ปลาขี้ตังเบ็ด

ปลาขี้ตังเบ็ด ช่วงเวลาที่มีชีวิตอยู่: 55–0Ma PreЄ Є O S D C P T J K Pg N อีโอซีน ถึง ปัจจุบัน
ปลาขี้ตังเบ็ดฟ้าอกขาว (A. leucosternon)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Actinopterygii
อันดับ:	Perciformes
วงศ์:	Acanthuridae
สกุล:	Acanthurus Forsskål, 1775
ชนิด
ดูในเนื้อหา

ปลาขี้ตังเบ็ด หรือ ปลาเซอร์เจี้ยน (อังกฤษ: Lancetfish, Surgeonfish, Tang) เป็นปลาทะเลกลุ่มหนึ่ง ในสกุล Acanthurus (/อะ-แคน-ทู-รัส/) ในวงศ์ปลาขี้ตังเบ็ด (Acanthuridae)

เป็นปลาที่มีจำนวนสมาชิกมากที่สุดในวงศ์นี้ จัดเป็นสกุลต้นแบบของวงศ์นี้ โดยรวมแล้วมีขนาดกว่าสกุลอื่น ๆ มักกินสาหร่ายเส้นใยเป็นอาหาร มักอาศัยรวมกันเป็นฝูงใหญ่ บางครั้งจะว่ายรวมตัวกันกับปลาในวงศ์อื่น เช่น วงศ์ปลานกแก้ว (Scaridae)

พบกระจายพันธุ์ทั่วไปในแนวปะการัง ของทะเลและมหาสมุทรแถบอินโด-แปซิฟิก มีขนาดตั้งแต่ 15-50 เซนติเมตร (5.9-19.7 นิ้ว) เป็นปลาที่มีสีสันหรือลวดลายสดใสสวยงาม จึงนิยมเลี้ยงกันเป็นปลาสวยงาม โดยมีชื่อเรียกเฉพาะในวงการว่า "ปลาแทงค์"

นอกจากนี้แล้ว ปลาในสกุลนี้ บริเวณโคนหางยังมีหนามแหลมที่เมื่อสัมผัสกับมือเปล่า ๆ ทำให้เกิดบาดแผลได้ และหนามดังกล่าวยังมีพิษ พิษของปลาขี้ตังเบ็ดมีฤทธิ์คล้ายกับพิษของกลุ่มปลากะรังหัวโขนหรือปลาสิงโต แต่มีความรุนแรงน้อยกว่า

การจำแนก

แบ่งออกได้ 38 ชนิด

• Acanthurus achilles Shaw, 1803 (ปลาอคิลลิสแทงค์)
• Acanthurus albipectoralis Allen & Ayling, 1987
• Acanthurus auranticavus Randall, 1956
• Acanthurus bahianus Castelnau, 1855
• Acanthurus bariene Lesson, 1831
• Acanthurus blochii Valenciennes, 1835
• Acanthurus chirurgus (Bloch, 1787)
• Acanthurus chronixis Randall, 1960
• Acanthurus coeruleus Bloch & Schneider, 1801
• Acanthurus dussumieri Valenciennes, 1835 (ปลาขี้ตังเบ็ดครีบลาย)
• Acanthurus fowleri de Beaufort, 1951
• Acanthurus gahhm (Forsskål, 1775)
• Acanthurus grammoptilus Richardson, 1843

 

ฝูงปลาขี้ตังเบ็ดฟ้าอกขาว ที่มัลดีฟส์

 

ปลาขี้ตังเบ็ดลาย (A. lineatus)

• Acanthurus guttatus Forster, 1801
• Acanthurus japonicus (Schmidt, 1931)
• Acanthurus leucocheilus Herre, 1927
• Acanthurus leucopareius (Jenkins, 1903)
• Acanthurus leucosternon Bennett, 1833 (ปลาขี้ตังเบ็ดฟ้าอกขาว)
• Acanthurus lineatus (Linnaeus, 1758) (ปลาขี้ตังเบ็ดลาย)
• Acanthurus maculiceps (Ahl, 1923)
• Acanthurus mata (Cuvier, 1829)
• Acanthurus monroviae Steindachner, 1876
• Acanthurus nigricans (Linnaeus, 1758)
• Acanthurus nigricauda Duncker & Mohr, 1929
• Acanthurus nigrofuscus (Forsskål, 1775)
• Acanthurus nigroris Valenciennes, 1835
• Acanthurus nubilus (Fowler & Bean, 1929)
• Acanthurus olivaceus Bloch & Schneider, 1801
• Acanthurus polyzona (Bleeker, 1868)
• Acanthurus pyroferus Kittlitz, 1834
• Acanthurus randalli Briggs & Caldwell, 1957
• Acanthurus reversus Randall & Earle, 1999
• Acanthurus sohal (Forsskål, 1775) (ปลาขี้ตังเบ็ดโซฮาล)
• Acanthurus tennentii Günther, 1861
• Acanthurus thompsoni (Fowler, 1923)
• Acanthurus triostegus (Linnaeus, 1758)
• Acanthurus tristis Randall, 1993
• Acanthurus xanthopterus Valenciennes, 1835

สูญพันธุ์

ซากดึกดำบรรพ์ 4 ชนิด จากยุคลูทีเนียน, ยุคอีโอซีน ในอิตาลี ได้รับการจัดให้อยู่ในสกุล Proacanthurus และได้รับการพิจารณาว่าเป็นบรรพบุรุษของสกุลนี้

• †Proacanthurus Blot & Tyler 1990
  • †P. bonatoi Blot & Tyler 1990
  • †P. elongatus Blot & Tyler 1990
  • †P. ovalis (Agassiz 1844)
  • †P. tenuis (Agassiz 1835)

อ้างอิง

1. Sepkoski, Jack (2002). "A compendium of fossil marine animal genera". Bulletins of American Paleontology. 364: p.560. สืบค้นเมื่อ 31 December 2007.CS1 maint: extra text (link)
2. นันทวัฒน์ โชติสุวรรณ, Linetus คอลัมน์ Blue Planet นิตยสาร Aquarium Biz หน้า 122-125 ฉบับที่ 19 ปีที่ 2: มกราคม 2012
3. "ปลาทะเลที่มีพิษ ในน่านน้ำไทย". ศูนย์ข้อมูลพิษวิทยา. สืบค้นเมื่อ 28 June 2015.
4. "Species of Acanthurus". fishbase.org. December 2012. สืบค้นเมื่อ 28 June 2015.
5. Bernal, M.A., & Rocha, L.A. (2011). "Acanthurus tractus Poey, 1860, a valid western Atlantic species of surgeonfish (Teleostei, Acanthuridae), distinct from Acanthurus bahianus Castelnau, 1855." Zootaxa 2905: 63–68.
6. Tyler; Blot (1990). Stud Ric Giacimenti Terziari Bolca. 6 (45).CS1 maint: untitled periodical (link)

แหล่งข้อมูลอื่น

•   ข้อมูลเกี่ยวข้องกับ Acanthurus จากวิกิสปีชีส์