อำเภอเขาย้อย

อำเภอเขาย้อย เป็นอำเภอหนึ่งของจังหวัดเพชรบุรี และเป็นอำเภอที่อยู่เหนือสุดของจังหวัด เขาย้อยนับเป็น 1 ใน 5 อำเภอของจังหวัดที่มีทางรถไฟผ่าน โดยจะเป็นอำเภอแรกเมื่อนั่งรถไฟลงไปภาคใต้

อำเภอเขาย้อย
อำเภอ
คำขวัญ:  ภูเขางามถ้ำวิจิตร วิถีชีวิตไทยทรงดำ คุณค่าล้ำโบสถ์ไม้สัก หัตถกรรมหลัก ไม้ตาลกลึง ประสานซึ้งเสียงแคนวง
พิกัดภูมิศาสตร์: 13°14′25″N 99°49′27″E / 13.24028°N 99.82417°E / 13.24028; 99.82417
อักษรไทย	อำเภอเขาย้อย
อักษรโรมัน	Amphoe Khao Yoi
จังหวัด	เพชรบุรี
พื้นที่
• ทั้งหมด	305.648 ตร.กม. (118.011 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	38,860 คน
• ความหนาแน่น	127.14 คน/ตร.กม. (329.3 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	76140
รหัสภูมิศาสตร์	7602
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอเขาย้อย ถนนเพชรเกษม ตำบลเขาย้อย อำเภอเขาย้อย จังหวัดเพชรบุรี 76140
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอเขาย้อยตั้งอยู่ทางตอนเหนือของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียง ดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอปากท่อ (จังหวัดราชบุรี)
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภออัมพวา (จังหวัดสมุทรสงคราม) และอำเภอบ้านแหลม
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเมืองเพชรบุรีและอำเภอบ้านลาด
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอหนองหญ้าปล้อง

ประวัติ

เริ่มก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2440 โดยมีหลวงพรหมสารเป็นนายอำเภอคนแรก เดิมที่ว่าการอำเภอตั่งอยู่ที่ตำบลห้วยท่าช้าง จึงได้ชื่ออำเภอว่า อำเภอห้วยท่าช้าง ต่อมาได้ทำการย้ายที่ว่าการอำเภอห้วยท่าช้างไปตั้งอยู่ ณ ตำบลหัวสะพาน จึงได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอหัวสะพาน ต่อมาได้ย้ายที่ว่าการอำเภอมาตั่งอยู่ ณ หมู่บ้านน้อย จึงได้เปลี่ยนชื่อเป็น อำเภอบ้านน้อย และ อำเภอตวันตก(อำเภอตะวันตก)

ใน พ.ศ. 2444 กระทรวงมหาดไทย ได้จัดระเบียบกรมการอำเภอเมืองเพชรบุรีใหม่ โดยการย้ายอำเภอตวันตก (อำเภอตะวันตก) ไปตั้ง ณ บ้านเขาย้อย ตำบลเขาย้อย เรียกชื่อว่า "อำเภอห้วยหลวง"

ใน พ.ศ. 2446 ได้เปลี่ยนชื่อจากอำเภอห้วยหลวง แขวงเมืองเพชรบุรี เป็น อำเภอเขาย้อย แขวงเมืองเพชรบุรี

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอเขาย้อยแบ่งเขตการปกครองย่อยออกเป็น 10 ตำบล 57 หมู่บ้าน ได้แก่

1. เขาย้อย (Khao Yoi) 7 หมู่บ้าน 6. หนองปรง (Nong Prong) 6 หมู่บ้าน 2. สระพัง (Sa Phang) 4 หมู่บ้าน 7. หนองชุมพล (Nong Chumphon) 7 หมู่บ้าน 3. บางเค็ม (Bang Khem) 6 หมู่บ้าน 8. ห้วยโรง (Huai Rong) 4 หมู่บ้าน 4. ทับคาง (Thap Khang) 5 หมู่บ้าน 9. ห้วยท่าช้าง (Huai Tha Chang) 6 หมู่บ้าน 5. หนองปลาไหล (Nong Pla Lai) 5 หมู่บ้าน 10. หนองชุมพลเหนือ (Nong Chumphon Nuea) 7 หมู่บ้าน

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอเขาย้อยประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 8 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลเขาย้อย ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลเขาย้อย บางส่วนของตำบลสระพัง ตำบลบางเค็มทั้งตำบล และบางส่วนของตำบลทับคาง
• องค์การบริหารส่วนตำบลเขาย้อย ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเขาย้อย ตำบลสระพัง และตำบลทับคาง (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลเขาย้อย)
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาไหล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปลาไหลทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองปรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชุมพล ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองชุมพลทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยโรง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยโรงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยท่าช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลห้วยท่าช้างทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชุมพลเหนือ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลหนองชุมพลเหนือทั้งตำบล

อ้างอิง

1. ประกาศกระทรวงมหาดไทย (ปรับปรุงการจัดตั้งแบ่งเขตแขวงเมืองเพ็ชร์บุรีเสียใหม่ โดยให้มี ๖ อำเภอ และการจัดกรมการอำเภอ) ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๑๘ ตอนที่ ๕ ประกาศ ณ วันที่ ๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๔๔ หน้าที่ ๕๙
2. แจ้งความกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนชื่อ อำเภอพันลาน แขวงเมืองนครสวรรค์ เป็นอำเภอเกยไชย อำเภอเกลือ แขวงเมืองชลบุรี เป็นอำเภอบางละมุง อำเภอท่าช้าง แขวงเมืองนครนายก เป็นอำเภอบ้านนา อำเภอห้วยหลวง แขวงเมืองเพชรบุรีเป็นอำเภอเข้าย้อย ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ ๒๐ ตอนที่ ๓๐ ประกาศเมื่อวันที่ ๒๕ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๖ หน้าที่ ๔๙๘