สการ์น

สการ์น คือ หินแปรเนื้อหยาบชนิดหนึ่ง ประกอบด้วยแร่แคลเซียม เหล็ก แมกนีเซียม แมงกานีส ซิลิเกต ที่เกิดโดยการแทนที่ของพวกหินตะกอนเนื้อปูน ในกระบวนการ Contact Metamorphism หรือ Metasomatism จากการแทรกดันตัวของหินอัคนีแทรกซอน ที่อุณหภูมิสูง หรือจาก Regional Metamorphism ก็ได้

Calc-silicate Hornfels คือหิน Ca-Fe-Mg-Mn ซิลิเกต ที่มีผลึกค่อนข้างละเอียดและเป็นเนื้อเดียวกัน เกิดโดยกระบวนการ Isochemical (exceptdevolatilization) metamorphic recrystallization ของหินคาร์บอเนตที่ไม่ บริสุทธิ์ (Impure Carbonates)

ชนิดของสการ์น

Calcic Skarn เกิดจากการแทนที่หินปูนแล้วให้แร่พวกที่มีธาตุแคลเซียมเหล็กสูง เช่น การ์เนต (grossular-andradite),Clinopyroxene (diopside-hedenbergite),Vesuvianite และ Wollastonite, Magnetite

Magnesian Skarn เกิดจากการแทนที่หินโดโลไมต์ แล้วให้แร่พวกที่มีธาตุแมกนีเซียมสูง เช่น Diopside, Forsterite และ Phlogopite, Spinel

วิวัฒนาการของการเกิดสการ์น

• เมื่อหินอัคนีแทรกดันตัวเขาไปในหินตะกอนเนื้อปูน ทำให้เกิดการแปรสภาพในตัวหินตะกอนจากความร้อน โดยที่ยังไม่มีการแลกเปลี่ยนถ่ายเทองค์ประกอบ ทางเคมีเกิดขึ้น ยกเว้นอาจน้ำบางส่วนจากหินอัคนี และ CO2 จากหินตะกอนเนื้อปูน

• หินตะกอนที่แปรสภาพไปจะถูกควบคุมโดย อุณหภูมิ องค์ประกอบทางเคมี และโครงสร้างย่อยของเนื้อหินเดิม

การสำรวจหาแหล่งแร่สการ์น

- หาพื้นที่ ที่เหมาะสมบริเวณรอยสัมผัสระหว่างหินปูนและหินอัคนีแทรกซอน โดยใช้ภาพถ่ายดาวเทียม ภาพถ่ายทางอากาศ การสำรวจธรณีฟิสิกส์ทางอากาศ และแผนทีธรณีวิทยา ซึ่งอาจ ปรากฏในลักษณะที่มีสภาพต้นไม้ หรือภูมิประเทศที่แตกต่างกัน

- ทำแผนที่ธรณีวิทยาโดยละเอียด และเก็บตัวอย่าง บริเวณที่น่าสนใจ

- ทำ Fracture Analysis ในตอนทำRegional Survey เพราะการเกิดสการ์นมักเป็นไปตามรอยแตกหรือ บริเวณที่มีความพรุนสูง

- Gravity Survey อาจช่วยหาตำแหน่งหินอัคนี ถูกปิดทับอยู่ด้านล่างแต่ไม่ลึกมากนัก

อ้างอิง

1. รศ.ดร.วิสุทธิ์ พิสุทธอานนท์, ภาควิชาธรณีวิทยา, คณะวิทยาศาสตร์, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย