อำเภอแม่พริก

แม่พริก (คำเมือง: ) เป็นอำเภอแห่งหนึ่งใน จังหวัดลำปาง

อำเภอแม่พริก
อำเภอ
คำขวัญ:  สวนส้มเกลี้ยงลือไกล ถิ่นลำไยไร้สารพิษ ถ้ำน้ำผ่างามวิจิตร เมืองเศรษฐกิจชุมชน
พิกัดภูมิศาสตร์: 17°26′54″N 99°6′54″E / 17.44833°N 99.11500°E / 17.44833; 99.11500
อักษรไทย	อำเภอแม่พริก
อักษรโรมัน	Amphoe Mae Phrik
จังหวัด	ลำปาง
พื้นที่
• ทั้งหมด	538.921 ตร.กม. (208.079 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	15,884 คน
• ความหนาแน่น	29.48 คน/ตร.กม. (76.4 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	52180, 52230 (เฉพาะหมู่ 1, 2, 6 ตำบลพระบาทวังตวง)
รหัสภูมิศาสตร์	5209
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอแม่พริก หมู่ที่ 5 ตำบลพระบาทวังตวง อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง 52180
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

อำเภอแม่พริกตั้งอยู่บนลำห้วยแม่พริก เข้าใจว่าชื่อ อำเภอแม่พริก คงจะได้มาจากชื่อลำห้วยแม่พริกนี้ ส่วนที่มาของคำว่า “แม่พริก” มีเรื่องเล่ามาว่า พระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาที่อำเภอนี้จึงมีรอยพระพุทธบาทประทับอยู่บนรอยหิน 2 รอย แต่รอยพระพุทธบาททั้ง 2 รอย เป็นรอยกลับกัน (ชาวบ้านเรียกว่า “ปิ๊ก”หรือ “พลิก”แปลว่า “กลับ”)ต่อมานานเข้าเลยเรียกเพี้ยนจาก “พลิก”มาเป็น “พริก”เรื่องเล่าหรือคำบอกเล่าเหล่านี้จึงเป็นที่มาของลำห้วยแม่พริก ก่อนที่จะตั้งเป็นกิ่งอำเภอแม่พริก ปรากฏว่า ท้องที่อำเภอแม่พริกแห่งนี้เป็นหมู่บ้าน ขึ้นกับอำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก มีรวมด้วยกัน 3หมู่บ้าน คือ บ้านพริกลุ่ม บ้านแม่พริกบน และบ้านแม่เชียงราย ติดต่อกับเขตอำเภอเถิน จังหวัดลำปาง มีม่อนก่องหิน

• เมื่อประมาณปี พ.ศ. 2443 ถึงปี พ.ศ. 2447 จังหวัดตาก ได้ตั้งด่านเก็บภาษีค่านาเงินรัฐชูปการ ขึ้นที่บ้านแม่พริกลุ่ม และได้จัดส่งเจ้าน้อยสารมาเป็นนายด่าน ต่อมาในปี พ.ศ. 2447 เจ้าน้อยสารถูกคนร้ายปล้นฆ่าตายทางราชการจึงได้โอนหมู่บ้านแม่พริกลุ่ม บ้านแม่พริกบน และบ้านแม่เชียงราย จากอำเภอบ้านตาก จังหวัดตาก มาขึ้นกับอำเภอเถิน จังหวัดลำปาง โดยถือเขตห้วยแม่เชียงรายและห้วยแม่ระวาน เป็นเส้นแบ่งเขตและตั้งเป็นกิ่งอำเภอแม่พริกขึ้นโดยมีทีทำการกิ่งอำเภอแม่พริกอยู่ที่บ้านแม่พริกลุ่ม เมื่อแรกที่ตั้งเป็นกิ่งอำเภอนั้น ได้แบ่งเขตปกครองออกเป็น 5 ตำบล คือ ตำบลแม่พริกลุ่ม ตำบลแม่พริกบน ตำบลผาปัง ตำบลแม่ปุ และตำบลน้ำดิบ
• เมื่อปี พ.ศ. 2470 ได้ยุบตำบลแม่พริกบน รวมกับตำบลแม่พริกลุ่ม เรียกชื่อเป็นทางการใหม่ว่า “ตำบลแม่พริก”
• เมื่อปี พ.ศ. 2482 ได้ยุบตำบลน้ำดิบไปรวมกับตำบลแม่วะ เขตอำเภอเถิน และโอนบ้านแม่ตั๋ง บ้านท่าต้นแหน ไปรวมกับตำบลแม่พริก โอนบ้านเกาะหัวช้าง บ้านตะฝั่งสูง บ้านน้ำลัด ไปรวมกับตำบลแม่ปุ ดังนั้น จึงเหลือเขตการปกครองอยู่เพียง 3 ตำบล คือ ตำบลแม่พริก ตำบลแม่ปุ และตำบลผาปัง
• กิ่งอำเภอแม่พริก ได้ยกฐานะขึ้นเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 22 กรกฎาคม 2501

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอแม่พริกตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับเขตการปกครองข้างเคียงดังต่อไปนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอลี้ (จังหวัดลำพูน) และอำเภอเถิน
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอเถิน
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบ้านตากและอำเภอสามเงา (จังหวัดตาก)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอสามเงา (จังหวัดตาก) และอำเภอลี้ (จังหวัดลำพูน)

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอแม่พริกแบ่งพื้นที่การปกครองออกเป็น 4 ตำบล 30หมู่บ้าน ได้แก่

ที่	ชื่อตำบล	ตัวเมือง	อักษรโรมัน	จำนวนหมู่บ้าน	จำนวนครัวเรือน	จำนวนประชากร
1.	แม่พริก		Mae Phrik	11	2,307	7,037
2.	ผาปัง		Pha Pang	5	462	1,673
3.	แม่ปุ		Mae Pu	6	1,263	4,248
4.	พระบาทวังตวง		Phra Bat Wang Tuang	8	1,128	3,894

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอแม่พริกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 4 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลแม่พริก ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของตำบลแม่พริก
• เทศบาลตำบลแม่ปุ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่ปุทั้งตำบล
• เทศบาลตำบลพระบาทวังตวง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลพระบาทวังตวงทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลแม่พริก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลแม่พริก (เฉพาะนอกเขตเทศบาลตำบลแม่พริก) และตำบลผาปังทั้งตำบล

สถานที่ท่องเที่ยว

ถ้ำน้ำผ่าผางาม

ตั้งอยู่ที่ บ้านท่าชุม หมู่ที่ 2 ตำบลพระบาทวังตวง อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง เป็นถ้ำธรรมชาติที่กว้างขวาง มีความยาว 302 เมตร อากาศปลอดโปร่งถ่ายเทดี มีจุดชมธรรมชาติ และหินงอก หินย้อย รูปร่างแปลกๆ สวยงามที่สุดแห่งหนึ่ง ระยะทางห่างจากถนนสายเอเซีย 2 ถนน 4 เลน ประมาณ 100 เมตร ขณะนี้ได้รับการปรับปรุงทางเข้าเป็นถนนคอนกรีตทางขึ้นเยี่ยมชมภายในถ้ำ มีบันไดปูนทอดยาวถึงปากถ้ำ บรรยากาศภายในตัวถ้ำสวยงามตามธรรมชาติ อากาศเย็นสบาย โดยจะมีวัดอยู่บริเวณทาง ขึ้น มีไฟฉายให้บริการ

วัดพระพุทธบาทวังตวง

ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 5 ตำบลพระบาทวังตวง อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง วัดพระบาทวังตวงเป็นวัดเก่าแก่มีรอยพระพุทธบาทเป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองของอำเภอแม่พริก เป็นวัดเก่าแก่มีรอยพระพุทธบาท เป็นที่เคารพสักการะของชาวอำเภอแม่พริก มีตำนาน อันศักดิ์สิทธิ์มายาวนาน มีปูชนียสถานที่สำคัญ คือ รอยพระพุทธบาท 2 รอย ประดิษฐาน อยู่บนยอดดอยที่มีความสูงประมาณ 80 จากระดับแม่น้ำวัง ชื่อของวัด แยกตามศัพท์ได้ 2 ความหมาย คือ พระพุทธบาท หมายถึงรอยพระพุทธบาทของพระพุทธเจ้าและคำว่า วังตวง หมายถึงวังน้ำวนอยู่ริมฝั่งแม่น้ำวังติดกับวัดพระพุทธบาทวังตวง และอีกความหมายหนึ่ง หมายถึง รองรับสิ่งที่ไหล เทลงมา(เช่นภาษาถิ่นว่าเอกโอ่งมาตวงน้ำฝน)อีกอย่างหนึ่งคำว่า "ตวง" มีผู้สันนิษฐานว่าเพี้ยนมาจากคำว่า "ต๊วง" ซึ่งเป็นภาษาถิ่น แปลว่า "ดิ้น" หรือพลิกตัว(ฉะนั้นคำว่า "วังตวง" จึงมีความหมายว่าวังน้ำวนที่รองรับน้ำที่ไหลเทลงมา จากดอยพระบาทและอีกความหมายหนึ่ง หมายถึง วังน้ำวนที่มีพญานาคพลิกตัวไปมา ดังตำนานเล่าสืบต่อกันมา)

น้ำตกแม่ตั๋ง

ตั้งอยู่ที่ หมู่ที่ 3 บ้านแม่ตั๋ง ตำบลพระบาทวังตวง อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง เป็นน้ำตกที่เกิดจากการทับถมของใบไม้กลายเป็นชั้นหินเล็กๆ และมีน้ำไหลตลอดทั้งปี ซึ่งชาวบ้านยังใช้ประโยชน์ จากน้ำตกดังกล่าวในการดำรงชีวิตประจำวัน

อ้างอิง

1. จำนวนประชากรและบ้าน จำแนกเป็นรายอำเภอ และรายตำบล จังหวัดลำปาง ณ เดือนธันวาคม พ.ศ. 2553, สำนักบริหารทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย
2. [1]๗ กรกฎาคม ๒๕๓๑ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง จัดตั้งสุขาภิบาลแม่ปุ อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง
3. [2]๖ กรกฎาคม ๒๕๔๗ ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง รวมสภาตำบลกับเทศบาล สภาตำบลแม่ปุ รวมกับ เทศบาลตำบลแม่พริก อำเภอแม่พริก จังหวัดลำปาง