รายชื่อนายกรัฐมนตรีอิหร่าน

ตำแหน่งนายกรัฐมนตรีอิหร่านได้รับการจัดตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1906 ระหว่างการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซีย และดำรงอยู่จนถึง ค.ศ. 1989 เมื่อตำแหน่งถูกยกเลิกลงหลังจากการลงประชามติรัฐธรรมนูญแห่งสาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน

แอมีร์แอบบอส โฮเวย์ดา เป็นนายกรัฐมนตรีที่ดำรงตำแหน่งยาวนานที่สุดเป็นเวลา 12 ปี (ค.ศ. 1965–1977) ในระบอบการปกครองของพระเจ้าชาห์

โมชีโรดโดว์แลตเป็นนายกรัฐมนตรีคนแรก และมีร์โฮเซย์น มูแซวี ฆอเมเน เป็นนายกรัฐมนตรีคนสุดท้าย ตำแหน่งหัวหน้ารัฐบาลก่อนการปฏิวัติรัฐธรรมนูญเปอร์เซียคือแกรนด์วิเซียร์แห่งอิหร่าน

รายชื่อ

พรรคการเมือง

•   พรรคสังคมนิยมสายกลาง
•   พรรคประชาธิปัตย์
•   พรรคนักปฏิรูป
•   พรรคฟื้นฟู
•   พรรคประชาธิปัตย์อิหร่าน
•   แนวร่วมแห่งชาติ
•   พรรคชาตินิยม
•   พรรคประชาชน
•   พรรคอิหร่านใหม่
•   พรรคแรสทอฆีซ
•   ขบวนการเสรีภาพอิหร่าน
•   พรรคสาธารณรัฐอิสลาม
•   สมาคมนักบวชนักรบ
•   อิสระ
•   ทหาร

ลำดับ	รูป	ชื่อ (เกิด–เสียชีวิต)	วาระ			พรรคการเมือง	ประมุขแห่งรัฐ (รัชสมัย / สมัย)
			เข้ารับตำแหน่ง	สิ้นสุดตำแหน่ง	ระยะเวลา
• รัฐอิหร่านอันเลอเลิศ •
1		โมชีโรดโดว์แลต مشیرالدوله (1840–1907) แกรนด์วิเซียร์	1 สิงหาคม 1906	7 มีนาคม 1907	0 ปี 218 วัน	อิสระ	พระเจ้าชาห์ โมซัฟฟาร์ อัลดิน ชาห์ กอญัร   (1896–1907)
			เข้ารับตำแหน่งแม้กษัตริย์จะสวรรคต				พระเจ้าชาห์โมฮัมหมัด แอลี ชาห์ กอญัร   (1907–1909)
2		โซลทอนแอลี แวซีเรแอฟแฆม سلطان‌علی وزیر افخم (1862–1914) รัฐมนตรีว่าการมหาดไทยและประธานคณะรัฐมนตรี	17 มีนาคม 1907	29 เมษายน 1907	0 ปี 43 วัน	อิสระ
3		แอลี แอสแฆร์ ข่าน แอทอแบก علی اصغر خان اتابک (1858–1907)	4 พฤษภาคม 1907	31 สิงหาคม 1907 (ถูกลอบสังหาร)	0 ปี 119 วัน	อิสระ
4		แอฮ์แมด โมชีร์ โอสแซลแทเน احمد مشیرالسلطنه (1844–1918)	16 กันยายน 1907	27 ตุลาคม 1907	0 ปี 41 วัน	อิสระ
5		แอโบลฆอเซม นอเซโรลโมลก์ ابوالقاسم ناصرالملک (1856–1927)	27 ตุลาคม 1907	21 ธันวาคม 1907	0 ปี 55 วัน	อิสระ
6		โฮเซย์นฆอลี เนซอม โอสแซลแทเน มอฟี حسینقلی نظام السلطنه مافی (1832–1908)	21 ธันวาคม 1907	21 พฤษภาคม 1908	0 ปี 152 วัน	อิสระ
(4)		แอฮ์แมด โมชีร์ โอสแซลแทเน احمد مشیرالسلطنه (1844–1918)	21 พฤษภาคม 1908	24 เมษายน 1909	0 ปี 326 วัน	อิสระ
7		คอมรอน มีร์ซอ นอเยบ โอสแซลแทเน کامران میرزا نایب السلطنه (1856–1929)	29 เมษายน 1908	2 พฤษภาคม 1909	0 ปี 3 วัน	อิสระ
8		แจวอด แซอด์ โอดโดว์แลต جواد سعدالدوله (1856–1930)	8 พฤษภาคม 1909	13 กรกฎาคม 1909 (ถูกปลด)	0 ปี 66 วัน	อิสระ
คณะรัฐมนตรีชั่วคราวแบบไม่มีนายกรัฐมนตรี کابینه موقت بدون نخست وزیر (แต่งตั้งโดยสภาการเมืองสูงสุดและอิหม่าม)			17 กรกฎาคม 1909	30 กันยายน 1909	0 ปี 75 วัน	–	พระเจ้าชาห์ อะหมัด กอญัร   (1909–1925)
9		โมแฮมแมดแวลีข่าน โทเนคอโบนี محمد ولی خان تنکابنی (1848–1926)	30 กันยายน 1909	25 กรกฎาคม 1910	0 ปี 298 วัน	พรรคสังคมนิยมสายกลาง
10		โมสโทว์ฟีโอลแมมอเลก مستوفی‌الممالک (1875–1932)	25 กรกฎาคม 1910	12 มีนาคม 1911	0 ปี 230 วัน	พรรคประชาธิปัตย์
(9)		โมแฮมแมดแวลีข่าน โทเนคอโบนี محمد ولی خان تنکابنی (1848–1926)	12 มีนาคม 1911	26 กรกฎาคม 1911	0 ปี 136 วัน	พรรคสังคมนิยมสายกลาง
11		แนแจฟโฆลี ข่าน แบฆทียอรี نجف‌قلی‌خان بختیاری (1846–1930)	26 กรกฎาคม 1911	1913	ป. 2 ปี	พรรคสังคมนิยมสายกลาง
12		โมแฮมแมดแอลี แอลอโอสแซลแทเน محمدعلی علاءالسلطنه (1829–1918)	18 มกราคม 1913	16 สิงหาคม 1913	0 ปี 210 วัน	อิสระ
(10)		โมสโทว์ฟีโอลแมมอเลก مستوفی‌الممالک (1875–1932)	16 สิงหาคม 1913	14 มีนาคม 1915	1 ปี 209 วัน	พรรคประชาธิปัตย์
13		แฮแซน พีร์นียอ حسن پیرنیا (1871–1935)	14 มีนาคม 1915	1 พฤษภาคม 1915	0 ปี 48 วัน	พรรคสังคมนิยมสายกลาง
14		แอบโดลแมจีด มีร์ซอ عبدالمجید میرزا (1845–1927)	1 พฤษภาคม 1915	18 สิงหาคม 1915	0 ปี 109 วัน	อิสระ
(10)		โมสโทว์ฟีโอลแมมอเลก مستوفی‌الممالک (1875–1932)	18 สิงหาคม 1915	24 ธันวาคม 1915	0 ปี 128 วัน	พรรคประชาธิปัตย์
15		แอบโดลโฮเซย์น มีร์ซอ แฟร์มอนแฟร์นอ عبدالحسين ميرزا فرمانفرما (1857–1939)	24 ธันวาคม 1915	29 กุมภาพันธ์ 1916	0 ปี 67 วัน	พรรคสังคมนิยมสายกลาง
(9)		โมแฮมแมดแวลีข่าน โทเนคอโบนี محمد ولی خان تنکابنی (1848–1926)	5 มีนาคม 1916	29 สิงหาคม 1916	0 ปี 177 วัน	พรรคสังคมนิยมสายกลาง
16		โวซูฆเอดโดว์แลต وثوق‌الدوله (1873–1950)	29 สิงหาคม 1916	5 มิถุนายน 1917	0 ปี 280 วัน	พรรคประชาธิปัตย์
(12)		โมแฮมแมดแอลี แอลอโอสแซลแทเน محمدعلی علاءالسلطنه (1829–1918)	5 มิถุนายน 1917	21 พฤศจิกายน 1917	0 ปี 169 วัน	อิสระ
(14)		แอบโดลแมจีด มีร์ซอ عبدالمجید میرزا (1845–1927)	21 พฤศจิกายน 1917	16 มกราคม 1918	0 ปี 56 วัน	อิสระ
(10)		โมสโทว์ฟีโอลแมมอเลก مستوفی‌الممالک (1875–1932)	16 มกราคม 1918	1 พฤษภาคม 1918	0 ปี 105 วัน	พรรคประชาธิปัตย์
(11)		แนแจฟโฆลี ข่าน แบฆทียอรี نجف‌قلی‌خان بختیاری(1846–1930)	1 พฤษภาคม 1918	8 สิงหาคม 1918	0 ปี 99 วัน	พรรคสังคมนิยมสายกลาง
(16)		โวซูฆเอดโดว์แลต وثوق‌الدوله (1873–1950)	8 สิงหาคม 1918	3 กรกฎาคม 1920	1 ปี 330 วัน	พรรคประชาธิปัตย์
						อิสระ
(13)		แฮแซน พีร์นียอ حسن پیرنیا (1871–1935)	3 กรกฎาคม 1920	27 ตุลาคม 1920	0 ปี 116 วัน	อิสระ
17		แฟตโฮลลอฮ์ ข่าน แอกแบร์ فتح الله خان اکبر (1878–1967)	27 ตุลาคม 1920	22 กุมภาพันธ์ 1921 (ถูกปลด)	0 ปี 118 วัน	อิสระ
18		ซียาโอดดีน แทบอแทบออี ضیاء الدین طباطبایی (1889–1969)	24 กุมภาพันธ์ 1921	4 มิถุนายน 1921	0 ปี 100 วัน	อิสระ
19		แกวอม โอสแซลแทเน قوام السلطنه (1873–1955)	4 มิถุนายน 1921	21 มกราคม 1922	0 ปี 231 วัน	พรรคนักปฏิรูป
(13)		แฮแซน พีร์นียอ حسن پیرنیا (1871–1935)	21 มกราคม 1922	22 มิถุนายน 1922	0 ปี 152 วัน	อิสระ
(19)		แกวอม โอสแซลแทเน قوام السلطنه (1873–1955)	22 มิถุนายน 1922	15 กุมภาพันธ์ 1923	0 ปี 238 วัน	พรรคนักปฏิรูป
(10)		โมสโทว์ฟีโอลแมมอเลก مستوفی‌الممالک (1875–1932)	15 กุมภาพันธ์ 1923	15 มิถุนายน 1923	0 ปี 120 วัน	พรรคฟื้นฟู
(13)		แฮแซน พีร์นียอ حسن پیرنیا (1871–1935)	15 มิถุนายน 1923	26 ธันวาคม 1923	0 ปี 133 วัน	อิสระ
20		พระเจ้าชาห์ เรซา ปาห์ลาวี رضاخان سردار سپه (1878–1944)	26 ธันวาคม 1923	12 ธันวาคม 1925 (เป็นพระเจ้าชาห์)	2 ปี 47 วัน	ทหาร
• รัฐจักรพรรดิอิหร่าน (1925–1979) •
—		โมแฮมแมดแอลี โฟรูฆี محمدعلی فروغی (1875–1942) รักษาการ	12 ธันวาคม 1925	13 มิถุนายน 1926	0 ปี 183 วัน	พรรคนักปฏิรูป	พระเจ้าชาห์ เรซา ปาห์ลาวี   (1925–1941)
(10)		โมสโทว์ฟีโอลแมมอเลก مستوفی‌الممالک (1875–1932)	13 มิถุนายน 1926	2 มิถุนายน 1927	0 ปี 354 วัน	พรรคนักปฏิรูป
21		เมฮ์ดี โกลี เฮดอแยต مهدی قلی هدایت (1864–1955)	2 มิถุนายน 1927	18 กันยายน 1933	6 ปี 108 วัน	พรรคนักปฏิรูป
						อิสระ
22		โมแฮมแมดแอลี โฟรูฆี محمدعلی فروغی (1875–1942)	18 กันยายน 1933	3 ธันวาคม 1932	2 ปี 76 วัน	อิสระ
23		แมฮ์มูด แจม محمود جم (1880–1969)	3 ธันวาคม 1932	26 ตุลาคม 1939	3 ปี 327 วัน	อิสระ
24		แอฮ์แมด แมทีน แดฟแทรี احمد متین دفتری (1897–1971)	26 ตุลาคม 1939	26 มิถุนายน 1940	0 ปี 244 วัน	อิสระ
25		แอลี ข่าน แมนซูร์ علی خان منصور (1886–1974)	26 มิถุนายน 1940	27 สิงหาคม 1941 (ลาออก)	1 ปี 62 วัน	อิสระ
(22)		โมแฮมแมดแอลี โฟรูฆี محمدعلی فروغی (1875–1942)	27 สิงหาคม 1941	9 มีนาคม 1942	0 ปี 194 วัน	อิสระ	พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี   (1941–1979)
26		แอลี โซเฮย์ลี علی سهیلی (1896–1958)	9 มีนาคม 1942	9 สิงหาคม 1942	0 ปี 153 วัน	อิสระ
(19)		แอฮ์แมด แกวอม احمد قوام (1873–1955)	9 สิงหาคม 1942	15 กุมภาพันธ์ 1943	0 ปี 190 วัน	อิสระ
(26)		แอลี โซเฮย์ลี علی سهیلی (1896–1958)	15 กุมภาพันธ์ 1943	6 เมษายน 1944	1 ปี 51 วัน	อิสระ
27		โมแฮมแมด ซอเอด محمد ساعد مراغه‌ای (1881–1973)	6 เมษายน 1944	25 พฤศจิกายน 1944	0 ปี 233 วัน	อิสระ
28		โมร์เทซอโฆลี แบยอต مرتضی‌قلی بیات (1890–1958)	25 พฤศจิกายน 1944	13 พฤษภาคม 1945	0 ปี 169 วัน	อิสระ
29		เอบรอฮีม แฮคีมี ابراهیم حکیمی (1871–1959)	13 พฤษภาคม 1945	6 มิถุนายน 1945	0 ปี 24 วัน	อิสระ
30		โมฮ์เซน แซดร์ محسن صدر (1871–1962)	6 มิถุนายน 1945	30 คุลาคม 1945	0 ปี 146 วัน	อิสระ
(29)		เอบรอฮีม แฮคีมี ابراهیم حکیمی (1871–1959)	30 คุลาคม 1945	28 มกราคม 1946	0 ปี 90 วัน	อิสระ
(19)		แอฮ์แมด แกวอม احمد قوام (1873–1955)	28 มกราคม 1946	18 ธันวาคม 1947	1 ปี 324 วัน	อิสระ
						พรรคประชาธิปัตย์อิหร่าน (จาก 29 มิถุนายน 1946)
31		เรซอ เฮกแมต رضا حکمت (1891–1978)	18 ธันวาคม 1947	29 ธันวาคม 1947	0 ปี 11 วัน	พรรคประชาธิปัตย์อิหร่าน
(29)		เอบรอฮีม แฮคีมี ابراهیم حکیمی (1871–1959)	29 ธันวาคม 1947	13 มิถุนายน 1947	0 ปี 167 วัน	อิสระ
32		แอบโดลโฮเซย์น แฮฌีร์ عبدالحسین هژیر‎ (1902–1949)	13 มิถุนายน 1947	9 พฤศจิกายน 1948	0 ปี 149 วัน	อิสระ
(27)		โมแฮมแมด ซอเอด محمد ساعد مراغه‌ای (1881–1973)	9 พฤศจิกายน 1948	23 มีนาคม 1950	1 ปี 134 วัน	อิสระ
(25)		แอลี ข่าน แมนซูร์ علی خان منصور (1886–1974)	23 มีนาคม 1950	26 มิถุนายน 1950	0 ปี 95 วัน	อิสระ
33		ฮอจีแอลี แรซมอรอ حاجیعلی رزم‌آرا (1901–1951)	26 มิถุนายน 1950	7 มีนาคม 1951 (ถูกลอบสังหาร)	0 ปี 254 วัน	ทหาร
—		แฆลีล แฟฮีมี خلیل فهیمی (1876–1953) รักษาการ	7 มีนาคม 1951	12 มีนาคม 1951	0 ปี 5 วัน	อิสระ
34		โฮเซย์น แอลออ์ حسین علاء (1882–1964)	12 มีนาคม 1951	27 เมษายน 1951	0 ปี 46 วัน	อิสระ
35		โมแฮมแมด โมแซดเดฆ محمد مصدق (1882–1967)	28 เมษายน 1951	17 กรกฎาคม 1952	1 ปี 80 วัน	แนวร่วมแห่งชาติ
(19)		แอฮ์แมด แกวอม احمد قوام (1873–1955)	17 กรกฎาคม 1952	22 กรกฎาคม 1952	0 ปี 5 วัน	อิสระ
(35)		โมแฮมแมด โมแซดเดฆ محمد مصدق (1882–1967)	22 กรกฎาคม 1952	19 สิงหาคม 1953 (ถูกปลด)	1 ปี 28 วัน	แนวร่วมแห่งชาติ
36		แฟซโลลลอฮ์ ซอเฮดี فضل‌الله زاهدی (1897–1963)	19 สิงหาคม 1953	7 เมษายน 1955	1 ปี 231 วัน	ทหาร
(34)		โฮเซย์น แอลออ์ حسین علاء (1882–1964)	7 เมษายน 1955	3 เมษายน 1957	1 ปี 361 วัน	อิสระ
37		แมนูเชฮร์ เอฆบอล منوچهر اقبال (1909–1977)	3 เมษายน 1957	31 สิงหาคม 1960	3 ปี 150 วัน	พรรคชาตินิยม
38		แจอ์แฟร์ แชรีฟเอมอมี جعفر شریف‌امامی (1910–1998)	31 สิงหาคม 1960	5 พฤษภาคม 1961	0 ปี 247 วัน	พรรคชาตินิยม
39		แอลี แอมีนี علی امینی (1905–1992)	5 พฤษภาคม 1961	19 กรกฎาคม 1962	1 ปี 75 วัน	อิสระ
40		แอซาโดลลอฮ์ แอแลม اسدالله علم (1919–1978)	19 กรกฎาคม 1962	7 มีนาคม 1964	1 ปี 232 วัน	พรรคประชาชน
41		แฮแซนแอลี แมนซูร์ حسنعلی منصور (1923–1965)	7 มีนาคม 1964	26 มกราคม 1965 (ถูกลอบสังหาร)	0 ปี 325 วัน	พรรคอิหร่านใหม่
42		แอมีร์แอบบอส โฮเวย์ดา امیرعباس هویدا (1919–1979)	26 มกราคม 1965	7 สิงหาคม 1977	12 ปี 193 วัน	พรรคอิหร่านใหม่ (จนถึงปี 1975)
						พรรคแรสทอฆีซ
43		แจมชีด ออมูซกอร์ جمشید آموزگار (1923–2016)	7 สิงหาคม 1977	27 สิงหาคม 1978	1 ปี 20 วัน	พรรคแรสทอฆีซ
(38)		แจอ์แฟร์ แชรีฟเอมอมี جعفر شریف‌امامی (1910–1998)	27 สิงหาคม 1978	6 พฤศจิกายน 1978	0 ปี 71 วัน	พรรคแรสทอฆีซ (จนถึง 1 พฤศจิกายน)
						อิสระ
44		โกลอมเรซอ แอซฮอรี غلامرضا ازهاری (1912–2001)	6 พฤศจิกายน 1978	4 มกราคม 1979	0 ปี 59 วัน	ทหาร
45		ชอพูร์ แบฆทียอร์ شاپور بختیار (1914–1991)	4 มกราคม 1979	11 กุมภาพันธ์ 1979 (ถูกปลด)	0 ปี 38 วัน	อิสระ
• สาธารณรัฐอิสลามอิหร่าน •
46		เมฮ์ดี บอแซร์กอน مهدی بازرگان (1907–1995)	4 กุมภาพันธ์ 1979	6 พฤศจิกายน 1979 (ลาออก)	0 ปี 275 วัน	ขบวนการเสรีภาพอิหร่าน	รูฮุลลอฮ์ โคมัยนี   (1979–1989)
คณะมนตรีการปฏิวิติอิสลาม شورای انقلاب اسلامی (หัวหน้าคณะ: แอโบลแฮแซน แบนีแซดร์)			6 พฤศจิกายน 1979	12 สิงหาคม 1980	0 ปี 280 วัน	–
47		โมแฮมแมดแอลี แรจออี محمدعلی رجائی (1933–1981)	12 สิงหาคม 1980	4 สิงหาคม 1981	0 ปี 357 วัน	พรรคสาธารณรัฐอิสลาม
48		โมแฮมแมดแจวอด บอโฮแนร์ محمدجواد باهنر (1933–1981)	4 สิงหาคม 1981	30 สิงหาคม 1981 (ถูกลอบสังหาร)	0 ปี 26 วัน	พรรคสาธารณรัฐอิสลาม
—		โมแฮมแมดเรซอ แมฮ์แดวี แคนี محمدرضا مهدوی کنی (1931–2014) รักษาการ	2 กันยายน 1981	31 ตุลาคม 1981	0 ปี 59 วัน	สมาคมนักบวชนักรบ
49		มีร์โฮเซย์น มูแซวี ฆอเมเน میرحسین موسوی خامنه (เกิด 1942)	31 ธันวาคม 1981	14 สิงหาคม 1989	7 ปี 287 วัน	พรรคสาธารณรัฐอิสลาม (จนถึงปี 1987)
						อิสระ	แอลี ฆอเมเนอี   (1989–ปัจจุบัน)
ตำแหน่งถูกยกเลิก (14 สิงหาคม 1989 – ปัจจุบัน)

อ้างอิง

1. "IRANIAN PRIME MINISTER ANNOUNCES RESIGNATION". The New York Times. 7 August 1977. สืบค้นเมื่อ 13 March 2022.
2. "Shah Decrees Iran a One‐Party Nation". The New York Times. 3 March 1975. สืบค้นเมื่อ 13 March 2022.
3. "Jamshid Amouzegar Is Named to Head Iran's Government". The New York Times. 8 August 1977. สืบค้นเมื่อ 13 March 2022.
4. Nicholas Gage (7 November 1978). "SHAH PUTS MILITARY IN CONTROL IN IRAN; U.S. ENDORSES MOVE". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 13 March 2022.
5. Nicholas Gage (7 January 1979). "BAKHTIAR INSTALLED AND SHAH DECLARES HE'LL 'TAKE A REST'". The New York Times. สืบค้นเมื่อ 13 March 2022.

บรรณานุกรม

• Dowlathā-ye Īrān : az Mīrzā Naṣr Allāh Khān Moshīr al-Dowleh tā Mīr Ḥuseyn Mūsavī : aʻz̤ā-ye kābīnehā, sharḥ-e ḥāl, ʻaks, nemūne-ye emz̤āʼ va dastkhaṭṭ-e nakhostvazīrān, vazīrān va moʻāvenīn-e nakhostvazīr : bar asās-e daftar-e s̲abt-e kābīnehā-ye nakhostvazīrī [The governments of Iran : From Mīrzā Naṣr Allāh Khān Moshīr al-Dowleh to Mīr Ḥuseyn Mūsavī : Members of cabinets, biographies, photos, signature samples and handwriting exemplars of prime ministers, ministers and deputy prime ministers : On the basis of the prime minister's office records] (ภาษาเปอร์เซีย). Tehrān: Sāzmān-e Chāp va Enteshārāt, Vezārat-e Farhang va Ershād-e Eslāmī. 1999. ISBN 978-964-422-147-7.
• Sepehr, Ahmad-Ali (1983–84). Iran dar jang-e bozorg (1914–1918) [Iran in the Great War (1914–1918)] (ภาษาเปอร์เซีย). Tehrān: Adib.
• Ettehadieh, Mansoureh (2011). "CONSTITUTIONAL REVOLUTION v. Political parties of the constitutional period". Encyclopaedia Iranica, Vol. VI, Fasc. 2. pp. 199–202.
• Calmard, J. (2011). "ATĀBAK-E AʿẒAM, AMĪN-AL-SOLṬĀN". Encyclopaedia Iranica, Vol. II, Fasc. 8. pp. 878–890.
• Mir, Cyrus (1999). "FARMĀNFARMĀ, ʿABD-AL-ḤOSAYN MĪRZĀ". Encyclopaedia Iranica. However, the birth year indicated there (1858) does not agree with his WorldCat entry and with his VIAF entry, both of which give 1857.