อิ

อิ เป็นคะนะของภาษาญี่ปุ่นตัวหนึ่ง ฮิระงะนะเขียนว่า い มีที่มาจากตัวเขียนหวัดของมันโยงะนะ 以 และคะตะกะนะเขียนว่า イ มีที่มาจากส่วนซ้ายของมันโยงะนะ 伊 ออกเสียงว่า  [i] แต่ในการพูดจริงอาจแปรเป็น [i̞] หรือ [j] (เหมือนสะกดด้วย ย) ถ้าอิต่อท้ายคะนะที่มีเสียงสระ เอะ จะทำให้เกิดการลากเสียงเป็นสระ เอ

ฮิรางานะ	คาตากานะ
การถอดอักษร	i
มังโยงานะ ของฮิรางานะ	以
มังโยงานะ ของคาตากานะ	伊
รหัสเรียกขาน	いろはのイ (อิโระฮะ โนะ อิ)
รหัสมอร์ส	･－
อักษรเบรลล์
ยูนิโคด	U+3044, U+30A4
คะนะ อึง วะ ระ ยะ มะ ฮะ นะ ทะ ซะ คะ อะ วิ ริ – มิ ฮิ นิ ชิ ชิ คิ อิ – รุ ยุ มุ ฟุ นุ สึ ซุ คุ อุ เวะ เระ – เมะ เฮะ เนะ เทะ เซะ เคะ เอะ โวะ โระ โยะ โมะ โฮะ โนะ โทะ โซะ โคะ โอะ เคะตัวเล็ก · สึตัวเล็ก · โยะริ · โคะโตะ ดะกุเต็ง · ฮันดะกุเต็ง · โชอมปุ

い เป็นอักษรลำดับที่ 2 อยู่ระหว่าง あ (อะ) กับ う (อุ) ในการจัดลำดับอักษรปัจจุบัน ส่วนการจัดลำดับแบบอิโระฮะ い เป็นอักษรลำดับที่ 1 อยู่ก่อน ろ (โระ)

รูปแบบ	โรมะจิ	ฮิระงะนะ	คะตะกะนะ	เสียงอ่าน
ธรรมดา	i	い	イ	อิ
	ī	いい, いぃ いー, い～	イイ, イィ イー, イ～	อี
ทวิอักษร	yi	いぃ	イィ	ยิ
	ye	いぇ	イェ	เยะ

อักษรแบบอื่น

อักษรแบบอื่นของอิคือคะนะขนาดเล็ก ぃ, ィ ใช้สำหรับแสดงเสียงภาษาต่างประเทศของญี่ปุ่นเช่น ウィ (วิ), クィ (ควิ), スィ (ซิ), ティ (ทิ), ディ (ดิ), フィ (ฟิ) หรือใช้สำหรับลากเสียงสระอิให้ยาวขึ้นเป็น อี

ภาษาไอนุใช้คะตะกะนะขนาดเล็ก ィ เป็นพยัญชนะสะกด [ɪ] เหมือนการสะกดด้วย -ย และอ่านออกเสียงต่างจากภาษาญี่ปุ่น เช่น カィ (ไค), クィ (คุย), ケィ (เค็ย), コィ (โค็ย)

นอกจากนี้ ยุคเมจิตอนต้นมีการเสนอให้ใช้คะตะกะนะ   ซึ่งมาจากคะตะกะนะ イ ที่กลับหัวลง เพื่อใช้แทนเสียง ยิ หรือ yi แต่การเสนอก็ตกไป

อักขระ	ยูนิโคด	จิส เอกซ์ 0213	ความหมาย
ぃ	U+3043	1-4-3	ฮิระงะนะ อิ ตัวเล็ก
い	U+3044	1-4-4	ฮิระงะนะ อิ
ィ	U+30A3	1-5-3	คะตะกะนะ อิ ตัวเล็ก
イ	U+30A4	1-5-4	คะตะกะนะ อิ
㋑	U+32D1	1-12-60	คะตะกะนะ อิ ในวงกลม
ｨ	U+FF68	ไม่มี	คะตะกะนะ อิ ตัวเล็ก ครึ่งความกว้าง
ｲ	U+FF72	ไม่มี	คะตะกะนะ อิ ครึ่งความกว้าง

ลำดับขีด

ลำดับขีดในการเขียน い

ลำดับขีดในการเขียน イ

ฮิระงะนะ い มีลำดับขีด 2 ขีดดังนี้

1. ขีดเส้นตั้งจากมุมบนซ้าย งอขวาเล็กน้อย แล้วตวัดขึ้น
2. ขีดเส้นตั้งจากมุมบนขวา งอซ้ายเล็กน้อย โดยสั้นกว่าเส้นแรก

คะตะกะนะ イ มีลำดับขีด 2 ขีดดังนี้

1. ขีดเส้นโค้งลงทางซ้ายโดยเริ่มจากด้านบน
2. ขีดเส้นตั้งจากกึ่งกลางของเส้นโค้งแรกลงล่าง

คันจิ

ตัวอย่างคันจิที่อ่านว่าอิ และขึ้นต้นด้วยอิ มีดังนี้

以 伊 位 依 偉 囲 夷 委 威 尉 惟 意 慰 易 椅 為 畏 異 移 維

緯 胃 萎 衣 謂 違 遺 医 井 亥 域 育 郁 磯 一 壱 溢 逸 稲 茨

芋 鰯 允 印 咽 員 因 姻 引 飲 淫 胤 蔭 院 陰 隠 韻 吋

อ้างอิง

1. 「いろは と アイウエオ」 (ญี่ปุ่น)
2. JIS拡張漢字（JIS X 0213:2004）（全コード表） (ญี่ปุ่น)