ปฐมพงษ์ โพธิ์ประสิทธินันท์

ปฐมพงษ์ โพธิ์ประสิทธินันท์ เป็นนักวิชาการทางบูรพคดีศึกษา สังกัดมหาวิทยาลัยมหิดล เคยมีผลงานเขียนทั้งบทกวีและบทความตามสื่อมวลชนมาระยะหนึ่งก่อนจะปักหลักทำงานสอนและวิจัยในวิชาชีพที่ถนัดอย่างจริงจังในปัจจุบัน

การศึกษา

ดร.ปฐมพงษ์ เกิดเมื่อ พ.ศ. 2510 ในครอบครัวที่มีพ่อแม่เป็นชาวนาและหมอลำพื้นบ้านในเวลาเดียวกัน บิดาเป็นชาวอำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี มารดาเป็นชาวจังหวัดศรีสะเกษ บวชเรียนแล้วสอบได้เปรียญ 9 ขณะเป็นสามเณร ได้รับพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ เป็น นาคหลวง รูปแรกของ วัดบวรนิเวศวิหาร, สำเร็จการศึกษาศาสนศาสตรบัณฑิต (สาขาภาษาและวรรรณคดีอังกฤษ) เกียรตินิยม ได้ที่ 1 ในคณะมนุษยศาสตร์ จากมหามกุฏราชวิทยาลัย หลังจากขอพระราชทานพระบรมราชานุญาตลาสิกขา สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกได้ประทานทุนส่วนพระองค์จาก มูลนิธิน้อย คชวัตรให้ศึกษาต่อจนสำเร็จอักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสันสกฤต-บาลี จาก คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ระหว่างศึกษา ได้ทุนคะแนนเยี่ยมภาษาสันสกฤตในนามนิสิตจุฬาฯ จาก มูลนิธิคีตาศรมประเทศไทย

หลังจากนั้น เจ้าประคุณสมเด็จฯ ได้ทรงสนับสนุนทุนให้ไปศึกษาต่อในประเทศอังกฤษ จนสำเร็จปริญญาโททาง วรรณคดี สันสกฤต ของ พระพุทธศาสนา มหายาน และของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู จากวิทยาลัยบูรพคดีศึกษาและอาฟริกาศึกษา มหาวิทยาลัยลอนดอน และปริญญาเอกจากคณะบูรพคดีศึกษา สถาบันตะวันออก มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด โดยสังกัดวิทยาลัยเซนต์แอนส์ ระหว่างศึกษาในออกซฟอร์ด มี ศ.ดร.ริชาร์ด ฟรานซิส กอมบริช ผู้ก่อตั้งศูนย์พุทธศาสน์ศึกษาในออกซฟอร์ด และ ดร.เจมส์ เบนสัน ผู้ชำนาญอัษฏาธยายี ของออกซฟอร์ดเป็นที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ วิชาที่ศึกษาในออกซฟอร์ดคือวรรณคดีพระเวท, อัษฏาธยายี ของ ปาณินิ, ภาษาอเวสตะ, ภาษาเปอร์เซียโบราณ และ นิรุกติศาสตร์เปรียบเทียบ ระหว่างศึกษา ได้ทุนโบเดนประจำสถาบันตะวันออกของมหาวิทยาลัยออกซฟอร์ดและทุนอื่นๆ ในออกซฟอร์ด เพื่อไปทำวิจัยเพิ่มเติมที่ภาควิชาสันสกฤตและอินเดียศึกษา มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ดในสหรัฐอเมริกา และมหาวิทยาลัยปารีสในฝรั่งเศส

คนไทยรุ่นก่อนที่เรียนภาษาบาลีและสันสกฤต ที่สถาบันตะวันออก มหาวิทยาลัยออกซฟอร์ด ได้แก่ กรมหมื่นนราธิปพงศ์ประพันธ์ (พระองค์วรรณไวทยากร), กรมพระจันทบุรีนฤนาถ, หม่อมหลวงปิ่น มาลากุล ฯลฯ แต่ ดร.ปฐมพงษ์เป็นคนไทยคนแรกที่สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก

สาขาที่สนใจเป็นพิเศษ

• ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู
• พระพุทธศาสนา
• ภาษาและวรรณคดีบาลีและสันสกฤต
• พระพุทธศาสนากับการรักษาโรค
• จรรยาบรรณแพทย์-พยาบาล

หน้าที่การงานในปัจจุบัน

• ประธานคณะกรรมการบริหารหลักสูตรดุษฎีบัณฑิต สาขา พุทธศาสน์ศึกษา (นานาชาติ) โครงการร่วมระหว่าง คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล และวิทยาลัยศาสนศึกษา มหาวิทยาลัยมหิดล
• ที่ปรึกษาทางวิชาการ มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์
• ที่ปรึกษาทางวิชาการ สำนักงานแม่กองธรรมสนามหลวง ของคณะสงฆ์ไทย
• ที่ปรึกษาทางวิชาการ ประจำ มูลนิธิแผ่นดินธรรม ในพระสังฆราชูปถัมภ์
• กรรมการอำนวยการ ประจำสำนักงานใหญ่องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก
• กรรมการคัดเลือกนักศึกษาให้เข้าศึกษาตามหลักสูตรศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต สาขา วิทยาการยาเสพติด (โครงการร่วมระหว่างคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลและบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล)
• กรรมการมูลนิธิปุญญานุภาพ (อนุสรณ์ถึง อ.สุชีพ ปุญญานุภาพ)
• อาจารย์พิเศษวิชา 'จรรยาบรรณแพทย์-พยาบาล' และ 'พระพุทธศาสนากับการรักษาโรค' คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล, คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล, คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
• อาจารย์พิเศษวิชามนุษยศาสตร์บูรณาการที่ คณะสัตวแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, หลักสูตรไอซีที(นานาชาติ)ของ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
• อาจารย์พิเศษมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขต วัดบวรนิเวศวิหาร

หน้าที่การงานในอดีต

• ที่ปรึกษากิตติมศักดิ์ คณะกรรมาธิการ การศาสนา ศิลปะและวัฒนธรรมสภาผู้แทนราษฎร (รัฐบาล ฯพณฯ ชวน หลีกภัย)
• คอลัมนิสต์หนังสือพิมพ์มติชน ปีพ.ศ. 2537; คอลัมนิสต์หนังสือพิมพ์สยามรัฐ ปีพ.ศ. 2547
• อาจารย์พิเศษวิชา จริยศาสตร์ พระพุทธศาสนา ที่ อายุรเวทวิทยาลัย (หมอชีวกโกมารภัจจ์) ตามคำเชิญของ ศ.นพ. อวย เกตุสิงห์
• บรรณาธิการ WFB Review ของ องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก(แทนอ.ศิริ พุทธศุกร์ ตามคำเชิญของ อ. สุชีพ ปุญญานุภาพ)
• บทกวีและบทความทั้งวิชาการและกึ่งวิชาการ เคยปรากฏตามนิตยสารทางพระพุทธศาสนารายเดือน, รายปักษ์และหนังสือพิมพ์รายวัน อาทิ มติชนทั้งรายวันและรายสัปดาห์, สยามรัฐรายวันและรายสัปดาห์,บางกอกโพสต์,วารสารพ.ส.ล, นิตยสารธรรมจักษุ, นิตยสารสมาธิ, วารสารสำนักเลขานุการสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายกและหนังสือที่พิมพ์ในโอกาสพิเศษต่างๆ ทั้งในนามจริงและนามแฝง ไม่ต่ำกว่า 80 เรื่อง

ตำราทางวิชาการ

• ศิลปะในการแปลภาษาบาลี. กรุงเทพฯ: มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย .
• ประวัติภาษาบาลี: ความเป็นมา และที่สัมพันธ์กับภาษาปรากฤตและสันสกฤต . กรุงเทพฯ : มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย
• บาลี-สันสกฤตวิชาการ (บรรณาธิการ). รวมบทความนักบาลีและสันสกฤตร่วมสมัย มูลนิธิมหามกุฏ ฯ จัดพิมพ์เนื่องในวันประสูติสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆ ปริณายก และเนื่องในวาระครบรอบ 100 ปี แห่งการสถาปนามหามกุฏราชวิทยาลัย
• ภาษาและภาษาศาสตร์ในบาลีและสันสกฤต. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย .
• Nine Lectures on Buddhism (ed.). A Collection of Articles from an International Conference held by the World Fellowship of Buddhists at Thammasat Univertsity in honour of H.M. King of Thailand on his 60 th Birthday Anniversay. Bangkok: The World Fellowsip of Buddhists.

บทความทางวิชาการ

• "การศึกษาของสงฆ์ในอดีต (ตั้งแต่สมัย พุทธกาลจนถึงรัชกาลที่ 4)." ใน 100 ปี มหามกุฏราชวิทยาลัย 2436 - 2536. กรุงเทพฯ : มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย, 2536, pp. 409-425
• "ความหมายดั้งเดิมของอาตมัน (อัตตา) ในอินเดีย." นิตยสารธรรมจักษุ ปีที่ 84 ปีที่ 85 ฉบับที่ 5 กุมภาพันธ์ 2544, pp. 64-71.
• "ภิกษุณีและสามเณรีในประเทศไทย: ทางตันและทางออก." นิตยสารธรรมจักษุ พฤศจิกายน 2545 (ภาคที่หนึ่ง ) และธันวาคม 2545 (ภาคที่สอง ).
• พระพุทธศาสนาจะช่วยแก้ปัญหาภาคใต้ได้อย่างไร?. ใน สันติวิธีจากมุมมองทางศาสนา (วารีญา ภวภูตานนท์ ณ มหาสารคามและคณะ, บรรณาธิการ). เอกสารประกอบการสัมมนา หลักสูตรศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาศาสนาเปรียบเทียบ ภาควิชามนุษยศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล 25 มีนาคม 2548, หน้า 125-133.
• Somdet Phra Nyanasamvara: The Supreme Patriarch of Thailand. In The WFB Review: A Special Volume in Honour of His Holiness the Supreme Patriarch of Thailand on the Auspicious Occasion of his 90th Birthday Anniversary. Vol. XL, No.4:October-December 2546 (2003):19-29.
• Life and Work of Sujib Punyanubhab (1917-2000): The Father of Modern Buddhist University in Thailand. In Buddhist Unity in the Globalisation Age (eds. Pathompong Bodhiprasiddhinand & Suchin Thongyuak). Bangkok: Mahamakut Buddhist University for the Fourth World Buddhist Summit, under the Patronage of H.H.Supreme Patriarch and with an Approval of the Thai Sangha Supreme Council in Celebration of the 60th Anniversary of His Majesty the King's Accession to the Throne at H.R.H.Prince Chumpon Khet Udomsak Hall, during 1-5 November 2548 (2005). Pp.116-137.

บทความนำเสนอในที่ประชุม

• พัฒนาการพระพุทธศาสนาในประเทศอังกฤษ: ประวัติศาสตร์และสถานการณ์ในปัจจุบัน. นำเสนอ ณ ห้องประชุมใหญ่ ของสำนักงานใหญ่องค์การพุทธศาสนิกสัมพันธ์แห่งโลก, มิถุนายน 2546.
• ข้อบกพร่องในการตรวจชำระคัมภีร์ภาษาบาลีของนักวิชาการภาษาบาลีในประเทศไทย: ปัญหาที่รอการแก้ไขเร่งด่วน. นำเสนอในที่ประชุมคณาจารย์ คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล, กันยายน 2546.
• Mind and Body Medicine (ความสัมพันธ์ระหว่างกายกับจิต,โรคทางกายที่เกิดจากจิตบกพร่อง,โรคทางจิตที่เกิดจากกายบกพร่อง,การบำบัดโรคทางกายด้วยจิต). นำเสนอในที่ประชุมคณาจารย์และนักวิจัยโครงการวิจัยธาลัสซีเมีย ประจำ สถาบันวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหิดล มี ศ.พญ.ชนิกา ตู้จินดา นายกสมาคมศิษย์เก่ามหาวิทยาลัยมหิดลและศ.นพ.สุทัศน์ ฟู่เจริญ กรรมการสภามหาวิทยาลัยมหิดล เป็นประธาน 27 มกราคม 2549; นำเสนอในที่ประชุมสมาชิก สมาคมค้นคว้าทางจิตแห่งประเทศไทย มีศ.ดร.นพ.เทพพนม เมืองแมน เป็นประธาน 20 กุมภาพันธ์ 2549; นำเสนอในงานประชุมนานานาชาติ มังสวิรัติแห่งภูมิภาคเอเซียครั้งที่ 2 ณ อาคารเฉลิมพระบารมี แพทยสมาคม ซอยศูนย์วิจัย ถนนเพชรบุรี กรุงเทพมหานคร จัดโดยสหพันธ์มังสวิรัติเอเซีย, สหพันธ์มังสวิรัติแห่งประเทศไทย, มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาวิทยาลัยหอการค้าไทยและสมาพันธ์อโรคยา โดยการสนับสนุนของ สำนักงานส่งเสริมสุขภาพ (สสส.) ระหว่างวันที่ 23-25 มีนาคม 2549.
• Some Observations on 'Hiranyagarbha' in Vedic Texts and 'Tathagatagarbha' in Buddhist Sanskrit Texts. Presented in a Buddhist Seminar organised by Department of the Study of Religions, School of Oriental and African Studies, University of London, January 1998.
• Vijnanavada School of Mahayana Buddhism: From a Perspective of Pre-canonical Buddhism. Presented in a Budddhist Seminar organised by Department of the Study of Religions, School of Oriental and African Studies, University of London, May 1998.
• Notes on the Concept of Maya in early Upanishadic Texts, early Buddhist Texts and the Bhagavadgita. Presented in a Buddhist Seminar organised by Department of the Study of Religions, School of Oriental and African Studies, University of London, June 1998.
• Problems which Hinder the Development of Buddhist Studies in Thailand. Delivered at An International Buddhist Academic Conference for the 30th Anniversary of the Post Graduate Institute of Pali and Buddhist Studies, Kelaniya University, Columbo, Sri Lanka, during 10-11 December 2005.
• Buddhist Studies in Thailand: With Special Reference to a New PhD International Programme in Buddhist Studies of Mahidol University, Yunnan Normal University, Yunnan Province, People's Republic of China, 14 February 2006.

กวีนิพนธ์

• บทนิยามแห่งสัตว์มนุษย์ (รวมบทกวีนิพนธ์ พิมพ์พ.ศ. 2536 ระหว่างเป็นนิสิตคณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ), ศ.ดร.ประคอง นิมมานเหมินท์ อาจารย์ประจำภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและผู้อำนวยการสถาบันไทยศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยเขียนคำนำ

แหล่งข้อมูลอื่น

• เวปไซต์อย่างเป็นทางการ
• เวปไซต์คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
• หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาพุทธศาสนศึกษา (หลักสูตรนานาชาติ) มหาวิทยาลัยมหิดล
• ปารีส, อ๊อกซบริดจ์และฮาร์วาร์ด: ระบบการศึกษาไหนดีกว่ากัน?
• อ๊อกซบริดจ์: มหาวิทยาลัยยอดเยี่ยมของโลกด้านวิทยาศาสตร์
• ร่วมสร้างวัดออกซฟอร์ดพุทธวิหารกันเถอะ
• เมื่อเยอรมนีปฏิรูปมหาวิทยาลัยอีกครั้ง
• ปัญหาทางวัฒนธรรมและศาสนาในกรุงเทพ