ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์

พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ หรือ หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์ (นามเดิม ถวัลย์ ธารีสวัสดิ์ ; 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2444 — 3 ธันวาคม พ.ศ. 2531) อดีต​นายกรัฐมนตรีไทยคนที่ 8 ของประเทศไทยในช่วง พ.ศ. 2489-2490

พลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ม.ป.ช., ม.ว.ม.
ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ใน พ.ศ. 2483
นายกรัฐมนตรีไทย คนที่ 8
ดำรงตำแหน่ง 23 สิงหาคม 2489 – 8 พฤศจิกายน 2490
กษัตริย์	พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
รองนายกรัฐมนตรี	ดิเรก ชัยนาม เดือน บุนนาค
ผู้ว่าการแทน	พลโท ผิน ชุณหะวัณ (หัวหน้าคณะทหารแห่งชาติ)
ก่อนหน้า	ปรีดี พนมยงค์
ถัดไป	พันตรี ควง อภัยวงศ์
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม
ดำรงตำแหน่ง 16 ธันวาคม 2481 – 1 สิงหาคม 2487
นายกรัฐมนตรี	จอมพล แปลก พิบูลสงคราม
ก่อนหน้า	เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร ณ สงขลา)
ถัดไป	จิตร ศรีธรรมาธิเบศ ณ สงขลา
ดำรงตำแหน่ง 11 มิถุนายน 2489 – 8 พฤศจิกายน 2490
นายกรัฐมนตรี	ปรีดี พนมยงค์ ตนเอง
ก่อนหน้า	หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)
ถัดไป	หม่อมราชวงศ์เสนีย์ ปราโมช
ข้อมูลส่วนบุคคล
เกิด	21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2444 เมืองกรุงเก่า ประเทศสยาม
เสียชีวิต	3 ธันวาคม พ.ศ. 2531 (87 ปี) กรุงเทพมหานคร ประเทศไทย
พรรคการเมือง	พรรคแนวรัฐธรรมนูญ (พ.ศ. 2489)
การเข้าร่วม การเมืองอื่น	คณะราษฎร
คู่สมรส	แฉล้ม ธารีสวัสดิ์ คุณหญิงระเบียบ ธำรงนาวาสวัสดิ์ บรรจง ธำรงนาวาสวัสดิ์
ลายมือชื่อ

พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ (ซ้าย) ขณะเดินสนทนากับ พ.ต.ควง อภัยวงศ์ ในงานเปิดสมาคมนักข่าว นักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ. 2484

ประวัติ

ชีวิตตอนต้นและการศึกษา

ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ มีนามเดิมว่า ถวัลย์ ธารีสวัสดิ์ เกิดที่ตำบลหัวรอ อำเภอรอบกรุง (ปัจจุบันคืออำเภอพระนครศรีอยุธยา) จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นบุตรคนที่สามจากทั้งหมดห้าคนของนายอู๋ กับนางเงิน ธารีสวัสดิ์ มีพี่น้องคือ โต๊ะ คล่องการเขียน, ละเอียด แจ้งยุบล, เชวง ธารีสวัสดิ์ และประเสริฐ ธารีสวัสดิ์

ถวัลย์เริ่มการศึกษาที่โรงเรียนตัวอย่างประจำจังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อวันที่ 4 ธันวาคม 2453 แล้วลาออกเมื่อวันที่ 22 ตุลาคม 2460 ก่อนเข้าศึกษาแผนกครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน 2460 และชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 7 ณ โรงเรียนมัธยมวัดเทพศิรินทร์เมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2461 ต่อมาได้ฝึกหัดครูเมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 2461 แต่มิต้องอัธยาศัย จึงสอบเขาศึกษาโรงเรียนนายเรือเมื่อวันที่ 1 เมษายน 2463 และได้ศึกษาวิชากฎหมายจนสำเร็จได้เป็นเนติบัณฑิตไทย ในขณะที่รับราชการอยู่ในกองทัพเรือ ได้รับพระราชทานบรรดาศักดิ์และราชทินนามเป็น หลวงธำรงนาวาสวัสดิ์

ครอบครัว

ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ มีภรรยาสามคน และมีบุตรทั้งหมดแปดคน ได้แก่

1. นางธำรงนาวาสวัสดิ์ นามเดิม แฉล้ม ธารีสวัสดิ์ (เสียชีวิต 12 กรกฎาคม 2480) มีบุตรสามคน คือ
   • ฉวีวรรณ อรรถกระวีสุนทร สมรสกับเหมาะโชค อรรถกระวีสุนทร มีบุตรห้าคน
   • เถลิง ธำรงนาวาสวัสดิ์ สมรสกับนวลนาถ (สกุลเดิม อัชราชทรงสิริ) มีบุตรสามคน
   • ธรรมนูญ ธำรงนาวาสวัสดิ์ สมรสกับวนิดา (สกุลเดิม ศรีวงศ์มูล) มีบุตรสามคน
2. คุณหญิงระเบียบ ธำรงนาวาสวัสดิ์ (สกุลเดิม สุมาวงศ์; 22 พฤศจิกายน 2457 – 28 ตุลาคม 2534) มีบุตรสามคน คือ
   • ระวีวรรณ ศักดิ์สุนทร สมรสกับนาวาเอก ศรีรัตน์ ศักดิ์สุนทร มีบุตรสามคน
   • ธำรงศักดิ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
   • เถกิงศักดิ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ สมรสกับปริยนุช (สกุลเดิม สุวรรณศิริ) มีบุตรสามคน
3. บรรจง ธำรงนาวาสวัสดิ์ (สกุลเดิม สุมาวงศ์) มีบุตรสองคน คือ
   • นันทวัน อัศวนนท์ สมรสกับธัญญลักษณ์ อัศวนนท์ มีบุตรหนึ่งคน
   • วันวิสาข์ วัณโณ สมรสกับวิโชติ วัณโณ มีบุตรสองคน

ชีวิตการเมือง

พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ เป็นบุคคลหนึ่งที่ได้เข้าร่วมในการปฏิวัติเปลี่ยนแปลงการปกครองเมื่อ พ.ศ. 2475 โดยตัดสินใจเป็นสมาชิกคณะราษฎรเพียง 1 วันเท่านั้นก่อนการปฏิวัติ จากการชักชวนของ หลวงสินธุสงครามชัย (สินธุ์ กมลนาวิน) เพื่อนนายทหารเรือด้วยกัน ที่เป็นหัวหน้าฝ่ายทหารเรือในคณะราษฎร หลังจากที่ได้ทาบทามมาก่อนหน้านั้น โดยมาชักชวนถึงที่บ้านพักในตรอกวัดสามพระยาวรวิหาร บางขุนพรหม ในเวลาเย็น จึงตัดสินใจเข้าร่วมด้วยในขณะนั้น โดยในเวลาประมาณ 03.00 น. ของเช้าวันที่ 24 มิถุนายน พ.ศ. 2475 ซึ่งเป็นวันปฏิวัติ พล.ร.ต.ถวัลย์ ขณะนั้นอยู่ในยศ เรือโท (ร.ท.) ได้ออกจากบ้านพักมาคนเดียวด้วยรถลาก มาที่ท่าราชวรดิฐ ซึ่งเป็นจุดนัดพบตามแผน ซึ่ง พล.ร.ต.ถวัลย์ ได้พกปืนพกขนาด 6.35 มิลลิเมตร (6.35 ม.ม.) พร้อมด้วยกระสุนมาด้วย

จากนั้นเมื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองสำเร็จแล้ว ได้เริ่มบทบาททางการเมืองโดยได้รับแต่งตั้งให้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรประเภทที่ 2 (ส.ส.ประเภทที่ 2) และได้เข้าร่วมในคณะรัฐมนตรี ครั้งแรกในสมัยรัฐบาลของพันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา เมื่อปี พ.ศ. 2476 และเมื่อปี พ.ศ. 2477 ภายหลังจากพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 7) ทรงสละราชสมบัติ ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐบาล ให้เป็นหัวหน้าคณะ เดินทางไปกราบบังคมทูลเชิญ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอานันทมหิดล ที่ประทับอยู่ ณ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เสด็จขึ้นครองราชย์ เป็นพระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 8 ในราชวงศ์จักรีสืบไป ในปี พ.ศ. 2479 - พ.ศ. 2481 ได้รับแต่งตั้งให้เป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ต่อมาได้รับแต่งตั้งให้เป็น รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ในสมัยรัฐบาลของ จอมพล แปลก พิบูลสงคราม และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม ในสมัยรัฐบาลของ นายปรีดี พนมยงค์

เขาเคยทำหน้าที่รักษาการหัวหน้าสำนักงานโฆษณาการ (หรือกรมประชาสัมพันธ์ในปัจจุบัน) ในปี พ.ศ. 2476

การดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี

พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีต่อจาก นายปรีดี พนมยงค์ เมื่อวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2489 ในช่วงที่เข้ารับตำแหน่งนั้น ประเทศอยู่ในภาวะหลังสงคราม เศรษฐกิจของประเทศกำลังทรุดหนัก พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ได้แก้ไขปัญหาด้านเศรษฐกิจด้วยการจัดตั้ง องค์การสรรพาหาร ขึ้น โดยการซื้อของแพงมาขายถูกให้แก่ประชาชนเพื่อตรึงราคาสินค้าไม่ให้สูง และเรียกเก็บธนบัตรที่ฝ่ายสัมพันธมิตรนำเข้ามาใช้จ่ายจากประชาชนด้วยการออกธนบัตรใหม่ให้แลก รวมทั้งนำเอาทองคำซึ่งเป็นทุนสำรองของชาติออกขายแก่ประชาชน และจากเหตุการณ์นี้ทางรัฐบาลและรวมทั้งตัวนายกรัฐมนตรีถูกกล่าวหาว่ามีส่วนรู้เห็นในการส่งข้าวออกขายนอกประเทศ โดยนำข้าวชั้นดีไปขายเหลือแต่เพียงข้าวหักสำหรับเลี้ยงสัตว์ไว้ให้ประชาชนบริโภคเองในประเทศ รวมถึงการคอร์รัปชั่นประการต่าง ๆ ในรัฐบาล ทำให้ฝ่ายค้านโดย พรรคประชาธิปัตย์เปิดอภิปรายไม่ไว้วางใจยาวนานถึง 7 วัน 7 คืน ติดต่อกัน ซึ่งเป็นการอภิปรายครั้งแรกด้วยที่มีการถ่ายทอดเสียงทางวิทยุ แม้จะได้รับเสียงส่วนมากไว้วางใจ แต่กระแสกดดันที่รุนแรงทำให้ท่านต้องลาออกในวันรุ่งขึ้น และได้รับเลือกกลับมาเป็นนายกรัฐมนตรีต่อทันที

ซึ่งสถานการณ์บ้านเมืองในเวลานั้น มีความแตกแยกกันเองในหมู่นักการเมือง และประชาชนค่อนข้างมากหลัง เหตุการณ์สวรรคตของรัชกาลที่ 8 และเหตุอื่น ๆ บทบาทของท่านในช่วงนี้ คือ การเจรจาทำความเข้าใจกันของทั้งสองฝ่าย เพื่อประสานรอยร้าว จนได้รับฉายาจากสื่อมวลชนว่า "นายกฯลิ้นทอง" แต่สถานการณ์ก็ไม่ดีขึ้นจนนำไปสู่การรัฐประหารในวันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490

หลังรัฐประหารแล้ว ท่านต้องเดินทางออกนอกประเทศไปลี้ภัยอยู่ที่ฮ่องกงระยะหนึ่ง แล้วจึงกลับประเทศไทย และได้รับการแต่งตั้งเป็นสมาชิกสภาร่างรัฐธรรมนูญ หลังจากนั้นใช้ชีวิตอย่างสงบเงียบต่อมา พล.ร.ต.ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อวันที่ 3 ธันวาคม พ.ศ. 2531 ณ โรงพยาบาลพระมงกุฎเกล้า รวมอายุได้ 87 ปี นับเป็นทหารเรือคนแรกและคนเดียวจนถึงปัจจุบัน ที่ได้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี

ยศ

พลตรี พลเรือตรี นาวาอากาศเอก ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
รับใช้	กองทัพเรือไทย
ชั้นยศ	พลตรี   พลเรือตรี   นาวาอากาศเอก

ยศทหาร

• พ.ศ. 2481 นาวาเอก
• พ.ศ. 2486 พันเอก
• พ.ศ. 2486 พลตรี, พลเรือตรี และ นาวาอากาศเอก

ตำแหน่งทางวิชาการ

• พ.ศ. 2482 ศาสตราจารย์วิสามัญแห่งมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2486 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นสูงสุด มหาปรมาภรณ์ช้างเผือก (ม.ป.ช.)
• พ.ศ. ไม่ปรากฏ –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นสูงสุด มหาวชิรมงกุฎ (ม.ว.ม.)
• พ.ศ. 2487 –   เหรียญชัยสมรภูมิ สงครามมหาเอเชียบูรพา (ช.ส.)
• พ.ศ. 2478 –   เหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ (พ.ร.ธ.)
• พ.ศ. 2490 –   เหรียญจักรพรรดิมาลา (ร.จ.พ.)
• พ.ศ. 2481 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 8 ชั้นที่ 1 (อ.ป.ร.1)

ดูเพิ่ม

• รัฐประหารในประเทศไทย พ.ศ. 2490

อ้างอิง

1. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์, เล่ม ๕๘, ตอน ๐ ง, ๑๘ กันยายน พ.ศ. ๒๔๘๔, หน้า ๒๙๔๒
2. ประวัติพลเรือตรี ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
3. สิริ เปรมจิตต์. ชีวิตและงาน ของพลเรือตรีถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 8 ของไทย. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร, 2532, หน้า 2
4. สิริ เปรมจิตต์. ชีวิตและงาน ของพลเรือตรีถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 8 ของไทย. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร, 2532, หน้า 3
5. สิริ เปรมจิตต์. ชีวิตและงาน ของพลเรือตรีถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ นายกรัฐมนตรีคนที่ 8 ของไทย. กรุงเทพฯ : ธรรมสาร, 2532, หน้า 18-19
6. นายหนหวย. ทหารเรือปฏิวัติ. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์มติชน, พฤศจิกายน 2555 (พิมพ์ครั้งที่ 3). 124 หน้า. ISBN 9789740210252
7. หน้าที่รักษาการหัวหน้าสำนักงานโฆษณาการ
8. ดร.ชาญวิทย์ เกษตรศิริ. กาลานุกรมสยามประเทศไทย 2485-2554. กรุงเทพฯ : โพสต์พับลิชชิง, 2554. 355 หน้า. ISBN 978-974-228-070-3
9. นายกฯลิ้นทอง โดย กิเลนประลองเชิง จากไทยรัฐ
10. พระราชทานยศนาวาเอก
11. พระราชทานยศพันเอก
12. พระราชทานยศพลเรือตรี
13. พระราชทานยศนาวาเอก
14. ได้รับตำแหน่งศาสตราจารย์แห่งธรรมศาสตร์
15. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
16. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์
17. แจ้งความ พระราชทานเหรียญพิทักษ์รัฐธรรมนูญ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 52 หน้า 139 วันที่ 7 ตุลาคม 2477
18. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญจักรมาลาและเหรียญจักรพรรดิมาลา
19. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์, เล่ม ๕๕, ตอน ๐ ง, ๒๘ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๑ , หน้า ๒๙๕๘

ก่อนหน้า		ถวัลย์ ธำรงนาวาสวัสดิ์		ถัดไป
ปรีดี พนมยงค์		นายกรัฐมนตรีของประเทศไทย (23 สิงหาคม พ.ศ. 2489 – 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490)		ควง อภัยวงศ์
หลวงชำนาญนิติเกษตร (อุทัย แสงมณี)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม สมัยที่ 2 (11 มิถุนายน พ.ศ. 2489 - 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2490)		หม่อมราชวงศ์ เสนีย์ ปราโมช
เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร์ ณ สงขลา)		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงยุติธรรม สมัยที่ 1 (16 ธันวาคม พ.ศ. 2481 - 1 สิงหาคม พ.ศ. 2487)		เจ้าพระยาศรีธรรมาธิเบศ (จิตร์ ณ สงขลา)
หม่อมราชวงศ์ เสนีย์ ปราโมช		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ (6 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2490 - 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2490)		หลวงอรรถกิติกำจร (อรรถกิจ พนมยงค์)
ปรีดี พนมยงค์		รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย (12 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2478 - 16 ธันวาคม พ.ศ. 2481)		แปลก พิบูลสงคราม
ประยูร ภมรมนตรี		เลขาธิการคณะรัฐมนตรี (11 กรกฎาคม พ.ศ. 2476 - 11 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2478)		ดิเรก ชัยนาม