบที่มีลวดลายสวยและมีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก
มีรูปร่างคล้ายตะพาบทั่วไป แต่มีขนาดใหญ่กว่ามาก หัวเล็กและลำคอยาว จมูกค่อนข้างสั้นยาว เมื่อขนาดเล็กมากจะมีแถบสีเหลืองปนน้ำตาลบนส่วนหัวและกระดองอย่างชัดเจน โดยสีสันนั้นอาจปรับเปลี่ยนได้ตามสภาพแวดล้อม อาจจะเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอมม่วงก็ได้ บนกระดองลายแถบจะพาดผ่านส่วนหัวยาวอย่างต่อเนื่องมาบนกระดอง ส่วนท้องจะมีสีขาวหรือขาวอมชมพู โดยโตเต็มที่อาจยาวได้ถึง 1.5 เมตร ความกว้างของกระดอง 1 เมตร และหนักถึง 100–120 กิโลกรัม ตัวผู้มีขนาดเล็กกว่าตัวเมียครึ่งต่อครึ่ง เชื่อว่ามีอายุยืนยาวได้กว่า 100 ปี มีถิ่นกำเนิดที่แม่น้ำแคว จังหวัดกาญจนบุรี, แม่น้ำแม่กลอง จังหวัดราชบุรี และแม่น้ำปิงในเขตภาคเหนือของประเทศไทยเท่านั้น และมีรายงานว่าพบที่ลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยาในภาคกลาง และพบที่มาเลเซียและอินโดนีเซียด้วย (โดยแบ่งออกเป็น 2 ชนิดย่อย)
ตะพาบตัวเมียจะขึ้นมาวางไข่บนหาดทรายริมแหล่งน้ำ โดยขุดหลุมลึก 40–50 เซนติเมตร ออกไข่เสร็จแล้วจะปิดทรายไว้ปากหลุมทิ้งไว้ประมาณ 2 เดือน ไข่จะฟักออกเป็นตัว ลูกตะพาบจะวิ่งหาลงน้ำ และหาอาหาร ซึ่งได้แก่ ลูกปลา, ลูกกุ้งและสัตว์น้ำขนาดเล็กเป็นอาหาร เลี้ยงตัวจนถึงวัยเจริญพันธุ์ โดยพฤติกรรมในธรรมชาติจะฝังตัวอยู่ใต้ทรายในพื้นน้ำ โผล่มาแต่เฉพาะตาและจมูกเท่านั้น และจะหาเหยื่อด้วยวิธีการซุ่มนี้
สถานภาพปัจจุบันไม่พบรายงานในธรรมชาติมานานเป็นระยะเวลากว่า 30 ปีแล้ว จนเชื่อได้ว่าอาจสูญพันธุ์ไปแล้วจากแหล่งธรรมชาติ เนื่องจากถูกล่าเป็นอาหารและสัตว์เลี้ยงอย่างมาก รวมทั้งถูกคุกคามในเรื่องที่อยู่อาศัยในธรรมชาติด้วย และเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พุทธศักราช 2535 แต่ปัจจุบัน กรมประมงสามารถเพาะขยายพันธุ์ตะพาบม่านลายไทยได้สำเร็จในที่เลี้ยงได้แล้วในปี 2545 โดยให้ผสมพันธุ์ในน้ำและขึ้นมาวางไข่บนหาดทรายในฤดูหนาวช่วงเดือนธันวาคมถึงกุมภาพันธ์ ตะพาบม่านลายไทยอัตราการเจริญเติบโตเทียบกับเต่าหรือตะพาบชนิดอื่นแล้ว นับว่ามีอัตราการเจริญเติบโตที่ช้ากว่ามาก
และในต้นปี 2553 แม่พันธุ์ตะพาบม่านลายไทยของกรมประมงก็ได้วางไข่สูงสุดถึง 305 ฟอง ซึ่งนับว่ามากสุดเท่าที่เคยมีมา ใช้เวลาฟัก 61–70 วัน โดยฟักเป็นตัวทั้งหมด 92 ฟอง คิด เป็นอัตราการฟักประมาณร้อยละ 30 ซึ่งทางกรมประมงตั้งเป้าหมายจะเพาะขยายพันธุ์ให้มากขึ้นกว่านี้เพื่อจะได้ปล่อยลูกตะพาบลงสู่ธรรมชาติ เพื่อมิให้เกิดการสูญพันธุ์
นอกจากนี้แล้ว ตะพาบม่านลายไทยยังมีชื่อเรียกอื่น ๆ อีกว่า "กริวลาย", "กราวด่าง", "ม่อมลาย", "มั่มลาย" เป็นต้น
โดยที่ตะพาบม่านลายไทยเดิมถูกจัดเป็นชนิดเดียวและใช้ชื่อวิทยาศาสตร์เดียวกับ ตะพาบม่านลายอินเดีย (C. indica) ซึ่งเป็นชนิดที่พบในอินเดียและปากีสถาน แต่ทว่าได้ถูกอนุกรมวิธานใหม่จาก น.อ.(พิเศษ) วิโรจน์ นุตพันธุ์ นักวิทยาศาสตร์ชาวไทย เมื่อปี ค.ศ. 1986 โดยจำแนกออกเป็นชนิดใหม่
ดูเพิ่มอ้างอิง - Asian Turtle Trade Working Group 2000. Chitra chitra. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 9 July 2007.
- ↑ Fritz Uwe (2007). "Checklist of Chelonians of the World" (PDF). Vertebrate Zoology. 57 (2): 311–312. ISSN 18640-5755. เก็บ (PDF) จากแหล่งเดิมเมื่อ 2010-12-17. สืบค้นเมื่อ 29 May 2012.
- คอลัมน์ V.I.P. ตอน กริวดาว... เสียดาย! สูญพันธุ์ตั้งแต่ยังไม่ได้เกิด โดย กิตติพงษ์ จารุธาณินทร์ หน้า 108-109 นิตยสาร Aquarium Biz Vol.1 ฉบับที่ 11 ประจำเดือนพฤษภาคม 2011
- . วิทยาศาสตร์กับสุราษฎร์ธานี. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2013-07-10. สืบค้นเมื่อ 2 January 2014.
- "เพาะพันธุ์ตะพาบม่านลายได้ยอดทะลุเป้า". เดลินิวส์. 15 July 2010. สืบค้นเมื่อ 2 January 2014.
- "ตะพาบม่านลาย". กรมประมง. สืบค้นเมื่อ 2 January 2014.
แหล่งข้อมูลอื่น - สารคดีตะพาบม่านลาย
- ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Chitra chitra จากวิกิสปีชีส์
ตะพาบม, านลายไทย, ปวาดสถานะการอน, กษ, เส, ยงข, นว, กฤต, อการส, ญพ, นธ, iucn, การจำแนกช, นทางว, ทยาศาสตร, อาณาจ, กร, animaliaไฟล, chordataช, sauropsidaอ, นด, testudinesวงศ, trionychidaeสก, chitraสป, chitraช, อทว, นามchitra, chitranutphand, 1986ชน, ดย, อย, chitr. taphabmanlayithyrupwadtaphabmanlayithysthanakarxnurksesiyngkhnwikvtitxkarsuyphnthu IUCN 2 3 1 karcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Animaliaiflm Chordatachn Sauropsidaxndb Testudineswngs Trionychidaeskul Chitraspichis C chitrachuxthwinamChitra chitraNutphand 1986chnidyxy 2 C c chitra phbinlumaemnaaemklxngkhxngithy C c javanensis phbinchwa chuxphxng 2 C c chitra Chitra chitra Nutaphand 1986 Chitra chitra chitra McCord amp Pritchard 2003 C c javanensis Chitra selenkae Jaekel 1911 Chitra chitra javanensis McCord amp Pritchard 2003 Chitra chitra javanica Iskandar amp Mumpuni 2003 sakdphid Chitra chitra javaensis Artner 2003 sakdphid taphabmanlayithy xngkvs Asian narrow headed softshell turtle Siamese narrow headed softshell turtle Nutaphand s narrow headed softshell turtle chuxwithyasastr Chitra chitra epntaphabthimilwdlayswyaelamikhnadihythisudinolk 3 miruprangkhlaytaphabthwip aetmikhnadihykwamak hwelkaelalakhxyaw cmukkhxnkhangsnyaw emuxkhnadelkmakcamiaethbsiehluxngpnnatalbnswnhwaelakradxngxyangchdecn odysisnnnxacprbepliynidtamsphaphaewdlxm xaccaepliynepnsinatalxmmwngkid bnkradxnglayaethbcaphadphanswnhwyawxyangtxenuxngmabnkradxng swnthxngcamisikhawhruxkhawxmchmphu odyotetmthixacyawidthung 1 5 emtr khwamkwangkhxngkradxng 1 emtr aelahnkthung 100 120 kiolkrm twphumikhnadelkkwatwemiykhrungtxkhrung echuxwamixayuyunyawidkwa 100 pi mithinkaenidthiaemnaaekhw cnghwdkaycnburi aemnaaemklxng cnghwdrachburi aelaaemnapinginekhtphakhehnuxkhxngpraethsithyethann aelamiraynganwaphbthilumaemnaecaphrayainphakhklang aelaphbthimaelesiyaelaxinodniesiydwy odyaebngxxkepn 2 chnidyxy 2 taphabtwemiycakhunmawangikhbnhadthrayrimaehlngna odykhudhlumluk 40 50 esntiemtr xxkikhesrcaelwcapidthrayiwpakhlumthingiwpraman 2 eduxn ikhcafkxxkepntw luktaphabcawinghalngna aelahaxahar sungidaek lukpla lukkungaelastwnakhnadelkepnxahar eliyngtwcnthungwyecriyphnthu odyphvtikrrminthrrmchaticafngtwxyuitthrayinphunna ophlmaaetechphaataaelacmukethann aelacahaehyuxdwywithikarsumnisthanphaphpccubnimphbraynganinthrrmchatimananepnrayaewlakwa 30 piaelw cnechuxidwaxacsuyphnthuipaelwcakaehlngthrrmchati enuxngcakthuklaepnxaharaelastweliyngxyangmak rwmthngthukkhukkhamineruxngthixyuxasyinthrrmchatidwy aelaepnstwpakhumkhrxngtamphrarachbyytisngwnaelakhumkhrxngstwpa phuththskrach 2535 aetpccubn krmpramngsamarthephaakhyayphnthutaphabmanlayithyidsaercinthieliyngidaelwinpi 2545 odyihphsmphnthuinnaaelakhunmawangikhbnhadthrayinvduhnawchwngeduxnthnwakhmthungkumphaphnth taphabmanlayithyxtrakarecriyetibotethiybkbetahruxtaphabchnidxunaelw nbwamixtrakarecriyetibotthichakwamak 4 aelaintnpi 2553 aemphnthutaphabmanlayithykhxngkrmpramngkidwangikhsungsudthung 305 fxng sungnbwamaksudethathiekhymima ichewlafk 61 70 wn odyfkepntwthnghmd 92 fxng khid epnxtrakarfkpramanrxyla 30 sungthangkrmpramngtngepahmaycaephaakhyayphnthuihmakkhunkwaniephuxcaidplxyluktaphablngsuthrrmchati ephuxmiihekidkarsuyphnthu 5 nxkcakniaelw taphabmanlayithyyngmichuxeriykxun xikwa kriwlay krawdang mxmlay mmlay epntnodythitaphabmanlayithyedimthukcdepnchnidediywaelaichchuxwithyasastrediywkb taphabmanlayxinediy C indica sungepnchnidthiphbinxinediyaelapakisthan aetthwaidthukxnukrmwithanihmcak n x phiess wiorcn nutphnthu nkwithyasastrchawithy emuxpi kh s 1986 odycaaenkxxkepnchnidihm 6 duephim aekikhtaphabmanlayxinediy taphabmanlayphmaxangxing aekikh Asian Turtle Trade Working Group 2000 Chitra chitra 2006 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 9 July 2007 2 0 2 1 2 2 Fritz Uwe 2007 Checklist of Chelonians of the World PDF Vertebrate Zoology 57 2 311 312 ISSN 18640 5755 ekb PDF cakaehlngedimemux 2010 12 17 subkhnemux 29 May 2012 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help khxlmn V I P txn kriwdaw esiyday suyphnthutngaetyngimidekid ody kittiphngs caruthaninthr hna 108 109 nitysar Aquarium Biz Vol 1 chbbthi 11 pracaeduxnphvsphakhm 2011 taphabmanlay withyasastrkbsurasdrthani khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim emux 2013 07 10 subkhnemux 2 January 2014 ephaaphnthutaphabmanlayidyxdthaluepa edliniws 15 July 2010 subkhnemux 2 January 2014 taphabmanlay krmpramng subkhnemux 2 January 2014 aehlngkhxmulxun aekikhkhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb Chitra chitrasarkhditaphabmanlay khxmulekiywkhxngkb Chitra chitra cakwikispichis ekhathungcak https th wikipedia org w index php title taphabmanlayithy amp oldid 9643537, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
