สังข์รดน้ำ

สังข์รดน้ำ
สังข์รดน้ำ
พราหมณ์เป่าหอยสังข์
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Mollusca
ชั้น:	Gastropoda
ไม่ได้จัดลำดับ:	clade Caenogastropoda clade Hypsogastropoda clade Neogastropoda
วงศ์ใหญ่:	Muricoidea
วงศ์:	Turbinellidae
วงศ์ย่อย:	Turbinellinae
สกุล:	Turbinella
สปีชีส์:	T.  pyrum
ชื่อทวินาม
Turbinella pyrum Linnaeus, 1758
ชื่อพ้อง
Buccinella caerulea Perry, 1811

สังข์รดน้ำ (อังกฤษ: Valambari shank, Great indian chank; ชื่อวิทยาศาสตร์: Turbinella pyrum) เป็นหอยทะเลฝาเดี่ยวชนิดหนึ่ง ในวงศ์หอยสังข์มงคล (Turbinellidae)

จัดเป็นหอยขนาดใหญ่ มีเปลือกหนา รูปเปลือกค่อนข้างป้อม วงเกลียวตัวกลม ส่วนปลายมีร่องยาวปานกลาง ส่วนยอดเตี้ย ช่องเปลือกรูปรี ขอบด้านในมีสัน 3-4 อัน ผิวชั้นนอกสุดสีน้ำตาล เป็นชั้นที่บางและหลุดล่อนง่าย และมักจะหลุดออกเมื่อหอยตาย เปลือกชั้นรองลงไปเป็นส่วนที่มีความหนาและแข็ง ค่อนข้างเรียบ มีสีขาวนวลหรือสีขาวอมชมพู

พบกระจายพันธุ์อยู่เฉพาะมหาสมุทรอินเดียทางตอนใต้ของประเทศอินเดียและประเทศศรีลังกาเท่านั้น อาศัยอยู่ตามพื้นน้ำที่เป็นพื้นทราย กินหนอนตัวแบนและแพลงก์ตอนเป็นอาหาร

สังข์รดน้ำ โดยปกติแล้วจะมีเปลือกเวียนทางซ้าย (อุตราวรรต) ตามเข็มนาฬิกา แต่มีบางตัวที่เวียนไปทางด้านขวา (ทักษิณาวรรต) ซึ่งพบได้น้อยมาก ซึ่งหอยลักษณะนี้ตามคติของศาสนาฮินดูจะถือเป็นมงคล (ตามคติของพราหมณ์-ฮินดู ขวา=ซ้าย, ซ้าย=ขวา ในแบบสากล) ด้วยถือว่าเป็นของศักดิ์สิทธิ์ และเป็นหอยที่อยู่ในพระกรของพระวิษณุ จึงนำมาใช้ในงานมงคลต่าง ๆ ที่มีพิธีการ เช่น การรดน้ำในพิธีแต่งงาน โดยเชื่อว่าจะเป็นสิริมงคล หรือใช้เป่าโดยต้องตัดส่วนปลายของเปลือกหรือก้นหอยออก ใช้ในงานพระราชพิธี รวมถึงงานสมโภชและงานพิธีมงคลอื่น ๆ รวมถึงมีการนำไปใช้ทำเป็นเครื่องประดับต่าง ๆ ด้วยการนำเปลือกหอยไปล้างทำความสะอาดและผ่านการเจียระไนด้วยการฝาน, ตัด, เจาะ หรือแกะสลักในแบบต่าง ๆ ทั้งเป็นกำไลข้อมือ, ปิ่นปักผม หรือของประดับตบแต่งเพื่อความสวยงาม เป็นต้น โดยเชื่อว่าชาวทิเบตเป็นคนกลุ่มแรกที่นำมาใช้ในพิธีกรรมก่อนที่จะแผ่ขยายมาสู่ความเชื่อในศาสนาฮินดู

อ้างอิง

1. Bouchet, P. (2010). Turbinella pyrum. Accessed through: World Register of Marine Species at http://www.marinespecies.org/aphia.php?p=taxdetails&id=208609 on 2011-03-10
2. สังข์รดน้ำ จากราชบัณฑิตยสถาน
3. Valampuri Shank (อังกฤษ)
4. หอยสังข์เวียนขวา
5. จอม ปัทมคันธิน. แฟนหอยพันธุ์แท้. นนทบุรี : สำนักพิมพ์ชบาเงิน, 2555. 185 หน้า. หน้า 45. ISBN 978-616904682-0
6. โลกหลงใหลของนักสะสม

แหล่งข้อมูลอื่น

• รูปและข้อมูลเพิ่มเติม (อังกฤษ)