เจ้าหญิงแห่งเวลส์

เจ้าหญิงแห่งเวลส์ (อังกฤษ: Princess of Wales) เป็นพระอิสริยยศกิตติมศักดิ์ (courtesy title) สำหรับพระวรชายาของเจ้าชายแห่งเวลส์ นับตั้งแต่เจ้าชายแห่งเวลส์ชาวอังกฤษพระองค์แรกเมื่อปี 1302 ด้วยหลักศีลธรรมและข้อเท็จจริงที่ว่า เจ้าชายแห่งเวลส์บางพระองค์ไม่ได้เสกสมรสก่อนการเสวยราชสมบ้ติ จึงทำให้แท้จริงแล้วมีเจ้าหญิงแห่งเวลส์เพียงแค่สิบพระองค์

เจ้าหญิงแห่งเวลส์
ตราอาร์มประจำบรรดาศักดิ์
คามิลลา เจ้าหญิงแห่งเวลส์พระองค์ปัจจุบัน
สถาปนา	10 ตุลาคม 1361
องค์แรก	โจนแห่งเคนต์
องค์ปัจจุบัน	คามิลลา ดัชเชสแห่งคอร์นวอลล์ (โดยนิตินัย)
คู่สมรส	เจ้าชายแห่งเวลส์

เจ้าหญิงแห่งเวลส์องค์ปัจจุบันนั้นคือ คามิลลา ดัชเชสแห่งคอร์นวอลล์ (พระนามเดิม พาร์กเกอร์ โบลส์) ซึ่งทรงเลือกที่จะไม่ใช้พระอิสริยยศเจ้าหญิงแห่งเวลส์ อันเนื่องมาจากบางคนยังคงรู้สึกผูกพันกับผู้ที่ใช้บรรดาศักดิ์นี้มาก่อนคือ ไดอานา เจ้าหญิงแห่งเวลส์

รายพระนามเจ้าหญิงแห่งเวลส์

เจ้าหญิงที่ดำรงพระอิสริยยศเป็น เจ้าหญิงแห่งเวลส์ มีทั้งหมดสิบพระองค์ ดังนี้

ลำดับ	พระรูป	พระนาม ประสูติ	ดำรงตำแหน่ง จาก (ปี) ถึง (ปี)	ปีที่เสกสมรส	พระสวามี ชาตะ	หมายเหตุ
1		โจนแห่งเคนต์ 1328–1385	1361–1376	1361	เอ็ดเวิร์ด เจ้าชายดำ 1330–1376
2		แอนน์ เนวิลล์ 1456–1485	1470–1471	1470	พระเจ้าริชาร์ดที่ 3 แห่งอังกฤษ 1452–1485
3		เจ้าหญิงแคเธอรีนแห่งอารากอน 1485–1536	1501–1502	1501	เจ้าชายอาเธอร์แหงเวลส์ 1486–1502
4		เจ้าหญิงแคโรไลน์แห่งอันสบาค 1683–1737	1714–1727	1705	พระเจ้าจอร์จที่ 2 แห่งบริเตนใหญ่ 1683–1760
5		เจ้าหญิงออกัสตาแห่งซัคเซิน-โกทา 1719–1772	1736–1751	1736	เจ้าชายเฟรเดอริก เจ้าชายแห่งเวลส์ 1707–1751
6		เจ้าหญิงแคโรไลน์แห่งเบราน์ชไวก์ 1768–1821	1795–1820	1795	พระเจ้าจอร์จที่ 4 แห่งสหราชอาณาจักร 1762–1830
7		เจ้าหญิงอเล็กซานดราแห่งเดนมาร์ก 1844–1925	1863–1901	1863	สมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7 แห่งสหราชอาณาจักร 1841–1910
8		เจ้าหญิงแมรีแห่งเทก 1867–1953	1901–1910	1893	สมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 5 แห่งสหราชอาณาจักร 1865–1936
9		เลดี้ไดอานา สเปนเซอร์ 1961–1997	1981–1996	1981	เจ้าชายชาลส์ เจ้าชายแห่งเวลส์ 1948–ปัจจุบัน	ทรงหย่ากับเจ้าชายแห่งเวลส์ ในปี ค.ศ. 1996
10		คามิลลา โรสแมรี 1947–ปัจจุบัน	2005–ปัจจุบัน	2005	เจ้าชายชาลส์ เจ้าชายแห่งเวลส์ 1948–ปัจจุบัน	ทรงใช้พระอิสริยยศหลักเป็น "ดัชเชสแห่งคอร์นวอลล์"

เจ้าหญิงแห่งเวลส์หลายพระองค์ทรงเถลิงพระอิสริยยศขึ้นเป็นสมเด็จพระราชินี (Queen Consort) นอกนั้นมีพระอิสริยยศเป็น "เจ้าหญิงม่ายแห่งเวลส์" หรือ Dowager Princess of Wales หลังการสิ้นพระชนม์ของพระสวามี (ภายหลังการสมรสของสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 8 และ เจ้าหญิงแคทเธอรีนแห่งอารากอน เป็นโมฆะ เจ้าหญิงทรงเปลี่ยนกลับไปเป็น เจ้าหญิงม่ายแห่งเวลส์ ซึ่งเป็นพระอิสริยยศเดิม ในฐานะที่เป็นพระชายาม่ายของเจ้าชายอาร์เธอร์ เจ้าชายแห่งเวลส์ พระเชษฐาในสมเด็จพระเจ้าเฮนรีที่ 8 เพราะพระองค์ไม่ทรงต้องการยอมรับว่าได้เคยทรงอภิเษกสมรสกับเจ้าหญิงอย่างถูกต้องตามกฎหมาย)

ตามรูปแบบของการให้สิทธิพระราชโอรสสืบสันตติวงศ์ก่อนพระราชธิดาที่ใช้ในประเทศสหราชอาณาจักร การดำรงพระอิสริยยศเป็น รัชทายาทโดยนิตินัย (heiress apparent) สำหรับพระราชธิดานั้นเป็นเรื่องที่ผิดปกติวิสัย เนื่องจากว่าในทางทฤษฎีแล้วเป็นไปได้ที่พระมหากษัตริย์ที่ทรงราชย์จะมีพระราชโอรสมาแทนที่พระราชธิดา โดยมากเป็นเพียง รัชทายาทโดยพฤตินัย (heiress presumptive) มีข้อยกเว้นเพียงอย่างเดียวคือ ถ้ารัชทายาทโดยนิติของพระมหากษัตริย์ทรงมีแต่พระธิดา และสิ้นพระชนม์ไปก่อน พระธิดาพระองค์ใหญ่จะทรงเป็นรัชทายาทโดยนิตินัยทันที

ในความเป็นจริงแล้ว มีอยู่หลายครั้งที่เห็นชัดว่ารัชทายาทโดยพฤตินัยที่เป็นผู้หญิงได้สืบราชบัลลังก์ (ที่เด่นชัดที่สุดคือ สมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 เมื่อยังมีพระอิสริยยศเป็นเจ้าหญิงรัชทายาท) แต่ก็ไม่ทรงเคยได้รับการสถาปนาเป็น "เจ้าหญิงแห่งเวลส์"

• แคเธอริน ดัชเชสแห่งเคมบริดจ์ (แคเธอริน อิลิซะเบธ มิดเดิลตัน) 9 มกราคม พ.ศ. 2525
  • ดำรงพระอิสริยยศเป็น "ดัชเชสแห่งเคมบริดจ์" อภิเษกสมรสวันที่ 29 เมษายน พ.ศ. 2554 ณ มหาวิหารเวสต์มินสเตอร์ส กับ เจ้าชายวิลเลียม ดยุกแห่งเคมบริดจ์

เจ้าหญิงแห่งเวลส์มิใช่เจ้าหญิงตามสิทธิของตนเอง

 

ราชินีอเล็กซานดรา ดำรงพระอิสริยยศเป็น เจ้าหญิงแห่งเวลส์ ยาวนานที่สุด

ในทางตรงข้ามกับความเชื่อทั่วไป พระอิสริยยศเจ้าหญิงแห่งเวลส์มิใช่เจ้าหญิงตามราชสิทธิของเจ้าหญิงองค์นั้น ในขณะที่เจ้าหญิงบางพระองค์ในอดีต เช่น เจ้าหญิงแคทเธอรีนแห่งอารากอน และ เจ้าหญิงอเล็กซานดราแห่งเดนมาร์ก ยังคงทรงใช้ชื่อเรียกว่า เจ้าหญิงแคทเธอรีน และ เจ้าหญิงอเล็กซานดรา เมื่อทรงอภิเษกสมรสและได้ดำรงพระอิสริยยศเจ้าหญิงแห่งเวลส์ เป็นเพราะว่าทั้งสองพระองค์ประสูติเป็นเจ้าหญิงมาแต่เดิม (แห่งสเปนและเดนมาร์ก ตามลำดับ) แม้ว่าประชาชนเรียกขานไดอานา เจ้าหญิงแห่งเวลส์ เป็นเจ้าหญิงไดอานา ภายหลังจากการอภิเษกสมรสกับเจ้าฟ้าชายชาร์ลส์ เจ้าชายแห่งเวลส์ แต่นั่นถือว่าเป็นสิ่งที่ไม่ถูกต้อง ดังที่ไดอานาเองเคยกล่าวไว้ เพราะว่าไม่ได้เป็นเจ้าหญิงตามสิทธิของตนเองดังเช่นเดียวกับ คามิลลา ดัชเชสแห่งคอนวอลล์ จะไม่ใช่ เจ้าหญิงคามิลลา

เมื่อมีการเลือกเฟ้นพระอิสริยยศสำหรับอนาคตสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 ความเป็นไปได้ในการแต่งตั้งพระองค์เป็นเจ้าหญิงแห่งเวลส์ตามพระราชสิทธิของพระองค์เองได้ถูกหยิบยกเป็นประเด็นขึ้นมา แต่ต่อมาได้ถูกคัดค้าน เพราะว่าเจ้าหญิงแห่งเวลส์เป็นพระอิสริยยศกิตติมศักดิ์ (courtesy titile) ซึงถือครองโดยพระชายาในเจ้าชายแห่งเวลส์ ถ้านำพระอิสริยยศมาใช้กับเจ้าหญิงเอลิซาเบธ จะทำให้ลดพระราชสิทธิในฐานะเจ้าหญิงแห่งสหราชอาณาจักร หากไม่มีพระราชหัตถเลขาแต่งตั้งหรือการออกพระราชบัญญัติให้เป็นในทางตรงกันข้าม

พระอิสริยยศอื่นของเจ้าหญิงแห่งเวลส์

 

ราชินีแมรี เป็น เจ้าหญิงแห่งเวลส์ พระองค์สุดท้ายที่มีพระชาติกำเนิดเป็นเจ้าหญิง

เจ้าหญิงแห่งเวลส์ ซึ่งมาจากการอภิเษกสมรสกับเจ้าชายแห่งเวลส์ ยังทรงดำรงพระอิสริยยศรองอื่นทั้งหมดของเจ้าชายแห่งเวลส์อีกด้วย ดังต่อไปนี้

• ดัชเชสแห่งคอร์นวอลล์
• ดัชเชสแห่งโรธเซย์ (ซึ่งเป็นพระอิสริยยศที่รู้จักในสก็อตแลนด์)
• เคาน์เตสแห่งเชสเตอร์
• เคาน์เตสแห่งคาร์ริค
• บารอนเนสแห่งเรนฟรูว์
• เลดี้แห่งไอเอิลส์
• เจ้าหญิงและจอมทัพหญิงแห่งสก็อตแลนด์

ในบรรดาพระอิสริยยศทั้งหมด เจ้าหญิงแห่งเวลส์เป็นพระอิสริยยศที่ใช้อย่างเป็นทางการ โดยจะมีลำดับขั้นที่สูงกว่าบรรดาศักดิ์ขุนนางต่าง ๆ อย่างไรก็ตาม ดังที่ได้กล่าวไว้ในตัวอย่างของคามิลลา เจ้าหญิงแห่งเวลส์องค์ปัจจุบัน พระอิสริยยศรองอันใดอันหนึ่งสามารถนำมาใช้ได้อย่างง่ายดายและถูกต้องตามกฎหมาย ดังตัวอย่างเช่น เมื่อไดอานา เจ้าหญิงแห่งเวลส์ได้เปิดแผนกใหม่ของสวนสัตว์เชสเตอร์เมื่อปี พ.ศ. 2527 ทรงได้รับการเรียกขานว่า "สมเด็จเจ้าฟ้าหญิงแห่งเวลส์ เคาน์เตสแห่งเชสเตอร์" (HRH The Princess of Wales, Countess of Chester)

ในบางกรณี รัชทายาทในราชบัลลังก์ยังไม่ได้ทรงรับการสถาปนาให้เป็นเจ้าชายแห่งเวลส์ ดังนั้นพระชายาจะดำรงพระอิสริยยศเป็นดัชเชสแห่งคอร์นวอลล์จนกว่าจะมีการประกาศสถาปนา เจ้าหญิงแมรีแห่งเท็คทรงดำรงพระอิสริยยศเป็น ดัชเชสแห่งยอร์ค หลังจากการอภิเษกสมรสเมื่อปี พ.ศ. 2436 กับ เจ้าชายจอร์จ (ขณะนั้นทรงดำรงพระอิสริยยศเป็นดยุคแห่งยอร์ค และต่อมาคือ สมเด็จพระเจ้าจอร์จที่ 5) และทรงเป็น ดัชเชสแห่งคอร์นวอลล์และยอร์ค ตั้งแต่เดือนมกราคม พ.ศ. 2444 (ในการเสด็จสวรรคตของสมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย และการเสวยราชสมบัติของสมเด็จพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 7) จนถึงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2444 (เมื่อเจ้าชายจอร์จทรงได้รับการสถาปนาให้เป็น เจ้าชายแห่งเวลส์)

เจ้าหญิงแห่งเวลส์ทรงเป็นที่รู้จักว่า ดัชเชสแห่งโรธเซย์ ในประเทศสก็อตแลนด์ เช่นเดียวกับที่เจ้าชายแห่งเวลส์ทรงเป็นที่รู้จักในฐานะดยุคแห่งโรธเซย์ ตำแหน่งดยุคนี้เป็นพระอิสริยยศที่มีความเกี่ยวข้องทางประวัติศาสตร์กับรัชทายาทของราชบัลลังก์สก็อตแลนด์

เจ้าหญิงแห่งเวลส์ชาวเวลส์

ในบรรดาเจ้าหญิงช่วงสมัยก่อนการยึดครองของชาวนอร์มัน ดังเช่น เจ้าหญิงเกวนเลียนแห่งเวลส์ บางครั้งทรงได้รับการเรียกขานว่าเป็น เจ้าหญิงแห่งเวลส์ แต่มิได้ทรงดำรงพระอิสริยยศนี้ นอกจากนี้ยังคนอื่นอีกมากมายซึ่งอาจอ้างสิทธิ๋ในการดำรงพระอิสริยยศ อันเนื่องมาจากการอภิเษกสมรสกับเจ้าชายชาวพื้นเมือง ซึ่งทรงดำรงหรือปรารถนาพระอิสริยยศ "เจ้าชายแห่งเวลส์" ดังต่อไปนี้

• โจแอน เลดี้แห่งเวลส์
• เอเลียนอร์ เดอ มองต์ฟอร์ต
• เอลิซาเบธ เฟอร์เรอส์
• มาร์กาเรต แฮนเมอร์

เชิงอรรถ

1. สิทธิของคามิลลาในพระอิสริยยศ "เจ้าหญิงแห่งเวลส์" ได้เป็นที่ถกเถียงกันก่อนการอภิเษกสมรสกับเจ้าชายแห่งเวลส์ ประธานวุฒิสภาซึ่งได้ทบทวนประเด็นดังกล่าวเห็นว่าคามิลลา พระชายาจะดำรงพระอิสริยยศเจ้าหญิงได้"โดยอัติโนมัติ" หากไม่มีกฎหมายหรือพระบรมราชโองการโดยคำแนะนำขององคมนตรีออกมาให้เป็นอย่างอื่น ไม่มีพระราชบัญญัติหรือพระบรมราชโองการตามคำแนะนำขององคมนตรีใดออกมาเพื่อคัดการการดำรงพระอิสริยยศของคามิลลา อย่างไรก็ดี เธอเลือกที่จะไม่ใช้พระอิสริยยศนี้ และใช้หนึ่งในพระอิสริยยศอื่นของเจ้าหญิงแห่งเวลส์แทน ดังเช่นเดียวกันเมื่อเป็นพระมเหสีของพระมหากษัตริย์ก็จะเป็นสมเด็จพระราชินีโดยอัติโนมัติ แต่เธอตั้งใจที่จะใช้พระอิสริยยศอื่นแทนคือ เจ้าหญิงพระราชชายา (Princess Consort)

ดูเพิ่ม

• เจ้าชายแห่งเวลส์
• สมเด็จพระราชินี
• สมเด็จพระราชินีนาถ
• สมเด็จพระราชินีแห่งสหราชอาณาจักรและเครือจักรภพ