รัฐกันชน

รัฐกันชน (อังกฤษ: Buffer state) คือประเทศที่ตั้งอยู่ระหว่างรัฐมหาอำนาจคู่แข่งหรือเป็นปรปักษ์ระหว่างกัน ซึ่งสาเหตุของการคงอยู่มีเพื่อเป็นการป้องกันความขัดแย้งระหว่างรัฐมหาอำนาจด้วยกัน รัฐกันชนที่มีเอกราชอย่างแท้จริง มักจะดำเนินนโยบายต่างประเทศสายกลาง ซึ่งเป็นการป้องกันตนเองจากการตกเป็นรัฐบริวาร ความร่วมมือกันระหว่างรัฐกันชนเป็นส่วนหนึ่งของทฤษฎีการถ่วงดุลอำนาจ ซึ่งเข้าสู่ยุทธศาสตร์และการคิดในเชิงการทูตของยุโรปในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 17

บ่อยครั้งที่การรุกรานรัฐกันชนโดยหนึ่งในมหาอำนาจที่รายล้อมมันอยู่มักจะก่อให้เกิดสงครามระหว่างประเทศ อย่างเช่น การรุกรานเบลเยียมของเยอรมนี ทำให้สหราชอาณาจักรตัดสินใจเข้าร่วมสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง

ประวัติรัฐกันชน

อเมริกา

• อุรุกวัย เป็นรัฐกันชนระหว่างอาร์เจนตินากับจักรวรรดิบราซิล
• ปารากวัย เป็นรัฐกันชนระหว่างอาร์เจนตินากับบราซิล
• จังหวัดจอร์เจียในศตวรรษที่ 18 เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิสเปนกับสิบสามอาณานิคม

เอเชีย

• มองโกเลีย เป็นรัฐกันชนระหว่างสหภาพโซเวียตกับจีน ต่อมาเป็นรัสเซียกับจีน
• จักรวรรดิเกาหลี เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิญี่ปุ่น, จักรวรรดิรัสเซีย และ จีน ก่อนถูกญี่ปุ่นยึดในปี ค.ศ. 1910
• เกาหลีเหนือ เป็นรัฐกันชนระหว่างกองทัพจีนกับกองทัพสหรัฐ
• รัฐสุลต่านอาเคธ เป็นรัฐกันชนระหว่างหมู่เกาะอินเดียตะวันออกของดัตช์กับบริติชมาลายา
• สาธารณรัฐตะวันออกไกล เป็นรัฐกันชนระหว่างรัสเซียโซเวียตกับจักรวรรดิญี่ปุ่น ก่อนถูกรัสเซียโซเวียตยึดในปี ค.ศ. 1922
• แมนจู เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิญี่ปุ่น, สหภาพโซเวียต และ สาธารณรัฐจีน
• เปอร์เซียและอัฟกานิสถาน เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิอังกฤษกับจักรวรรดิรัสเซีย
• รัฐแถบเทือกเขาหิมาลัยเช่น เนปาล ภูฏานและสิกขิม เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิอังกฤษกับจีน ต่อมาเป็นอินเดียกับจีน ซึ่งทำสงครามกันในปี ค.ศ. 1962
• ราชอาณาจักรอาร์มีเนียโบราณ เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิโรมัน (จักรวรรดิไบแซนไทน์ในเวลาต่อมา) กับจักรวรรดิเปอร์เชีย
• จอร์เจีย เป็นรัฐกันชนระหว่างรัสเซียกับตุรกี (รวมถึงเนโท)
• อิรัก เป็นรัฐกันชนระหว่างซาอุดีอาระเบียกับอิหร่าน
• สยาม เป็นรัฐกันชนระหว่างอังกฤษกับฝรั่งเศส

แอฟริกา

• รัฐสุลต่านซาดีแห่งโมร็อกโก เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิออตโตมัน, สเปน และ โปรตุเกส
• จักรวรรดิเอธิโอเปีย เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิอังกฤษ, จักรวรรดิอิตาลี และ จักรวรรดิฝรั่งเศส

ยุโรป

• ราชอาณาจักรฮังการี เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิออสเตรียกับจักรวรรดิออตโตมัน
• โปแลนด์ เป็นรัฐกันชนระหว่างเยอรมนีกับสหภาพโซเวียต
• สาธารณรัฐลิทัวเนียกลาง เป็นรัฐกันชนระหว่างโปแลนด์กับลิทัวเนีย ก่อนถูกโปแลนด์ยึดในปี ค.ศ. 1922
• ออสเตรีย เป็นรัฐกันชนระหว่างเยอรมนีกับอิตาลี
• สวีเดนและฟินแลนด์ ระหว่างสงครามเย็น เคยเป็นรัฐกันชนระหว่างเนโทกับสหภาพโซเวียต
• เบลเยียม ก่อนสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง เป็นรัฐกันชนระหว่างฝรั่งเศส, ปรัสเซีย (จักรวรรดิเยอรมันในปี ค.ศ. 1871), สหราชอาณาจักร และ ราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์
• ไรน์แลนด์ เป็นรัฐกันชนระหว่างฝรั่งเศสกับเยอรมนี ระหว่างปี ค.ศ. 1920 ถึง ค.ศ. 1933
• อาณาจักรข่านกอซิม เป็นรัฐกันชนระหว่างแกรนด์ดัชชีมอสโกกับอาณาจักรข่านคาซาน
• ยูโกสลาเวีย ระหว่างสงครามเย็น เคยเป็นรัฐกันชนระหว่างเนโทกับกติกาสัญญาวอร์ซอ
• ยูเครน เป็นรัฐกันชนระหว่างรัสเซียกับเนโท
• ราชอาณาจักรโรมาเนีย เป็นรัฐกันชนระหว่างจักรวรรดิรัสเซีย, จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี และ จักรวรรดิออตโตมัน

ดูเพิ่ม

• รัฐหุ่นเชิด
• รัฐบริวาร