อำเภอชัยบาดาล

ชัยบาดาล เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดลพบุรี มีพื้นที่ใหญ่ที่สุดของจังหวัด มีประชากรมากเป็นอันดับ 2 ของจังหวัด และเคยได้ถูกเสนอจัดตั้งเป็นศูนย์กลางของจังหวัดพระนารายณ์ เมื่อปี พ.ศ. 2546 และปี พ.ศ. 2553

อำเภอชัยบาดาล
อำเภอ
คำขวัญ:  ศูนย์การค้าเศรษฐกิจการเกษตร เขตป่าสักอนุรักษ์เขาสมโภชน์ รุ่งโรจน์ หลากหลายวัฒนธรรม สวยล้ำน้ำตก วังก้านเหลือง
พิกัดภูมิศาสตร์: 15°12′22″N 101°8′12″E / 15.20611°N 101.13667°E / 15.20611; 101.13667
อักษรไทย	อำเภอชัยบาดาล
อักษรโรมัน	Amphoe Chai Badan
จังหวัด	ลพบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	1,253.0 ตร.กม. (483.8 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	89,488 คน
• ความหนาแน่น	71.42 คน/ตร.กม. (185.0 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	15130, 15190 (เฉพาะตำบลนาโสม), 15230 (เฉพาะตำบลชัยบาดาล ม่วงค่อม และมะกอกหวาน)
รหัสภูมิศาสตร์	1604
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอชัยบาดาล เลขที่ 339 หมู่ที่ 5 ถนนท่ามะนาว ตำบลลำนารายณ์ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี 15130
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

แต่เดิมอำเภอชัยบาดาล มีฐานะเป็นเมืองชั้นโทชื่อ เมืองไชยบาดาล ขึ้นอยู่ในความปกครองของเมืองนครราชสีมา ที่ทำการตั้งอยู่ที่บ้านบัวชุม ตำบลบัวชุม ในปี พ.ศ. 2457 ทางราชการได้ลดฐานะเป็น อำเภอไชยบาดาล โอนการปกครองไปขึ้นอยู่กับเมืองเพชรบูรณ์จนถึงปี พ.ศ. 2461 ได้โอนอำนาจไชยบาดาลไปขึ้นอยู่กับจังหวัดสระบุรี และย้ายที่ว่าการอำเภอไปอยู่บ้านไชยบาดาล ตำบลไชยบาดาล ต่อมาทางราชการได้สั่งโอนอำเภอไชยบาดาลไปขึ้นอยู่กับการปกครองของจังหวัดลพบุรี เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน พ.ศ. 2484 ส่วนตัวสะกดชื่อนั้นได้เปลี่ยนจากคำว่า "ไชยบาดาล" เป็น "ชัยบาดาล" เมื่อปี พ.ศ. 2514 ครั้นปี พ.ศ. 2521 ได้รับเรื่องราวจากกรมทางหลวงแผ่นดิน ขอให้รื้อที่ว่าการอำเภอหลังนี้เพื่อตัดถนนผ่านตัวอาคารที่ว่าการอำเภอ และได้รับอนุมัติให้รื้อถอนได้เมื่อวันที่ 7 กันยายน พ.ศ. 2521 จึงได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาอยู่ที่อยู่ปัจจุบันนี้

อำเภอชัยบาดาลเคยถูกเสนอยกฐานะเป็นอำเภอเมืองของจังหวัดพระนารายณ์ เมื่อปี พ.ศ. 2546 แต่ไม่ได้รับการอนุมัติ และได้มีการเสนอขอจัดตั้งอีกครั้งในปี พ.ศ. 2553 แต่ก็ยังไม่ได้รับการพิจารณา เนื่องจากไม่สอดคล้องกับหลักเกณฑ์การจัดตั้งจังหวัด

• วันที่ 2 มีนาคม 2461 โอนพื้นที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดเพชรบูรณ์ มาขึ้นกับจังหวัดสระบุรี
• วันที่ 14 ตุลาคม 2484 เปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดสระบุรี กับจังหวัดลพบุรี โดยโอนพื้นที่อำเภอไชยบาดาล นอกจากตำบลคำพราน จังหวัดสระบุรี ไปขึ้นกับจังหวัดลพบุรี ส่วนท้องที่ตำบลคำพราน ให้ขึ้นกับอำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี
• วันที่ 16 ธันวาคม 2495 ตั้งตำบลมะกอกหวาน แยกออกจากตำบลไชยบาดาล
• วันที่ 30 พฤษภาคม 2499 จัดตั้งสุขาภิบาลไชยบาดาล ในท้องที่บางส่วนของตำบลไชยบาดาล
• วันที่ 7 มิถุนายน 2503 ย้ายที่ว่าการอำเภอไชยบาดาล และสถานีตำรวจภูธรไชยบาดาล จากตำบลไชยบาดาล ไปอยู่ที่ตำบลบัวชุม
• วันที่ 27 มิถุนายน 2504 จัดตั้งสุขาภิบาลลำนารายณ์ ในท้องที่บางส่วนของตำบลบัวชุม
• วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2505 โอนพื้นที่ตำบลมะนาวหวาน และตำบลโคกสลุง อำเภอไชยบาดาล ไปขึ้นกับ อำเภอเมืองลพบุรี และจัดตั้งเป็น กิ่งอำเภอพัฒนานิคม
• วันที่ 8 กันยายน 2513 ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล (1,2,3)
  • (1) ตั้งตำบลลำนารายณ์ แยกออกจากตำบลชัยบาดาล และตำบลบัวชุม
  • (2) ตั้งตำบลศิลาทิพย์ แยกออกจากตำบลบัวชุม
  • (3) ตั้งตำบลม่วงค่อม แยกออกจากตำบลมะกอกหวาน
• วันที่ 17 สิงหาคม 2514 ตั้งตำบลหนองรี แยกออกจากตำบลหนองยายโต๊ะ
• วันที่ 7 ตุลาคม 2517 ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล (1,2,3,4,5,6,7,8)
  • (1) ตั้งตำบลท่ามะนาว แยกออกจากตำบลลำนารายณ์
  • (2) ตั้งตำบลท่าหลวง แยกออกจากตำบลชัยบาดาล
  • (3) ตั้งตำบลนาโสม แยกออกจากตำบลหนองยายโต๊ะ
  • (4) ตั้งตำบลเกาะรัง แยกออกจากตำบลบัวชุม
  • (5) ตั้งตำบลชัยนารายณ์ แยกออกจากตำบลลำนารายณ์
  • (6) ตั้งตำบลลำสนธิ แยกออกจากตำบลหนองรี
  • (7) ตั้งตำบลบ้านใหม่สามัคคี แยกออกจากตำบลศิลาทิพย์
  • (8) ตั้งตำบลห้วยหิน แยกออกจากตำบลม่วงค่อม
• วันที่ 30 พฤศจิกายน 2519 ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล (1,2,3,4,5,6)
  • (1) ตั้งตำบลซับจำปา แยกออกจากตำบลท่าหลวง
  • (2) ตั้งตำบลหนองผักแว่น แยกออกจากตำบลท่ามะนาว
  • (3) ตั้งตำบลซับตะเคียน แยกออกจากตำบลนาโสม
  • (4) ตั้งตำบลแก่งผักกูด แยกออกจากตำบลมะกอกหวาน
  • (5) ตั้งตำบลนิคมลำนารายณ์ แยกออกจากตำบลเกาะรัง ตำบลบ้านใหม่สามัคคี และตำบลศิลาทิพย์
  • (6) ตั้งตำบลกุดตาเพชร แยกออกจากตำบลลำสนธิ
• วันที่ 28 พฤศจิกายน 2521 แยกพื้นที่ตำบลท่าหลวง ตำบลซับจำปา ตำบลหนองผักแว่น และตำบลแก่งผักกูด อำเภอชัยบาดาล มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอท่าหลวง ขึ้นกับอำเภอชัยบาดาล
• วันที่ 3 มิถุนายน 2523 จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านท่าหลวง ในท้องที่บางส่วนของตำบลท่าหลวง
• วันที่ 29 มิถุนายน 2525 ตั้งตำบลทะเลวังวัด แยกออกจากตำบลท่าหลวง
• วันที่ 7 มิถุนายน 2526 เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลลำนารายณ์ เพื่อความเหมาะสมในการบริหารกิจการและการทะนุบำรุงท้องถิ่น
• วันที่ 16 มิถุนายน 2526 ตั้งตำบลซับสมบูรณ์ แยกออกจากตำบลหนองรี
• วันที่ 10 ตุลาคม 2529 ตั้งตำบลเขารวก แยกออกจากตำบลลำสนธิ
• วันที่ 14 มีนาคม 2532 แยกพื้นที่ตำบลลำสนธิ ตำบลซับสมบูรณ์ ตำบลหนองรี ตำบลกุดตาเพชร และตำบลเขารวก อำเภอชัยบาดาล มาตั้งเป็น กิ่งอำเภอลำสนธิ ขึ้นกับอำเภอชัยบาดาล
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2532 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอท่าหลวง อำเภอชัยบาดาล เป็น อำเภอท่าหลวง
• วันที่ 20 สิงหาคม 2536 ตั้งตำบลเขาแหลม แยกออกจากตำบลห้วยหิน
• วันที่ 18 มกราคม 2537 ตั้งตำบลเขาน้อย แยกออกจากตำบลซับสมบูรณ์
• วันที่ 26 ธันวาคม 2537 จัดตั้งศาลจังหวัดชัยบาดาล ในท้องที่อำเภอชัยบาดาล
• วันที่ 20 พฤศจิกายน 2539 ยกฐานะจากกิ่งอำเภอลำสนธิ อำเภอชัยบาดาล เป็น อำเภอลำสนธิ
• วันที่ 6 พฤษภาคม 2542 ยุบสุขาภิบาลชัยบาดาล เนื่องจากไม่มีพื้นที่ที่จะดำเนินกิจการตามอำนาจหน้าที่ต่อไปได้ เพราะมีโครงการลุ่มน้ำป่าสัก ทำให้ประชาชน รวมทั้งกรรมการสุขาภิบาลได้อพยพออกจากพื้นที่ในเขตสุขาภิบาลไปหมดแล้ว จึงไม่เข้าหลักเกณฑ์อันเป็นองค์ประกอบที่จะดำรงสถานภาพเป็นสุขาภิบาลต่อไปได้
• วันที่ 25 พฤษภาคม 2542 ยกฐานะจากสุขาภิบาลลำนารายณ์ เป็นเทศบาลตำบลลำนารายณ์
• วันที่ 15 กันยายน 2547 ยุบสภาตำบลมะกอกหวาน รวมกับองค์การบริหารส่วนตำบลชัยบาดาล

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอชัยบาดาลตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอศรีเทพ (จังหวัดเพชรบูรณ์) มีห้วยมะกรูดและแนวกึ่งกลางของแม่น้ำป่าสักเป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอลำสนธิ
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอท่าหลวง และอำเภอพัฒนานิคม มีคลองขี้หนู ห้วยแห้ง และแนวกึ่งกลางของแม่น้ำป่าสัก เป็นเส้นแบ่งเขต
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอโคกสำโรง อำเภอสระโบสถ์ และอำเภอโคกเจริญ

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอชัยบาดาลแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 17 ตำบล 136 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	ลำนารายณ์	(Lam Narai)	12 หมู่บ้าน		10.	นาโสม	(Na Som)	6 หมู่บ้าน
2.	ชัยนารายณ์	(Chai Narai)	6 หมู่บ้าน		11.	หนองยายโต๊ะ	(Nong Yai To)	8 หมู่บ้าน
3.	ศิลาทิพย์	(Sila Thip)	12 หมู่บ้าน		12.	เกาะรัง	(Ko Rang)	10 หมู่บ้าน
4.	ห้วยหิน	(Huai Hin)	8 หมู่บ้าน		13.	ท่ามะนาว	(Tha Manao)	8 หมู่บ้าน
5.	ม่วงค่อม	(Muang Khom)	11 หมู่บ้าน		14.	นิคมลำนารายณ์	(Nikhom Lam Narai)	9 หมู่บ้าน
6.	บัวชุม	(Bua Chum)	9 หมู่บ้าน		15.	ชัยบาดาล	(Chai Badan)	8 หมู่บ้าน
7.	ท่าดินดำ	(Tha Din Dam)	6 หมู่บ้าน		16.	บ้านใหม่สามัคคี	(Ban Mai Samakkhi)	6 หมู่บ้าน
8.	มะกอกหวาน	(Makok Wan)	3 หมู่บ้าน		17.	เขาแหลม	(Khao Laem)	8 หมู่บ้าน
9.	ซับตะเคียน	(Sap Takhian)	6 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอชัยบาดาลประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 17 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลลำนารายณ์ ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลลำนารายณ์และบางส่วนของตำบลชัยนารายณ์
• องค์การบริหารส่วนตำบลลำนารายณ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลลำนารายณ์ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลลำนารายณ์)
• องค์การบริหารส่วนตำบลชัยนารายณ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชัยนารายณ์ (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลลำนารายณ์)
• องค์การบริหารส่วนตำบลศิลาทิพย์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลศิลาทิพย์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยหิน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยหินทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลม่วงค่อม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลม่วงค่อมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบัวชุม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบัวชุมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่าดินดำ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่าดินดำทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลซับตะเคียน ครอบคลุมพื้นที่ตำบลซับตะเคียนทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนาโสม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนาโสมทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองยายโต๊ะ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองยายโต๊ะทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเกาะรัง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเกาะรังทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลท่ามะนาว ครอบคลุมพื้นที่ตำบลท่ามะนาวทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนิคมลำนารายณ์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนิคมลำนารายณ์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลชัยบาดาล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลชัยบาดาล และตำบลมะกอกหวานทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านใหม่สามัคคี ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบ้านใหม่สามัคคีทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาแหลม ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาแหลมทั้งตำบล

ภาษาและวัฒนธรรม

ภาษาถิ่น

ประชาชนในอำเภอชัยบาดาลส่วนใหญ่จะย้ายจากจังหวัดอื่น ๆ เข้าประกอบอาชีพในอำเภอชัยบาดาล เช่น มาจากกรุงเทพมหานคร ซึ่งได้รับผลกระทบจากการยกเลิกรถสามล้อถีบ และทางรัฐบาลจัดสรรที่ทำกินให้ในเขตนิคมสหกรณ์ ตำบลท่าดินดำ มาจาก[จังหวัดนครสวรรค์ตั้งถิ่นฐานอยู่ตำบลซับตะเคียน มาจากจังหวัดนครนายกตั้งถิ่นฐานอยู่ตำบลลำนารายณ์ มาจากจังหวัดนครราชสีมาตั้งถิ่นฐานอยู่ตำบลบัวชุม ตำบลหนองยายโต๊ะ และตำบลท่าดินดำ ทั้งสามตำบลจะมีประชากรร่วมกันเกินกึ่งหนึ่งของอำเภอชัยบาดาล จึงทำให้อำเภอชัยบาดาลมีภาษาท้องถิ่นเป็นภาษาไทโคราช(ไทยเบิ้ง) และภาษาลาวแง้ว

ภาษาไทยเบิ้งจะมีลักษณะคล้ายภาษาไทยกลาง มีหน่วยเสียงพยัญชนะ 21 เสียง หน่วยเสียงสระ 21 หน่วยเสียง และหน่วยเสียงวรรณยุกต์ 5 หน่วยเสียง สันนิษฐานว่าภาษาไทยเบิ้งคือภาษาไทยโคราช คำว่า เบิ้ง เป็นคำที่ชาวอีสานกลุ่มอื่น เช่น ลาว เขมร ใช้เรียกชาวไทยโคราช เมื่อชาวไทยโคราชอพยพมาอยู่ถิ่นอื่นยังคงใช้ภาษาไทยโคราชและเรียกกลุ่มของตนว่าไทยเบิ้ง ภาษาที่ใช้จึงเรียกว่าภาษาไทยเบิ้ง ที่สำคัญคือมีเสียงลงท้ายประโยคโดยเฉพาะได้แก่ ด๊อก (ดอก) แหล่ว (แล้ว) เบิ้ง (บ้าง) เหว่ย (หว่า)

การละเล่น

รำโทนที่ตำบลบัวชุมและตำบลหนองยายโต๊ะ รำโทนเป็นการแสดงพื้นบ้านที่นิยมเล่นกันทั่วประเทศไทย ในสมัยที่จอมพล ป. พิบูลสงคราม เป็นนายกรัฐมนตรี รำโทนได้รับการเชิดชูให้เป็นศิลปะประจำชาติอย่างหนึ่งในสมัยนั้น ไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่ารำโทนเกิดขึ้นเมื่อใด ใครเป็นผู้ริเริ่ม แต่ผู้ที่นิยมเล่นรำโทนคือหนุ่มสาวชาวบ้าน กล่าวกันว่าในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ผู้คนคอยแต่จะอพยพหนีภัยกัน ในยามค่ำคืนจะมืดไปทั่วทุกหนแห่งเนื่องจากรัฐบาลห้ามจุดไฟ ห้ามชุมนุม ประชาชนเกิดความเหงาจึงได้คิดเล่นรำโทนขึ้น วิธีเล่นคือจุดตะเกียงไว้ตรงกลางลาน ผู้แสดงยืนล้อมวงร้องเพลงเกี้ยวพาราสีกันด้วยจังหวะท่วงทำนองที่สั้นๆ ง่าย ๆ ร้องซ้ำ ๆ กันหลายเที่ยว

ประเพณี

• ประเพณีการเลี้ยงเจ้าบ้าน เป็นประเพณีที่ชาวบ้านในอำเภอชัยบาดาลได้กระทำติดต่อกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ เชื่อกันว่าเมื่อได้กระทำพิธีนี้แล้วจะทำให้ครอบครัวได้รับความร่มเย็นเป็นสุข ประเพณีนี้จัดทำในวันขึ้น 6 ค่ำ เดือน 6 ชาวบ้านจะไปพร้อมกันที่ศาลเจ้าประจำหมู่บ้านในเวลา 08.00-09.00 น. ใครไปก่อนก็เลี้ยงก่อน ไม่ต้องรอกัน โดยจะต้องเตรียมสิ่งของต่าง ๆ ได้แก่ ข้าวดำ ข้าวแดง (ใช้ข้าวสุกย้อมสีดำ สีแดง) รูปสัตว์ รูปคน (ใช้ดินหรือแป้งปั้นให้เท่ากับจำนวนคนในบ้าน และรูปสัตว์ใช้เฉพาะสัตว์สี่เท้า) ข้าวสาร พริกเม็ด เกลือก้อน เงิน 12 ทอง 15 (ใช้เป็นแป้งปั้นเป็นรูปสตางค์) ธูป เทียน เหล้า บุหรี่ ด้ายสายสิญจน์สำหรับผูกข้อมือ ถาด กระด้ง หรือเข่งปลาทู

เมื่อถึงวันขึ้น 6 ค่ำ เดือน 6 ทุกคนจะนำสิ่งของต่าง ๆ ดังกล่าวใส่ถาด กระด้ง เข่งปลาทู หรือภาชนะอื่น ๆ ก็ได้ ไปที่ศาลเจ้า จุดธูปเทียนบอกเล่าให้มารับสิ่งของที่ตนเตรียมไป จุดบุหรี่ แล้วเทเหล้าใส่ในโอ่งที่มีอยู่ในศาล เสร็จแล้วก็ขอศีลขอพร เวลากลับให้ขอด้ายสายสิญจน์จากท่าน (สายสิญจน์เตรียมไปนั่นเอง) เพื่อนำไปผูกข้อมือลูกหลาน ก่อนกลับใช้มีดขีดเส้นข้างหน้าระหว่างตัวเองกับศาล เพื่อเป็นสัญลักษณ์ว่า ให้ต่างคนต่างอยู่ไม่ให้รบกวนกัน ส่วนใหญ่ผู้ที่ไปทำพิธีเลี้ยงเจ้าบ้านมักเป็นแม่บ้านหรือผู้หญิงที่มีอายุ

• ประเพณีสงกรานต์ วันที่ 13 เมษายน เป็นวันสงกรานต์และวันขึ้นปีใหม่ของไทย ชาวไทยจะทำบุญตักบาตร สรงน้ำพระ รดน้ำอวยพรผู้ใหญ่เพื่อความเป็นสิริมงคล เนื่องจากเดือนเมษายนเป็นช่วงฤดูร้อน น้ำในคลอง ห้วย หนอง แห้งแล้ง ทำให้ปลาที่อาศัยอยู่ในบริเวณดังกล่าวเดือดร้อน ดังนั้นวันสงกรานต์จึงนิยมปล่อยปลาลงในแม่น้ำลำคลอง

• ประเพณีของอำเภอชัยบาดาล มีจัดกันทั่วไปตามหมู่บ้านต่าง ๆ ลักษณะของงานนอกจากจะเป็นงานบุญแล้ว ยังเป็นงานที่คนหนุ่มคนสาวได้สนุกสนานเพราะมีการฟื้นฟู นำการละเล่นพื้นบ้านมาเล่น เช่น ชักเย่อ ลูกช่วง ฯลฯ การจัดงานที่หน้าที่ว่าการอำเภอชัยบาดาล เทศบาลตำบลลำนารายณ์ร่วมกับอำเภอและสภาวัฒนธรรมอำเภอ จัดงานสงกรานต์ขึ้นเป็นประจำทุกปี งานเริ่มตั้งแต่ตอนเช้าทำบุญตักบาตรข้าวสาร อาหารแห้ง ภาคบ่ายขบวนแห่นางสงกรานต์ของหน่วยงานและตำบลต่าง ๆ ประกวดนางสงกรานต์แต่งกายงามแบบไทย สรงน้ำพระ รดน้ำดำหัวขอพรผู้อาวุโส และการแสดงดนตรี

• ประเพณีแห่เจ้าพ่อเจ้าแม่ (ปุนเท่าก๊ง ปุนเท่าม้า) ของคนไทยเชื้อสายจีนในเขตเทศบาลตำบลลำนารายณ์ เป็นงานประจำปีที่จะจัดขึ้นหลังจากวันตรุษจีนผ่านไปแล้ว 5 วันและจะมีขบวนแห่เจ้าพ่อเจ้าแม่ในวันที่ 6 หลังจากวันตรุษจีน ซึ่งจะตรงกับประมาณปลายเดือนมกราคมถึงต้นเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี

 

สภาพของพื้นที่อำเภอชัยบาดาล ในฤดูฝน

โรงเรียน

• โรงเรียนชัยบาดาลวิทยา
• โรงเรียนชัยบาดาลพิทยาคม
• โรงเรียนอัสสัมชัญคอนแวนต์ ลำนารายณ์
• โรงเรียนเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระศรีนครินทร์ ลพบุรี
• โรงเรียนสัตยาไส
• โรงเรียนนารายณ์วิทยา
• วิทยาลัยการอาชีพชัยบาดาล
• โรงเรียนสามัคคีวิทยา
• โรงเรียนอารีย์สวัสดิ์
• โรงเรียนอนุบาลลำนารายณ์

สถาบันการศึกษาในระดับอุดมศึกษา

• มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี ศูนย์ชัยบาดาล
• วิทยาลัยชัยบาดาลพิพัฒน์ ศูนย์การศึกษามหาวิทยาลัยราชภัฏพระนคร
• วิทยาลัยเทคโนโลยีชัยบาดาล
• วิทยาลัยการอาชีพชัยบาดาล

สถานที่สำคัญ

• วัดเขาสมโภชน์
• สวนรุกชาติน้ำตกวังก้านเหลือง
• บ้านท่าดินดำ (ทอเสื่อ)
• วัดจันทาราม
• ตลาดปลา เขื่อนป่าสักชลสิทธิ์
• วัดเขาถ้ำปรางค์
• วัดสิงหาราม

สินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์

• ลูกประคบ 415 หมู่ที่ 3 ตำบลลำนารายณ์
• เครื่องเบญรงค์ 127 หมู่ที่ 4 ตำบลบ้านใหม่สามัคคี
• เสื่อกก กลุ่มทอสื่อกก 79 หมู่ที่ 1 ตำบลท่าดินดำ
• ผ้าทอ กลุ่มทอผ้าม่วงค่อม 178 หมู่ที่ 11 ตำบลม่วงค่อม
• กลุ่มแม่บ้านเกษตรศิลาทิพย์ 113 หมู่ที่ 12 ตำบลศิลาทิพย์ (ใยบวบ)
• ทองม้วนปลาช่อน กลุ่มแม่บ้านเกษตรท่ารวก 9/2 หมู่ที่ 6 ตำบลหนองยายโต๊ะ (น้ำปลา)
• น้ำพริกแม่ศรีรัตน์ 437 หมู่ที่ 3 ตำบลลำนารายณ์
• กลุ่มแม่บ้านเกษตรชัยบาดาล 49 หมู่ที่ 3 ตำบลชัยบาดาล
• น้ำพริกแม่ศรีรัตน์ ตลาดลำนารายณ์

อ้างอิง

1. กระทู้ถามที่ 802 ร. เรื่อง ขอให้จัดตั้งจังหวัดพระนารายณ์ ของ นายนิยม วรปัญญา สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร
2. [1]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง โอนอำเภอชัยบาดาลมาขึ้นจังหวัดสระบุรี
3. [2]พระราชบัญญัติเปลี่ยนแปลงเขตจังหวัดลพบุรีและจังหวัดสระบุรี พุทธศักราช ๒๔๘๔
4. [3]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอไชยบาดาล จังหวัดลพบุรี
5. [4]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลไชยบาดาล อำเภอไชยบาดาล จังหวัดลพบุรี
6. [5]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ย้ายที่ว่าการอำเภอไชยบาดาลและสถานีตำรวจภูธร
7. [6]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลลำนารายณ์ จังหวัดลพบุรี
8. [7]พระราชกฤษฎีกาเปลี่ยนแปลงเขตอำเภอโคกสำโรง อำเภอไชยบาดาล และอำเภอเมืองลพบุรี จังหวัดลพบุรี พ.ศ. ๒๕๐๕
9. [8]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การแบ่งท้องที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ
10. [9]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
11. [10]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบล ในท้องที่อำเภอโคกสำโรง และอำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
12. [11]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาลและอำเภอโคกสำโรง จังหวัดลพบุรี
13. [12]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
14. [13]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ตั้งเป็นกิ่งอำเภอท่าหลวง
15. [14]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลบ้านท่าหลวง กิ่งอำเภอท่าหลวง อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
16. [15]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอพัฒนานิคม กิ่งอำเภอท่าหลวง อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
17. [16]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตสุขาภิบาลลำนารายณ์ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
18. [17]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
19. [18]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
20. [19]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง แบ่งท้องที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี ตั้งเป็นกิ่งอำเภอลำสนธิ
21. [20]พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอแวงใหญ่ อำเภอหนองบุนนาก อำเภอโพนทราย อำเภอท่าหลวง และอำเภอศรีรัตนะ พ.ศ. ๒๕๓๒
22. [21]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
23. [22]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งและกำหนดเขตตำบลในท้องที่กิ่งอำเภอลำสนธิ อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
24. [23]พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลจังหวัดที่อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี พ.ศ. ๒๕๓๗
25. [24]พระราชกฤษฎีกาตั้งอำเภอเหนือคลอง อำเภอนายายอาม อำเภอท่าตะเกียบ อำเภอขุนตาล อำเภอแม่ฟ้าหลวง อำเภอแม่ลาว อำเภอรัษฎา อำเภอพุทธมณฑล อำเภอวังน้ำเขียว อำเภอเจาะไอร้อง อำเภอชำนิ อำเภอโนนดินแดง อำเภอปางมะผ้า อำเภอลำสนธิ อำเภอหนองม่วง อำเภอเบญจลักษ์ อำเภอโพนนาแก้ว อำเภอบุ่งคล้า อำเภอดอนมดแดง และอำเภอลืออำนาจ พ.ศ. ๒๕๓๙
26. [25]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยุบสุขาภิบาลชัยบาดาล อำเภอชัยบาดาล จังหวัดลพบุรี
27. [26]ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง การยุบรวมสภาตำบลกับองค์การบริหารส่วนตำบล