ภาษาซองคา

ภาษาซองคา (རྫོང་ཁ་สัทอักษรสากล: [dzoŋ.kʰa])เป็นภาษาประจำชาติของภูฏาน อยู่ในตระกูลจีน-ทิเบต สาขาทิเบต-พม่า ใกล้เคียงกับภาษาสิกขิมและภาษาอื่น ๆ ของชาวภูฏาน ระบบเสียงใกล้เคียงกับภาษาทิเบตสมัยใหม่ เทียบได้กับความแตกต่างระหว่างภาษาสเปนกับภาษาอิตาลี พระในทิเบตและภูฏาน เรียนภาษาทิเบตโบราณเพื่อการอ่านคัมภีร์พุทธศาสนา คำว่าซองคาหมายถึง ภาษา (คา) ที่พูดในวัดที่มีลักษณะเป็นป้อมปราการ (ซอง) ภาษานี้แพร่เข้ามาในภูฏานเมื่อราว พ.ศ. 2200 โดย ชับดรุง งาวัง นัมกเยล

ภาษาซองคา
ภาษาภูฏาน
རྫོང་ཁ་
ประเทศที่มีการพูด	ประเทศภูฏาน
ชาติพันธุ์	ชาวภูฏาน
จำนวนผู้พูด	171,080  (2013) รวม: 640,000
ตระกูลภาษา	จีน-ทิเบต ทิเบต-กาเนารี? โบดิช ภาษากลุ่มทิเบต Dzongkha–Lhokä ภาษาซองคา
รูปแบบก่อนหน้า	ตระกูลภาษาจีน-ทิเบต ภาษาทิเบตเก่า ภาษาทิเบตคลาสสิก ภาษาซองคา
ภาษาถิ่น	ลายา ลูนานา อาดัป
ระบบการเขียน	อักษรทิเบต อักษรเบรลล์ซองคา
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	ภูฏาน
ผู้วางระเบียบ	Dzongkha Development Commission
รหัสภาษา
ISO 639-1	dz
ISO 639-2	dzo
ISO 639-3	dzo – รหัสรวม รหัสเอกเทศ: lya — ลายา luk — ลูนานา adp — อาดัป
Linguasphere	70-AAA-bf
บริเวณที่มีผู้พูดภาษาซองคาในอำเภอของประเทศภูฏานเป็นสีเหลือง
บทความนี้มีสัญลักษณ์สัทอักษรสากล หากระบบของคุณไม่รองรับการแสดงผลที่ถูกต้อง คุณอาจเห็นปรัศนี กล่อง หรือสัญลักษณ์อย่างอื่นแทนที่อักขระยูนิโคด

ภาษาซองคาและภาษาถิ่นอื่น ๆ เป็นภาษาแม่ของภูฏานตะวันตก มีผู้พูดภาษานี้ในเมืองกาลิมปงของอินเดียที่เคยเป็นส่วนหนึ่งของภูฏาน แต่ปัจจุบันอยู่ในรัฐเบงกอลตะวันตก ภาษาซองคาเป็นภาษาที่ใช้ในโรงเรียน เป็นภาษากลางในภูฏานตอนใต้และตะวันออกที่ไม่ได้ใช้ภาษานี้เป็นภาษาแม่ เขียนด้วยอักษรทิเบต หนังสือพิมพ์ด้วยอักษรทิเบตแบบอูคันซึ่งเป็นแบบเดียวที่ใช้พิมพ์ภาษาทิเบต

ตัวอย่าง

นี่คือตัวอย่างประโยคในข้อที่ 1 ของปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชน:

ภาษาซองคาในอักษรทิเบต

༄༅། །འགྲོ་བ་མི་རིགས་ག་ར་དབང་ཆ་འདྲ་མཉམ་འབད་སྒྱེཝ་ལས་ག་ར་གིས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་སྤུན་ཆའི་དམ་ཚིག་བསྟན་དགོས།

ทับศัพท์ด้วยอักษรโรมัน

’Gro-ba-mi-rigs-ga-ra-dbaṅ-cha-’dra-mtam-’bad-sgyew-las-ga-ra-gis-gcig-gis-gcig-lu-spun-cha’i-dam-tshig-bstan-dgo.

แปล

มนุษย์ทั้งปวงเกิดมามีอิสระและเสมอภาคกันในศักดิ์ศรี และสิทธิ ต่างในตนมีเหตุผลและมโนธรรม และควรปฏิบัติต่อกันด้วยจิตวิญญาณแห่งภราดรภาพ

ดูเพิ่ม

• อักษรเบรลล์ซองคา
• ตัวเลขซองคา
• ภาษาในประเทศภูฏาน

อ้างอิง

1. ภาษาซองคา at Ethnologue (18th ed., 2015)
   ลายา at Ethnologue (18th ed., 2015)
   ลูนานา at Ethnologue (18th ed., 2015)
   อาดัป at Ethnologue (18th ed., 2015)
2. "How many people speak Dzongkha?". languagecomparison.com. สืบค้นเมื่อ 2018-03-15.
3. (PDF). Government of Bhutan. 2008-07-18. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2011-07-06. สืบค้นเมื่อ 2011-01-01.
4. "Universal Declaration of Human Rights (Article 1) in Sino-Tibetan languages". omniglot.com.

บรรณานุกรม

• Downs, Cheryl Lynn (2011). Issues in Dzongkha Phonology: An Optimality Theoretic Approach (PDF) (Master's thesis). San Diego State University.
• Dzongkha Development Commission (2009). Rigpai Lodap: An Intermediate Dzongkha-English Dictionary (འབྲིང་རིམ་རྫོང་ཁ་ཨིང་ལིཤ་ཚིག་མཛོད་རིག་པའི་ལོ་འདབ།) (PDF). Thimphu: Dzongkha Development Commission. ISBN 978-99936-765-3-9.
• Dzongkha Development Commission (2009). (PDF). Thimphu: Dzongkha Development Commission. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2010-11-17. สืบค้นเมื่อ 2010-06-30. ISBN 99936-663-13-6.
• Dzongkha Development Commission (1999). The New Dzongkha Grammar (rdzong kha'i brda gzhung gsar pa). Thimphu: Dzongkha Development Commission.
• Dzongkha Development Commission (1990). Dzongkha Rabsel Lamzang (rdzong kha rab gsal lam bzang). Thimphu: Dzongkha Development Commission.
• Dzongkha Development Authority (2005). English-Dzongkha Dictionary (ཨིང་ལིཤ་རྫོང་ཁ་ཤན་སྦྱར་ཚིག་མཛོད།). Thimphu: Dzongkha Development Authority, Ministry of Education.
• Imaeda, Yoshiro (1990). Manual of Spoken Dzongkha in Roman Transcription. Thimphu: Japan Overseas Cooperation Volunteers (JOCV), Bhutan Coordinator Office.
• Lee, Seunghun J.; Kawahara, Shigeto (2018). "The phonetic structure of Dzongkha: a preliminary study". Journal of the Phonetic Society of Japan. 22 (1): 13–20. doi:10.24467/onseikenkyu.22.1_13.
• Mazaudon, Martine. 1985. “Dzongkha Number Systems.” S. Ratanakul, D. Thomas & S. Premsirat (eds.). Southeast Asian Linguistic Studies presented to André-G. Haudricourt. Bangkok: Mahidol University. 124–57
• Mazaudon, Martine; Michailovsky, Boyd (1986), Syllabicity and suprasegmentals: the Dzongkha monosyllabic noun
• Michailovsky, Boyd; Mazaudon, Martine (1989). "Lost syllables and tone contour in Dzongkha (Bhutan)". ใน Bradley, David; Henderson, E. J. A.; Mazaudon, Martine (บ.ก.). Prosodic Analysis and Asian Linguistics: To Honour R.K. Sprigg. Canberra: Pacific Linguistics. pp. 115–136. hdl:1885/145648.
• Michailovsky, Boyd (1989). "Notes on Dzongkha orthography". ใน Bradley, David; Henderson, E. J. A.; Mazaudon, Martine (บ.ก.). Prosodic Analysis and Asian Linguistics: To Honour R.K. Sprigg. Canberra: Pacific Linguistics. pp. 297–301. hdl:1885/145648.
• Tournadre, Nicolas (1996). "Comparaison des systèmes médiatifs de quatre dialectes tibétains (tibétain central, ladakhi, dzongkha et amdo)". ใน Guentchéva, Z. (บ.ก.). (PDF). Bibliothèque de l’Information Grammaticale, 34 (ภาษาฝรั่งเศส). Louvain Paris: Peeters. pp. 195–214. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2020-10-19.
• van Driem, George (1991). (PDF). Thimphu, Bhutan: Dzongkha Development Commission (DDC). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2015-09-23.
• van Driem, George (1992). The Grammar of Dzongkha (PDF). Thimphu, Bhutan: RGoB, Dzongkha Development Commission (DDC).
• van Driem, George (1993). . SOAS, London. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2018-09-11.
• van Driem, George (1994). "The Phonologies of Dzongkha and the Bhutanese Liturgical Language" (PDF). Zentralasiatische Studien (24): 36–44.
• van Driem, George (2007). "Endangered Languages of Bhutan and Sikkim: South Bodish Languages". ใน Moseley, Christopher (บ.ก.). Encyclopedia of the World's Endangered Languages. Routledge. pp. 294–295. ISBN 978-0-7007-1197-0.
• van Driem, George (n.d.). The First Linguistic Survey of Bhutan. Thimphu, Bhutan: Dzongkha Development Commission (DDC).
• Watters, Stephen A. (1996). A preliminary study of prosody in Dzongkha (Masters thesis). Arlington: UT at Arlington.
• Watters, Stephen A. (2018). A grammar of Dzongkha (dzo): phonology, words, and simple clauses (Doctor of Philosophy thesis). Rice University. hdl:1911/103233.
• van Driem, George; Karma Tshering of Gaselô (collab) (1998). Dzongkha. Languages of the Greater Himalayan Region. Leiden: Research School CNWS, School of Asian, African, and Amerindian Studies. ISBN 90-5789-002-X. - A language textbook with three audio compact disks.
• Karma Tshering; Van Driem, George (2019) [1992]. The Grammar of Dzongkha (3rd ed.). Santa Barbara: Himalayan Linguistics. doi:10.5070/H918144245. ISBN 978-0-578-50750-7.

แหล่งข้อมูลอื่น

 

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี ในภาษาซองคา

• Bhutanese literatures
• Thimphu, Bhutan
• Dzongkha Romanization for Geographical Names
• published by the Dzongkha Development Commission
• Dzongkha Unicode – site The National Library of Bhutan (en – dz)

คำศัพท์

• or – site Dzongkha Development Commission ( – dz)
• Dzongkha Computer Terms(pdf)
• (pdf)
• (pdf)
• (pdf)
• (pdf)
• (pdf)

ไวยากรณ์

• A colloquial grammar of the Bhutanese language. by Byrne, St. Quintin. Allahabad: Pioneer Press, 1909
• Dzongkha transliteration – site National Library of Bhutan (en – dz)
• Dzongkha, The National Language of Bhutan – site Dzongkha Linux (en – dz)
• Romanization of Dzongkha
• Dzongkha : Origin and Description
• Dzongkha language, alphabet and pronunciation
• Dzongkha in Wikipedia: Русский, Français, 日本語, Eesti, English
• Pioneering Dzongkha Text To Speech Synthesis(pdf)
• – site The Dzongkha Development Commission (en – )
• Коряков Ю.Б. Практическая транскрипция для языка дзонг-кэ
• (pdf)