พระธรรมเจดีย์ (จูม พนฺธุโล)

พระธรรมเจดีย์ นามเดิม จูม จันทวงศ์ ฉายา พนฺธุโล เป็นอดีตเจ้าคณะมณฑลอุดรธานี (ธรรมยุต) อดีตผู้ช่วยเจ้าคณะภาค 3-4-5 (ธรรมยุต) อดีตเจ้าอาวาสวัดโพธิสมภรณ์ ตำบลหมากแข้ง อำเภอเมืองอุดรธานี

พระธรรมเจดีย์ (จูม พนฺธุโล)
เกิด	24 เมษายน 2431
มรณภาพ	11 กรกฎาคม 2505
อายุ	74
อุปสมบท	9 มีนาคม 2450
พรรษา	55
วัด	วัดโพธิสมภรณ์
จังหวัด	อุดรธานี
สังกัด	ธรรมยุติกนิกาย
วุฒิ	นักธรรมชั้นโท เปรียญธรรม 3 ประโยค
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาสวัดโพธิสมภรณ์
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

ประวัติ

ชาติกำเนิด

พระธรรมเจดีย์ นามเดิมคือ จูม จันทวงศ์ บิดาชื่อ คำสิงห์ จันทวงศ์ มารดาชื่อ เขียว จันทวงศ์ เกิดที่บ้านท่าอุเทน ตำบลท่าอุเทน อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม เมื่อวันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2431 (ปีชวด)

อุปสมบท

เมื่ออายุ 12 ปี บรรพชาเป็นสามเณร ที่ วัดโพนแก้ว ต.ท่าอุเทน เมื่อ 10 ธันวาคม 2442 เมื่ออายุครบบวชแล้ว ได้อุปสมบท ที่ วัดมหาชัย อ.เมือง จังหวัดหนองบัวลำภู วันที่ 9 เดือนมีนาคม พ.ศ. 2450 ตรงกับวันจันทร์ ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 4 ปีมะแม ณ พัทธสีมาวัดมหาชัย ตำบลหนองบัวลำภู อำเภอหนองบัวลำภู จังหวัดอุดรธานี โดยมีท่านพระครูแสง ธมฺมธโร วัดมหาชัย เป็นพระอุปัชฌาย์ ท่านพระครูสีมา สีลสมฺปนฺโน วัดจันทราราม (เมืองเก่า) อำเภอภูเวียง จังหวัดขอนแก่น เป็นพระกรรมวาจาจารย์ และท่านพระอาจารย์จันทร์ เขมิโย (พระเทพสิทธาจารย์) เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้รับฉายาว่า "พนฺธุโล"

การศึกษา

ในปี พ.ศ. 2446 ท่านได้ติดตามพระเทพสิทธาจารย์ (จันทร์ เขมิโย) ไปจำพรรษาที่วัดเลียบ จังหวัดอุบลราชธานี อันเป็นสำนักของท่านพระครูวิเวกพุทธกิจ (เสาร์ กนฺตสีโล) ได้มีโอกาส ศึกษาข้อวัตร ปฏิบัติ ในด้าน สมถวิปัสสนากรรมฐานจากท่านพระอาจารย์เสาร์ และท่านพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2463 เป็นพระครูฐานานุกรมของพระสาสนโสภณ (เจริญ ญาณวโร) ในตำแหน่ง พระครูสังฆวุฒิกร
• พ.ศ. 2468 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตร ที่ พระครูชิโนวาทธำรง
• พ.ศ. 2470 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระญาณดิลก
• พ.ศ. 2473 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชเวที ตรีปิฎกภูษิต ธรรมบัณฑิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2478 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพกวี ศรีวิสุทธิดิลก ตรีปิฎกบัณฑิต ยติคณิสสร บวรสังฆารามคามวาสี
• พ.ศ. 2488 ได้รับพระราชทานเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมเจดีย์ กวีวงศนายก ตรีปิฎกบัณฑิต มหาคณฤศร บวรสังฆาราม คามวาสี

มรณภาพ

พระธรรมเจดีย์ (จูม พนฺธุโล) เริ่มอาพาธมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2504 จนถึงเดือน มีนาคม พ.ศ. 2505 คณะแพทย์โรงพยาบาลศิริราชได้ถวายการรักษา โดยการผ่าตัดก้อนนิ่วออก รักษาจนหายเป็นปกติแล้วเดินทางกลับวัดโพธิสมภรณ์ จังหวัดอุดรธานี ต่อมาปลายเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2505 ท่านเริ่มอาพาธอีก คณะแพทย์ซึ่งมี ศาสตราจารย์ นพ.อวย เกตุสิงห์ เป็นประธานได้นิมนต์ท่านเข้ารับการรักษาที่โรงพยาบาลศิริราช ท่านเดินทางเข้ากรุงเทพฯ เมื่อวันที่ 11 มิถุนายน 2505 โดยมีพระอาจารย์มหาบัว ญาณสมฺปนฺโน ร่วมเดินทางไปด้วย

ศาสตราจารย์ นายแพทย์อวย เกตุสิงห์ ได้ถวายการรักษาด้วยการผ่าตัด ถุงน้ำดีมีก้อนนิ่ว 11 เม็ด อาการดีขึ้นเพียง 3 วัน ต่อจากนั้นอาการก็ทรุดลง ต้องให้ออกซิเจนและน้ำเกลือ วันที่ 9 กรกฎาคม 2505 พระธรรมเจดีย์ก็ถูกเวทนาอันแรงกล้า ครอบงำ แต่ท่านก็มิได้แสดงอาการใด ๆ ให้ปรากฏ จนกระทั่งวันที่ 11 กรกฎาคม 2505 พระธรรมเจดีย์ก็ถึงแก่มรณภาพด้วยอาการอันสงบ เมื่อเวลา 15.27 น. ณ โรงพยาบาลศิริราช สิริอายุได้ 74 ปี 2 เดือน 15 วัน พรรษา 55

สัทธิวิหาริก

เป็นพระอุปัชฌาย์ ที่มีสัทธิวิหาริกเป็นพระกรรมฐาน สายท่านพระอาจารย์มั่น หลายรูป อาทิ

• พระธรรมวิสุทธิมงคล (บัว ญาณสมฺปนฺโน) วัดป่าบ้านตาด อ.เมือง จ.อุดรธานี
• พระธรรมฐิติญาณ (สิงห์ สุทฺธจิตฺโต) วัดศรีอุบลรัตนาราม อ. เมือง จ. อุบลราชธานี
• พระเทพสังวรญาณ (พวง สุขินฺทฺริโย) วัดศรีธรรมาราม อ.เมือง จ.ยโสธร
• พระราชวุฒาจารย์ (สวัสดิ์ ขันติวิริโย) วัดโพธิสมภรณ์ ต.หมากแข้ง อ.เมือง จ.อุดรธานี
• พระสุธรรมคณาจารย์ (เหรียญ วรลาโภ) วัดอรัญญบรรพต อ.ศรีเชียงใหม่ จ.หนองคาย
• พระอุดมสังวรวิสุทธิเถร (วัน อุตฺตโม) วัดถ้ำอภัยดำรงธรรม อำเภอส่องดาว จังหวัดสกลนคร
• พระวิสุทธิญาณเถร (สมชาย ฐิตวิริโย) วัดเขาสุกิม อ.ท่าใหม่ จ.จันทบุรี
• พระปัญญาพิศาลเถร (ทูล ขิปฺปปญฺโญ) วัดป่าบ้านค้อ ต.เขือน้ำ อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี
• พระญาณสิทธาจารย์ (ทองพูล สิริกาโม) วัดสามัคคีอุปถัมภ์ (ภูกระแต) ต.วิศิษฐ์ อ.บึงกาฬ จ.บึงกาฬ
• พระครูปราโมทย์ธรรมธารา (หลอด ปโมทิโต) วัดใหม่เสนานิคม ลาดพร้าว บางกะปิ กรุงเทพฯ
• พระอาจารย์ฝั้น อาจาโร วัดป่าอุดมสมพร อ.พรรณานิคม จ.สกลนคร
• หลวงปู่ขาว อนาลโย วัดถ้ำกองเพล อ.เมือง จ.หนองบัวลำภู
• หลวงปู่อ่อน ญาณสิริ วัดป่านิโครธาราม บ้านหนองบัวบาน ต.หมากหญ้า อ.หนองวัวซอ จ.อุดรธานี
• หลวงปู่พรหม จิรปุญฺโญ วัดประสิทธิธรรม บ้านดงเย็น อ.บ้านดุง จ.อุดร ธานี,
• หลวงปู่หลุย จนฺทสาโร วัดถ้ำผาบิ้ง บ้านนาแก ต.ผาบิ้ง อ.วังสะพุง จ.เลย
• หลวงปู่อ่อนสา สุขกาโร วัดประชาชุมพลพัฒนาราม ต.หมากแข้ง อ.เมือง จ.อุดรธานี
• หลวงปู่จาม มหาปุญฺโญ วัดป่าวิเวกวัฒนาราม อ.คำชะอี จ.มุกดาหาร
• หลวงปู่หล้า เขมปตฺโต วัดบรรพตคิริ (ภูจ้อก้อ) อ.หนองสูง จ.มุกดาหาร
• หลวงปู่อ่ำ ธมฺมกาโม วัดป่าเขาเขียว อ.เนินมะปราง จ.พิษณุโลก
• หลวงปู่ลี กุสลธโร วัดเกษรศิลคุณธรรมเจดีย์ (วัดภูผาแดง) ต.หนองอ้อ อ.หนองวัวซอ จ.อุดรธานี
• หลวงปู่คำสุข ญาณสุโข วัดป่าซับคำกอง อ.หนองไผ่ จ.เพชรบูรณ์
• หลวงตาแตงอ่อน กลฺยาณธมฺโม วัดป่าโชคไพศาล บ้านหนองนาหาร อ.วานรนิวาส จ.สกลนคร
• หลวงปู่ฉลวย สุธมฺโม วัดป่าวิทยาลัย ต.หนองพลัง อ.หัวหิน จ.ประจวบฯ
• หลวงตาทองคำ จารุวณฺโณ วัดโพธิ์ชัยมะนาว อ.กุฉินารายณ์ จ.กาฬสินธุ์
• หลวงปู่บุญมา คัมภีรธัมโม วัดป่าสีห์พนมประชาคม ต.บงใต้ อ.สว่างแดนดิน จ.สกลนคร
• หลวงพ่อประสิทธิ์ ปุญญมากโร วัดป่าหมู่ใหม่ อ.แม่แตง จ.เชียงใหม่
• หลวงปู่ก้าน ฐิตธมฺโม วัดราชายตนบรรพต (วัดเขาต้นเกด) อ.หัวหิน จ.ประจวบคีรีขันธ์
• หลวงปู่ประสาร สุมโน วัดป่าหนองไคร้ อ.เมือง จ.ยโสธร
• หลวงปู่ประไพร สุภโร วัดป่าไพรรัตนวณาราม อ.เมือง จ.อุดรธานี

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนา เลื่อนและตั้งสมณะศักดิ์, ตอนที่ 0 ก, เล่ม 42, 15 พฤศจิกายน 2468, หน้า 211
2. ราชกิจจานุเบกษา, รายนามพระสงฆ์ที่รับพระราชทานสัญญาบัตรสมณศักดิ์, ตอนที่ 0 ง, เล่ม 44, 13 พฤศจิกายน 2470, หน้า 2527
3. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรสมณศักดิ์, ตอนที่ 0 ง, เล่ม 47, 9 พฤศจิกายน 2473, หน้า 2908
4. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความพระราชทานสมณศักดิ์, ตอนที่ 0 ง, เล่ม 52, 22 กันยายน 2478, หน้า 1893
5. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, ตอนที่ 82, เล่ม 62, 25 ธันวาคม 2488, หน้า 2113

แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์ของผู้นับถือหลวงตามหาบัว
• ประวัติ พระธรรมเจดีย์

ก่อนหน้า		พระธรรมเจดีย์ (จูม พนฺธุโล)		ถัดไป
-		เจ้าอาวาสวัดโพธิสมภรณ์ (พ.ศ. 2466 - 2505)		พระอุดมญาณโมลี (จันทร์ศรี จนฺททีโป)