พายุไต้ฝุ่นขนุน (พ.ศ. 2548)

สำหรับพายุลูกอื่นที่มีชื่อเดียวกัน ดูที่ พายุขนุน

พายุไต้ฝุ่นขนุน หรือที่ในฟิลิปปินส์เรียกว่า พายุไต้ฝุ่นกีโก (ตากาล็อก: Kiko) เป็นพายุหมุนเขตร้อนที่มีความรุนแรงที่สุดที่เข้าชายฝั่งมณฑลเจ้อเจียงนับตั้งแต่พายุไต้ฝุ่นแวนดาในปี พ.ศ. 2499 ก่อตัวขึ้นจากความกดอากาศต่ำเมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2549 ได้พัฒนาจากพื้นที่พาความร้อนทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของแยป หลังจากนั้นจึงเคลื่อนตัวไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ จากสถานะพายุดีเปรสชันเขตร้อนได้กลายเป็นพายุโซนร้อนในวันที่ 7 กันยายน และทวีความรุนแรงขึ้นจนกลายพายุไต้ฝุ่นในวันรุ่งขึ้น พายุไต้ฝุ่นขนุนถึงระดับความรุนแรงสูงสุดเมื่อวันที่ 10 กันยายน โดยมีความเร็วลมประมาณ 195 กิโลเมตรต่อชั่วโมง (120 ไมล์ต่อชั่วโมง) และความกดอากาศที่ 920 เฮกโตปาสกาล (มิลลิบาร์ 27.17 นิ้วของปรอท) หลังจากที่อ่อนกำลังลงเล็กน้อย พายุไต้ฝุ่นขนุนได้ขึ้นฝั่งมณฑลเจ้อเจียงในวันรุ่งขึ้น และอ่อนกำลังลงอีกเมื่อขึ้นบนบก หลังจากเคลื่อนตัวสู่ทะเลเหลืองเมื่อวันที่ 12 กันยายน พายุโซนร้อนขนุนกลายเป็นพายุหมุนนอกเขตร้อน เศษซากพายุเหล่านี้ได้สลายไปสู่มหาสมุทรแปซิฟิกเหนือที่เปิดอยู่ก่อนที่จะถูกบันทึกไว้เมื่อวันที่ 16 กันยายน

พายุไต้ฝุ่นขนุน (กีโก)

พายุไต้ฝุ่นรุนแรง (JMA)
พายุไต้ฝุ่น (TMD)
พายุซูเปอร์ไต้ฝุ่นระดับ 5 (SSHWS)
พายุไต้ฝุ่นขนุนขณะมีกำลังแรงสูงสุดเมื่อวันที่ 10 กันยายน พ.ศ. 2548
ก่อตัว	5 กันยายน พ.ศ. 2548
สลายตัว	13 กันยายน พ.ศ. 2548 (กลายเป็นพายุหมุนนอกเขตร้อนหลังจาก 12 กันยายน พ.ศ. 2548)
ความเร็วลม สูงสุด	เฉลี่ยลมใน 10 นาที: 195 กม./ชม. (120 ไมล์/ชม.) เฉลี่ยลมใน 1 นาที: 260 กม./ชม. (160 ไมล์/ชม.)
ความกดอากาศต่ำสุด	920 เฮกโตปาสกาล (มิลลิบาร์ 27.17 นิ้วปรอท)
ผู้เสียชีวิต	16 ราย
ความเสียหาย	1.22 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (ค่าเงินปี พ.ศ. 2548)
พื้นที่ได้รับ ผลกระทบ	ประเทศไต้หวัน, ประเทศจีน, ประเทศญี่ปุ่น
ส่วนหนึ่งของ ฤดูพายุไต้ฝุ่นแปซิฟิก พ.ศ. 2548

เมื่อพายุไต้ฝุ่นขนุนกำลังเคลื่อนตัวเข้าประเทศจีน ลมที่พัดมาจากพายุพัดเอาอากาศเสียที่อยู่ข้างหน้าออกไป ขณะที่หมอกควันปกคลุมเหนืออิทธิพลของพายุ พายุไต้ฝุ่นขนุนเป็นพายุลูกที่ 15 ที่พัดถล่มประเทศจีนในปี พ.ศ. 2548 ส่วนใหญ่มาจากดินถล่มที่เกิดจากฝนตกหนักที่พัดเข้ามาในพายุไต้ฝุ่นขนุน แผ่นดินอิ่มตัวจากพายุลูกอื่น ๆ ความเสี่ยงจากเหตุการณ์โคลนถล่มจึงสูงผิดปกติ ผู้คนเกือบหนึ่งล้านคนถูกอพยพออกจากพื้นที่ชายฝั่งทะเลในเส้นทางของพายุไต้ฝุ่นขนุนรวมทั้งชาวเซี่ยงไฮ้บางคน

อพยพผู้คนมากกว่า 800,000 คน ออกจากบ้านเมื่อพายุไต้ฝุ่นขนุนใกล้เข้ามา ผู้คนจำนวนมากที่อพยพออกจากกองทัพถูกนำตัวไปยังโรงเรียน สถานีรถไฟ โรงแรม และอาคารอื่น ๆ ที่แข็งแรง เพื่อใช้ที่กำบังจากพายุไต้ฝุ่นขนุนที่ใกล้เข้ามาไทโจว มณฑลเจ้อเจียงเผชิญกับพายุที่รุนแรงในระยะแรก เนื่องจากใกล้กับที่เกิดพายุขึ้นฝั่งห่างจากเซี่ยงไฮ้ไปทางใต้ 220 กิโลเมตร (135 ไมล์) เมืองชายฝั่งอื่น ๆ เตรียมพร้อมรับพายุไต้ฝุ่นขณะมุ่งหน้าไปทางเหนือ มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 14 ราย และสูญหาย 1 ราย ในมณฑลเจ้อเจียง และความเสียหายโดยรวม 1.22 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ หมู่เกาะซากิชิมะทางใต้ของประเทศญี่ปุ่นประสบกับลมแรง คลื่นสูง และฝนตกหนักขณะพายุผ่านไป เวลาทำการของหน่วยเลือกตั้งบางแห่งมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อให้แน่ใจว่าประชาชนยังคงสามารถลงคะแนนเสียงในการเลือกตั้งทั่วไปของประเทศญี่ปุ่นได้แม้จะมีสภาพอากาศ

ประวัติทางอุตุนิยมวิทยา

 

แผนที่แสดงเส้นทาง และความรุนแรงของพายุตามมาตราส่วนแซฟเฟอร์–ซิมป์สัน

ความรุนแรงของพายุ

มาตราเฮอริเคนแซฟเฟอร์–ซิมป์สัน

     พายุดีเปรสชันเขตร้อน (≤62 กม./ชม.)
     พายุโซนร้อน (63–117 กม./ชม.)
     พายุเฮอริเคนระดับ 1 (118–153 กม./ชม.)
     พายุเฮอริเคนระดับ 2 (154–177 กม./ชม.)
     พายุเฮอริเคนระดับ 3 (178–208 กม./ชม.)
     พายุเฮอริเคนระดับ 4 (209–251 กม./ชม.)
     พายุเฮอริเคนระดับ 5 (≥252 กม./ชม.)
     พายุที่ไม่ทราบความเร็วลม

ประเภทของพายุ

  พายุหมุนเขตร้อน

  พายุหมุนกึ่งเขตร้อน

  พายุหมุนนอกเขตร้อน / หย่อมความกดอากาศต่ำที่หลงเหลือ / รบกวนของเขตร้อน / ลมมรสุมพายุดีเปรสชั่นเขตร้อน

 

ภาพเคลื่อนไหวจากดาวเทียมของพายุไต้ฝุ่นขนุน

• วันที่ 5 กันยายน ความกดอากาศต่ำเกิดขึ้นจากพื้นที่หมุนเวียน อย่างต่อเนื่องซึ่ง มีศูนย์กลางอยู่ที่ 280 กิโลเมตร (175 ไมล์) ทางตะวันออกเฉียงใต้ของแยปในช่วงต้นเดือนกันยายน กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) กำหนดให้ความกดอากาศต่ำเป็นพายุดีเปรสชันเขตร้อน เวลา 07:00 น. (00:00 น. เวลาสากลเชิงพิกัด)
• วันที่ 6 กันยายน พายุดีเปรสชันเขตร้อนก่อตัวขึ้นจากระบบความกดอากาศต่ำที่กำหนดไว้อย่างดี ซึ่งอยู่ห่างจากแยปไปทางตะวันออกประมาณ 95 กิโลเมตร (60 ไมล์) และได้เสริมกำลังเป็นพายุโซนร้อนในวันนั้น ระบบนี้จัดอยู่ในประเภทพายุโซนร้อนโดยศูนย์เตือนไต้ฝุ่นร่วม (JTWC)
   

  พายุไต้ฝุ่นขนุนกำลังเคลื่อนตัวเข้ามณฑลเจ้อเจียง ประเทศจีนเมื่อวันที่ 11 กันยายน พ.ศ. 2548
• วันที่ 7 กันยายน พายุโซนร้อนขนุนพัฒนารูปแบบลมที่ดี ซึ่งรวมตัวอยู่ใกล้ศูนย์กลาง การติดตามไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ระบบทวีกำลังแรงขึ้นอย่างรวดเร็วจนถึงสถานะพายุโซนร้อนทางตะวันออกของประเทศฟิลิปปินส์ เวลา 07:00 น. (00:00 น. เวลาสากลเชิงพิกัด) ในขณะที่กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ซึ่งเป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบในการตั้งชื่อพายุไต้ฝุ่น ไม่ได้ยกระดับให้ระบบจนกว่าจะถึงวันต่อมา พายุโซนร้อนขนุน เข้าสู่พื้นที่รับผิดชอบของประเทศฟิลิปปินส์โดยปากาซา และพายุเคลื่อนตัวไปทางตะวันตกเฉียงเหนืออย่างต่อเนื่อง จนพัฒนาจากพายุโซนร้อนให้กลายเป็นพายุโซนร้อนกำลังแรงเมื่อเวลา 18:00 น. (11:00 น. เวลาสากลเชิงพิกัด) ด้วยเหตุนี้ กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) จึงตั้งชื่อ ขนุน ในวันเดียวกัน ปากาซาจึงกำหนดให้ชื่อ กีโก
• วันที่ 8 กันยายน พายุโซนร้อนกำลังแรงขนุนทวีกำลังแรงขึ้นอย่างรวดเร็วเป็นพายุไต้ฝุ่นเมื่อเวลา 18:00 น. (11:00 น. เวลาสากลเชิงพิกัด)
• วันที่ 10 กันยายน พายุไต้ฝุ่นขนุนได้มาถึงระดับความรุนแรงสูงสุดโดยมีลมพัดแรงสูงสุด 195 กิโลเมตรต่อชั่วโมง (120 ไมล์ต่อชั่วโมง) และความกดอากาศที่ 920 เฮกโตปาสกาล (มิลลิบาร์ 27.17 นิ้วของปรอท) โดยกรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ทางตะวันออกเฉียงใต้ของจังหวัดโอกินาวะ ไม่นานหลังจากเคลื่อนตัวไปถึงหมู่เกาะรีวกีว และเคลื่อนผ่านใกล้มิยาโกะจิมะ
• วันที่ 11 กันยายน พายุไต้ฝุ่นขนุนเคลื่อนตัวโค้งเหนือเล็กน้อยขึ้นฝั่งทางตะวันออกของมณฑลเจ้อเจียง ประเทศจีนเมื่อเวลา 13:00 น. (06:00 น. เวลาสากลเชิงพิกัด)
• วันที่ 12 กันยายน ในเวลาที่เกิดแผ่นดินถล่มในไทโจว พายุยังคงมีความเร็วลมที่ 140 กิโลเมตรต่อชั่วโมง (85 ไมล์ต่อชั่วโมง) หลังจากนั้นพายุไต้ฝุ่นขนุนอ่อนกำลังลงอย่างรวดเร็ว และได้ลดระดับสถานะเป็นพายุโซนร้อน 15:00 น. (08:00 น. เวลาสากลเชิงพิกัด) หลังจากทำการโค้งไปทางตะวันออกเฉียงเหนือสู่ทะเลเหลือง และเศษของพายุก็ได้สลายไปใกล้จังหวัดชุงช็องใต้ ประเทศเกาหลีใต้
• วันที่ 13 กันยายน กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ระบุว่าพายุได้สลายตัวเปลี่ยนเป็นพายุหมุนนอกเขตร้อน และหลังจากนั้นไม่นาน กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ไม่ได้ตรวจสอบระบบว่าเป็นพายุหมุนนอกเขตร้อนที่เหนียวแน่นอีกต่อไปกระแสน้ำวนที่เป็นผลลัพธ์ ติดตามอย่างรวดเร็วทั่วทะเลญี่ปุ่นก่อนกลับเข้าสู่มหาสมุทรแปซิฟิกตะวันตกเฉียงเหนือ

การเตรียมการ

ประเทศจีน

ผู้คนจำนวนมากที่อพยพออกจากกองทัพ ถูกนำตัวไปยังโรงเรียน สถานีรถไฟ โรงแรม และอาคารอื่น ๆ รัฐบาลในมณฑลเจ้อเจียงได้ออกประกาศเตือนภัยเจ้าหน้าที่ท้องถิ่นเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับน้ำท่วม และดินถล่ม พายุไต้ฝุ่นขนุนเคลื่อนตัวรอบประเทศไต้หวันในวันเสาร์นี้ หลังจากที่นักพยากรณ์คาดการณ์ว่าเกือบจะเคลื่อนเข้าชายฝั่งโดยตรง ผู้คนมากกว่า 1.05 ล้านคน ถูกย้ายไปยังพื้นที่ที่ปลอดภัยในมณฑลเจ้อเจียง ผู้คนกว่า 160,000 คน ในเซี่ยงไฮ้ ก็ถูกย้ายอย่างเร่งด่วนเช่นกัน เที่ยวบินกว่า 380 เที่ยวบิน ที่ท่าอากาศยานนานาชาติซ่างไห่หงเฉียว และท่าอากาศยานนานาชาติซ่างไห่ผู่ตงได้ถูกยกเลิกไป

ผลกระทบ

ประเทศจีน

 

พายุไต้ฝุ่นขนุนกำลังเคลื่อนตัวเข้ามณฑลเจ้อเจียง ประเทศจีนเมื่อวันที่ 11 กันยายน พ.ศ. 2548

หางโจวมีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 14 ราย และมีผู้สูญหายอีก 9 ราย หลังจากพายุไต้ฝุ่นขนุนพัดผ่านจีนตะวันออก ประชาชนเกือบ 5.5 ล้านคน และพื้นที่เพาะปลูก 2,250,000 เฮกตาร์ ได้รับผลกระทบในมณฑลเจ้อเจียง มณฑลฝูเจี้ยน มณฑลอานฮุย และเซี่ยงไฮ้ทางตะวันออกของจีน มีรายงานว่า น้ำท่วมที่เกิดจากพายุไต้ฝุ่นขนุนคร่าชีวิตผู้คนไปแล้ว 7 ราย ในไทโจว และสูญหายอีก 8 ราย ในท่าเรือหนิงปัว ในมณฑลเจ้อเจียง ต้นไม้ริมถนนโค่นล้ม บางพื้นที่ของเมืองถูกน้ำท่วม และบ้านเรือนหลายหลังพังทลาย จนถึงตอนนี้ จังหวัดได้อพยพประชาชน 814,267 คน ไปยังสถานที่ปลอดภัยกว่า แหล่งข่าวที่มีสำนักงานควบคุมอุทกภัย และสำนักงานบรรเทาทุกข์จังหวัดกล่าวเสริมเรือประมาณ 35,409 ลำ ได้นำกลับสู่ท่าเรือแล้ว เมืองที่จะได้รับผลกระทบจากฝนตกหนัก ได้แก่ เวินโจว ไทโจว โจวชาน เช่าซิง และหนิงปัว เป็นต้น

พายุไต้ฝุ่นขนุนทำลายพื้นที่ขนาดใหญ่ของเกษตร พืชผล สิ่งอำนวยความสะดวกด้านอุตสาหกรรม และโครงสร้างพื้นฐาน สถานีตรวจอากาศ 3 แห่ง ของจังหวัดมีปริมาณน้ำฝนมากกว่า 400 มิลลิเมตร (15.7 นิ้ว) จากสถิติล่าสุด พายุไต้ฝุ่นขนุนได้ส่งผลกระทบต่อประชาชน 7.056 ล้านคน ใน 56 มณฑล บ้านเรือน 19,332 หลัง ถูกลมพัด และก่อให้เกิดความเสียหายโดยตรงต่อมณฑลเจ้อเจียง 7.95 พันล้านหยวนจีน (993.8 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) พายุไต้ฝุ่นขนุนเป็นพายุลูกที่ 4 ที่ส่งผลกระทบกับมณฑลเจ้อเจียงในฤดูร้อนนี้ ต่อจากพายุไต้ฝุ่นตาลิม ซึ่งทำให้มีผู้เสียชีวิต 14 ราย และก่อให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจในจังหวัด 3.42 พันล้านหยวนจีน (421.7 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ชาวมณฑลเจ้อเจียงอีกหลายคนฟื้นตัวจากความโกลาหลที่เกิดจากพายุไต้ฝุ่นขนุน ประชาชนประมาณ 1.05 ล้านคน ในมณฑลเจ้อเจียงที่อพยพเริ่มกลับบ้านเพื่อจัดการกับน้ำท่วม และซ่อมแซมความเสียหาย ประชาชนมากกว่า 5.11 ล้านคน ในมณฑลเจ้อเจียงได้รับผลกระทบโดย 68,300 คน ผู้คนในไทโจวต้องติดอยู่ในบ้านเพียงแห่งเดียว

บ้านเรือนเสียหายรวม 7,468 หลัง พื้นที่การเกษตร 224,600 เฮกตาร์ ได้รับผลกระทบ และถูกทำลายไปประมาณ 48,000 เฮกตาร์ เจ้าหน้าที่โรงเรียนในซูโจวได้หยุดการเรียนการสอน มณฑลเจ้อเจียงได้รับผลกระทบหนักที่สุด โดยมีมูลค่าความเสียหาย 6.89 พันล้านหยวนจีน (849 ล้านดอลลาร์สหรัฐ)

ประเทศญี่ปุ่น

เมื่อพายุไต้ฝุ่นขนุนเข้าใกล้หมู่เกาะรีวกีว เจแปนแอร์ไลน์ และออล นิปปอน แอร์เวย์ได้ยกเลิกเที่ยวบินอย่างน้อย 70 เที่ยวบิน ที่เชื่อมโยงเกาะเหล่านั้นกับสถานที่อื่น ๆ ในประเทศญี่ปุ่น เมื่อพายุไต้ฝุ่นขนุนเข้าใกล้มายังมีการบังคับให้มีการเปลี่ยนแปลงกำหนดการในกระบวนการเลือกตั้งที่กำลังดำเนินอยู่บนเกาะอิชิกากิ ขณะที่พายุเคลื่อนตัวผ่านเกาะต่าง ๆ มีการบันทึกว่ามีฝนตกปานกลาง ปริมาณน้ำฝนสูงสุดที่ 149 มิลลิเมตร (5.9 นิ้ว) ในเมืองนากาซูจิ จังหวัดโอกินาวะ สถานีเดียวกันยังบันทึกจุดสูงสุด 36 มิลลิเมตร (1.4 นิ้ว) ในชั่วโมงเดียว ในจังหวัดโอกินาวะลม และฝนทำให้มีผู้บาดเจ็บ 1 ราย และทำให้สายไฟขาด หรือเสียหาย 173 เส้น เส้นโค่นเหล่านี้ส่งผลให้หลายพื้นที่ไฟฟ้าดับ ความเสียหายต่อพืชผลรวม 150 ล้านเยน (1.4 ล้านดอลลาร์สหรัฐ) ผลกระทบของพายุไต้ฝุ่นขนุนส่งผลให้มีการยกเลิกเที่ยวบินนอกเหนือจากเส้นทางเดินเรือระหว่างจังหวัดโอกินาวะ และหมู่เกาะซากิชิมะ ไกลออกไปทางเหนือในจังหวัดอาโอโมริเที่ยวบินก็ถูกระงับเช่นกัน ฝนตกหนักทำให้เกิดดินถล่ม และทำให้เกิดน้ำท่วมถึง 31 ครั้ง บ้าน 11 หลัง ถูกน้ำท่วม และที่อยู่อาศัยอีก 1,000 หลัง ได้รับผลกระทบจากไฟฟ้าดับอันเนื่องมาจากความเสียหายจากลมแรงพายุ

ดูเพิ่ม

•  สถานีย่อยพายุหมุนเขตร้อน

• ฤดูพายุไต้ฝุ่นแปซิฟิก พ.ศ. 2548
• รายชื่อพายุขนุน
• พายุไต้ฝุ่นวิภา พ.ศ. 2550 เป็นพายุไต้ฝุ่นที่เข้าชายฝั่งมณฑลเจ้อเจียงเช่นเดียวกัน
• พายุไต้ฝุ่นชบา พ.ศ. 2559 เป็นพายุไต้ฝุ่นที่มีรูปร่างขณะมีกำลังแรงสูงสุดที่คล้ายกัน

อ้างอิง

1. https://earthobservatory.nasa.gov/images/15523/typhoon-khanun
2. http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4234664.stm
3. https://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-09/13/content_477308.htm
4. http://www.china.org.cn/english/2005/Sep/141533.htm
5. https://reliefweb.int/report/china/death-toll-typhoon-khanun-rises-14-e-china-province
6. http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2005-09/13/content_477308_2.htm
7. http://agora.ex.nii.ac.jp/cgi-bin/dt/dsummary.pl?id=200515&basin=wnp&lang=en
8. http://agora.ex.nii.ac.jp/cgi-bin/dt/report.pl?id=2005-927-05&lang=en
9. http://agora.ex.nii.ac.jp/cgi-bin/dt/report.pl?id=2005-936-14&lang=en
10. http://agora.ex.nii.ac.jp/cgi-bin/dt/report.pl?id=2005-575-10&lang=en

แหล่งข้อมูลอื่น

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ: พายุไต้ฝุ่นขนุน (พ.ศ. 2548)

• พายุหมุนเขตร้อนระบบดิจิทัล (Digital Typhoon) ข้อมูลของพายุไต้ฝุ่นขนุน (0515)
• กรมอุตุนิยมวิทยาญี่ปุ่น (JMA) ข้อมูลเส้นทางของพายุไต้ฝุ่นขนุน (0515)
• กรมอุตุนิยมวิทยาไทย (TMD) ข้อมูลเส้นทางของพายุไต้ฝุ่นขนุน (0515)
• ศูนย์เตือนไต้ฝุ่นร่วม (JTWC) ข้อมูลเส้นทางของพายุซูเปอร์ไต้ฝุ่นขนุน (15W)