พระเจ้ามโหตรประเทศ (คำเมือง: ) (พระนามเดิม เจ้ามหาวงส์) เป็นเจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5 แห่งราชวงศ์ทิพย์จักร ทรงครองราชย์ในระหว่างปี พ.ศ. 2390 ถึงปี พ.ศ. 2397
| พระเจ้ามโหตรประเทศ |
|---|
|
| เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ |
|---|
| ครองราชย์ | พระยาเชียงใหม่
พ.ศ. 2389 - 2396
พระเจ้าเชียงใหม่
พ.ศ. 2396 - 2397 |
|---|
| ก่อนหน้า | พระยาพุทธวงศ์ |
|---|
| ถัดไป | พระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์ |
|---|
|
|---|
| พระชายา | แม่เจ้าสุวรรณคำแผ่น |
|---|
| พระบุตร | 19 พระองค์ |
|---|
| ราชวงศ์ | ทิพย์จักร |
|---|
| พระบิดา | พระยาธรรมลังกา |
|---|
| พระมารดา | แม่เจ้าจันฟอง |
|---|
| พิราลัย | 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2397 |
|---|
พระเจ้ามโหตรประเทศมีพระนามเดิมว่า เจ้ามหาวงส์ หรือเจ้าขนานมหาวงส์ เป็นราชโอรสในพระยาธรรมลังกา เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่องค์ที่ 2
ปี พ.ศ. 2369 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงตั้งพระยาอุปราชพุทธวงศ์เป็นพระยาเชียงใหม่ และตั้งเจ้าขนานมหาวงส์เป็นพระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่แทน หลังจากพระยาเชียงใหม่พุทธวงศ์ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2389 พระยาอุปราชมหาวงศ์และเจ้าพิมพิสารแห่งนครเชียงใหม่ได้นำช้างพลายสีประหลาดลงไปถวายพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว ครั้งนั้นได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ตั้งพระยาอุปราชมหาวงศ์เป็นพระยาเชียงใหม่ และแต่งตั้งเจ้าพิมพิสารเป็นพระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่
ในปีพ.ศ. 2396 พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดฯ ให้พระยาสีหราชฤทธิไกรเชิญพระสุพรรณบัฏกับเครื่องสูงมาพระราชทานถวายพระยาเชียงใหม่มหาวงศ์และโปรดเกล้าฯ สถาปนาขึ้นเป็น พระเจ้ามโหตรประเทศราชาธิบดี นพิสีมหานคราธิฐาน ภูบาลบพิตร สถิตในอุตมชิยางคราชวงศ์ เจ้านครเชียงใหม่ ในขณะนั้นยังประชวรอยู่ ครั้นได้เป็นพระเจ้าเชียงใหม่ได้ 5 เดือน 28 วัน ถึงวันเดือนยี่เหนือ แรม 9 ค่ำ ปีจุลศักราช 1216 (ตรงกับวันที่ 14 พฤศจิกายน พ.ศ. 2397) พระโรคกำเริบมากขึ้น พระเจ้ามโหตรประเทศฯ จึงได้สละราชสมบัติ
พระราชตระกูล เจ้าพี่น้อง
พระเจ้ามโหตรประเทศ มีเจ้าพี่น้องรวม 16 พระองค์ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
- พระเจ้ามโหตรประเทศ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5
- พระยารัตนอาณาเขต (น้อยคำแสน ณ เชียงใหม่) เจ้าเมืองเชียงราย
- พระยาาอุปราชน้อยหน่อคำ ณ เชียงใหม่ พระยาอุปราชนครเชียงใหม่- เจ้าปู่ในเจ้าไชยสงคราม (สมพมิตร ณ เชียงใหม่) ซึ่งเจ้าไชยสงครามฯ เป็นเจ้าปู่ในเจ้าธวัชวงศ์ ณ เชียงใหม่ , อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง และเป็นเจ้าตาทวดของ ดร.ทักษิณ ชินวัตร, อดีตนายกรัฐมนตรี
- เจ้าน้อยพรหมา ณ เชียงใหม่
- เจ้าหนานอินตา ณ เชียงใหม่
- เจ้าสุธรรมมา ณ เชียงใหม่
- เจ้าปทุมมา ณ เชียงใหม่
- เจ้าคำทิพย์ ณ เชียงใหม่ - ชายา "เจ้าน้อยจักรคำ ณ เชียงใหม่" ราชโอรสใน "เจ้าหลวงเศรษฐีคำฝั้น, เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 3"
- เจ้าบัวคำ ณ เชียงใหม่
- เจ้าองค์ทิพย์ ณ เชียงใหม่
- เจ้ากาบแก้ว ณ เชียงใหม่
- เจ้าบุญปั๋น ณ เชียงใหม่
- เจ้าเกี๋ยงคำ (ณ เชียงใหม่) ตุงคนาคร - ชายา "เจ้าราชภาติกวงษ์ น้อยดวงทิพย์ ตุงคนาคร, เจ้าราชภาติกวงษ์นครลำพูน" เจ้านายราชวงศ์มังราย จากเมืองเชียงตุง ซึ่งอพยพเข้ามาอยู่นครเชียงใหม่ตั้งแต่ปี 2348 ได้รับพระราชทานนามสกุลจาก ร.6
- เจ้าจันทร์เป็ง ณ เชียงใหม่
- แม่เจ้าแก้วยวงคำ, เทวีใน เจ้าหลวง หนานสุยะ, พระยารัตนอาณาเขต เจ้าเมืองเชียงราย
พระโอรส-ธิดา พระเจ้ามโหตรประเทศ อภิเษกสมรสกับเจ้าพิมพา อยู่ในราชตระกูลณ เชียงใหม่ มีพระนามตามลำดับ ดังนี้
- เจ้าอุตรการโกศล (น้อยมหาพรหม ณ เชียงใหม่) - พระอัยกา (เจ้าตา) ใน เจ้าจอมมารดาทิพเกสร ในรัชกาลที่ 5 และพระไปยกา (เจ้าตาทวด) ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นสรรควิไสยนรบดี พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
- เจ้าราชบุตร หนานสุริยวงศ์ ณ เชียงใหม่ - เจ้าบิดาในเจ้าหญิงสุคันธา (ณ เชียงใหม่) สิโรรส ชายาเจ้าสุริยวงศ์ (คำตัน สิโรรส), เจ้าสุริยวงศ์นครเชียงใหม่" เจ้าราชบุตรฯ เป็นเจ้าตาทวดในหลวงมาลากุลวิวัฒน์ (หม่อมหลวงเทียม มาลากุล)"
- เจ้าน้อยเทพวงศ์ ณ เชียงใหม่
- เจ้าหนานไชยวงศ์ ณ เชียงใหม่
- สามเณร เจ้ามหันต์ยศ ณ เชียงใหม่ - พลัดตกน้ำ ถึงแก่พิราลัย ณ วังกุลา ห้วยแก้ว
- เจ้าหนานไชยเทพ ณ เชียงใหม่
- เจ้าหนานมหาเทพ ณ เชียงใหม่ - เจ้าบิดาใน "เจ้าราชบุตร น้อยสมพมิตร ณ เชียงใหม่, เจ้าราชบุตรนครเชียงใหม่" และ "เจ้าทิพเนตร ชายาในเจ้าอินทวโรรสสุริยวงษ์" เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 8
- เจ้าน้อยคำกิ้ง ณ เชียงใหม่
- เจ้าอุปราช ปัญญา ณ เชียงใหม่, เจ้าอุปราชเมืองเชียงแสน - รั้งตำแหน่ง เจ้าหลวงเชียงแสน องค์ที่ 1
- เจ้าบุญปั๋น ณ เชียงใหม่
- เจ้าน้อยก้อนแก้ว ณ เชียงใหม่
- เจ้าคำปวน ณ เชียงใหม่
- เจ้ายอดเรือน (ณ เชียงใหม่) ณ ลำพูน - ชายา "เจ้าบุรีรัตน์มหาเทพ ณ ลำพูน, เจ้าบุรีรัตน์นครลำพูน"
- เจ้าอุษา ชายาในพระเจ้ากาวิโลรสสุริยวงษ์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 6
- เจ้าบัวทิพย์ (ณ เชียงใหม่) ณ ลำปาง - สมรสกับ "เจ้าน้อยมหาวงศ์ ณ ลำปาง" โอรสใน "เจ้าราชวงศ์ คำมูล ณ ลำปาง, เจ้าราชวงศ์นครเชียงใหม่"
- เจ้าคำหลอ (ณ เชียงใหม่) ณ เชียงใหม่ - สมรสกับ "เจ้าน้อยมหาวัน ณ เชียงใหม่" โอรสใน "เจ้าอุปราชพิมพิสาร ณ เชียงใหม่, เจ้าอุปราชนครเชียงใหม่"
- เจ้าปิมปา ณ เชียงใหม่
- เจ้าอโนชา ณ เชียงใหม่
- เจ้าตุ่นแก้ว ณ เชียงใหม่
ฐานันดรศักดิ์ - ประสูติ - พ.ศ. 2347เจ้ามหาวงส์
- พ.ศ. 2369 - 2389 พระยาอุปราชเมืองเชียงใหม่
- พ.ศ. 2389 - 2396 พระยาเชียงใหม่
- พ.ศ. 2396 - 2397 พระเจ้าเชียงใหม่<ref name="หน้า108">
พงศาวลี | พงศาวลีของพระเจ้ามโหตรประเทศ |
|---|
| |
- เชิงอรรถ
- ↑ เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ, หน้า 16
- รุ่งพงษ์ ชัยนาม. ประวัติศาสตร์ล้านนา : ประวัติศาสตร์ไทยที่คนไทยไม่ค่อยมีโกาสได้ศึกษา. มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
- ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี, หน้า 160
- ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี, หน้า 149
- พงศาวดารโยนก, หน้า 450
- พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย, หน้า 15
- พงศาวดารโยนก, หน้า 455
- ↑ พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย, หน้า 17
- ปราณี ศิริธร. เพชรล้านนา (เชียงใหม่: สุริวงศ์สตอลล์, 2509), 1: หน้า 175-186
- บรรณานุกรม
- ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่ ฉบับเชียงใหม่ 700 ปี. เชียงใหม่ : ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่ สถาบันราชภัฏเชียงใหม่, 2538. 320 หน้า. ISBN 974-8150-62-3
- ประชากิจกรจักร, พระยา. พงศาวดารโยนก. นนทบุรี : ศรีปัญญา, 2557. 496 หน้า. ISBN 978-616-7146-62-1
- มหาอำมาตยาธิบดี (หรุ่น ศรีเพ็ญ), พระยา. พงศาวดารเมืองนครเชียงใหม่ เมืองนครลำปาง เมืองลำพูนไชย. พระนคร : โรงพิมพ์พระจันทร์, 2505. 35 หน้า. [พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ พระพิจิตรโอสถ (รอด สุตันตานนท์)]
- วรชาติ มีชูบท. เจ้านายฝ่ายเหนือ และตำนานรักมะเมียะ. กรุงเทพฯ : สร้างสรรค์บุ๊คส์, 2556. 428 หน้า. ISBN 978-616-220-054-0
- อรุณรัตน์ วิเชียรเขียว และเดวิด เค วัยอาจ (ปริวรรต). ตำนานพื้นเมืองเชียงใหม่. กรุงเทพฯ : ตรัสวิน, 2543. 220 หน้า. ISBN 9747047683
พระเจ, ามโหตรประเทศ, คำเม, อง, พระนามเด, เจ, ามหาวงส, เป, นเจ, าผ, ครองนครเช, ยงใหม, องค, แห, งราชวงศ, พย, กร, ทรงครองราชย, ในระหว, างป, 2390, งป, 2397, เจ, าผ, ครองนครเช, ยงใหม, ครองราชย, พระยาเช, ยงใหม, 2389, 2396, พระเจ, าเช, ยงใหม, 2396, 2397, อนหน, าพระยา. phraecamohtrpraeths khaemuxng phranamedim ecamhawngs epnecaphukhrxngnkhrechiyngihm xngkhthi 5 aehngrachwngsthiphyckr thrngkhrxngrachyinrahwangpi ph s 2390 thungpi ph s 2397 2 phraecamohtrpraethsecaphukhrxngnkhrechiyngihmkhrxngrachyphrayaechiyngihm ph s 2389 2396 1 phraecaechiyngihm ph s 2396 2397 1 kxnhnaphrayaphuththwngsthdipphraecakawiolrssuriywngsphrachayaaemecasuwrrnkhaaephnphrabutr19 phraxngkhrachwngsthiphyckrphrabidaphrayathrrmlngkaphramardaaemecacnfxngphiraly14 phvscikayn ph s 2397 enuxha 1 phraprawti 2 phrarachtrakul 2 1 ecaphinxng 3 phraoxrs thida 4 thanndrskdi 5 phngsawli 6 xangxingphraprawti aekikhecahlwngechiyngihmaehngrachwngsthiphyckr phraecakawila phrayathrrmlngka phrayakhafn phrayaphuththwngs phraecamohtrpraeths phraecakawiolrssuriywngs phraecaxinthwichyannth ecaxinthworrssuriywngs ecaaekwnwrthdkhkphraecamohtrpraethsmiphranamedimwa ecamhawngs 3 hruxecakhnanmhawngs 4 epnrachoxrsinphrayathrrmlngka ecaphukhrxngnkhrechiyngihmxngkhthi 2pi ph s 2369 phrabathsmedcphranngeklaecaxyuhwthrngtngphrayaxuprachphuththwngsepnphrayaechiyngihm aelatngecakhnanmhawngsepnphrayaxuprachemuxngechiyngihmaethn 5 hlngcakphrayaechiyngihmphuththwngsthungaekxsykrrmemuxeduxnmithunayn ph s 2389 phrayaxuprachmhawngsaelaecaphimphisaraehngnkhrechiyngihmidnachangphlaysiprahladlngipthwayphrabathsmedcphranngeklaecaxyuhw khrngnnidthrngphrakrunaoprdekla ihtngphrayaxuprachmhawngsepnphrayaechiyngihm aelaaetngtngecaphimphisarepnphrayaxuprachemuxngechiyngihm 6 7 inpiph s 2396 phrabathsmedcphracxmeklaecaxyuhwthrngphrakrunaoprd ihphrayasihrachvththiikrechiyphrasuphrrnbtkbekhruxngsungmaphrarachthanthwayphrayaechiyngihmmhawngsaelaoprdekla sthapnakhunepn phraecamohtrpraethsrachathibdi nphisimhankhrathithan phubalbphitr sthitinxutmchiyangkhrachwngs ecankhrechiyngihm 8 9 inkhnannyngprachwrxyu khrnidepnphraecaechiyngihmid 5 eduxn 28 wn 8 thungwneduxnyiehnux aerm 9 kha piculskrach 1216 trngkbwnthi 14 phvscikayn ph s 2397 phraorkhkaeribmakkhun phraecamohtrpraeths cungidslarachsmbtiphrarachtrakul aekikhecaphinxng aekikh phraecamohtrpraeths miecaphinxngrwm 16 phraxngkh miphranamtamladb dngni phraecamohtrpraeths ecaphukhrxngnkhrechiyngihm xngkhthi 5 phrayartnxanaekht nxykhaaesn n echiyngihm ecaemuxngechiyngray phrayaaxuprachnxyhnxkha n echiyngihm phrayaxuprachnkhrechiyngihm ecapuinecaichysngkhram smphmitr n echiyngihm sungecaichysngkhram epnecapuinecathwchwngs n echiyngihm xditrthmntrichwywakarkrathrwngkarkhlng aelaepnecatathwdkhxng dr thksin chinwtr xditnaykrthmntri ecanxyphrhma n echiyngihm ecahnanxinta n echiyngihm ecasuthrrmma n echiyngihm ecapthumma n echiyngihm ecakhathiphy n echiyngihm chaya ecanxyckrkha n echiyngihm rachoxrsin ecahlwngesrsthikhafn ecaphukhrxngnkhrechiyngihm xngkhthi 3 ecabwkha n echiyngihm ecaxngkhthiphy n echiyngihm ecakabaekw n echiyngihm ecabuypn n echiyngihm ecaekiyngkha n echiyngihm tungkhnakhr chaya ecarachphatikwngs nxydwngthiphy tungkhnakhr ecarachphatikwngsnkhrlaphun ecanayrachwngsmngray cakemuxngechiyngtung sungxphyphekhamaxyunkhrechiyngihmtngaetpi 2348 idrbphrarachthannamskulcak r 6 ecacnthrepng n echiyngihm aemecaaekwywngkha ethwiin ecahlwng hnansuya phrayartnxanaekht ecaemuxngechiyngrayphraoxrs thida aekikhphraecamohtrpraeths xphiesksmrskbecaphimpha xyuinrachtrakuln echiyngihm miphranamtamladb dngni ecaxutrkaroksl nxymhaphrhm n echiyngihm phraxyka ecata in ecacxmmardathipheksr inrchkalthi 5 aelaphraipyka ecatathwd inphraecabrmwngsethx krmhmunsrrkhwiisynrbdi phrarachoxrsinphrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhw ecarachbutr hnansuriywngs n echiyngihm ecabidainecahyingsukhntha n echiyngihm siorrs chayaecasuriywngs khatn siorrs ecasuriywngsnkhrechiyngihm ecarachbutr epnecatathwdinhlwngmalakulwiwthn hmxmhlwngethiym malakul ecanxyethphwngs n echiyngihm ecahnanichywngs n echiyngihm samenr ecamhntys n echiyngihm phldtkna thungaekphiraly n wngkula hwyaekw ecahnanichyethph n echiyngihm ecahnanmhaethph n echiyngihm ecabidain ecarachbutr nxysmphmitr n echiyngihm ecarachbutrnkhrechiyngihm aela ecathiphentr chayainecaxinthworrssuriywngs ecaphukhrxngnkhrechiyngihm xngkhthi 8 ecanxykhaking n echiyngihm ecaxuprach pyya n echiyngihm ecaxuprachemuxngechiyngaesn rngtaaehnng ecahlwngechiyngaesn xngkhthi 1 ecabuypn n echiyngihm ecanxykxnaekw n echiyngihm ecakhapwn n echiyngihm ecayxderuxn n echiyngihm n laphun chaya ecaburirtnmhaethph n laphun ecaburirtnnkhrlaphun ecaxusa chayainphraecakawiolrssuriywngs ecaphukhrxngnkhrechiyngihm xngkhthi 6 ecabwthiphy n echiyngihm n lapang smrskb ecanxymhawngs n lapang oxrsin ecarachwngs khamul n lapang ecarachwngsnkhrechiyngihm ecakhahlx n echiyngihm n echiyngihm smrskb ecanxymhawn n echiyngihm oxrsin ecaxuprachphimphisar n echiyngihm ecaxuprachnkhrechiyngihm ecapimpa n echiyngihm ecaxoncha n echiyngihm ecatunaekw n echiyngihmthanndrskdi aekikhprasuti ph s 2347ecamhawngs ph s 2369 2389 phrayaxuprachemuxngechiyngihm ph s 2389 2396 phrayaechiyngihm ph s 2396 2397 phraecaechiyngihm lt ref name hna108 gt phngsawli aekikhphngsawlikhxngphraecamohtrpraeths phrayaichysngkhram thiphychang ecafasingharachthaniecafachayaekw aemecaphimpharachethwi phrayathrrmlngka aemecacntharachethwi phraecamohtrpraeths aemecafxngsmuthrrachethwi xangxing aekikhechingxrrth 1 0 1 1 ecanayfayehnux aelatananrkmaemiya hna 16 rungphngs chynam prawtisastrlanna prawtisastrithythikhnithyimkhxymiokasidsuksa mhawithyalysuokhthythrrmathirach tananphunemuxngechiyngihm chbbechiyngihm 700 pi hna 160 tananphunemuxngechiyngihm chbbechiyngihm 700 pi hna 149 phngsawdaroynk hna 450 phngsawdaremuxngnkhrechiyngihm emuxngnkhrlapang emuxnglaphunichy hna 15 phngsawdaroynk hna 455 8 0 8 1 phngsawdaremuxngnkhrechiyngihm emuxngnkhrlapang emuxnglaphunichy hna 17 prani sirithr ephchrlanna echiyngihm suriwngsstxll 2509 1 hna 175 186 brrnanukrmtananphunemuxngechiyngihm chbbechiyngihm 700 pi echiyngihm sunywthnthrrmcnghwdechiyngihm sthabnrachphtechiyngihm 2538 320 hna ISBN 974 8150 62 3 prachakickrckr phraya phngsawdaroynk nnthburi sripyya 2557 496 hna ISBN 978 616 7146 62 1 mhaxamatyathibdi hrun sriephy phraya phngsawdaremuxngnkhrechiyngihm emuxngnkhrlapang emuxnglaphunichy phrankhr orngphimphphracnthr 2505 35 hna phimphepnxnusrninnganphrarachthanephlingsph phraphicitroxsth rxd sutntannth wrchati michubth ecanayfayehnux aelatananrkmaemiya krungethph srangsrrkhbukhs 2556 428 hna ISBN 978 616 220 054 0 xrunrtn wiechiyrekhiyw aelaedwid ekh wyxac priwrrt tananphunemuxngechiyngihm krungethph trswin 2543 220 hna ISBN 9747047683 kxnhna phraecamohtrpraeths thdipphrayaphuththwngs ecaphukhrxngnkhrechiyngihm ph s 2389 2397 phraecakawiolrssuriywngsekhathungcak https th wikipedia org w index php title phraecamohtrpraeths amp oldid 9260672, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
