พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส

มหาอำมาตย์ตรี มหาเสวกตรี พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส พระนามเดิม พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าสุริยงประยุรพันธุ์ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 51 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ประสูติแต่เจ้าจอมมารดาโหมด เมื่อวันอังคาร เดือน 9 ขึ้น 7 ค่ำ ปีวอกฉศก จ.ศ. 1246 ตรงกับวันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2427 มีพระเชษฐาร่วมเจ้าจอมมารดา คือ พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ ชั้น 5 พระองค์เจ้าชั้นเอก
องคมนตรี
ดำรงตำแหน่ง	9 เมษายน พ.ศ. 2454 - 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2462
หม่อม	หม่อมชื้น สุริยง ณ อยุธยา หม่อมจง สุริยง ณ อยุธยา หม่อมเรณี สุริยง ณ อยุธยา หม่อมสวง สุริยง ณ อยุธยา หม่อมเรณิ สุริยง ณ อยุธยา
พระบุตร	11 พระองค์
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
พระมารดา	เจ้าจอมมารดาโหมด ป.จ.
ประสูติ	29 กรกฎาคม พ.ศ. 2427
สิ้นพระชนม์	2 พฤษภาคม พ.ศ. 2462 (34 ปี)

พระประวัติ

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส ประสูติเมื่อวันอังคาร เดือน 9 ขึ้น 7 คํ่า ปีวอกฉศก จ.ศ. 1246 ตรงกับ วันที่ 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2427 เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ 51 ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวประสูติแต่เจ้าจอมมารดาโหมด ป.จ. มีพระเชษฐาและพระเชษฐภคินี 2 พระองค์

• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้าอรองค์อรรคยุพา

พระประวัติการศึกษา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาสเสด็จไปศึกษาต่อที่ทวีปยุโรปเมื่อ พ.ศ. 2440 ทรงศึกษาที่มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ ประเทศอังกฤษ จบการศึกษาแล้วกลับมาผนวชเป็นพระภิกษุเมื่อวันที่ 27 กรกฎาคม พ.ศ. 2452 ณ พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงวชิรญาณวโรรส เป็นพระอุปัชฌาย์ พระวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าพระสถาพรพิริยพรต เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ผนวชแล้วประทับ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร

พระประวัติรับราชการ

หลังจากลาผนวช ทรงรับราชการจนได้เป็นมหาอำมาตย์ตรี ตำแหน่งผู้ช่วยปลัดทูลฉลองกระทรวงพระคลังมหาสมบัติอธิบกรมสำรวจและอธิบดีโรงกษาปณ์

ต่อมา พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สถาปนาขึ้นเป็นพระองค์เจ้าต่างกรมที่ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส เมื่อ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457 พระองค์ทรงรับราชการตำแหน่ง มหาเสวกตรี ผู้ตรวจการกรมศิลปากร ซึ่งเป็นกรมที่ตั้งขึ้นใหม่ โดยโอนกิจการของกรมช่างมหาดเล็ก จากกระทรวงวัง และกรมพิพิธภัณฑ์ จากกระทรวงธรรมการ

นอกจากนี้ยังทรงดำรงตำแหน่งองคมนตรีในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว

สิ้นพระชนม์

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส สิ้นพระชนม์ด้วยพระโรค อหิวาตกโรค เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2462 พระชนมายุได้ 34 ปี 277 วัน

พระโอรส-ธิดา

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส ทรงเป็นต้นราชสกุล สุริยง มีหม่อม 5 คน โดยทรงมีพระโอรสและพระธิดา ได้แก่

หม่อมชื้น สุริยง ณ อยุธยา (สกุลเดิม : บุนนาค) (พ.ศ. 2430 - 25 มีนาคม พ.ศ. 2468) ธิดาเจ้าพระยาสุรวงษ์วัฒนศักดิ์ (โต บุนนาค) สมรสเมื่อ พ.ศ. 2449

• หม่อมเจ้าไตรภูมิประยุรพันธ์ สุริยง (24 กันยายน พ.ศ. 2450 - 10 มีนาคม พ.ศ. 2452)
• หม่อมเจ้าชายแฝด (ยังไม่มีพระนาม) (6 มิถุนายน พ.ศ. 2454 - 7 มิถุนายน พ.ศ. 2454)
• หม่อมเจ้าชายแฝด (ยังไม่มีพระนาม) (6 มิถุนายน พ.ศ. 2454 - 7 มิถุนายน พ.ศ. 2454)

หม่อมจง สุริยง ณ อยุธยา (? - พ.ศ. 2511)

• หม่อมเจ้ารัศมีสุริยัน สุริยง (29 มีนาคม พ.ศ. 2456 - 19 มิถุนายน พ.ศ. 2531) สมรสกับหม่อมมาร์แซลล์ สุริยง ณ อยุธยา (มีนามเดิมว่า มาร์แซลล์ ดูมาส์)
  • หม่อมราชวงศ์สุรินทร์ สุริยง
• หม่อมเจ้าทินชาติธำรง สุริยง (14 กันยายน พ.ศ. 2459 - 16 กันยายน พ.ศ. 2540) เสกสมรสกับหม่อมราชวงศ์หญิงศุภกันต์ สุริยง (ราชสกุลเดิม : เทวกุล)
  • หม่อมราชวงศ์ทินเทวัญ สุริยง สมรสกับ ไดอานา วอลตัน และ วิจิตรา เขมลาภ
    • หม่อมหลวงทีน่ามารี สุริยง
    • หม่อมหลวงดาญณา สุริยง
  • หม่อมราชวงศ์วโรทัย สุริยง สมรสกับ หม่อมหลวงหญิงเทพนุดี เทวกุล
    • หม่อมหลวงรินทรา สุริยง

หม่อมเรณี สุริยง ณ อยุธยา (มีนามเดิมว่า Rene Fusco) (10 สิงหาคม พ.ศ. 2439 - 3 ธันวาคม พ.ศ. 2522) เป็นธิดาของร้อยโทฟุสโก ครูสอนดนตรี กองดุริยางค์ทหารเรือ

• หม่อมเจ้าหญิงสุริยนันทนา สุริยง (7 สิงหาคม พ.ศ. 2456 - 4 สิงหาคม พ.ศ. 2557) ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งราชวงศ์เพื่อเสกสมรสกับ จิตติ สุจริตกุล
  • ไกรจิตต์ สุจริตกุล สมรสกับ พัลลภา หงสกุล
    • โสภณา สุจริตกุล
    • ศักดิ์สุริยง สุจริตกุล
• หม่อมเจ้าสุริยทัตรังสรรค์ สุริยง (18 กันยายน พ.ศ. 2460 - 1 เมษายน พ.ศ. 2514) เสกสมรสกับหม่อมสดับ สุริยง ณ อยุธยา (สกุลเดิม : สันธินาค)

หม่อมสวง สุริยง ณ อยุธยา (พ.ศ. 2441 - มิถุนายน พ.ศ. 2508) เป็นน้องสาวต่างมารดาของหม่อมจง

• หม่อมเจ้าหญิงกริณานฤมล สุริยง (9 มิถุนายน พ.ศ. 2458 - 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2497) ทรงเสกสมรสกับหม่อมเจ้าเจตนาธร จักรพันธุ์ และต่อมาภายหลังได้ทรงลาออกจากฐานันดรศักดิ์แห่งราชวงศ์เพื่อสมรสกับหลวงไพเราะเสียงซอ (อุ่น ดุรยชีวิน)
  • ผกากน ดูรยะชีวิน สมรสกับ นาวาอากาศโทประมณ ทองคำ
    • ไปรมา ทองคำ
    • อภิชาติ ทองคำ
    • ชาญฉลาด ทองคำ
    • กาญจนา ทองคำ
  • พิมลชัย ดูรยะชีวิน สมรสกับ ผกา มธุรส
  • พิไลวรรณ ดูรยะชีวิน สมรสกับ สุชาติ ปั้นศิริ และ นิพนธ์ ม่วงศิริธรรม
    • สุรพันธุ์ ปั้นศิริ
    • นิตยา ปั้นศิริ
    • เอ้ ม่วงศิริธรรม
  • จันทราภรณ์ ดูรยะชีวิน สมรสกับ สงวน พลดี
    • อรุณี พลดี
    • อารี พลดี
  • สุริยลพันธุ์ ดูรยะชีวิน สมรสกับ เพ็ญประภา พุกแก้ว

 

ตราราชสกุลสุริยง

หม่อมเรณิ สุริยง ณ อยุธยา (มีนามเดิมว่า Reni Fusco) (พ.ศ. 2442 - พ.ศ. 2478) เป็นน้องสาวของหม่อมเรณี

• หม่อมเจ้าโกศลสุริยาทิตย์ สุริยง (14 มิถุนายน พ.ศ. 2458 - 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2538) เสกสมรสกับหม่อมธีระ สุริยง ณ อยุธยา (มีนามเดิมว่า เทรุโกะ อีชิมัทสึ สตรีชาวญี่ปุ่น) และหม่อมอรพินท์ สุริยง ณ อยุธยา (สกุลเดิม : เบอร์เดน)
  • หม่อมราชวงศ์ทัศนัย สุริยง สมรสกับ พัชรินทร์ โพธิกันยา
  • หม่อมราชวงศ์หญิงวีณา สุริยง สมรสกับ พลิน สุวคนธ์
    • สรินทร์ สุวคนธ์
  • หม่อมราชวงศ์เชื้อชัย สุริยง สมรสกับ พรทิพย์ ไชยวัฒน์
    • หม่อมหลวงหญิงสุริยาพร สุริยง
  • หม่อมราชวงศ์หญิงเดือนเต็ม สุริยง สมรสกับ เทพทอง ปานแสง
    • ชัชวาลชนม์ สุริยง
    • ธีริทธิ์ ปานแสง (แฝด)
    • ธีรุตน์ ปานแสง (แฝด)
• หม่อมเจ้ากิติสุริโยภาส สุริยง (21 มิถุนายน พ.ศ. 2459 - 14 มิถุนายน พ.ศ. 2481)
• หม่อมเจ้าอติวงศ์วิวัสวัติ สุริยง (11 กรกฎาคม พ.ศ. 2460 - 21 พฤศจิกายน พ.ศ. 2549) เสกสมรสกับ สุลาลีวัลย์ สุวรรณทัต (หม่อมสุลาลีวัลย์ สุริยง ณ อยุธยา)
  • หม่อมราชวงศ์ธิติสาร สุริยง สมรสกับ อัมพร ประทีปะเสน
    • หม่อมหลวงพรสุรีย์ สุริยง
    • หม่อมหลวงอติพันธุ์ สุริยง
    • หม่อมหลวงหญิงแสงสุรีย์ สุริยง สมรสกับ นันทชัย ศราสรทัต
    • หม่อมหลวงธิติพันธุ์ สุริยง
    • หม่อมหลวงสุรีย์วัล สุริยง
    • หม่อมหลวงหญิงอำไพ สุริยง
    • หม่อมหลวงหญิงฐิติพร สุริยง
  • หม่อมราชวงศ์ประยูรพันธุ์ สุริยง
  • หม่อมราชวงศ์หญิงนันทนา สุริยง
  • หม่อมราชวงศ์อำพน สุริยง
  • หม่อมราชวงศ์หญิงอัจจิมา สุริยง
• หม่อมเจ้าหญิงสุวรรณกุมารี สุริยง (2 สิงหาคม พ.ศ. 2461 - 27 ตุลาคม พ.ศ. 2509)

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส สิ้นพระชนม์ในรัชกาลที่ 6 เมื่อวันศุกร์ เดือน 5 ขึ้น 3 ค่ำ ปีมะแม เอกศก จ.ศ. 1281 ตรงกับวันที่ 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2462

พระเกียรติยศ

พระอิสริยยศ

• พระเจ้าลูกยาเธอ พระองค์เจ้าสุริยงประยุรพันธุ์ (29 กรกฎาคม พ.ศ. 2427 - 23 ตุลาคม พ.ศ. 2453)
• พระเจ้าน้องยาเธอ พระองค์เจ้าสุริยงประยุรพันธุ์ (23 ตุลาคม พ.ศ. 2453 - 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457)
• พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส (11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2457 - 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468)
• พระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส (26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2468 - 10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478)
• พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส (10 กรกฎาคม พ.ศ. 2478 - ปัจจุบัน)

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2452 –   เครื่องขัตติยราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติคุณรุ่งเรืองยิ่งมหาจักรีบรมราชวงศ์ (ม.จ.ก.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2449 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 1 ปฐมจุลจอมเกล้า (ป.จ.) (ฝ่ายหน้า)
• พ.ศ. 2454 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
• พ.ศ. 2454 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 5 ชั้นที่ 2 (จ.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2454 –   เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 6 ชั้นที่ 2 (ว.ป.ร.2)
• พ.ศ. 2441 –   เหรียญราชินี (ส.ผ.)

พระยศ

พระยศพลเรือน

• มหาอำมาตย์ตรี
• มหาเสวกตรี

พระยศเสือป่า

• นายหมู่โท
• นายหมู่เอก

ราชตระกูล

พระราชตระกูลในสามรุ่นของพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส

พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นไชยาศรีสุริโยภาส	พระชนก: พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระอัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินี	พระปัยกาฝ่ายพระชนก: สมเด็จพระบรมราชมาตามหัยกาเธอ กรมหมื่นมาตยาพิทักษ์
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนก: หม่อมน้อย
	พระชนนี: เจ้าจอมมารดาโหมด ในรัชกาลที่ 5	พระอัยกาฝ่ายพระชนนี: เจ้าพระยาสุรวงษ์ไวยวัฒน์ (วร บุนนาค)	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ (ช่วง บุนนาค)
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ท่านผู้หญิงกลิ่น
		พระอัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ท่านผู้หญิงอิ่ม	พระปัยกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล
			พระปัยยิกาฝ่ายพระชนนี: ไม่มีข้อมูล

อ้างอิง

1. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2454/D/51.PDF
2. ราชกิจจานุเบกษา, การทรงผนวชแลบวชนาคหลวง, เล่ม 26, ตอน ๐ง, ๑ สิงหาคม พ.ศ. ๒๔๕๒, หน้า ๙๑๙-๙๒๔
3. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2449/025/627_1.PDF
4. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2449/033/836.PDF
5. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2450/048/1292_1.PDF
6. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2451/001/19_2.PDF
7. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งกรม, เล่ม ๓๑, ตอน ๐ง, ๑๑ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๕๗, หน้า ๑๘๓๕
8. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2454/D/51.PDF
9. ข่าวสิ้นพระชนม์
10. http://freepages.genealogy.rootsweb.com/~royalty/thailand/i374.html
11. กิติวัฒนา (ไชยันต์) ปกมนตรี, หม่อมราชวงศ์. สายพระโลหิตในพระพุทธเจ้าหลวง. กรุงเทพฯ : ดีเอ็มดี, พ.ศ. 2551. 290 หน้า. ISBN 978-974-312-022-0
12. "พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 26 (ตอน 0 ง): หน้า 2626. 6 มีนาคม ร.ศ. 128. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
13. "พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 23 (ตอน 27): หน้า 679. 30 กันยายน ร.ศ. 125. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
14. "พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 28 (ตอน 0 ง): หน้า 1783. 12 พฤศจิกายน ร.ศ. 130. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
15. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ ๕" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 28 (ตอน 0 ง): หน้า 50. 9 เมษายน ร.ศ. 130. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
16. "พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลปัจจุบัน" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 28 (ตอน 0 ง): หน้า 1802. 12 พฤศจิกายน ร.ศ. 130. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
17. "พระราชทานเหรียญราชินี" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. หน้า 15 (ตอน 26): หน้า 283. 25 กันยายน ร.ศ. 117. สืบค้นเมื่อ 17 มีนาคม พ.ศ. 2564. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)