ปัญหายากของการรับรู้อารมณ์

ปัญหายากของการรับรู้อารมณ์ (อังกฤษ: hard problem of consciousness) เป็นปัญหาที่จะต้องอธิบายว่า

1. เรามีควอเลีย (ประสบการณ์แห่งการรับรู้) หรือการรับรู้ได้อย่างไร และทำไม
2. ประสาทสัมผัสปรากฏลักษณะเฉพาะ เช่นสีและกลิ่น ได้อย่างไร

เดวิด คาล์มเมอร์ส ผู้ริเริ่มใช้บทความ "ปัญหายาก" ของการรับรู้อารมณ์ เปรียบเทียบปัญหายากกับปัญหาง่าย ปัญหาง่ายนั้นรวมการอธิบายเรื่องของความสามารถชนิดต่าง ๆ ของการรับรู้รวมทั้ง

• การแยกแยะ
• การประมวลข้อมูล
• การรายงานสภาวะของจิต
• การใส่ใจ
• ฯลฯ

ปัญหาง่ายนั้น ง่าย เพราะว่า คำตอบที่ต้องการนั้นก็เพียงแต่ต้องบ่งถึงกลไกอย่างหนึ่งที่สามารถปฏิบัติหน้าที่ หนึ่ง ๆ ได้ และคำตอบที่ถูกนำเสนอนั้น ไม่ว่าจะซับซ้อนหรือเข้าใจได้เล็กน้อยเพียงไร ก็ยังสามารถเข้ากันกับความเข้าใจปัจจุบันที่เป็นวัตถุนิยมของปรากฏการณ์ธรรมชาติต่าง ๆ คาล์มเมอร์สอ้างว่า ปัญหายากเกี่ยวกับการรู้อารมณ์นั้นไม่เหมือนปัญหาง่าย ๆ เหล่านี้ และปัญหายากนั้นจะยังดำรงโดยความเป็นปัญหาอยู่ แม้ว่าการปฏิบัติการของหน้าที่ที่เป็นประเด็นนั้นได้รับคำอธิบายแล้ว

ความที่ "ปัญหายาก" นั้นมีอยู่หรือไม่ เป็นที่ถกเถียงกันอยู่ระหว่างนักปรัชญาทั้งหลาย และแม้นักปรัชญาบางท่าน ก็ปฏิเสธความมีอยู่ของปัญหานั้นด้วยต่างหาก เพื่อที่จะตอบคำถามว่า ปัญหายากนี้มีอยู่จริง ๆ หรือไม่ อาจจะต้องอาศัยความเข้าใจในบทบาทต่าง ๆ ของระบบการปฏิบัติการทางกายภาพที่ทำให้เกิดขึ้นซึ่งการรับรู้อารมณ์ และขอบเขตที่ระบบการปฏิบัติการเหล่านั้น ทำให้เกิดขึ้นซึ่งลักษณะความเป็นอัตวิสัยจิตวิสัยของประสบการณ์ที่เรามี

จะเข้าใจการรับรู้อารมณ์ได้อย่างบริบูรณ์ คำถามหลายคำถามต้องได้รับการอธิบาย รวมถึง (แต่ไม่จำกัดเพียงเท่านี้) ว่า การรับรู้อารมณ์นั้นสามารถอธิบายได้โดยระบบกายภาพ (ที่เป็นเหตุ) เท่านั้นได้หรือไม่ ตัวอย่างของระบบทางกายภาพเช่น ระบบการทำงานรวมของเซลล์ประสาทในสมอง (ที่อาจจะเป็นเหตุของการรับรู้อามณ์) ดังนั้น ถ้าการรับรู้อารมณ์ไม่สามารถที่จะอธิบายได้ด้วยปรากฏการณ์ทางกายภาพในสมอง การรู้อารมณ์ต้องมีความเป็นไปเหนือระบบกายภาพและต้องอาศัยคำอธิบายที่ไม่เกี่ยวกับระบบกายภาพ เพราะฉะนั้น สำหรับนักปรัชญาที่ยืนยันว่า การรู้อารมณ์เป็นธรรมชาติเหนือระบบกายภาพ ก็ยังมีปัญหาหลงเหลืออื่นอีกว่า ถ้าจะอธิบายการรับรู้อารมณ์ ต้องอาศัยทฤษฎีอะไรอีกที่ไม่เกี่ยวข้องกับกายภาพ

อ้างอิงและเชิงอรรถ

1. Harnad, Stevan (1995) "Why and How We Are Not Zombies. Journal of Consciousness Studies1:164-167
2. The Place of Mind, ed. Brian Cooney
3. หน้าที่ (function) ในที่นี้ อ้างอิงศาสตร์เกี่ยวกับหน้าที่ (functionalism) ซึ่งพจนานุกรมให้ความหมายว่า "การนิยามสภาวะของจิตใจ โดยความเป็นเหตุและผล" คือเป็นปรัชญาที่แสดงสภาวะของจิตใจโดยความเป็นเหตุและผลของกันและกัน โดยที่ไม่ได้แสดงว่า สภาวะจิตใจนั้นมีอยู่จริง ๆ หรือไม่มี ดังนั้น ศาสตร์นี้มุ่งเพียงแค่การแสดงว่า สภาวะจิตใจอย่างนี้เป็นผลของสภาวะจิตใจอย่างนั้น สภาวะจิตใจอย่างนั้นเป็นเหตุของสภาวะจิตใจอย่างนี้
4. เข้ากัน เพราะไม่มีการอธิบายว่า ควอเลียและทฤษฎีวิทยาศาสตร์ที่ล้วนแต่เป็นวัตถุนิยม มีความเกี่ยวข้องกันอย่างไร
5. "Facing Up to the Problem of Consciousness", David Chalmers, Journal of Consciousness Studies 2 (3), 1995, pp. 200–219.
6. Dennett, Daniel."Commentary on Chalmers: Facing Backwards on the Problem of Consciousness"
7. "Facing Up to the Problem of Consciousness", David Chalmers, Journal of Consciousness Studies 2 (3), 1995, pp. 200–219.

แหล่งข้อมูลอื่น

• The Objective Consciousness Revisited - Understanding the Nature of Consciousness by Robert G. Heyward
• The Hard Problem Is Dead by Teed Rockwell
• You can't argue with a Zombie by Jaron Lanier
• Looking to systems theory for a reductive explanation of phenomenal experience and evolutionary foundations for higher order thought Pharoah, M.C. (online). Retrieved Jan.03 2008.
• Vadim Vasilyev (ru) (2009). (PDF). Faith and Philosophy. 26 (5 Special Issue): 514–526. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2016-10-03. สืบค้นเมื่อ 2013-04-16.
• Correlation vs. Causality: How/Why the Mind/Body Problem Is Hard by Stevan Harnad
• Journal of Consciousness Studies Symposium on the Hard Problem
• Online papers on the hard and easy problem of consciousness
• Online papers on Higher-Order Thought approaches to the hard problem of consciousness