อารยธรรมไมนอส
อารยธรรมไมนอส (อังกฤษ: Minoan civilization) เป็นวัฒนธรรมของยุคสำริดที่เกิดขึ้นในครีต อารยธรรมไมนอสรุ่งเรืองระหว่างราวศตวรรษที่ 27 จนถึงกลางศตวรรษที่ 15 ก่อนคริสต์ศักราช หลังจากนั้นอารยธรรมไมซีนี (Mycenaean civilization) ก็เข้ามาแทนที่ อารยธรรมไมนอสพบเมื่อต้นคริสต์ศตวรรษที่ 20 โดยนักโบราณคดีชาวอังกฤษชื่อเซอร์อาร์เธอร์ อีแวนส์ ตามคำกล่าวของวิลล์ ดูรันต์วัฒนธรรมครีตไมนอสมีตำแหน่งในประวัติศาสตร์ว่าเป็น “สิ่งแรกที่เชื่อมวัฒนธรรมยุโรป”
บทนำ
ชนของไมนอสจะเรียกตนเองว่าอย่างไรนั้นไม่เป็นที่ทราบแต่คำว่า “Minoan” (ไมนวน) ที่ใช้เรียกชื่อวัฒนธรรมในยุคที่กล่าวเป็นคำที่คิดขึ้นโดยอีแวนส์ โดยแผลงมาจาก “Minos” (ไมนอส) ซึ่งเป็นพระนามของพระมหากษัตริย์ในตำนานเทพเจ้ากรีก ไมนอสเกี่ยวข้องกับตำนานวงกต (labyrinth) ที่อีแวนส์พบว่าเป็นที่ตั้งของคนอสซอส บางครั้งก็มีการโต้แย้งกันว่าคำว่าชื่อสถานที่ “Keftiu” ของอียิปต์โบราณ หรือ “Kaftor” ของภาษาเซมีติก หรือ “Kaptara” ของมารี ต่างก็หมายถึงเกาะครีต ใน “โอดิสซีย์” ที่ประพันธ์หลายร้อยปีหลังจากที่อารยธรรมไมนอสถูกทำลายไปแล้ว โฮเมอร์เรียกชนที่อาศัยอยู่บนเกาะว่า “อีทีโอเครทัน” (Eteocretan) หรือ “ครีตแท้” ที่อาจจะเป็นผู้ที่สืบเชื้อสายมาจากชนไมนอสก็เป็นได้
พระราชวังของไมนอสที่ได้รับการขุดพบเป็นสิ่งก่อสร้างที่มีความสำคัญเพราะลักษณะการก่อสร้าง เป็นสิ่งก่อสร้างขนาดใหญ่ที่ใช้สำหรับการบริหารที่เห็นได้จากบันทึกเอกสารจำนวนมากที่พบโดยนักโบราณคดี พระราชวังแต่ละแห่งที่พบต่างก็มีลักษณะต่างกันออกไปที่มีลักษณะเป็นเอกลักษณ์และมักจะเป็นสิ่งก่อสร้างหลายชั้นโดยมีบันไดทั้งภายในและภายนอกอาคาร คอลัมน์ขนาดยักษ์ และลานภายในอาคาร
ลำดับเหตุการณ์และประวัติศาสตร์
| ประวัติศาสตร์กรีซ | |
|---|---|
| บทความนี้เป็นส่วนหนึ่งของบทความที่เกี่ยวกับ ประเทศกรีซ | |
| กรีซยุคสำริด | |
| อารยธรรมเฮลลาดิค | |
| อารยธรรมซิคละดีส | |
| อารยธรรมไมนอส | |
| อารยธรรมไมซีนี | |
| กรีซโบราณ | |
| กรีซยุคมืด | |
| กรีซยุคอาร์เคอิก | |
| กรีซยุคคลาสสิก | |
| กรีซยุคเฮลเลนิสติก | |
| กรีซยุคโรมัน | |
| กรีซยุคกลาง | |
| กรีซยุคไบแซนไทน์ | |
| กรีซยุคฟรังโคคราเชีย | |
| กรีซยุคออตโตมัน | |
| กรีซยุคใหม่ | |
| สงครามประกาศเอกราชกรีซ | |
| ราชอาณาจักรกรีซ | |
| สาธารณรัฐเฮลเลนิกที่ 2 | |
| คณะการปกครอง 4 สิงหาคม | |
| กรีซยุคยึดครองโดยอักษะ | |
| สงครามกลางเมืองกรีซ | |
| กรีซยุคปกครองโดยทหาร ค.ศ. 1967-1974 | |
| สาธารณรัฐเฮลเลนิกที่ 3 | |
| ประวัติศาสตร์แบ่งตามหัวข้อ | |
| ศิลปะกรีก · รัฐธรรมนูญ · เศรษฐกิจ · การทหาร · ชื่อ | |
สถานีย่อยกรีซ แก้ไข |
| ลำดับเวลาในประวัติศาสตร์ของไมนอส | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3650-3000 BC | EMI | ก่อนปราสาท | |||||||||||
| 2900-2300 BC | EMII | ||||||||||||
| 2300-2160 BC | EMIII | ||||||||||||
| 2160-1900 BC | MMIA | ||||||||||||
| 1900-1800 BC | MMIB | ปราสาทเก่า | |||||||||||
| 1800-1700 BC | MMII | ||||||||||||
| 1700-1640 BC | MMIIIA | ปราสาทใหม่ | |||||||||||
| 1640-1600 BC | MMIIIB | ||||||||||||
| 1600-1480 BC | LMIA | ||||||||||||
| 1480-1425 BC | LMIB | ||||||||||||
| 1425-1390 BC | LMII | หลังปราสาท | |||||||||||
| 1390-1370 BC | LMIIIA1 | ||||||||||||
| 1370-1340 BC | LMIIIA2 | ||||||||||||
| 1340-1190 BC | LMIIIB | ||||||||||||
| 1190-1170 BC | LMIIIC | ||||||||||||
| 1100 BC | Subminoan | ||||||||||||
แทนที่จะพยายามจัดสมัยของไมนอสตามเวลาของปฏิทิน นักโบราณคดีใช้วิธีสองวิธีในการลำดับเวลาสัมพันธ์ (relative chronology) วิธีแรกคิดขึ้นโดยอีแวนส์และต่อมาประยุกต์โดยนักโบราณคดีคนอื่น ๆ ที่เป็นการลำดับเวลาโดยการศึกษาลักษณะของเครื่องปั้นดินเผา ซึ่งทำให้แบ่งอารยธรรมไมนอสออกได้เป็นสามสมัย ไมนอสตอนต้น (Early Minoan (EM), ไมนอสตอนกลาง (Middle Minoan (MM) และ ไมนอสตอนปลาย (Late Minoan (LM) แต่ละช่วงเวลาก็แบ่งย่อยออกไปอีก เช่น ไมนอสตอนต้น 1, 2 และ 3 (EMI, EMII, EMIII) วิธีลำดับเวลาอีกวิธีหนึ่งเสนอโดยนักโบราณคดีชาวกรีกนิโคลัส พลาทอน (Nicolas Platon) ลำดับเวลาโดยการศึกษาการวิวัฒนาการของกลุ่มสถาปัตยกรรมที่เรียกว่า "ปราสาท" ที่คนอสซอส (Knossos), ไฟสทอส (Phaistos), มาลิอา (Malia), คาโทซาครอส (Kato Zakros) ที่แบ่งสมัยอารยธรรมออกเป็น สมัยก่อนปราสาท (Prepalatial), สมัยปราสาทเก่า (Protopalatial), สมัยปราสาทใหม่ (Neopalatial) และสมัยหลังปราสาท (Post-palatial) ความสัมพันธ์ระหว่างระบบลำดับเวลาทั้งสองวิธีแสดงในตารางประกอบ โดยผูกกับเวลาของปฏิทินโดยประมาณโดยวอร์เร็นและแฮงคีย์ (1989)
การระเบิดของภูเขาไฟธีรา (Minoan eruption) อันเป็นการระเบิดระดับ 6 หรือ 7 ของดัชนีการระเบิดของภูเขาไฟ (Volcanic Explosivity Index) เกิดขึ้นในสมัยไมนอสตอนปลาย แต่เวลาของการระเบิดตามปฏิทินเป็นข้อที่ยังไม่เป็นที่ตกลงกันได้ จากการหาอายุจากคาร์บอนกัมมันตรังสี (Radiocarbon dating) ระบุว่าเกิดเป็นการระเบิดที่ขึ้นราวปลายทศวรรษ 1600 ก่อนคริสต์ศักราช แต่เวลาที่ระบุโดยการหาอายุจากคาร์บอนกัมมันตรังสีค้านกับการคำนวณโดยนักโบราณคดีผู้เปรียบเวลาการระเบิดกับปฏิทินอียิปต์ ที่ระบุว่าเกิดขึ้นระหว่างปี 1525 ถึงปี 1500 ก่อนคริสต์ศักราช การระเบิดของภูเขาไฟมักจะเห็นกันว่าเป็นเหตุการณ์ที่มีผลกระทบกระเทือนอันรุนแรงต่อวัฒนธรรมของไมนอสที่นำไปสู่การล่มสลายอย่างรวดเร็ว ที่อาจจะเป็นเหตุการณ์เดียวกับที่บรรยายในตำนานแอตแลนติสของกรีก
อ้างอิง
- Durant, The Life of Greece (The Story of Civilization Part II, (New York: Simon & Schuster) 1939:11.
- John Bennet, "Minoan civilization", Oxford Classical Dictionary, 3rd ed., p. 985.
- Manning, Sturt W (2006). "Chronology for the Aegean Late Bronze Age 1700-1400 B.C." Science. American Association for the Advancement of Science. 312 (5773): 565–569. doi:10.1126/science.1125682. PMID 16645092. สืบค้นเมื่อ 2007-03-10. Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (help) - Friedrich, Walter L (2006). "Santorini Eruption Radiocarbon Dated to 1627-1600 B.C.". Science. American Association for the Advancement of Science. 312 (5773): 548. doi:10.1126/science.1125087. PMID 16645088. Text "http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/sci;312/5773/548" ignored (help); Unknown parameter
|coauthors=ignored (|author=suggested) (help);|access-date=requires|url=(help) - Thera Foundation "Chronology" Check
|url=value (help). สืบค้นเมื่อ 2009-01-03. - Balter, M (2006). "New Carbon Dates Support Revised History of Ancient Mediterranean". Science. 312 (5773): 508–509. doi:10.1126/science.312.5773.508. PMID 16645054.
|access-date=requires|url=(help) - Warren PM (2006). Czerny E, Hein I, Hunger H, Melman D, Schwab A (บ.ก.). Timelines: Studies in Honour of Manfred Bietak (Orientalia Lovaniensia Analecta 149). Louvain-la-Neuve, Belgium: Peeters. pp. 2: 305–321. ISBN 90-429-1730-X.CS1 maint: multiple names: editors list (link)
