กลุ่มภาษาคอเคซัสใต้

กลุ่มภาษาคอเคซัสใต้ (อังกฤษ: South Caucasian languages) เป็นภาษาที่มีผู้พูดส่วนใหญ่อยู่ในจอร์เจีย มีบางส่วนอยู่ในตุรกี อิหร่าน รัสเซีย และอิสราเอล ผู้พูดกลุ่มภาษานี้มีราว 5.2 ล้านคนทั่วโลก เป็นกลุ่มภาษาที่มีประวัติความเป็นมาเก่าแก่กลุ่มหนึ่ง มีจุดกำเนิดย้อนหลังไปถึง 5,457 ปีก่อนพุทธศักราช กลุ่มภาษานี้ไม่มีความสัมพันธ์อย่างชัดเจนกับกลุ่มภาษาใดๆ หลักฐานที่เป็นลายลักษณ์อักษรครั้งแรก (จารึกอับบา อันโตนี เขียนด้วยอักษรจอร์เจียโบราณในยุคราชวงศ์จอร์เจีย ใกล้เบธเลเฮ็ม) มีอายุราว พ.ศ. 938

การจัดจำแนก

• ภาษาจอร์เจีย ได้แก่
  • ภาษาจอร์เจีย มีผู้พูดเป็นภาษาแม่ 4.1 ล้านคน โดยอยู่ในจอร์เจียราว 3.9 ล้านคน และราว 50,000 คนในตุรกีและอิหร่าน
  • ภาษายิวจอร์เจีย มีผู้พูดราว 80,000 คน โดยมี 60,000 คนอยู่ในอิสราเอลและ 20,000 คนอยู่ในจอร์เจีย บางครั้งถือเป็นสำเนียงของภาษาจอร์เจีย
• กลุ่มภาษาซานได้แก่
  • ภาษาเมเกรเลีย มีผู้พูดเป็นภาษาแม่ 80,000 คนเมื่อ พ.ศ. 2532 ส่วนใหญ่อยู่ในซาเมเกรโลในจอร์เจียตะวันตกและในตำบลกาลีของอับฮาเซียตะวันออก ผู้อพยพชาวเมเกรเลียจากอับฮาเซียปัจจุบันอยู่ในตบิลิซ๊และที่อื่นๆในจอร์เจีย
  • ภาษาลาซ มีผู้พูดเป็นภาษาแม่ 220,000 คนใน พ.ศ. 2523 ส่วนใหญ่อยู่รอบๆทะเลดำในตุรกีตะวันออกเฉียงเหนือ และมีราว 30,000 คนในอัดยารา จอร์เจีย
  • ภาษาสวาน มีผู้พูดเป็นภาษาแม่ราว 15,000 คนในเขตภูเขาทางตะวันออกเฉียงเหนือของสวาเนติ, จอร์เจีย

กลุ่มย่อยของภาษาเหล่านี้มีความสัมพันธ์กัน ในกรณีของภาษาเมเกรเลียและภาษาลาซ บางครั้งรวมกันเป็นภาษาซาน เชื่อกันว่าภาษาในกลุ่มนี้แยกตัวออกจากภาษาคาร์ทเวเลียดั้งเดิม ซึ่งน่าจะเคยใช้พูดในจอร์เจียและทางเหนือของตุรกีตั้งแต่เมื่อราว 2,457 – 1,457 ปีก่อนพุทธศักราช เมื่อดูจากระดับของความเปลี่ยนแปลง คาดว่าภาษาสวานเป็นภาษาที่แยกตัวออกมาเมื่อ ราว 1,457 ปีก่อนพุทธศักราชหรือก่อนหน้านี้ ในขณะที่ภาษาเมเกรเลียและภาษาลาซแยกตัวออกจากภาษาจอร์เจียในอีก 1,000 ปีต่อมา จากนั้นอีกราว 500 ปี ภาษาเมเกรเลียและภาษาลาซจึงแยกออกจากกัน

ภาษายิวจอร์เจียถือว่าเป็นสำเนียงของภาษาจอร์เจีย ซึ่งมีคำยืมจากภาษาฮีบรูและภาษาอราเมอิกเป็นจำนวนมาก

การเชื่อมต่อระดับสูง

ไม่มีความเกี่ยวข้องกับกลุ่มภาษาอื่นแม้แต่กับกลุ่มภาษาคอเคซัสเหนือ นักภาษาศาสตร์บางคนจัดให้อยู่ในตระกูลภาษานอสตราติกแต่การยอมรับความสัมพันธ์ระหว่างภาษาตระกูลนี้กับกลุ่มภาษาคอเคซัสใต้ยังเป็นที่โต้แย้งกันอยู่ เนื่องจากภาษาในกลุ่มนี้มีความสัมพันธ์กับภาษาบาสก์โดยฌพาะระบบการกจึงมีนักภาษาศาสตร์บางท่านกล่าวว่าภาษาทั้งสองนี้อาจมีบรรพบุรุษร่วมกัน

อย่างไรก็ตาม พบความใกล้เคียงทางสัทวิทยาที่เกิดจากการติดต่อกับภาษาในบริเวณใกล้เคียง เช่นการยืมคำระหว่างกันได้มาก รวมทั้งได้รับอิทธิพลทางไวยากรณ์ระหว่างกันด้วย

สถานะทางสังคมและวัฒนธรรม

ภาษาจอร์เจียเป็นภาษาราชการของจอร์เจีย มีผู้ใช้ 90% ของประชากรทั้งหมดและยังเป็นภาษาเขียนหลักและภาษาทางธุรกิจด้วย เขียนด้วยอักษรจอร์เจียที่มีประวัติย้อนหลังไปถึง พ.ศ. 1043

ภาษาเมเกรเลียเขียนด้วยอักษรจอร์เจียตั้งแต่ พ.ศ. 2407 โดยเฉพาะในช่วงจาก พ.ศ. 2473 – 2480 และหลังจาก พ.ศ. 2532 ภาษาลาซเริ่มมีการใช้เป็นภาษาเขียนตั้งแต่ช่วง พ.ศ. 2470 – 2480 และปัจจุบันในตุรกีเขียนด้วยอักษรละติน ผู้พูดภาษาลาซในปัจจุบันลดน้อยลงโดยหันไปใช้ภาษาตุรกีแทน

อ้างอิง

1. Ethnologue entry about the Kartvelian language family
2. The Geography of Ethnic Violence: Identity, Interests, Monica Duffy Toft, pp 91-93
3. Language in Danger, Andrew Dalby, p 38
4. A Guide to the World's Languages: Classification, Merritt Ruhlen, p 72
5. The Georgians, David Marshal Lang, p 154

แหล่งข่อมูลอื่น

• Lazuri Nena - The Language of the Laz by Silvia Kutscher.
• The Arnold Chikobava Institute of Linguistics, Georgian Academy of Sciences 2004-04-20 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Arthur Holmer, The Iberian-Caucasian Connection in a Typological Perspective 2008-04-06 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Atlas of the Caucasian Language, Kartvelian family.
• Map. Caucasian languages. 2006-03-10 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
• Kevin Tuite, (Université de Montréal ) : The rise and fall and revival of the Ibero-Caucasian hypothesis. text on line