ภาษาไอนุ

ภาษาไอนุ หรือ ไอนู /ˈaɪnuː/ (ไอนุ: アイヌ イタㇰ ไอนู อีตัก; ญี่ปุ่น: アイヌ語 ไอนูโงะ) เป็นภาษาของชาวไอนุ ชนกลุ่มน้อยในเกาะฮกไกโด ครั้งหนึ่งเคยใช้พูดในหมู่เกาะคูริล ทางภาคเหนือของเกาะฮนชูและภาคใต้ของเกาะซาฮาลิน คำหลายคำของภาษาไอนุก็ได้กลายเป็นคำในภาษาญี่ปุ่นเลยด้วย เช่นชื่อเมืองซัปโปโระบนเกาะฮกไกโด และคำว่ารักโกะ ที่แปลว่าแมวน้ำ

ภาษาไอนุ
アイヌ イタク ไอนู อีตัก
ออกเสียง	ai̯nu itak̚
ประเทศที่มีการพูด	ญี่ปุ่น
ภูมิภาค	เกาะฮกไกโด
จำนวนผู้พูด	10 คน (พ.ศ. 2550)  (ไม่พบวันที่)
ตระกูลภาษา	ไอนุ (บ้างจัดไว้ในกลุ่มภาษาเอกเทศ)
ระบบการเขียน	คาตากานะแบบพิเศษ, ละติน
รหัสภาษา
ISO 639-2	ain
ISO 639-3	ain
บริเวณที่ใช้ภาษาไอนุในปัจจุบัน (สีแดงเข้ม) และบริเวณที่เคยพูด (สีชมพู) ตามหลักฐานภูมินามวิทยา (จุดแดง) [Vovin 1993], หมู่บ้านมาตางิ (จุดม่วง) และเส้นแบ่งภาษาญี่ปุ่น

ไวยากรณ์

ภาษาไอนุเรียงประโยคแบบประธาน - กรรม - กริยา ใช้ปรบท ประธานและกรรมระบุด้วยปรบทคำนามสามารถจับกลุ่มกันเพื่อขยายกันเอง คำหลักอยู่ข้างท้าย ลักษณะทางไวยากรณ์ทั่วไปใกล้เคียงกับภาษาญี่ปุ่นและภาษาเกาหลี

ผู้พูด

 

พิพิธภัณฑ์ปีร์กาโคตัน ศูนย์กลางภาษาและวัฒนธรรมไอนุในเมืองซัปโปะโระ

ภาษาไอนุถือเป็นภาษาใกล้ตายหรือใกล้สูญพันธุ์อย่างวิกฤต ในปี ค.ศ. 1960 ชาวไอนุในญี่ปุ่นกว่า 15,000 คน ใช้ภาษาญี่ปุ่นเป็นภาษาแม่เพียงภาษาเดียว ปี ค.ศ. 1980 ในเมืองนิบูตานิยังเหลือผู้ใช้ภาษาไอนุกว่าร้อยคนแต่มีเพียง 15 คนเท่านั้นที่ใช้พูดกันในชีวิตประจำวัน และในปี พ.ศ. 2550 มีผู้พูดเหลืออยู่เพียง 10 คน ซึ่งผู้พูดมีอายุมากกว่า 80 ปี และผู้ใช้ที่พูดเป็นภาษารองหรือพอพูดได้บ้างก็มีอายุกว่า 60 ปี

อ้างอิง

 

วิกิมีเดีย อินคิวเบเตอร์ มีการทดสอบโครงการ:
วิกิพีเดียในภาษาไอนุ

ISO 639-2/RA Change Notice - Codes for the representation of names of languages (Library of Congress) 15 November2005

1. Bradley, D. Languages of Mainland South-East Asia (2007) In O. Miyaoka, O. Sakiyama, and M. E. Krauss (eds.), The vanishing languages of the Pacific Rim, pp. 301–336. Oxford Linguistics. Oxford: Oxford University Press.
2. ดูที่: หน้านี้ ที่ alanwood.net และ หัวข้อนี้ คุณสมบัติของยูนิโค้ด
3. Laurie Bauer, 2007, The Linguistics Student’s Handbook, Edinburgh
4. SIL Ethnologue, 15th edition (2005)