อาหารโอกินาวะ

อาหารโอกินาวะ (ญี่ปุ่น: 沖縄料理 โรมาจิ: Okinawa ryōri) คืออาหารพื้นเมืองของจังหวัดโอกินาวะซึ่งเป็นจังหวัดภาคใต้ของประเทศญี่ปุ่น บ้างเรียกว่า อาหารรีวกีว (ญี่ปุ่น: 琉球料理 โรมาจิ: Ryūkyū ryōri) ตามนามอดีตอาณาจักรรีวกีวซึ่งเคยตั้งอยู่ ณ บริเวณดังกล่าว เนื่องจากความแตกต่างทางวัฒนธรรม, ประวัติศาสตร์การติดต่อค้าขายกับต่างชาติ, ภูมิอากาศ, พืชพรรณ และวัตถุดิบอื่น ๆ ทำให้อาหารโอกินาวะแตกต่างไปจากอาหารญี่ปุ่นในแผ่นดินใหญ่

ชุดอาหารโอกินาวะ ประกอบด้วยโซบะแบบโอกินาวะ, จัมปุรูมะระ และเบียร์โอริออน

ราฟูเต หรือสตูหมูโชยุ

ฮิรายาชี ลักษณะคล้ายกับโอโกโนมิยากิของญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่

ประวัติ

อาหารโอกินาวะได้รับอิทธิพลส่วนใหญ่มาจากอาหารจีนและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้สืบเนื่องจากการค้าขายที่มีมายาวนาน มันเทศเข้าสู่โอกินาวะเมื่อปี ค.ศ. 1605 ที่ต่อมาได้กลายเป็นอาหารหลักของโอกินาวะจนถึงต้นศตวรรษที่ 20 บทความที่เขียนโดยบริษัทคิคโคแมนระบุว่ามะระและบวบในโอกินาวะถูกนำไปจากเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ต่อมาเมื่ออาณาจักรรีวกีวตกเป็นรัฐบรรณาการของจีน พ่อครัวชาวโอกินาวะจำนวนหนึ่งได้เข้าไปเรียนรู้การทำอาหารอย่างจีนที่มณฑลฝูเจี้ยน ด้วยเหตุนี้อาหารจีนส่งอิทธิพลสู่อาหารโอกินาวะมาจนถึงปัจจุบัน และบทความของคิคโคแมนยังกล่าวไปอีกว่าการกลั่นอาวาโมริ (ญี่ปุ่น: 泡盛 โรมาจิ: Awamori) อาจเป็นสิ่งเดียวกับเหล้าขาวซึ่งได้รับไปจากสยามหรือประเทศไทยในปัจจุบัน โดยเข้าสู่โอกินาวะตั้งแต่ศตวรรษที่ 15 ครั้นเมื่อแคว้นคาโงชิมะเข้ารุกรานอาณาจักรรีวกีว เหล่าพ่อครัวโอกินาวะจึงเข้าไปร่ำเรียนการทำอาหารญี่ปุ่น และด้วยเหตุนี้จึงทำให้อาหารโอกินาวะได้รับอิทธิพลจากอาหารญี่ปุ่นเพิ่มขึ้นมาอีก

ในช่วงที่สหรัฐปกครองโอกินาวะหลังสงครามโลกครั้งที่สอง ในระยะเวลาดังกล่าว อาหารกระป๋องได้รับความนิยมมาก ร้านแฮมเบอร์เกอร์แบบอเมริกันผุดขึ้นในโอกินาวะ ชาวโอกินาวะเองก็คุ้นชินกับวัฒนธรรมอาหารของอเมริกันเป็นอย่างดี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อมีทหารสหรัฐเข้ามาประจำการอยู่ในโอกินาวะนับตั้งแต่สิ้นสงครามโลกครั้งที่สอง

ลักษณะ

อาหารโอกินาวะมีการใช้ผักและผลไม้ประกอบ โดยได้รับอิทธิพลจากอาหารเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีการใช้สมุนไพรและเครื่องเทศมากกว่าอาหารญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่ แต่น้อยกว่าอาหารในกลุ่มประเทศหมู่เกาะเขตร้อนอื่น ๆ อาหารโอกินาวะส่วนใหญ่จะประกอบไปด้วยเกลือ, มิโซะ, ปลาโอแห้ง, สาหร่ายคมบุ และเห็ดชนิดต่าง ๆ

ลักษณะเด่นอีกอย่างหนึ่งของอาหารโอกินาวะคือนิยมใช้เนื้อสัตว์ โดยมีแหล่งโปรตีนหลักคือเนื้อหมู ส่วนหนึ่งก็เพราะหมู่เกาะโอกินาวะแทบมิได้รับอิทธิพลจากศาสนาพุทธหรือรับนโยบายงดบริโภคเนื้อสัตว์ของรัฐบาลโชกุนโทกูงาวะ ทั้งนี้โอกินาวะมีวัฒนธรรมการเลี้ยงสัตว์เพื่อบริโภคมาตั้งแต่สมัยเอโดะแล้ว ชาวโอกินาวะกล่าวถึงอาหารของพวกตนว่า "เริ่มด้วยหมู จบที่หมู" และ "หมูกินได้ทุกส่วนยกเว้นกีบเท้าและเสียงร้องอู๊ด ๆ ของมัน"

แม้โอกินาวะจะล้อมรอบไปด้วยทะเล แต่ชาวโอกินาวะบริโภคอาหารทะเลค่อนข้างน้อยหากเปรียบเทียบกับวัฒนธรรมชายฝั่งทะเลในที่อื่น ๆ ปลาและผลิตภัณฑ์จากอาหารทะเลต่าง ๆ ไม่สามารถเก็บไว้ได้นาน เพราะสภาพอากาศของโอกินาวะค่อนข้างร้อน อาจทำให้เน่าเสียง่าย ด้วยเหตุนี้จึงมีวิธีถนอมอาหาร เป็นต้นว่าหมักเกลือ, ตากแห้ง, ย่าง, เคี่ยวกับซอสถั่วเหลือง หรือทำเป็นคามาโบโกะแทน ส่วนซาชิมิในโอกินาวะมีให้รับประทานค่อนข้างจำกัด ด้วยอุณหภูมิบนเกาะส่งผลให้ความสดใหม่คงอยู่ได้ไม่นาน ต่างจากญี่ปุ่นแผ่นดินใหญ่

อ้างอิง

1. [Okinawan Cuisine]. Nihon Daihyakka Zensho (Nipponika) (ภาษาญี่ปุ่น). Tokyo: Shogakukan. 2013. OCLC 153301537. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ August 25, 2007. สืบค้นเมื่อ 2013-07-15.
2. Nakasone, Ronald Y. (2002). Okinawan diaspora. University of Hawaii Press.
3. Ishige, Naomichi. "Food Forum Okinawa." Kikkoman. Retrieved on November 30, 2009.
4. Beare, Sally (2006). 50 secrets of the world's longest living people. New York: Marlowe & Co. ISBN 9781569243480.