ทางรถไฟสายเด่นชัย–เชียงราย–เชียงของ

ทางรถไฟสายชุมทางเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ เป็นหนึ่งในโครงการของการรถไฟแห่งประเทศไทย และเป็น 1 ใน 2 ส่วนต่อขยายของทางรถไฟสายเหนือ มีวัตถุประสงค์รองรับการเดินทางและขนส่งสินค้าภาคเหนือ รวมถึงรองรับศูนย์เปลี่ยนถ่ายสินค้าเชียงของที่กำลังก่อสร้างจะเชื่อมการค้าระเบียงเศรษฐกิจแนวเหนือ-ใต้จากไทยไปลาว จีน เวียดนาม และเขตเศรษฐกิจตามนโยบายของรัฐบาล เดิมมีกำหนดการสร้างในปี พ.ศ. 2560 แต่เลื่อนออกไปในปี พ.ศ. 2564 ในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2561 ครม. มีมติอนุมัติโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่สายเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ รวมระยะทาง 323 กม. วงเงินรวม 85,345 ล้านบาท ระยะเวลาดำเนินการ 7 ปี กระทรวงคมนาคมเร่งให้การรถไฟแห่งประเทศไทย เริ่มเวรคืนที่ดินและเปิดการประมูลภายในปี 2564 และมีกำหนดการก่อสร้าง 5 ปี เปิดบริการในปี 2571

ทางรถไฟสายเด่นชัย–เชียงราย–เชียงของ
ข้อมูลทั่วไป
รูปแบบ	รถไฟระหว่างเมือง
ระบบ	รถไฟทางไกล ของการรถไฟแห่งประเทศไทย
สถานะ	โครงการส่วนต่อขยาย
ปลายทาง	เด่นชัย เชียงของ เชียงแสน
การดำเนินงาน
เปิดเมื่อ	เริ่มก่อสร้าง พ.ศ. 2565 เปิดบริการพ.ศ. 2571
เจ้าของ	การรถไฟแห่งประเทศไทย
ผู้ดำเนินงาน	การรถไฟแห่งประเทศไทย และบริษัทเอกชนในส่วน ของสถานีขนถ่ายสินค้า
ข้อมูลทางเทคนิค
ระยะทาง	323.1 กม. (200.77 ไมล์)
รางกว้าง	ราง 1 เมตร ทางคู่

ประวัติทางรถไฟสายชุมทางเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ

 

โครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่สายชุมทางเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ ระยะทาง 326 กิโลเมตร  ในอดีตรัฐบาลไทยได้ทำการศึกษาเส้นทางนี้มาตั้งแต่ปี 2503 และสำรวจพื้นที่ปี 2512 โดยกำหนดให้ใช้เส้นทางเด่นชัย - แพร่ - สอง - เชียงม่วน - ดอกคำใต้ - พะเยา - ป่าแดด - เชียงราย ระยะทางรวม 273 กิโลเมตร 

ต่อมาปี 2537-2538 การรถไฟแห่งประเทศไทย (รฟท.) ได้ว่าจ้างที่ปรึกษาทำการทบทวนผลการศึกษาได้ข้อสรุปว่าเส้นทางชุมทางเด่นชัย - แพร่ - สอง - งาว (ลำปาง) - พะเยา -เชียงราย ย่นระยะทางเหลือประมาณ 246 กิโลเมตร ทำให้ในปี 2539-2541 ใช้งบประมาณราว 2.2 ล้านบาท ทาง รฟท.จึงได้ว่าจ้างเอกชนให้สำรวจออกแบบและศึกษาผลกระทบ จนมีพระราชกฤษฎีกาเวนคืนที่ดินในปี 2544 กระทั่งปี 2547 รัฐบาลในขณะนั้นได้ให้ศึกษาความเหมาะสมอีกโดยให้เหตุผลว่าเพื่อให้เชื่อมกับจีนตอนใต้ กระทั่งปี 2551 ยังให้ศึกษาเพื่อให้เชื่อมชายแดน จ.เชียงราย และระบบรางของจีนได้ 

จนถึงปี 2553-2554 จึงเริ่มศึกษารถไฟแบบทางคู่ เพื่อให้มีขนาดกว้างขึ้นเป็น 1.453 เมตร และกรณีเส้นทางใน จ.เชียงราย ให้แยกเส้นทางไปยังท่าเรือแม่น้ำโขงเชียงแสนแห่งที่ 2 ต.บ้านแซว อ.เชียงแสน และสะพานข้ามแม่น้ำโขงไทย-ลาว ที่ อ.เชียงของ อีกด้วย 

ทั้งนี้ แนวเส้นทางล่าสุดที่ศึกษาจึงมีระยะทางรวมประมาณ 323.1 กิโลเมตร กำหนดให้มีทั้งหมด 26 สถานีผ่าน จ.แพร่ ลำปาง พะเยา และเชียงราย และมีการเจาะภูเขาเป็นอุโมงค์เพื่อเชื่อมเส้นทาง อ.เชียงของ

พ.ศ. 2561  ครม. มีมติอนุมัติโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่สายเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ ประกอบด้วย สถานี 26 สถานี ลานขนถ่ายสินค้า 4 แห่ง ลานกองเก็บตู้สินค้า 1 แห่ง ก่อสร้างอุโมงค์รถไฟ 4 อุโมงค์ ก่อสร้างถนนยกข้ามทางรถไฟ 40 แห่ง และถนนลอดใต้ทางรถไฟ 102 แห่ง โครงการเริ่มเริ่มต้นจาก จ.แพร่, จ.ลำปาง, จ.พะเยา, จ.เชียงราย จนถึงเชียงของ

19 มีนาคม 2564 การรถไฟแห่งประเทศไทยเริ่มเปิดซองประมูลด้วยระบบจัดซื้อจัดจ้างอิเล็กทรอนิกส์ (e-biddig) ตั้งแต่วันที่ 19 มีนาคมถึง วันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ.2564 และยื่นข้อเสนอวันที่ 18 พ.ค. 2564 แบ่งการก่อสร้างออกเป็น 3 สัญญา คือ สัญญาที่ 1 ช่วงเด่นชัย-งาว ระยะทาง 103 กม. สัญญาที่ 2 ช่วงงาว-เชียงราย ระยะทาง 132 กม. และสัญญาที่ 3 ช่วงเชียงราย-เชียงของ ระยะทาง 87 กม. โดยมีกำหนดการก่อสร้าง 5 ปี กำหนดเปิดให้บริการปี 2571

27 มิถุนายน 2564 เว็บไซต์ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่กำหนดเขตที่ดินที่จะเวนคืนในท้องที่บางส่วนในท้องที่ อ.เด่นชัย อ.สูงเม่น อ.เมืองแพร่ อ.หนองม่วงไข่ อ.สอง จ.แพร่ อ.งาว จังหวัดลำปาง อ.เมืองพะเยา อ.ดอกคำใต้ อ.ภูกามยาว จ.พะเยา และ อ.ป่าแดด อ.เทิง อ.เมืองเชียงราย อ.เวียงชัย อ.เวียงเชียงรุ้ง อ.ดอยหลวง อ.เชียงของ จ.เชียงราย  เพื่อดำเนินโครงการก่อสร้างทางรถไฟสายเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ พ.ศ.2564 ทั้งนี้ พรฎ.ฉบับนี้มีผลบังคับใช้วันถัดไปนับตั้งแต่ประกาศในราชกฤษจานุเบกษา (28พ.ค.64)  โดยมีพื้นที่ที่จะเวนคืนกว่า10,000ไร่ ที่ดิน7,000แปลง

เมื่อโครงการแล้วเสร็จจะรองรับการเดินทาง การค้าชายแดน การท่องเที่ยว และโลจิสติกส์ภาคเหนือตอนบน รวมถึงรองรับศูนย์เปลี่ยนถ่ายสินค้าเชียงของ เชื่อมการค้าระเบียงเศรษฐกิจแนวเหนือ-ใต้จากประเทศไทย ไปยังลาว พม่า และจีนตอนใต้ และจะช่วยผลักดันเขตเศรษฐกิจพิเศษจังหวัดเชียงรายที่รัฐบาลกำลังผลักดันให้เกิดได้เร็วขึ้น

รายชื่อสถานีรถไฟเส้นทางชุมทางเด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ

ชื่อสถานี / ที่หยุดรถ	ชื่อภาษาอังกฤษ	เลขรหัส	ระยะทางจาก กท.	ชั้นสถานี	ตัวย่อ	อาณัติสัญญาณ	ระบบบังคับประแจ	จำนวนรางในย่านสถานี	จำนวนชานชาลา	ที่ตี้ง			จำนวนขบวนที่หยุดรับส่งผู้โดยสาร	หมายเหตุ
										ตำบล	อำเภอ	จังหวัด
เด่นชัย - เชียงของ
มาจากสถานีรถไฟกรุงเทพฯอนาคตจะยกเลิกสถานีกรุงเทพและย้ายสถานีกรุงเทพเป็นสถานีกลางบางซื่อ
ชุมทางเด่นชัย	Den Chai	1164	533.94 กม.	1	ดช.	หางปลา ใช้สัญญาณเข้าเขตนอก ใช้ห่วงทางสะดวก	สายลวด	11	3	เด่นชัย	เด่นชัย	แพร่	16	*เป็นสถานีต้นทางของส่วนต่อขยาย เชื่อมต่อกับทางรถไฟสายเหนือ
สูงเม่น	Sung Men		547.80 กม.	2						พระหลวง	สูงเม่น			*เป็นสถานีย่อย สถานีประจำอำเภอ
แพร่	Phrae		560.50 กม.	1						ทุ่งกวาว	เมืองแพร่			*เป็นสถานีขนาดใหญ่
หนองม่วงไข่	Nong Muang Khai		572.00 กม.	3						หนองม่วงไข่
หนองเสี้ยว	Nong Siao		584.10 กม.	ป้ายหยุดรถ						หัวเมือง	สอง
สอง	Song		591.00 กม.	2						บ้านหนุน				*เป็นสถานีย่อย สถานีประจำอำเภอ
- เข้าอุโมงค์ อ.สอง แห่งที่ 1 ยาว 1125.00 เมตร กม.ที่ 606.200-607.325
- เข้าอุโมงค์ อ.สอง แหงที่2 ยาว 6375.00 เมตร กม.ที่ 609.050-615.425
แม่ตีบ	Mae Tip		618.00 กม.	ป้ายหยุดรถ						แม่ตีบ	งาว	ลำปาง		*เข้าเขตจังหวัดลำปาง
งาว	Ngao		637.00 กม.	2						หลวงเหนือ				*เป็นสถานีย่อย สถานีประจำอำเภอ
ปงเตา	Pong Tao		642.25 กม.	ป้ายหยุดรถ						ปงเตา
- เข้าอุโมงค์ มหาวิทยาลัยพะเยา ยาว 2825.00 เมตร กม.ที่ 663.400-666.225
มหาวิทยาลัยพะเยา	University of Phayao		670.60 กม.	2						แม่กา	เมืองพะเยา	พะเยา		*เข้าเขตจังหวัดพะเยา
บ้านโทกหวาก	Ban Thok Wak		677.55 กม.	ป้ายหยุดรถ
พะเยา	Phayao		683.40 กม.	1						จำป่าหวาย				*เป็นสถานีขนาดใหญ่
ดงเจน	Dong Chen		689.75 กม.	ป้ายหยุดรถ						ท่าวังทอง				*เป็นสถานีย่อย สถานีประจำอำเภอ
บ้านร้อง	Ban Rong		696.55 กม.	ป้ายหยุดรถ						ดงเจน	ภูกามยาว
บ้านใหม่ (พะเยา)	Ban Mai		709.90 กม.	ป้ายหยุดรถ						ห้วยแก้ว
ป่าแดด	Pa Daet		724.55 กม.	2						โรงช้าง	ป่าแดด	เชียงราย		*เข้าเขตจังหวัดเชียงราย *เป็นสถานีย่อย สถานีประจำอำเภอ
ป่าแงะ	Pa Ngae		732.20 กม.	ป้ายหยุดรถ						ป่าแงะ
บ้านโป่งเกลือ	Ban Pong Kluea		743.20 กม.	ป้ายหยุดรถ						ดอยลาน	เมืองเชียงราย
สันป่าเหียง	San Pa Hiang		756.10 กม.	ป้ายหยุดรถ						ห้วยสัก
เชียงราย	Chiang Rai		771.80 กม.	1						เวียงชัย	เวียงชัย			*จุดจอดขนถ่ายตู้สินค้า เป็นสถานีขนาดใหญ่
ทุ่งก่อ	Thung Ko		785.50 กม.	ป้ายหยุดรถ						ทุ่งก่อ
เวียงเชียงรุ้ง	Waing Chiang Rung		796.45 กม.	2						ทุ่งก่อ	เวียงเชียงรุ้ง			*เป็นสถานีย่อย สถานีประจำอำเภอ
ชุมทางบ้านป่าซาง	Pa Sang Junction		807.43 กม.	3						ป่าซาง				*ส่วนต่อขยาย ช่วงชุมทางบ้านป่าซาง-เชียงแสน
- เข้าอุโมงค์ อ.ดอยหลวง ยาว 3600.00 เมตร กม.ที่ 816.600-820.200
บ้านเกี๋ยง	Ban Kiang		829.25 กม.	ป้ายหยุดรถ						ห้วยซ้อ	เชียงของ	เชียงราย
ศรีดอนชัย	Si Don Chai		839.19 กม.	ป้ายหยุดรถ						ศรีดอนชัย
เชียงของ	Chiang Khong		853.79 กม.	2						สถาน				*จุดเชื่อมต่อกับสะพานมิตรภาพไทย–ลาว 4 (เชียงของ–ห้วยทราย) จุดจอดขนถ่ายตู้สินค้า เป็นสถานีปลายทาง เป็นสถานีขนาดใหญ่
ชุมทางบ้านป่าซาง-เชียงแสน
ชุมทางบ้านป่าซาง	Pa Sang Junction		807.43 กม.	3						ป่าซาง	เวียงเชียงรุ้ง	เชียงราย		*เชื่อมต่อกับทางรถไฟสายเด่นชัย-เชียงของ (เส้นทางหลัก)
โชคชัย	Chok Chai		814.25 กม.	3						โชคชัย	ดอยหลวง
เชียงแสน	Chiang San		830.00 กม.	2						เวียง	เชียงแสน			*เป็นสถานีปลายทาง

จังหวัด อำเภอที่ผ่าน

จังหวัดเชียงราย

• เมืองเชียงราย
• เชียงของ
• เชียงแสน
• เวียงชัย
• เวียงเชียงรุ้ง
• ดอยหลวง
• เทิง
• ป่าแดด

จังหวัดพะเยา

• เมืองพะเยา
• ดอกคำใต้
• ภูกามยาว

จังหวัดลำปาง

• งาว

จังหวัดแพร่

• เมืองแพร่
• สอง
• หนองม่วงไข่
• สูงเม่น
• เด่นชัย

อ้างอิง

1. http://www.manager.co.th/Local/viewnews.aspx?NewsID=9600000027874
2. http://www.komchadluek.net/news/economic/265671
3. https://www.prachachat.net/property/news-103319
4. http://portal.rotfaithai.com/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&t=2631&start=240
5. ครม.ไฟเขียว รถไฟทางคู่ เด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ สร้างปี 62
6. ครม.อนุมัติทางคู่เด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ
7. "คลอดแล้วพรฎ.เวนคืน ทางคู่เด่นชัย-เชียงของหมื่นไร่". thansettakij (ภาษาอังกฤษ). 2021-05-28.
8. ลงพื้นที่เวนคืน 4 จังหวัดเหนือ สร้างรถไฟทางคู่สายมาราธอน เด่นชัย-เชียงราย-เชียงของ

แหล่งข้อมูลอื่น

ฐานข้อมูลการขนส่ง จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย