fbpx
วิกิพีเดีย

จักรวรรดิ

สิงหาคม 04, 2021

จักรวรรดิ (อ่านว่า จัก-กฺระ-หฺวัด, อังกฤษ: empire) ถูกนิยามว่าหมายถึง "กลุ่มชาติรัฐหรือชาติพันธุ์ที่อยู่ภายใต้การปกครองของจักรพรรดิหรืออธิปไตยของรัฐอื่น ๆ ที่ทรงอิทธิพล โดยทั่วไปมีอาณาเขตกว้างใหญ่กว่าราชอาณาจักร"

นักวิชาการได้ถกเถียงกันมานานเกี่ยวกับคำว่า “Empire” ในภาษาอังกฤษหรือ “จักรวรรดิ” ในภาษาไทย (จากคำภาษาละติน “imperium” ที่หมายถึงสายการบังคับบัญชาทางการทหารของรัฐบาลโรมันโบราณ) โดยทั่วไปมักนิยามให้เป็นรัฐที่มีอาณาจักรอื่นที่มีประชากรและวัฒนธรรมที่แตกต่างชัดเจนอยู่ภายใต้อิทธิพลอำนาจการปกครองหรืออยู่ในเครือจักรภพ เช่นประเทศในเครือจักรภพอังกฤษในปัจจุบัน นิยามอีกรูปแบบหนึ่งอาจเน้นปัจจัยทางเศรษฐกิจหรือการเมือง แต่โดยทั่วไปมักหมายถึงการครอบงำทางอำนาจการทหาร

เช่นเดียวกับรัฐทั่วไป จักรวรรดิจะมีโครงสร้างทางการเมืองของตนเอง หรืออย่างน้อยก็โดยวิธีกดขี่บังคับให้อยู่ใต้อำนาจ จักรวรรดิบนแผ่นดินใหญ่ (เช่น จักรวรรดิมองโกล หรือจักรวรรดิอาคีเมนิดเปอร์เชีย – Achaemenid Persia) มักจะขยายไปตามอาณาเขตที่ประชิดต่อเนื่องกัน ส่วนจักรวรรดิทางทะเล (เช่น จักรวรรดิเอเธนีเนียน จักรวรรดิโปรตุเกสและจักรวรรดิอังกฤษ) อาจมีอาณาเขตกระจัดกระจายหลวม ๆ แต่อยู่ในอำนาจการควบคุมทางกองทัพเรือเป็นต้น จักรวรรดิที่มีมาก่อนจักรวรรดิโรมันหลายร้อยปี ได้แก่จักรวรรดิอียิปต์ซึ่งได้ก่อตั้งจักรวรรดิเมื่อประมาณ 1000 ปีก่อน พ.ศ. โดยการรุกรานและผนวกนิวเบียและรัฐอิสระโบราณชื่อเลแวนต์ (Levant) จักรวรรดิแอคคาเดียนแห่งซาร์กอนแห่งแอคแคดมีตัวตนอยู่ในฐานะเป็นรูปแบบแรกสุดของจักรวรรดิบนแผ่นดินใหญ่ที่ห่างไกล จักรวรรดิมีความแตกต่างโดยชัดเจนจากการเป็นสหพันธรัฐซึ่งมีความผูกพันทางการปกครองแต่มีอำนาจที่เป็นอัตตาณัติ (autonomy) ที่มากพอควรที่รัฐบาลกลางล่วงละเมิดมิได้ ในอีกแง่มุมหนึ่งอาจกล่าวเปรียบเทียบจักรวรรดิทางกายภาพได้ว่าเป็นการครอบงำด้วยอิทธิพลที่มิใช่การทหารโดยตรง แต่เป็นการตกอยู่ในเขตอิทธิพลทางการเมืองและวัฒนธรรมที่เป็นไปในทางเดียวกัน มองที่อีกด้านของเหรียญเดียวกันนี้ก็อาจเห็นได้อีกมุมมองหนึ่งได้ว่าเป็นการใช้ยุทธวิธีแบ่งแยกแล้วปกครอง โดยกลุ่มชนที่ต่างเชื้อชาติและวัฒนธรรม (“ศัตรูของศัตรูของเราก็คือเพื่อนของเรา”) โดยเข้าไปแทรกแซงระหว่างกลางเพื่อประโยชน์สูงสุดของจักรวรรดิ

การเปรียบเทียบอีกแบบหนึ่งได้แก่แนวคิด “มหาอำนาจ” และ “อภิมหาอำนาจ” ซึ่งได้ปรากฏตัวอย่างที่เป็นที่ประจักษ์มาแล้วคือจักรวรรดิอังกฤษที่นับเป็นอภิมหาอำนาจได้ ในช่วงที่รุ่งเรืองจักรวรรดิอังกฤษใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของโลกโดยมีอาณาเขตครอบคลุมพื้นที่มากกว่าหนึ่งในสี่ของพื้นที่ที่เป็นแผ่นดินของโลก มีอำนาจครอบงำทางการเมือง เศรษฐกิจ การเงินและวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในช่วงเวลานั้นไปเกือบทั้งโลก

รายชื่อจักรวรรดิ

จักรวรรดิโบราณ

จักรวรรดิยุคแรก

  • จักรวรรดิอาคีเมนิดแห่งเปอร์เซียขณะแผ่อาณาเขตกว้างขวางที่สุด

  • จักรวรรดิโมริยะแห่งอินเดียขณะมีอาณาเขตไพศาลที่สุดในรัชกาลพระเจ้าอโศกมหาราช

สมัยคลาสสิก

คริสตสหัสวรรษที่ 1

คริสต์ศตวรรษที่ 11-15

สมัยหลังคลาสสิก

คริสต์ศตวรรษที่ 16-ปฏิวัติอุตสาหกรรม

ยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม-ปัจจุบัน

สมัยใหม่

  • ดินแดนของออตโตมันที่ได้มาระหว่าง ค.ศ. 1481 ถึง 1683

  • จักรวรรดิสเปน-โปรตุเกสแห่งสหภาพไอบีเรียเป็นจักรวรรดิทั่วโลกแรก

ดูเพิ่ม

อ้างอิง

  1. Webster's Encyclopedic Unabridged Dictionary of the English Language, Portland House, New York, 1989, p. 468.

สิงหาคม 04, 2021
กรวรรด, งก, ามภาษา, ในบทความน, ไว, ให, านและผ, วมแก, ไขบทความศ, กษาเพ, มเต, มโดยสะดวก, เน, องจากว, เด, ยภาษาไทยย, งไม, บทความด, งกล, าว, กระน, ควรร, บสร, างเป, นบทความโดยเร, วท, านว, ระ, งกฤษ, empire, กน, ยามว, าหมายถ, กล, มชาต, ฐหร, อชาต, นธ, อย, ภายใต, การปก. lingkkhamphasa inbthkhwamni miiwihphuxanaelaphurwmaekikhbthkhwamsuksaephimetimodysadwk enuxngcakwikiphiediyphasaithyyngimmibthkhwamdngklaw krann khwrribsrangepnbthkhwamodyerwthisudckrwrrdi xanwa ck k ra h wd xngkvs empire thukniyamwahmaythung klumchatirthhruxchatiphnthuthixyuphayitkarpkkhrxngkhxngckrphrrdihruxxthipitykhxngrthxun thithrngxiththiphl odythwipmixanaekhtkwangihykwarachxanackr 1 nkwichakaridthkethiyngknmananekiywkbkhawa Empire inphasaxngkvshrux ckrwrrdi inphasaithy cakkhaphasalatin imperium thihmaythungsaykarbngkhbbychathangkarthharkhxngrthbalormnobran odythwipmkniyamihepnrththimixanackrxunthimiprachakraelawthnthrrmthiaetktangchdecnxyuphayitxiththiphlxanackarpkkhrxnghruxxyuinekhruxckrphph echnpraethsinekhruxckrphphxngkvsinpccubn niyamxikrupaebbhnungxacennpccythangesrsthkichruxkaremuxng aetodythwipmkhmaythungkarkhrxbngathangxanackarthharechnediywkbrththwip ckrwrrdicamiokhrngsrangthangkaremuxngkhxngtnexng hruxxyangnxykodywithikdkhibngkhbihxyuitxanac ckrwrrdibnaephndinihy echn ckrwrrdimxngokl hruxckrwrrdixakhiemnidepxrechiy Achaemenid Persia mkcakhyayiptamxanaekhtthiprachidtxenuxngkn swnckrwrrdithangthael echn ckrwrrdiexethnieniyn ckrwrrdioprtueksaelackrwrrdixngkvs xacmixanaekhtkracdkracayhlwm aetxyuinxanackarkhwbkhumthangkxngthpheruxepntn ckrwrrdithimimakxnckrwrrdiormnhlayrxypi idaekckrwrrdixiyiptsungidkxtngckrwrrdiemuxpraman 1000 pikxn ph s odykarrukranaelaphnwkniwebiyaelarthxisraobranchuxelaewnt Levant ckrwrrdiaexkhkhaediynaehngsarkxnaehngaexkhaekhdmitwtnxyuinthanaepnrupaebbaerksudkhxngckrwrrdibnaephndinihythihangikl ckrwrrdimikhwamaetktangodychdecncakkarepnshphnthrthsungmikhwamphukphnthangkarpkkhrxngaetmixanacthiepnxttanti autonomy thimakphxkhwrthirthbalklanglwnglaemidmiid inxikaengmumhnungxacklawepriybethiybckrwrrdithangkayphaphidwaepnkarkhrxbngadwyxiththiphlthimiichkarthharodytrng aetepnkartkxyuinekhtxiththiphlthangkaremuxngaelawthnthrrmthiepnipinthangediywkn mxngthixikdankhxngehriyyediywknnikxacehnidxikmummxnghnungidwaepnkarichyuththwithiaebngaeykaelwpkkhrxng odyklumchnthitangechuxchatiaelawthnthrrm strukhxngstrukhxngerakkhuxephuxnkhxngera odyekhaipaethrkaesngrahwangklangephuxpraoychnsungsudkhxngckrwrrdikarepriybethiybxikaebbhnungidaekaenwkhid mhaxanac aela xphimhaxanac sungidprakttwxyangthiepnthipracksmaaelwkhuxckrwrrdixngkvsthinbepnxphimhaxanacid inchwngthirungeruxngckrwrrdixngkvsihythisudinprawtisastrkhxngolkodymixanaekhtkhrxbkhlumphunthimakkwahnunginsikhxngphunthithiepnaephndinkhxngolk mixanackhrxbngathangkaremuxng esrsthkic karenginaelawithyasastraelaethkhonolyiinchwngewlannipekuxbthngolk enuxha 1 raychuxckrwrrdi 1 1 ckrwrrdiobran 1 2 khristshswrrsthi 1 1 3 khriststwrrsthi 11 15 1 4 khriststwrrsthi 16 ptiwtixutsahkrrm 1 5 yukhptiwtixutsahkrrm pccubn 2 duephim 3 xangxingraychuxckrwrrdi aekikhckrwrrdiobran aekikh ckrwrrdiyukhaerk ckrwrrdixakhiemnidaehngepxresiykhnaaephxanaekhtkwangkhwangthisud ckrwrrdiomriyaaehngxinediykhnamixanaekhtiphsalthisudinrchkalphraecaxoskmharachckrwrrdiexlaimth Elamite Empire praman 2160 pi kxn ph s ph s 4 ckrwrrdiaexkaekhd Akkadian Empire praman 1800 pi kxn ph s 1600 pikxn ph s ckrwrrdimionxn minoan Empire 1457 pikxn ph s 957 pikxn ph s ckrwrrdiexxrthi 3 Ur III Empire praman 1560 pikxn ph s 1457 pikxn ph s ckrwrrdibabioln Babylonian Empire praman 1360 pikxn ph s 1060 pikxn ph s ckrwrrdixiyipt Egyptian Empire 1010 pikxn ph s 530 pikxn ph s ckrwrrdihithithth Hittite Empire praman 920 pikxn ph s 640 pikxn ph s ckrwrrdifiniechiy Phoenicia Empire 660 pikxn ph s 260 pikxn ph s ckrwrrdixiserirth Israelite Empire 510 pikxn ph s 380 pikxn ph s ckrwrrdixssieriy Assyrian Empire praman 360 pikxn ph s 69 pikxn ph s ckrwrrdixkhiemniyah Achaemenid Empire ckrwrrdiepxresiy praman 7 pikxn ph s ph s 213 ckrwrrdimkhth Magadhan Empire ph s 43 ph s 243 404 ckrwrrdimaekodnixa Macedonian Empire praman ph s 205 ph s 234 ckrwrrdiomriya Maurya Empire ph s 222 ph s 358 ckrwrrdieslusid Seleucid Empire ph s 220 ph s 483 ckrwrrdisatwahna Satavahana Empire ckrwrrdichin Empire of Qin ph s 322 ph s 337 ckrwrrdihn Han Empire ckrwrrdipharethiyn Parthian Empire praman 343 pikxn ph s ph s 767 ckrwrrdiormn ph s 516 ph s 863 smykhlassik ckrwrrdiormninrchkalckrphrrdithracn epnkhnathickrwrrdikwangkhwangthisud ckrwrrdihnkhxngcinin 87 pikxn kh s khristshswrrsthi 1 aekikh ckrwrrdikusana Kushan Empire ckrwrrdisassaeniy Sassanian Empire ph s 767 ph s 1194 ckrwrrdiphalimrin Palmyrene Empire ph s 803 ph s 815 ckrwrrdiethoxthihwkhaon Teotihuacano Empire ph s 843 ph s 1543 ckrwrrdiormntawntk ph s 863 ph s 1019 ckrwrrdiibaesnithn Byzantine Empire ph s 863 ph s 1996 ckrwrrdikhupta Gupta Empire ph s 863 ph s 1093 ckrwrrdisuy Sui Empire ckrwrrdithng Tang Empire ckrwrrdiethiyhwnaok Tiahuanaco Empire ph s 1043 ph s 1543 ckrwrrdixkhsuimth Aksumite Empire ph s 943 ph s 1243 ckrwrrdiaefrngkh Frankish Empire praman ph s 1052 ph s 1386 ckrwrrdisriwichy Srivijaya Empire ph s 1202 rawphuththstwrrsthi 18 ckrwrrdithiebt Tibetan Empire praman ph s 1143 praman ph s 1543 ckrwrrdixahrb Arab Empire pramanph s 1173 ph s 1801 ckrwrrdiblaekeriy Bulgarian Empire ph s 1224 ph s 1561 aela ph s 1728 ph s 1939 ckrwrrdicalukya Chalukya Empire ph s 1050 ph s 1650 ckrwrrdirastrkut Rashtrakuta Empire ph s 1278 ph s 1525 ckrwrrdipala Pala Empire ckrwrrdiehliyw Liao Empire ckrwrrdisng Song Empire ckrwrrdiocla Chola Empire ph s 1345 ph s 1745 ckrwrrdiewnis Venetian Empire ph s 1345 ph s 2340 ckrwrrdikhxm Kom Empire ph s 1345 ph s 2005 ckrwrrdiekrthomraewiy Great Moravian Empire ph s 1376 praman ph s 1445 ckrwrrdinxrmn Norman Empire ph s 1454 praman ph s 1645 ckrwrrdikana Ghana Empire praman ph s 1445 ph s 1783 ckrwrrdituxitxngnga Tu i Tonga Empire ph s 1493 ph s 2418 ckrwrrdikasanawid Ghaznavid Empire ph s 1506 ph s 1730 ckrwrrdiokkhuryx Goguryeo Empire ph s 506 ph s 1211 xanackrphlaeh Balhae Empire ph s 1241 ph s 1469 ckrwrrdiewiydnam Vietnamese Empire ph s ph s 2488 ckrwrrdiormnxnskdisiththi ph s 1505 ph s 2349 ckrwrrdihngkari Hungarian Empire ph s 1543 ph s 2461 khriststwrrsthi 11 15 aekikh smyhlngkhlassik karkhyaytwkhxngrxchidin ckrwrrdimxngoklinkhriststwrrsthi 13ckrwrrdihxysala Hoysala Empire ph s 1569 ph s 1886 ckrwrrdieslcukh Seljuk Empire praman ph s 1580 ph s 1737 ckrwrrdikhxngok Kongo Empire praman ph s 1643 praman ph s 2427 ckrwrrdiexthioxepiy Ethiopian Empire praman ph s 1680 ph s 2518 ckrwrrdixananikhmednmark Danish colonial empire ph s 1750 ph s 2496 ckrwrrdilatin Latin Empire ph s 1747 ph s 1804 ckrwrrdimxngokl Mongol Empire ph s 1749 ph s 2045 ckrwrrdixbissieniy Abyssinian Empire ph s 1813 ph s 2517 ckrwrrdixxtotmn Ottoman Empire ph s 1824 ph s 2466 ckrwrrdimchpahit Majapahit Empire ph s 1836 praman ph s 2043 ckrwrrdimali Mali Empire ph s 1778 ph s 2188 ckrwrrdihywn Yuan Empire ph s 1814 ph s 1911 ckrwrrdiesxrebiy Serbian Empire ph s 1888 ph s 1914 ckrwrrdiwichynkhr Vijayanagar Empire praman ph s 1879 ph s 2193 ckrwrrdihming Ming Empire ph s 1911 ph s 2187 ckrwrrdiaexsethk Aztec Empire ph s 1918 ph s 2064 oklednhxrd Golden Horde ph s 1921 ph s 2045 ckrwrrdisxngih Songhai Empire ph s 1950 ph s 2050 ckrwrrdithimurid Timurid Empire ph s 1944 ph s 2048 ckrwrrdixinkha Incan Empire ph s 1981 ph s 2076 ckrwrrdioprtueks Portuguese Empire ph s 1958 ph s 2542 ckrwrrdisepn Spanish Empire ph s 2035 ph s 2518 khriststwrrsthi 16 ptiwtixutsahkrrm aekikh ckrwrrdisafawid Safavid Empire ph s 2045 ph s 2265 ckrwrrdiomkul Mughal Empire ph s 2069 ph s 2400 ckrwrrdiswiedn Swedish Empire ph s 2104 ph s 2421 ckrwrrdixngkvs British Empire praman ph s 2126 ckrwrrdifrngess French Empire praman ph s 2148 ckrwrrdidtch Dutch Empire ph s 2163 ckrwrrdiching Qing Empire ph s 2187 ph s 2455 ckrwrrdimratha Maratha Empire ph s 2217 ph s 2304 ckrwrrdisulu Zulu Empire pramanchwngstwrrs ph s 2244 ph s 2343 ckrwrrdirsesiy Russian Empire ph s 2264 ph s 2460 yukhptiwtixutsahkrrm pccubn aekikh smyihm dinaednkhxngxxtotmnthiidmarahwang kh s 1481 thung 1683 ckrwrrdisepn oprtueksaehngshphaphixbieriyepnckrwrrdithwolkaerk ckrwrrdirsesiyin kh s 1866 in kh s 1920 ckrwrrdixngkvsepnckrwrrdithiihythisudinprawtisastr wiwthnakarkhxngckrwrrdifrngessnbaetplaykhriststwrrsthi 18 thungkhriststwrrsthi 20 ckrwrrdiyipunsungmixanaekhtkwangihythisudin kh s 1942ckrwrrdixxsetriy Austrian Empire ph s 2347 ph s 2410 ckrwrrdiemksiok Mexican Empire ph s 2365 ph s 2366 aela ph s 2407 ph s 2410 ckrwrrdibrasil Brazilian Empire ph s 2365 ph s 2432 ckrwrrdixananikhmxitali Italian Empire ph s 2404 ph s 2488 ckrwrrdixxsetriy hngkari Austro Hungarian Empire ph s 2410 ph s 2461 ckrwrrdixananikhmeyxrmn German Empire ph s 2414 ph s 2461 ckrwrrdiyipun Empire of Japan ph s 2414 ph s 2488 ckrwrrdixananikhmebleyiym Belgian Empire ph s 2428 ph s 2486 ckrwrrdiekahli Korean Empire ph s 2440 ph s 2453 ckrwrrdixemrikn American Empire ph s 2441 ph s 2551 ckrwrrdishphaphosewiyt Soviet Union ph s 2460 ph s 2534 ckrwrrdiirchthisam Third Reich ph s 2482 ph s 2488 ckrwrrdixfrikaklang Central African Empire ph s 2520 ph s 2522 duephim aekikhckrwrrdiniym ckrwrrdixananikhm raychuxckrwrrdieriyngtamphunthi lththixananikhmxangxing aekikh Webster s Encyclopedic Unabridged Dictionary of the English Language Portland House New York 1989 p 468 ekhathungcak https th wikipedia org w index php title ckrwrrdi amp oldid 9424776, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม