ข้างหลังภาพ
ข้างหลังภาพ คือ นวนิยายประพันธ์โดยศรีบูรพา หรือชื่อจริงว่า กุหลาบ สายประดิษฐ์ เริ่มตีพิมพ์เป็นตอนๆ ลงในหนังสือพิมพ์ประชาชาติรายวัน เมื่อ พ.ศ. 2479 เป็นเรื่องราวของความรักต่างวัย ต่างสถานะ นอกจากเรื่องราวที่กินใจแล้ว ภาษาที่ใช้ในเรื่องเป็นภาษาที่งดงาม มีวลีที่เป็นที่ชื่นชอบมากมาย นวนิยายเรื่องนี้เมื่อรวมเล่มได้รับการตีพิมพ์ซ้ำถึง 47 ครั้ง ยังได้รับการยกย่องด้วย ความงามในเชิงวรรณศิลป์ และถูกนำไปแสดงเป็นละครโทรทัศน์ ภาพยนตร์ รวมถึงละครเวที ในรูปแบบละครเพลงอีกด้วย
กุหลาบ สายประดิษฐ์ เขียนเรื่องนี้โดยอาศัยประสบการณ์จริงที่เคยไปดูงานที่ประเทศญี่ปุ่น เมื่อเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2479 และจากความคุ้นเคยกับเจ้านายในราชสกุลวรวรรณ หลายพระองค์ที่เป็นพี่น้องกับ หม่อมเจ้าวรรณไวทยากร วรวรรณ เจ้าของหนังสือพิมพ์ประชาชาติรายวัน โดยเป็นที่คาดหมายกันว่าตัวละคร หม่อมราชวงศ์กีรติ น่าจะถอดแบบมาจากหม่อมเจ้าบรรเจิดวรรณวรางค์ วรวรรณ บางคนคาดว่าถอดแบบมาจากพระนางเธอลักษมีลาวัณ แต่ชนิด สายประดิษฐ์ ภริยาของผู้แต่งระบุว่าเป็นความเข้าใจที่คลาดเคลื่อน
ข้างหลังภาพ ตีพิมพ์ตอนแรกในหนังสือพิมพ์ประชาชาติ ฉบับวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2479 ต่อเนื่องจนจบบทที่ 12 ในวันที่ 26 มกราคม พ.ศ. 2480 ถึงตอนที่ ม.ร.ว.กีรติ ลาจากนพพรที่ท่าเรือโกเบ โดยเป็นเรื่องราวที่เกิดขึ้นในประเทศญี่ปุ่น ต่อมาเมื่อรวมพิมพ์ครั้งแรกโดย สำนักงานนายเทพปรีชา ศรีบูรพาได้แต่งเพิ่มอีก 7 บท รวมเป็น 19 บท โดยตอนที่แต่งขึ้นใหม่เป็นเรื่องราวที่เกิดขึ้นในประเทศไทย
ต่อมาในปี พ.ศ. 2486 ศรีบูรพาได้เขียนเรื่องสั้นชื่อ "นพพร-กีรติ" เป็นจดหมายรัก ที่เขียนถึงระหว่างกัน ตีพิมพ์ในหน้า 255 ถึง 273 ของหนังสือรวมเรื่องสั้น "ผาสุก" ของสำนักพิมพ์อุดม และได้นำไปรวมเล่มใน ข้างหลังภาพ ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 3 ในเวลาต่อมา
เนื้อเรื่อง
นพพร และ หม่อมราชวงศ์กีรติ พบกันครั้งแรกที่สถานีรถไฟโตเกียว นพพรมีอายุ 22 ปี เป็นนักศึกษามหาวิทยาลัยริคเคียว ขณะที่หม่อมราชวงศ์กีรติ หญิงวัย 35 มาฮันนีมูนกับพระยาอธิการบดีผู้เป็นสามีที่แก่คราวพ่อ ทั้งยังเป็นเพื่อนสนิทกับพ่อของนพพร จึงขอร้องให้นพพรพาหม่อมราชวงศ์กีรติเที่ยวญี่ปุ่น เพราะตัวท่านเองแก่เกินกว่าจะไปไหนต่อไหนได้สะดวก แต่ก็ยังอยากให้หม่อมราชวงศ์กีรติสนุกกับการอยู่ญี่ปุ่น และนั่นเป็นโอกาสให้นพพร เด็กหนุ่มที่ไม่เคยรู้จักความรักมาก่อนได้อยู่ใกล้ชิดกับผู้หญิงที่สวยสง่า กิริยาวาจาแช่มช้อยเป็นผู้ดี แม้เธอจะสูงวัยกว่า แต่เมื่อยิ่งได้ใกล้ชิด นพพรก็ยิ่งหลงรักเทอดทูนหม่อมราชวงศ์กีรติ ทั้ง ๆ ที่รู้อยู่แก่ใจว่าเธอแต่งงานแล้ว นพพรเฝ้าถามหม่อมราชวงศ์กีรติว่าทำไมเธอจึงแต่งงานกับ ชายรุ่นพ่อ ทั้ง ๆ ที่เธอทั้งสวยสง่า ฉลาด และฐานะเดิมก็ดีอยู่ก่อนแล้ว ทั้งไม่ได้ถูกใครบังคับและไม่ได้รักท่านเจ้าคุณด้วย ทุกครั้งที่นพพรถาม หม่อมราชวงศ์กีรติเลี่ยงที่จะตอบ จนวันหนึ่ง เขาพาเธอไปเที่ยวมิตาเกะ หม่อมราชวงศ์กีรติที่ตามปกติจะ วางตัวสง่างาม กลับกลายเป็นสาวน้อย ผู้ร่าเริงท่ามกลางแมกไม้ สายลม และความหลังที่เป็นควมลับของหม่อมราชวงศ์กีรติจึงถูกเปิด และทุกครั้งที่นพพร ถามว่าหม่อมราชวงศ์กีรติรักเขาไหม คุณหญิงกีรติไม่เคยตอบตรงคำถามเลย ส่วนนพพรยืนยันว่า “ผมจะรักคุณหญิง ตราบชั่วฟ้าดินสลาย”
6 ปีล่วงไป นพพรสำเร็จการศึกษาและฝึกหัดงานที่ญี่ปุ่นพอสมควรแก่การแล้วก็กลับสยาม ในขณะนี้หม่อมราชวงศ์กีรติเป็นหม้ายแล้ว และบำเพ็ญชีวิตอยู่อย่างสงบ เขาทั้งสองคนได้พบกันอีกครั้งหนึ่ง แต่เป็นการพบที่นพพรรู้สึกเหมือนพบพี่สาวที่ดีคนหนึ่งเท่านั้น เวลา 6 ปีในญี่ปุ่นได้เปลี่ยนจิตใจของนพพรเด็กหนุ่มผู้อ่อนแก่ความรักให้เป็นชายหนุ่มญี่ปุ่นที่ไม่ใคร่จะคิดถึงใครจะคิดถึงอะไรนอกจากงานและการตั้งตัวเท่านั้น ครั้นแล้วนพพรก็แต่งงานกับคู่หมั้นที่บิดาหาไว้ให้เมื่อครั้งก่อนไปศึกษาอยู่ที่ญี่ปุ่น เมื่อแต่งงานแล้วได้สองเดือน นพพรได้ทราบว่าหม่อมราชวงศ์กีรติได้เจ็บหนักด้วยวัณโรค และอยากพบเขา จนแพทย์และพยาบาลรู้สึกว่าควรจะมาตามเขาให้ไปพบเพื่อให้คนไข้ได้สงบจิตใจในวาระสุดท้าย นพพรก็ไปเยี่ยมและหม่อมราชวงศ์กีรติก็ให้ภาพเขียนที่ระลึกถึงสถานที่ให้กำเนิดความรักแก่เขาทั้งสอง ซึ่งเป็นภาพวาดโดยฝีมือของเธอเอง พร้อมด้วยคำตัดพ้อบางประโยคเป็นที่สะกิดใจนพพรให้ระลึกถึงความหลังและหวนคิดเสียดายอาลัยคนรักคนแรกของตน ครั้นแล้วหม่อมราชวงศ์กีรติสตรีผู้อาภัพในเรื่องรักก็ถึงแก่กรรมใน 7 วันต่อมาจนถึงวันนี้
วลีเด็ดจากหนังสือและภาพยนตร์
...ฉันตายโดยปราศจากคนที่รักฉัน แต่ฉันก็อิ่มใจว่า ฉันมีคนที่ฉันรัก...— หม่อมราชวงศ์กีรติ
...จะเป็นอะไรก็ตาม จงเป็นเสียอย่างหนึ่ง จะเป็นอะไรมิใช่ปัญหา สำคัญอยู่ที่ว่าจงเป็นอย่างดีที่สุด ไม่ว่าจะเป็นอะไรก็ตาม...— หม่อมราชวงศ์กีรติ
...ความรักของเธอเกิดขึ้นที่นั้นแล้วก็ตายที่นั้น แต่ของอีกคนหนึ่งกำลังจะรุ่งโรจน์ในร่างที่กำลังจะแตกดับ...— หม่อมราชวงศ์กีรติ
...เพราะความจริงเท่านั้นเป็นคำพิพากษาโชคชะตาชีวิตของเรา...— หม่อมราชวงศ์กีรติ
...คนเรามีข้อคิดเห็นในเรื่องความรักแตกต่างกันไป แต่ฉันก็เห็นด้วยกับที่เธอว่า ความรักบีบคั้นทรมานใจเรามาก และในบางคราวก็เหลือที่จะทนทาน เธอทำถูกต้องอย่างคนทั้งหลายทั่วไปแล้ว ที่ถอนตัวพ้นออกมาจากความทรมานได้และสามารถลืมความหลังได้ด้วย แต่คนโง่ ๆบางคนทำไม่ได้อย่างเธอ...— หม่อมราชวงศ์กีรติ
นักแสดงนำ
| ปี | พ.ศ. 2524 | พ.ศ. 2528 | พ.ศ. 2544 | พ.ศ. 2551 | พ.ศ. 2558 | พ.ศ. 2561 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| รูปแบบการนำเสนอ | ละครโทรทัศน์ | ภาพยนตร์ 35 มม. สโคป , บันทึกเสียงจริง(ซาวด์ออนฟิล์ม) | ภาพยนตร์ 35 มม. ไวด์สกรีน , เสียงพากย์ในฟิล์ม | ละครเวที | ละครบรอดเวย์ | ละครเวที |
| ชื่อเรื่อง | ข้างหลังภาพ | ข้างหลังภาพ | ข้างหลังภาพ เดอะมิวสิคัล | Waterfall | Ladies of the Stage | |
| ออกอากาศ/ ฉายเมื่อ/แสดงที่ | ช่อง 5 | 27 เมษายน 2528 | 30 มีนาคม 2544 | รัชดาลัย เธียเตอร์ | เดอะพาซาดีน่า เพลย์เฮาส์ | รัชดาลัย เธียเตอร์ |
| ผู้ผลิต | รัชฟิล์ม ทีวี | ไฟว์สตาร์โปรดักชั่น | สหมงคลฟิล์ม | ซีเนริโอ | ริชาร์ด มาลท์บี จูเนียร์ | ซีเนริโอ |
| ผู้กำกับ/ผู้สร้าง | กนกวรรณ ด่านอุดม | เปี๊ยก โปสเตอร์ | เชิด ทรงศรี | ถกลเกียรติ วีรวรรณ | ||
| นพพร | นิรุตติ์ ศิริจรรยา | อำพล ลำพูน | ธีรเดช วงศ์พัวพันธ์ | สุกฤษฎิ์ วิเศษแก้ว | ธนทัต ชัยอรรถ | |
| คุณหญิงกีรติ | อรัญญา นามวงษ์ | นาถยา แดงบุหงา | คาร่า พลสิทธิ์ | สุธาสินี พุทธินันท์ | เซียร์รา บ็อกเกสส์ | คัทลียา แมคอินทอช |
การสร้าง
ละครโทรทัศน์
ข้างหลังภาพถูกนำมาแสดงเป็นละครโทรทัศน์ครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2524 ออกอากาศทาง ช่อง 5 นำแสดงโดย นิรุตติ์ ศิริจรรยา รับบท นพพร และ อรัญญา นามวงษ์ รับบท คุณหญิงกีรติ ออกอากาศทุกวันอังคาร-ศุกร์ เวลา 20.45 น.
ภาพยนตร์
ข้างหลังภาพ ถูกนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์ สองครั้ง ได้แก่
- ข้างหลังภาพ (2528) กำกับโดย เปี๊ยก โปสเตอร์ นำแสดงโดย นาถยา แดงบุหงา รับบท คุณหญิงกีรติ และ อำพล ลำพูน รับบท นพพร ฉายครั้งแรกเมื่อวันที่ 27 เมษายน 2528
- ข้างหลังภาพ (2544) กำกับโดย เชิด ทรงศรี นำแสดงโดย คารา พลสิทธิ์ รับบท คุณหญิงกีรติ และ ธีรเดช วงศ์พัวพันธ์ รับบท นพพร ฉายครั้งแรกเมื่อวันที่ 30 มีนาคม 2544
ละครเวที
- ข้างหลังภาพ ได้ถูกนำมาสร้างเป็นละครเวที ในรูปแบบละครเพลง ภายใต้ชื่อว่า ข้างหลังภาพ เดอะมิวสิคัล ในปี พ.ศ. 2551 โดยเปิดทำการแสดงระหว่างวันที่ 21 สิงหาคม - 26 ตุลาคม 2551 เป็นจำนวนทั้งสิ้น 49 รอบการแสดง โดยทำการแสดงที่ โรงละครเมืองไทยรัชดาลัย เธียเตอร์ กำกับการแสดงโดย ถกลเกียรติ วีรวรรณ แสดงนำโดย สุธาสินี พุทธินันท์ รับบท คุณหญิงกีรติ และ สุกฤษฎิ์ วิเศษแก้ว รับบท นพพร
- ในปี พ.ศ. 2558 ข้างหลังภาพได้รับการดัดแปลงเป็นละครบรอดเวย์ภาษาอังกฤษในชื่อว่า "Waterfall" โดยริชาร์ด มาลท์บี จูเนียร์ ดนตรีประกอบโดยเดวิด ไชร์ และสราวุธ เลิศปัญญานุช นำแสดงโดย เซียร์รา บ็อกเกสส์ และสุกฤษฎิ์ วิเศษแก้ว โดยเปิดทำการแสดงระหว่างวันที่ 29 พฤษภาคม 2558 - 28 มิถุนายน 2558 โรงละครเดอะพาซาดีน่า เพลย์เฮาส์
อ้างอิง
- เนื่องจากหม่อมเจ้าบรรเจิดวรรณวรางค์ วรวรรณ ทรงกราบบังคมทูลลาออกจากฐานันดรศักดิ์เพื่อสมรสกับ พันเอกมังกร พรหมโยธี ใกล้เคียงกับในเรื่อง ที่ ม.ร.ว.กีรติ ถูกขอแต่งงานกับนายพันตรี นายทหารคนสนิทของท่านผู้นำ
- เชิด ทรงศรี, บทความ "63 ปี ของภาพที่มี...ข้างหลัง", เขียนเมื่อวันที่ 8 ธันวาคม พ.ศ. 2543
- ↑ ณัฏฐวี ทศรฐ. ข้างหลังภาพ ความรักบนแผ่นฟิล์ม. กรุงเทพฯ : ระหว่างบรรทัด, 2544. 128 หน้า. ISBN 974879674-4
- อรัญญา นามวงษ์ นางเอกอมตะบันเทิงไทย (อรัญญา นามวงษ์ ตอนที่ 16)
- อรัญญา นามวงษ์ จากละคร "ข้างหลังภาพ" ช่อง 5 ภาพจากหนังสือปี 2525
- ↑ ierra Boggess Will Star in Lab Presentations of New Richard Maltby, Jr.-David Shire Musical Behind the Painting
- ↑ Auditions for BEHIND THE PAINTING
แหล่งข้อมูลอื่น
- ข้างหลังภาพ (2544) ที่ สยามโซน.คอม
- ข้างหลังภาพ (2528) ที่ สยามโซน.คอม
