พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ (สุหร่าย วัชราภัย)

มหาอำมาตย์โท พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตร์สุปรีชา (สุหร่าย วัชราภัย) ป.ม. ท.จ.ว. ท.ช. (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2412 - 25 กันยายน พ.ศ. 2470) องคมนตรี กรรมการศาลฎีกา กรรมการเนติบัณฑิตยสภา ในพระบรมราชูปถัมภ์

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตร์สุปรีชา (สุหร่าย วัชราภัย)
องคมนตรี
ดำรงตำแหน่ง พ.ศ. 2460 – 25 กันยายน พ.ศ. 2470 ถึงแก่อนิจกรรมในตำแหน่ง
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2412 บ้านหลวงอุปการโกษากร ถนนสีลม จังหวัดพระนคร
เสียชีวิต	25 กันยายน พ.ศ. 2470 (58 ปี) บ้านหลวงอุปการโกษากร ถนนสีลม จังหวัดพระนคร
บิดา	หลวงอุปการโกษากร (เวท วัชราภัย)
มารดา	นางอุปการโกษากร (ปั้น ณ สงขลา วัชราภัย)
คู่สมรส	อบ ปันยารชุน บุนนาค ยุกตะนันท์ จำรัส ภัทรนาวิก คุณหญิงจำเริญ พิจารณาปฤชามาตย์ (จำเริญ ภัทรนาวิก วัชราภัย)
บุตร	นางถนอม จารุรัตน์ คุณหญิงเพิ่ม ดำรงแพทยาคุณ (เพิ่ม พุทธิแพทย์) หม่อมระรวย เกษมสันต์ ณ อยุธยา นางสารนัยประสาสน์ (เกษม วัชราภัย ณ สงขลา) นายกระแสร์ วัชราภัย นายประพันธ์ วัชราภัย คุณหญิงประไพ ตีรณสารวิศวกรรม (ประไพ ตีรณสาร) ท่านผู้หญิงศรีธรรมาธิเบศ (ประภา ณ สงขลา) นายประพันธ์ วัชราภัย นางสาวประพิศ วัชราภัย นายประภาส วัชราภัย นายประพนธ์ วัชราภัย นายประพงศ์ วัชราภัย

ประวัติ

 

ท่านปั้น อุปการโกษากร

 

เจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลาลำดับที่ 6

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ฯ เกิดในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อวันศุกร์ที่ 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2412 ที่บ้านเดิม ริมถนนสีลม จังหวัดพระนคร เป็นบุตรหลวงอุปการโกษากร (เวท วัชราภัย) มารดาของท่านคือ ท่านปั้น ณ สงขลา ธิดาเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น ณ สงขลา) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา ลำดับที่ 6 มีพี่น้องร่วมบิดามารดาเดียวกัน 7 คน ดังนี้

1. คุณหญิงวิเชียรคีรี (สมบุญ วัชราภัย ณ สงขลา) ภริยาพระยาวิเชียรคีรี (ชม ณ สงขลา) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา ลำดับที่ 8

2. คุณหญิงสุรบดินทร์สุรินทรฦๅชัย (บุญรอด วัชราภัย จารุจินดา) ภริยา เจ้าพระยาสุรบดินทร์สุรินทรฦๅชัย (พร จารุจินดา) สมุหพระนครบาล อุปราชมณฑลพายัพ และองคมนตรี

3. นางอนันตสมบัติ (เชื้อ วัชราภัย ณ สงขลา) ภริยาพระอนันตสมบัติ (เอม ณ สงขลา) ผู้ช่วยราชการเมืองสงขลา มารดาของเจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา) ประธานองคมนตรี และพระยามานวราชเสวี (ปลอด วิเชียร ณ สงขลา) องคมนตรี

4. พระยาพิจารณาปฤชามาตย์มานวธรรมศาสตร์สุปฤชา (สุหร่าย วัชราภัย)

5. คุณหญิงเพชรกำแหงสงคราม (เป้า วัชราภัย ยุกตะนันท์) ภริยาพระยาเพชรกำแหงสงคราม (มะลิ ยุกตะนันท์) ผู้สำเร็จราชการเมืองชุมพร ลำดับที่ 12

6. พระกรณีศรีสำรวจ (แดง วัชราภัย)

7. คุณหญิงศรีสังกร (ตาบ วัชราภัย จารุรัตน์) ภริยาพระยาศรีสังกร (ตาด จารุรัตน์) ประธานศาลฎีกา

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์เป็นสมาชิกในสกุลสูงศักดิ์ ทั้งบิดาและมารดา นับทางฝ่ายบิดาพระยาพิจารณาปฤชามาตย์สืบสายมาจากเจ้าพระยาสุรบดินทร์สุรินทรฦาไชย (บุญมี) พระญาติในสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชและเจ้าขรัวเงิน พระบิดาของสมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี สมเด็จพระอัครมเหสีในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย สมเด็จพระราชมารดาในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว นับทางฝ่ายมารดาเป็นหลานเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น ณ สงขลา) และเป็นเหลนท้าวทรงกันดาล (สี) มารดาของเจ้าจอมมารดาแพ ในรัชกาลที่ 4 ผู้เป็นพระมารดาของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์และสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส และยังเป็นหลานเจ้าจอมกุหลาบ ในรัชกาลที่ 4 ดังนั้นพระยาพิจารณาปฤชามาตย์ฯ จึงมีเครือญาติ กว้างขวาง จนถึงเจ้านาย เป็นต้นว่าพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ กรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ก็ทรงนับว่าเป็นพระญาติ ดังที่สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงกล่าวถึงพระยาพิจารณาปฤชามาตย์ฯ ไว้ในหนังสืองานพระราชทานเพลิงศพของท่าน ในฐานะที่ทรงเป็นนายกราชบัณฑิตยสภาไว้ว่า

...เปนสมาชิกในสกุลสูงศักดิ์ ทั้งบิดาและมารดา นับทาง ฝ่ายบิดาพระยาพิจารณาฯ เปนเหลนเจ้าพระยาพลเทพ (หลง) ในรัชชกาล ที่ ๔ นับทางฝ่ายมารดา พระยาพิจารณาฯเปนหลานเจ้าพระยาวิเชียรคิรี ( เม่น ) ผู้สำเร็จราชการเมืองสงขลา มาแต่ในรัชชกาลที่ ๔ จนถึง รัชชกาลที่ ๕ ด้วยเหตุนี้พระยาพิจารณาฯ จึงมีเครือญาติ กว้างขวาง จนถึงเจ้านาย มีสมเด็จพระมหาสมณเจ้ากรมพระยาวชิรญาณวโรรส เปนต้น และกรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ ก็ทรงนับว่าเปนพระญาติ ทางข้างฝ่ายมารดา ก็เปนญาติเกี่ยวเนื่องกับพวกสกุลณสงขลาทั่วไป ควรนับว่าพระยาพิจารณาฯกอปด้วยชาติวุฑฒิเปนเบื้องต้น...

ในด้านคุณวุฒิของพระยาพิจารณาปฤชามาตย์ฯ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าดิศวรกุมาร กรมพระยาดำรงราชานุภาพยังทรงกล่าวไว้อีกว่า

...ส่วนคุณวุฑฒิอันจำต้องเสาะแสวงเองนั้น พระยาพิจารณา ฯ อยู่ในรุ่นหลังของบุคคลจำพวกหนึ่ง ซึ่งเปนคนอาภัพแต่มีโอกาสพิเศษประกอบกัน บุคคลจำพวกนี้มีทั้งในราชสกุลและในสกุลขุนนาง ที่ว่าเปนคนอาภัพ ด้วยเกิดในสมัยบ้านเมืองเริ่มต้องการวิชชาความรู้ของชาวทวีปตะวันตก แต่ยังไม่ถึงสมัยเมื่อมีโอกาสอาจไปศึกษาวิชชาการได้ถึงต่างประเทศโดยสะดวก การศึกษาในประเทศของตนเองก็ยังฝึกสอนบกพร่องกว่าทุกวันนี้อยู่เปนอันมาก บุคคลจำพวกที่กล่าวมา ได้วิชชาความรู้จากศึกษาสถานไม่เท่าใดนัก ต้องอาศัยพยายามศึกษาหาความรู้เอาเองเปนพื้น ผู้ใดไม่อุตสาหะ พากเพียร ก็มักตกอยู่ใน ฐานะเช่นว่า "อย่างเก่าก็ไม่ได้ อย่างใหม่ ก็ไม่ดี" ดังนี้ ที่ว่ามีโอกาสพิเศษประกอบนั้น คือสมัยนั้นเปนเวลารัฐบาลเริ่มจัดการต่าง ๆ หันหาวิธีทวีปตะวันตก กำลังต้องการตัวคนที่ได้ศึกษาอบรมพอแก่การ แม้เพียงเหมาะแก่สมัยนั้น เปนอันมาก ผู้ที่ได้เล่าเรียนสำเร็จในศึกษาสถานมักหาตำแหน่ง รับราชการได้ง่าย แต่ว่าผู้ที่ได้เลื่อนยศและตำแหน่งขึ้นถึงชั้นสูงในสมัยต่อมานั้น อาจกล่าวได้ว่าล้วนเปนผู้ซึ่งพยายามศึกษาหา ความรู้เอาเองต่อมาในเวลาเมื่อเข้ารับราชการแล้วทั้งนั้น..

และทรงบรรยายถึงอุปนิสัยของพระยาพิจารณาปฤชามาตย์ ว่าเป็นผู้มีคุณธรรม สุภาพ ไม่ถือตัว เป็นที่รักใคร่ของผู้คุ้นเคย ไว้ดังนี้

...ในส่วนอัธยาศัย เมื่อได้คุ้นเคยสมาคมกับผู้ใดไม่ว่าจะ เปนชั้นบรรดาศักดิ์สูงหรือต่ำ ย่อมมีจรรยาอันสุภาพอ่อนโยนไม่ถือยศถือศักดิ์ จึงเปนที่ชอบพอรักใคร่ของผู้ที่ได้คุ้นเคยแทบทั่วไป และถ้าจะกล่าวว่าพระยาพิจารณา ฯ เปนผู้มีมิตรสหายหรือผู้ที่ ชอบพอรักใคร่กว้างขวางอย่างยิ่งคนหนึ่งก็เห็นจะไม่ผิดห่างไกลนัก...

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ ถึงแก่อสัญกรรมด้วยโรคลำไส้พิการเรื้อรัง เมื่อวันที่ 8 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2470 เวลา 20.00 น. ณ บ้านหลวงอุปการโกษากร ถนนสีลม จังหวัดพระนคร สิริอายุได้ 58 ปี ได้รับพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ มีประโคมปี่ กลองชนะ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานโกศประกอบศพตั้งบนชั้นประดับกระจก 2 ชั้น มีฉัตรเบญจา ตั้ง 4 คัน เป็นเกียรติยศ

การศึกษา

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ฯ ได้เริ่มศึกษาที่โรงเรียนหลวงสอนภาษาอังกฤษ ณ สวนนันทอุทยาน พระราชวังนันทอุทยาน ตั้งแต่อายุได้ 9 ขวบ เรียนภาษาไทยตลอดหลักสูตรซึ่งสอนในสมัยนั้น ภ เมื่ออายุสมควรได้ถวายตัวเปนมหาดเล็กวิเศษตามประเพณีที่เปนบุตรข้าราชการตระกูลสูง แล้วเข้าเรียนภาษาบาลีในมหามกุฎราชวิทยาลัย จนอุปสมบทเปนพระภิกษุในสำนักสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ณ วัดบวรนิเวศวิหาร ได้ปริญญาชั้นนักเรียนตรีพิเศษ

การทำงาน

 

ผู้สำเร็จเนติบัณฑิตสยามรุ่นแรก เช่นเดียวกับพระยาพิจารณาฯ มีเจ้าพระยามหิธร (ลออ ไกรฤกษ์) ขุนหลวงพระยาไกรสี (เปล่ง เวภาระ) เป็นต้น

 

โรงเรียนวัดสุทธิวรารามที่พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ เป็นหัวหน้าในการจัดสร้างเพื่ออุทิศเป็นทักษิณานุปทานแด่มารดา

เมื่อลาสิกขาแล้ว ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรเป็นที่นายรองเล่ห์อาวุธ มหาดเล็กเวรสิทธิ์ ถือศักดินา ๓๐๐ เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2433 โปรดฯ ให้ไปมีตำแหน่งราชการในกระทรวงพระคลังมหาสมบัติชั่วคราว ในระหว่างนั้น เมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ให้ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์ขึ้น เป็นนายเสนองานประภาศ มหาดเล็กหุ้มแพร นายยามเวรสิทธิ์ ถือศักดินา ๔๐๐ แล้วกลับไปรับราชการในกรมมหาดเล็กตามเดิม ต่อจากนั้นมาไม่นาน ในสมัยที่พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์เป็นเสนาบดีกระทรวงยุติธรรม ทรงเริ่มจัดการสอนกฎหมาย พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ฯ ก็ได้โอกาสเข้าศึกษาวิชากฎหมาย สามารถสอบวิชากฎหมายได้เป็นเนติบัณฑิตสยามรุ่นแรก เมื่อพ.ศ. 2441 พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้ารพีพัฒนศักดิ์ จึงกราบบังคมทูลขอพระบรมราชานุญาต ขอนายเสนองานประภาศไปรับราชการใน กระทรวงยุติธรรม ได้เป็นตำแหน่งเลขานุการเสนาบดีกระทรวงยุติธรรมเป็นตำแหน่งแรก ต่อมาได้เลื่อนตำแหน่ง และยศบรรดาศักดิ์สูงขึ้นโดยลำดับดังนี้

พ.ศ. 2442 เป็นปลัดกรมอัยการ แล้วไปเป็น อธิบดีผู้พิพากษาศาลมณฑลภูเก็ต

พ.ศ. 2443 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระศิริศาสตร์ประสิทธิ์

พ.ศ. 2445 ได้เป็นอธิบดีผู้พิพากษาศาลมณฑลอยุธยา

พ.ศ. 2449 เป็นผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ข้าหลวงพิเศษ

พ.ศ. 2452 เป็นผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์กรุงเทพฯ

พ.ศ. 2454 ได้รับพระราชทานยศเป็น มหาอำมาตย์ตรี

พ.ศ. 2455 ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์เป็น พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตรสุปฤชา

พ.ศ. 2460 ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เป็นองคมนตรี และไปเป็นกรรมการศาลฎีกา

พ.ศ. 2467 ได้รับพระราชทานยศเป็น มหาอำมาตย์โท

ตำแหน่งพิเศษ

• เป็นอาจารย์สอนวิชากฎหมายแก่นักเรียนทั้งที่บ้านและที่โรงเรียนของกระทรวงยุติธรรม
• เป็นกรรมการสอบไล่วิชานักเรียนกฎหมาย
• เป็นกรรมการเนติบัณฑิตยสภา ในพระบรมราชูปถัมภ์
• เป็นมรรคนายกวัดสุทธิวรารามและเป็นผู้อุปการะโรงเรียนมัธยมพิเศษสุทธิวราราม
• เป็นสมาชิกกิตติมศักดิ์แห่งสภากาชาดสยาม

ผลงานทางวิชาการ

ได้เรียบเรียงหนังสือกฎหมายขึ้น ใช้เป็นบทเรียนของผู้ศึกษาวิชากฎหมายและทนายความ คือ

1. หนังสือคำอธิบายลักษณผัวเมีย พ.ศ. 2461
2. หนังสือคำอธิบายลักษณมรฎก พ.ศ. 2461
3. หนังสือกฎหมายลักษณที่ดินเล่ม 1 พ.ศ. 2462

และยังมีหนังสือคำอธิบายหลักกฎหมาย ซึ่งรวบรวมตีพิมพ์โดยขุนศรีบุพพรรณเขตร (อิ่ม) ดังนี้

1. คำอธิบายหลักกฎหมายประทุษร้ายส่วนแพ่ง
2. คำอธิบายกฎหมายวิธีพิจารณา อย่างย่อ
3. คำอธิบายหลักกฎหมายสัญญา อย่างย่อ

ครอบครัว

ด้านครอบครัว พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตร์สุปรีชา สมรสกับคุณอบ ปันยารชุน คุณหญิงบุนนาค ยุกตะนันท์ คุณจำรัส ภัทรนาวิก และ คุณหญิงจำเริญ พิจารณาปฤชามาตย์ (จำเริญ ภัทรนาวิก วัชราภัย) มีบุตรธิดา 14 คน ดังนี้

อบ ปันยารชุน

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มีบุตร-ธิดากับคุณอบ ปันยารชุน 2 คน ดังนี้

• นางถนอม (วัชราภัย) จารุรัตน์ สมรสกับ นายขวัญ จารุรัตน์
• คุณหญิงเพิ่ม ดำรงแพทยาคุณ (เพิ่ม วัชราภัย พุทธิแพทย์) สมรสกับ ศาสตราจารย์อุปการคุณ พลตรี พระยาดำรงแพทยาคุณ (ชื่น พุทธิแพทย์) คณบดีคณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ แพทย์ประจำพระองค์พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว

คุณหญิงบุนนาค ยุกตะนันท์

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มีธิดากับคุณหญิงบุนนาค ยุกตะนันท์ 1 คน ดังนี้

• หม่อมระรวย (วัชราภัย) เกษมสันต์ ณ อยุธยา เสกสมรสกับ หม่อมเจ้าสมบูรณ์ศักดิ์ เกษมสันต์ พระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าเกษมสันต์โสภาคย์ กรมหลวงพรหมวรานุรักษ์

จำรัส ภัทรนาวิก

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มีธิดากับคุณจำรัส ภัทรนาวิก 2 คน ดังนี้

• นางสารนัยประสาสน์ (เกษม วัชราภัย ณ สงขลา) สมรสกับ หลวงสารนัยประสาสน์ (ธัญญา ณ สงขลา) อดีตผู้พิพากษาหัวหน้าคณะในศาลฎีกา และผู้ทรงคุณวุฒิด้านกฎหมายที่ดิน มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ บุตรพระยาปทุมเทพภักดี (ธน) เจ้าเมืองตราด อุบลราชธานี และสุรินทร์
• นายกระแสร์ วัชราภัย สมรสกับ นางปฤถา ปันยารชุน ธิดาพระยาปรีชานุสาสน์ (เสริญ ปันยารชุน) ผู้บังคับการวชิราวุธวิทยาลัย ปลัดทูลฉลองกระทรวงศึกษาธิการ นายกสมาคมหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย

คุณหญิงพิจารณาปฤชามาตย์ (จำเริญ ภัทรนาวิก)

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มีบุตร-ธิดากับคุณหญิงพิจารณาปฤชามาตย์ น้องสาวคุณจำรัส ภัทรนาวิก 9 คน ดังนี้

• นายประพันธ์ วัชราภัย สมรสกับ นางเล็ก
• คุณหญิงประไพ ตีรณสารวิศวกรรม (ประไพ ตีรณสาร) สมรสกับ พระตีรณสารวิศวกรรม (ตรี ตีรณสาร) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ
• ท่านผู้หญิงศรีธรรมาธิเบศ (ประภา ณ สงขลา) สมรสกับ เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา) ประธานองคมนตรี บุตรพระอนันตสมบัติ (เอม ณ สงขลา)
• นายประพัทธ์ วัชราภัย สมรสกับ นางกิรดี เปาโรหิตย์
• นางสาวประพิศ วัชราภัย
• นายประภาส วัชราภัย
• นายประพจน์ วัชราภัย สมรสกับ นางมณี ไกรฤกษ์
• นายประพนธ์ วัชราภัย
• นายประพงศ์ วัชราภัย สมรสกับ นางฉวีวรรณ เลปาจารย์

สกุลวัชราภัย

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตร์สุปรีชา เป็นผู้รับพระราชทานนามสกุล "วัชราภัย" (อักษรโรมัน: Vajrâbhaya) โดยเป็นนามสกุลพระราชทานลำดับที่ 186 มีบันทึกดังนี้

พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตร์สุปรีชา (สุหร่าย) ผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ พระอภัยบริบาล (อ้น) เป็นปู่ พระยาวิเชียรคีรี (เม่น) เป็นตา

ลำดับบรรดาศักดิ์

• 6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2433 นายรองเล่ห์อาวุธ มหาดเล็กเวรฤทธิ์ ถือศักดินา ๔๐๐
• 4 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 นายเสนองานประภาศ มหาดเล็กหุ้มแพร นายยามเวรสิทธิ์ ถือศักดินา ๔๐๐
• พ.ศ. 2443 พระศิริศาสตร์ประสิทธิ์ มีตำแหน่งในราชการในกระทรวงยุติธรรม ถือศักดินา ๘๐๐
• 7 สิงหาคม พ.ศ. 2454 มหาอำมาตย์ตรี พระศิริศาสตร์ประสิทธิ์
• 10 พฤศจิกายน พ.ศ. 2455 มหาอำมาตย์ตรี พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตรสุปรีชา มีตำแหน่งในราชการในกระทรวงยุติธรรม ถือศักดินา ๑๐๐๐
• พ.ศ. 2467 มหาอำมาตย์โท พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตรสุปฤชา

ยศ

• 7 สิงหาคม พ.ศ. 2454 มหาอำมาตย์ตรี
• 29 ตุลาคม พ.ศ. 2467 มหาอำมาตย์โท

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

บำเหน็จความชอบ

• พ.ศ. 2435 -   เหรียญรัชดาภิเษก
• พ.ศ. 2440 -   เหรียญประพาสมาลา (ร.ป.ม.)
• พ.ศ. 2450 -   เหรียญรัชมงคล (ร.ร.ม.)
• พ.ศ. 2451 -   เหรียญรัชมังคลาภิเศก (ร.ม.ศ.)
• พ.ศ. 2454 -   เหรียญบรมราชาภิเษก รัชกาลที่ 6
• พ.ศ. 2462 -   เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2468 -   เหรียญบรมราชาภิเษกทอง รัชกาลที่ 7

เครื่องประกอบฐานันดร

• พ.ศ. 2463 -   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
• พ.ศ. 2465 -   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2467 -   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นทุติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ท.จ.ว.) ฝ่ายหน้า

พงศาวลี

พงศาวลีของพระยาพิจารณาปฤชามาตย์ มานวธรรมศาสตร์สุปรีชา

4. พระอภัยบริบาล (อ้น)                             2. หลวงอุปการโกษากร (เวท วัชราภัย)                                   20. เจ้าพระยาสุรบดินทร์สุรินทรฦาไชย (บุญมี)               10. เจ้าพระยาพลเทพ (หลง)                       5. ท่านเสม                             22. พระพิพิธสาลี (สังข์)               11. ท่านผู้หญิงม่วง                       1. พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ (สุหร่าย วัชราภัย)                                         24. พระอนันตสมบัติ (บุญเฮี้ยว)               12. พระยาวิเศษภักดีศรีสุรสงคราม (เถี้ยนจ๋ง)                       6. เจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น ณ สงขลา)                             3. ท่านปั้น ณ สงขลา                                   28. ท่านเส็ง               14. พระยารัตนโกษา (บุญเกิด)                       7. ท่านผู้หญิงสุทธิ์

อ้างอิง

1. ข่าวตาย
2. พระราชทานสัญญาบัตร
3. พระราชทานสัญญาบัตรมรรคนายก
4. ทำเนียบสายสกุล ณ สงขลา สายเจ้าพระยาวิเชียรคีรี (เม่น) - ชมรมสายสกุล ณ สงขลา
5. ราชกิจจานุเบกาษา, ประกาศกระทรวงมุรธาธร เรื่อง ประกาศพระราชทานนามสกุล ครั้งที่ ๓, เล่ม ๓๐, ๒๗ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๔๕๖, หน้า ๘๓๓
6. นามสกุลพระราชทาน - พระราชวังพญาไท
7. พระราชทานสัญญาบัตร
8. ส่งสัญญาบัตรขุนนางไปพระราชทาน
9. ประกาศพระบรมราชโองการ ประกาศพระราชทานยศ แก่ข้าราชการกระทรวงยุติธรรม
10. พระราชทานสัญญาบัตรบรรดาศักดิ์
11. พระราชทานยศ (หน้า ๒๔๘๔)

• ท่านปั้น อุปการโกษากร (วัชราภัย) - ชมรมสายสกุล ณ สงขลา
• เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร) - ชมรมสายสกุล ณ สงขลา
• พระยามานวราชเสวี (ปลอด) - ชมรมสายสกุล ณ สงขลา
• ประวัติพระยาพิจารณาปฤชามาตย์ โดย กรมพระยาดำรงราชานุภาพ นายกราชบัณฑิตยสภา - ประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 49 เรื่องจดหมายเหตุของมองซิเออร์เซเบเรต์ ราชทูตฝรั่งเศสซึ่งเข้ามาเจริญทางพระราชไมตรีในกรุงสยาม ครั้งแผ่นดิน สมเด็จพระนารายณ์ มหาราช (ตอนที่ 3ต่อจากประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 48) พิมพ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ มหาอำมาตย์โท พระยาพิจารณาปฤชามาตย์ (สุหร่าย วัชราภัย) เมื่อปีมะโรง พ.ศ. 2471
• ศตวัชรบงกช 100 ปี โรงเรียนวัดสุทธิวราราม.-- กรุงเทพฯ : โรงเรียนวัดสุทธิวราราม, 2554.