พระโพธิทรุมพฤกษเทวี

ผูถีชู่เฉิน (จีน: 菩提树神; แปลตรงตัว: "เทวดาต้นโพธิ์") เป็นนางไม้ (รุกขเทวดา) ผู้สถิตย์และพิทักษ์รักษาในต้นโพธิ์ ซึ่งอันต้นโพธิ์นี้เป็นร่มไม้ที่สำคัญอันสมเด็จพระผู้มีพระภาคสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงประทับในการทรงสมาธิในการตรัสรู้ นางได้รับการสักการะบูชายกย่องในฐานะเทพีในพระพุทธศาสนาแบบจีนและเป็นหนึ่งในยี่สิบสี่ธรรมบาลจีน ในทางพระพุทธศาสนาแบบเถรวาทอธิบายว่านางนั้นคือบุคลาธิษฐานของต้นโพธิ์และพระคุณของของต้นโพธิ์อันมีคุณแด่สมเด็จพระผู้มีพระภาคสัมมาสัมพุทธเจ้านั้น คติของนางในในพระพุทธศาสนาแบบจีนในทางประวัติศาสตร์และโบราณคดี คือการผสานความเชื่อศาสนาพื้นเมืองเดิมเข้ากับพระพุทธศาสนา เช่นเดียวกับพระพุทธศาสนาแบบพม่า พระพุทธศาสนาแบบกัมพูชาในคติความเชื่อ พระเสื้อวัด อารักษ์ มเหสักข์ (มเหศักดิ์) เทพารักษ์ เจ้าพ่อเจ้าแม่ต่าง ๆ อันมีหน้าที่รักษาศาสนสถานของศาสนาพุทธ

พระโพธิทรุมพฤกษเทวี เจ้าแม่ต้นโพธิ์ (นางไม้ต้นโพธิ์)
เทวรูปเจ้าแม่โพธิ์ทอง ศิลปะแบบประเพณีจีนในปัจจุบัน ในชุดยี่สิบสี่ธรรมบาลจีน ณ หอพระในสวนสาธารณะเทียนถาน ซัวเถา ประเทศจีน
ภาษาจีน	Pútí shù shén
การถอดเสียง

เทวรูปพระจันทร์ (Yuètiān) ทางซ้ายและเจ้าแม่ต้นโพธิ์ทางขวา ศิลปะแบบประเพณีจีนในปัจจุบัน ณ วัดพระหยก (Jade Buddha Temple) เซี่ยงไฮ้, ประเทศจีน

บทบาท

ในพระบวรพุทธศาสนาสมเด็จพระผู้มีพระภาคสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้อนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณพระธรรมอันประเสริฐแล้วในจักรวาล และในบุคลาธิษฐาน คือสัญลักษณ์แห่งการตรัสรู้และความรู้แจ้ง สติสัมปชัญญะ ปัญญา ในการตีความทางพุทธศาสนาเชิงปรัชญาอธิบายถึงคุณของต้นพระศรีมหาโพธิ์ซึ่งมีความงามและคุณเปรียบเสมือนดังบุคลาธิษฐานของเทวีนางไม้ตนนี้

ในพระพุทธศาสนาแบบจีนเทวีนางไม้องค์นี้ขนานนามในภาษาจีนว่าผูถีชู่เฉิน นางเป็นหนึ่งในคณะธรรมบาล สิบหกธรรมบาลจีน (十六諸天 Shíliù Zhūtiān) และ ยี่สิบธรรมบาลจีน (二十諸天 Èrshí Zhūtiān) และ ยี่สิบสี่ธรรมบาลจีน (二十四諸天 Èrshísì zhūtiān) ในประติมานวิทยาปรากฏเป็นรูปนางเทพธิดาแบบนางเทพีในคติพุทธมักมีสองหัตถ์โดยในหัตถ์ของนางนั้นถือกิ่งโพธิ์อันเป็นสัญลักษณ์ของต้นพระศรีมหาโพธิ์ของพระพุทธองค์

อ้างอิง

1. 中国护佛神将造像艺术 (ภาษาจีน). Beijing Book Co. Inc. May 2018. ISBN 978-7-5608-7491-3.
2. 華夏諸神 (ภาษาจีน). 北京燕山出版社. 1990. p. 512. ISBN 978-7-5402-0180-7.
3. 中国佛菩萨罗汉大典 (ภาษาจีน) (the University of Virginia ed.). 华文出版社. 2003. p. 419.
4. 中国佛教诸神 (ภาษาจีน). 团结出版社. 2010. p. 316. ISBN 978-7-80214-650-1.
5. "【二十四天 菩提树神】". 站酷 (ภาษาจีน).
6. "佛典故事". www.lingyinsi.org (ภาษาจีน). 树神护法.