เสียงขุ่นนาสิก

เสียงขุ่นนาสิก (ญี่ปุ่น: 鼻濁音 โรมาจิ: bidakuon ทับศัพท์: บิดากูอง) หรือเสียงนาสิกวรรค ga (ญี่ปุ่น: ガ行鼻音 โรมาจิ: gagyō-bion ทับศัพท์: กาเงียว บิอง) หรือเสียงขุ่นนาสิกวรรค ga (ญี่ปุ่น: ガ行鼻濁音 โรมาจิ: gagyō-bidakuon ทับศัพท์: กาเงียว บิดากูอง) คือ เสียง [ŋ] (เสียงนาสิก เพดานอ่อน) ที่ปรากฏในตำแหน่งต้นพยางค์ของภาษาญี่ปุ่น ถือเป็นหน่วยเสียงย่อยของหน่วยเสียง /g/ (เสียงกัก เพดานอ่อน ก้อง) โดยทั่วไปจะปรากฏในตำแหน่งอื่น ๆ ที่ไม่ใช่ต้นคำ

เสียงนี้เป็นลักษณะเด่นอย่างหนึ่งของสำเนียงโตเกียวย่านเมืองเก่า และถือเป็นการออกเสียงแบบภาษามาตรฐานที่ผู้ประกาศข่าว นักแสดง นักพากย์ ฯลฯ ฝึกฝนในฐานะการออกเสียงมาตรฐาน ปัจจุบันประชากรที่ออกเสียงเป็นเสียงขุ่นนาสิกแม้แต่ในโตเกียวได้ลดจำนวนลงอย่างต่อเนื่อง

กฎการเปลี่ยนเป็นเสียงขุ่นนาสิก

คำอธิบายในที่นี้เป็นแนวโน้มการออกเสียงเป็นเสียงขุ่นนาสิกในภาษาโตเกียว ข้อมูลในส่วน "พจนานุกรมการออกเสียง" มีการใช้สัญลักษณ์พิเศษตามที่ปรากฏในพจนานุกรมดังนี้

1. 「ガ・ギ・グ・ゲ・ゴ」 ที่ออกเป็นเสียงขุ่นนาสิกจะแสดงด้วยอักษรพิเศษ 「カ゚・キ゚・ク゚・ケ゚・コ゚」 ตามลำดับ
2. เครื่องหมาย 「＼」 ใช้เพื่อแสดงตำแหน่งเสียงตก (ญี่ปุ่น: 下がり目 โรมาจิ: sagari-me ทับศัพท์: ซางาริเมะ) ของคำหรือหน่วยคำนั้น ส่วนเครื่องหมาย 「￣」 ใช้เพื่อแสดงว่าคำหรือหน่วยคำนั้นไม่มีตำแหน่งเสียงตก
3. ตัวอักษรไม่เข้มใช้เพื่อแสดงว่าตัวอักษรดังกล่าวออกเสียงโดยมีการลดความก้อง (devoicing) ของเสียงสระด้วย

หลักการทั่วไป

• เมื่อเสียง /g/ ปรากฏในตำแหน่งต้นคำ จะออกเป็นเสียงขุ่นธรรมดา: [g]

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
学校（がっこう）	gakkō	/gaQkoː /	[gak̚koː]	ガッコー￣	โรงเรียน
外国（がいこく）	gaikoku	/gaikoku/	[gai̯kokɯ]	ガイコク￣	ต่างประเทศ
元気（げんき）	genki	/geNki/	[geŋːkʲi]	ゲ＼ンキ	แข็งแรง, กระปรี้กระเปร่า

• เมื่อ /g/ ปรากฎในตำแหน่งที่ไม่ใช่ต้นคำ (รวมถึงหน่วยคำเติมท้าย เช่น คำช่วย 「が」「ぐらい」「ごろ」) จะออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก: [ŋ]

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
鍵（かぎ）	kagi	/kagi/	[kaŋʲi]	カキ゚＼	กุญแจ
告げる（つげる）	tsugeru	/tugeru/	[t͡sɯŋeɾɯ]	ツケ゚ル￣	แจ้ง, บอก
事業（じぎょう）	jigyō	/zigyoː/	[d͡ʑiŋjoː]	ジ＼キ゚ョー	กิจการ
タイ語（ご）	tai-go	/tai-go/	[tai̯ŋo]	タイコ゚￣	ภาษาไทย
山（やま）が	yama-ga	/yama-ga/	[jamaŋa]	ヤマ＼カ゚	ภูเขา+(คำช่วย)
三時間（さんじかん）ぐらい	san-jikan-gurai	/saN-jikaN-gurai/	[sanːd͡ʑikaŋːŋɯɾai̯]	サンジカンク゚＼ライ	ประมาณ 3 ชั่วโมง
三時（さんじ）ごろ	san-ji-goro	/saN-ji-goro/	[sanːd͡ʑiŋoɾo]	サンジコ゚＼ロ	ราว ๆ บ่ายสาม/ตีสาม

• คำที่ปกติอยู่กลางคำหรือประโยค แต่ถูกนำมาใช้ขึ้นต้นคำหรือประโยค จะออกเป็นเสียงขุ่นนาสิกเช่นกัน

ภาษาญี่ปุ่น	辞書（じしょ）で引（ひ）いてみた。が、出（で）ていなかった。
ระบบเฮ็ปเบิร์น	Jisho de hiite mita. Ga, dete inakatta.
ระดับหน่วยเสียง	/jisyo de hiːte mita. ga, dete inakatta/
เสียงโดยละเอียด	[d͡ʑiɕo de çiːte mʲita. ŋa, dete inakat̚ta]
ความหมาย	"ลองค้นในพจนานุกรมดูแล้ว แต่ไม่มี"

• คำที่เดิมขึ้นต้นด้วยเสียง /k/ เปลี่ยนเป็นเสียง /g/ จากปรากฏการณ์ "เร็นดากุ" (ญี่ปุ่น: 連濁 โรมาจิ: rendaku) จะออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
雨傘（あまがさ）	amagasa	/ama/+/kasa/ → /amagasa/	[amaŋasa]	アマカ゚サ￣ アマカ゚＼サ	ร่มกันฝน
人柄（ひとがら）	hitogara	/hito/+/kara/ → /hitogara/	[çi̥toŋaɾa]	ヒトカ゚ラ￣	นิสัยใจคอ
冬景色（ふゆげしき）	fuyugeshiki	/huyu/+/kesiki/ → /huyugesiki/	[ɸɯjɯŋeɕi̥kʲi]	フユケ゚＼シキ	ทิวทัศน์ในฤดูหนาว
ガス会社（がいしゃ）	gasugaisha	/gasu/+/kaisya/ → /gasugaisya/	[gasuŋai̯ɕa]	ガスカ゚＼イシャ	บริษัทแก๊ส

ข้อยกเว้น

• คำยืมจากภาษาต่างประเทศ (ญี่ปุ่น: 外来語 โรมาจิ: gairaigo ทับศัพท์: ไกไรโงะ) จะยึดตามภาษาต้นทาง นั่นคือ หากภาษาต้นทางเป็น [g] ก็จะออกเป็นเสียงขุ่นธรรมดา ([g]) หากภาษาต้นทางเป็น [ŋ] ก็จะออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก ([ŋ])

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
ハンバーガー	hanbāgā	/haNbaːgaː/	[hamːbaːgaː ]	ハンバ＼ーガー	แฮมเบอร์เกอร์ (อังกฤษ: hamburger)
エネルギー	enerugii	/enerugiː/	[eneɾɯgʲiː]	エネ＼ルギー エネル＼ギー	พลังงาน (เยอรมัน: Energie)
モンゴル	mongoru	/moNgoru/	[moŋːgoɾɯ]	モ＼ンゴル	มองโกเลีย (อังกฤษ: Mongol)
キング	kingu	/kiNgu/	[kʲiŋːŋɯ]	キ＼ンク゚	พระราชา (อังกฤษ: king)
シンガー	singā	/siNgaː/	[ɕiŋːŋaː ]	シ＼ンカ゚ー	นักร้อง (อังกฤษ: singer)
メレンゲ	merenge	/mereNge/	[meɾeŋːŋe]	メレンケ゚￣ メレ＼ンケ゚	ชื่อขนมชนิดหนึ่ง (ฝรั่งเศส: meringue)

• คำยืมจากภาษาต่างประเทศบางคำ แม้ภาษาต้นทางจะเป็นเสียง [g] แต่ถ้าใช้กันมานานก็อาจจะออกเป็นเสียงขุ่นนาสิกได้

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
イギリス	igirisu	/igirisu/	[iŋʲiɾisɯ]	イキ゚リス￣	สหราชอาณาจักร (โปรตุเกส: Inglez)
ペンギン	pengin	/peNgiN/	[peŋːŋʲiɴ]	ペンキ゚ン￣	เพนกวิน (อังกฤษ: penguin)
ジャガいも	jagaimo	/zyagaimo/	[d͡ʑaŋaimo]	ジャガイモ￣	มันฝรั่ง (「ジャガ」 มาจาก 「ジャガタラ」 ดัตช์หรือโปรตุเกส: Jacatra "จาการ์ตา")

• คำประสม (ญี่ปุ่น: 複合語 โรมาจิ: fukugōgo ทับศัพท์: ฟูกูโงโงะ) ที่คำหลังขึ้นต้นด้วย /g/ และมีเส้นแบ่ง (ญี่ปุ่น: 切れ目 โรมาจิ: kireme ทับศัพท์: คิเรเมะ) ระหว่างคำทั้งสองชัดเจน จะไม่ออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
昼（ひる）ごはん	hiru-gohan	/hiru/+/gohaN/	[çiɾɯgohaɴː ]	ヒルゴ＼ハン	อาหารเที่ยง
生（なま）ごみ	nama-gomi	/nama/+/gomi/	[namagomʲi]	ナマ＼ゴミ ナマゴミ￣	ขยะเปียก
高等学校（こうとうがっこう）	kōtō-gakkō	/koːtoː/+/gaQkoː/	[koːtoːgak̚koː ]	コートーガ＼ッコー	โรงเรียนมัธยมศึกษาตอนปลาย

• คำประสมที่คำหลังขึ้นต้นด้วย /g/ แต่มีเส้นแบ่ง (ญี่ปุ่น: 切れ目 โรมาจิ: kireme ทับศัพท์: คิเรเมะ) ระหว่างคำทั้งสองไม่ชัดเจน จะออกเสียงเป็นขุ่นนาสิก

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
小学校（しょうがっこう）	shōgakkō	/syoːgaQkoː/	[ɕoːŋak̚koː]	ショーカ゚＼ッコー	โรงเรียนประถมศึกษา
中学校（ちゅうがっこう）	chūgakkō	/tyuːgaQkoː/	[t͡ɕɯːŋak̚koː]	チューカ゚＼ッコー	โรงเรียนมัธยมศึกษาตอนต้น
管楽器（かんがっき）	kangakki	/kaNgaQki/	[kaŋːŋak̚kʲi]	カンカ゚＼ッキ	เครื่องดนตรีเป่า

• กรณีที่มีหน่วยคำอุปสรรค 「お」「ご」(หน่วยคำแสดงความสุภาพ) อยู่หน้าคำที่ขึ้นต้นด้วย /g/ โดยปกติจะไม่ออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
お元気（げんき）	o-genki	/o/+/geNki/	[ogeŋkʲi]	オゲ＼ンキ	แข็งแรง, กระปรี้กระเปร่า
お義理（ぎり）	o-giri	/o/+/giri/	[ogʲiɾʲi]	オギリ￣	หน้าที่
ご議論（ぎろん）	go-giron	/go/+/giroN/	[gogʲiɾoɴː]	ゴギ＼ロン	ข้อถกเถียง
ご学友（がくゆう）	go-gakuyū	/go/+/gakuyuː/	[gogakɯyɯː]	ゴガクユー￣	เพื่อนที่โรงเรียน

• กรณีที่มีคำอุปสรรค 「非（ひ）」「不（ふ）」 อยู่หน้าคำที่ขึ้นต้นด้วย /g/ บางคำออกเป็นเสียงขุ่นธรรมดาหรือเสียงขุ่นนาสิกก็ได้

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
非合法（ひごうほう）	higōhō	/higoːhoː/	[çiŋoːhoː ], [çigoːhoː ]	ヒコ゚＼ーホー ヒゴ＼ーホー	ผิดกฎหมาย
非合理（ひごうり）	higōri	/higoːri/	[çiŋoːɾʲi], [çigoːɾʲi]	ヒコ゚＼ーリ ヒゴ＼ーリ	ไม่สมเหตุสมผล
不合格（ふごうがく）	fugōkaku	/hugoːkaku/	[ɸɯŋoːkakɯ], [ɸɯgoːkakɯ]	フコ゚＼ーカク フゴ＼ーカク	สอบตก
不合理（ふごうり）	fugōri	/hugoːri/	[ɸɯŋoːɾʲi], [ɸɯgoːɾʲi]	フコ゚＼ーリ フゴ＼ーリ	ไม่สมเหตุสมผล

• เลข "5" ไม่ออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก ยกเว้นบางคำที่ความหมายของเลข "5" ได้เลือนรางไปแล้วจะออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
十五人（じゅうごにん）（１５人）	jū-go-nin	/zyuːgoniN/	[d͡ʑɯːgoɲiɴː ]	ジュ＼ー・ゴニ＼ン ジュ＼ーゴニン	15 คน
百五十人（ひゃくごじゅうにん）（１５０人）	hyaku-go-jū-nin	/hyakugojuːniN/	[çakɯgoʑɯːɲiɴː]	ヒャクゴジュ＼ーニン	150 คน
七五三（しちごさん）	shichigosan	/sitigosaN/	[ɕi̥t͡ɕiŋosaɴː]	シチコ゚サン￣ シチコ゚＼サン	เทศกาลฉลองสำหรับเด็กอายุ 3 ขวบ 5 ขวบ และ 7 ขวบ
十五夜（じゅうごや）	jūgoya	/zyūgoya/	[d͡ʑɯːŋoja]	ジューコ゚ヤ￣	คืนเดือนเพ็ญ

• คำสัทพจน์ (คำเลียนเสียงและแสดงสภาพ) ไม่ออกเป็นเสียงขุ่นนาสิก

ภาษาญี่ปุ่น	ระบบเฮ็ปเบิร์น	ระดับหน่วยเสียง	เสียงโดยละเอียด	พจนานุกรมการออกเสียง	ความหมาย
げらげら	geragera	/geragera/	[geɾageɾa]	ゲ＼ラゲラ	คำแสดงเสียงหัวเราะเสียงดังโดยไม่สงวนท่าที
がんがん	gangan	/gaNgaN/	[gaŋːgaɴː]	ガ＼ンガン	คำแสดงเสียงดังที่เกิดจากตีโลหะ ฯลฯ
ぎとぎと	gitogito	/gitogito/	[gʲitogʲito]	ギ＼トギト	สภาพไขมันเยิ้ม

หมายเหตุ

1. เร็นดากุ คือ ปรากฏการณ์ที่คำศัพท์สองคำเชื่อมต่อกันแล้วเสียงพยัญชนะตัวแรกของคำหลังเปลี่ยนจากเสียงไม่ก้องเป็นเสียงก้อง เช่น /ama/+/kumo/ → /amagumo/ (เมฆฝน), /hana/+/hi/ → /hanabi/ (ดอกไม้ไฟ, พลุ)

อ้างอิง

1. Harasawa, Itsuo; 原沢伊都夫 (2016). Nihongo kyōshi no tame no nyūmon gengogaku : enshū to kaisetsu (ภาษาญี่ปุ่น) (Shohan ed.). Tōkyō. ISBN 978-4-88319-739-2. OCLC 964677472.
2. Yamaoka, Kanako; 山岡花菜子 (2020). Meikai Nihongogaku jiten (ภาษาญี่ปุ่น). Takurō Moriyama, Katsumi Shibuya, 卓郎 森山, 勝己 渋谷. Tōkyō. ISBN 978-4-385-13580-9. OCLC 1160201927.
3. Akinaga, Kazue; 秋永一枝 (2014). Shin Meikai Nihongo akusento jiten (ภาษาญี่ปุ่น). Haruhiko Kindaichi, 金田一春彦 (Dai 2-han ed.). Tōkyō Chiyoda-ku. ISBN 978-4-385-13672-1. OCLC 874517214.
4. Enueichikē nihongo hatsuon akusento shinjiten (ภาษาญี่ปุ่น). NHK Hōsō Bunka Kenkyūjo, 日本放送協会放送文化研究所. Tōkyō: Enueichikēshuppan. 2016. ISBN 978-4-14-011345-5. OCLC 950889281.CS1 maint: others (link)
5. Ozaki, Yoshimitsu; 尾崎喜光 (2015). On Non-initial Velar Nasal [ᵑ] in Japanese (ภาษาญี่ปุ่น). Notre Dame Seishin University. สืบค้นเมื่อ 2020-06-22.
6. 国立国語研究所 [NINJAL], 『国語研教授が語る「濁る音の謎」 (1) 鼻濁音』 (ภาษาญี่ปุ่น), สืบค้นเมื่อ 2021-06-22
7. "鼻濁音の位置づけと現況｜NHK放送文化研究所". NHK放送文化研究所 (ภาษาญี่ปุ่น). สืบค้นเมื่อ 2021-06-24.
8. Suzuki, Yutaka; 鈴木豊 (2020). Meikai Nihongogaku jiten. Takurō Moriyama, Katsumi Shibuya, 卓郎 森山, 勝己 渋谷. Tōkyō. ISBN 978-4-385-13580-9. OCLC 1160201927.
9. Sanseidō Kokugo jiten (ภาษาญี่ปุ่น). Hidetoshi Kenbō, 見坊豪紀, Sanseidō, 三省堂 (Daishichihan ed.). Tōkyō. 2014. ISBN 978-4-385-13926-5. OCLC 881844599.CS1 maint: others (link)
10. Nihon kokugo daijiten (ภาษาญี่ปุ่น). Shōgakkan. Kokugo Jiten Henshūbu, 小学館. 国語辞典編集部. (Seisenban, shohan ed.). Tōkyō: Shōgakkan. 2006. ISBN 4-09-521021-4. OCLC 70216445.CS1 maint: others (link)
11. Daijirin (ภาษาญี่ปุ่น). Akira Matsumura, 松村明, Sanseidō. Henshūjo, 三省堂. 編修所. (Daishihan ed.). Tōkyō. 2019. ISBN 978-4-385-13906-7. OCLC 1117711467.CS1 maint: others (link)