สถานีสามยอด
สถานีสามยอด (อังกฤษ: Sam Yot Station, รหัส BL30 (สายสีน้ำเงิน), PP23 (สายสีม่วง)) เป็นสถานีรถไฟฟ้าใต้ดิน ในเส้นทางรถไฟฟ้ามหานคร สายเฉลิมรัชมงคล และรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรม โดยเป็นสถานีในระบบใต้ดินที่อยู่ภายในอาณาบริเวณเกาะรัตนโกสินทร์รอบนอก ในแนวถนนเจริญกรุง (สายสีน้ำเงิน) และถนนมหาไชย (สายสีม่วง) ในพื้นที่แขวงวังบูรพาภิรมย์และแขวงสำราญราษฎร์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
สามยอด Sam Yot | |
|---|---|
อาคารสถานีสามยอด บริเวณทางเข้าที่ 1 | |
| ผู้ให้บริการ | บริษัท ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ จำกัด (มหาชน) |
| สาย | สายเฉลิมรัชมงคล สายฉลองรัชธรรม |
| การเชื่อมต่อ | รถโดยสารประจำทาง |
| ถนน | เจริญกรุง, มหาไชย |
| เขต/อำเภอ | เขตพระนคร |
| โครงสร้าง | |
| ประเภทโครงสร้าง | ใต้ดิน |
| รูปแบบชานชาลา | ด้านข้าง/ชานชาลาต่างระดับ (สายสีน้ำเงิน) เกาะกลาง (สายสีม่วง) |
| จำนวนชานชาลา | 4 |
| ข้อมูลอื่น | |
| รหัสสถานี | BL30 / PP23 |
| ทางออก | 3 (7 เมื่อสายสีม่วงเปิดให้บริการ) |
| บันไดเลื่อน | 8 |
| ลิฟต์ | 1 |
| ประวัติ | |
| เปิดให้บริการ | 29 กรกฎาคม พ.ศ. 2562 (สายสีน้ำเงิน) |
| เวลาให้บริการ | 6.00 น. - 24.00 น. |
| หมายเหตุ | |
.jpg.html){kind=link}
ที่ตั้ง
สถานีของสายเฉลิมรัชมงคล ตั้งอยู่ใต้ถนนเจริญกรุง ตั้งแต่บริเวณแยกสามยอด (จุดตัดกับถนนมหาไชย) จนถึงแยกอุณากรรณ (จุดตัดกับถนนอุณากรรณ และถนนบูรพา) ส่วนสถานีของสายฉลองรัชธรรม ตั้งอยู่ใต้ถนนมหาไชย หน้าสวนรมณีนาถ ในพื้นที่แขวงวังบูรพาภิรมย์และแขวงสำราญราษฎร์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
สถานีสามยอดเป็นหนึ่งในสองสถานีรถไฟฟ้าใต้ดินสายเฉลิมรัชมงคล ที่มีเขตที่ตั้งอยู่ในอาณาบริเวณเกาะรัตนโกสินทร์ โดยตั้งอยู่ภายใต้บริเวณเกาะรัตนโกสินทร์รอบนอก (อีกสถานีหนึ่งคือ สถานีสนามไชย ที่ตั้งอยู่ในบริเวณเกาะรัตนโกสินทร์ชั้นใน) การก่อสร้างสถานีจึงได้รับการพิจารณาจากคณะกรรมการกรุงรัตนโกสินทร์อย่างหนักโดยเกรงว่าการก่อสร้างสถานีรถไฟฟ้าจะทำให้ทัศนียภาพของบริเวณเกาะรัตนโกสินทร์รอบนอกเปลี่ยนไป แต่ทั้งนี้การก่อสร้างสถานีดังกล่าว การรถไฟฟ้าขนส่งมวลชนแห่งประเทศไทย ได้มีการระบุขอบเขตของงานเอาไว้ภายในสัญญาการก่อสร้างฉบับที่ 1 (โครงสร้างใต้ดินช่วงหัวลำโพง - สนามไชย) ว่าการก่อสร้างจะต้องเป็นการก่อสร้างแบบออกแบบแล้วดำเนินการก่อสร้าง โดยคำนึงถึงสถาปัตยกรรมของพื้นที่โดยรอบของสถานีเป็นหลัก
ในแผนงานเบื้องต้น สถานีนี้เคยใช้ชื่อว่า สถานีวังบูรพา เพื่อสื่อถึงย่านวังบูรพา อันเคยเป็นที่ตั้งของวังบูรพาภิรมย์ มาก่อน แต่เมื่อพิจารณาถึงที่ตั้งสถานีพบว่าตัวสถานีอยู่ไกลจากย่านวังบูรพาพอสมควร จึงมีการเปลี่ยนชื่อสถานีเป็น สถานีสามยอด ตามแยกสามยอดจะสามารถสื่อถึงได้ง่ายกว่า
การออกแบบ
สถานีสามยอดเป็นสถานีร่วมกับโครงการรถไฟฟ้าสายสีม่วง เมื่อเริ่มก่อสร้างได้รื้อถอนอาคารพาณิชย์บางส่วนด้านทิศเหนือของถนนเพื่อก่อสร้างสถานี เมื่อดำเนินการก่อสร้างได้ขุดค้นทางโบราณคดีเมื่อ พ.ศ. 2554 พบหลักฐานสำคัญ คือ แนวทางรถรางที่อยู่ใต้ถนนชั้นปัจจุบัน จึงได้วางแนวก่อสร้างให้ส่งผลกระทบต่อเส้นทางการเดินรถให้น้อยที่สุด
การออกแบบทั้งภายนอกและภายใน ได้รับการออกแบบจากคณะกรรมการกรุงรัตนโกสินทร์ ที่ต้องการให้คงความเป็นย่านวังบูรพาเอาไว้ ด้วยการใช้สถาปัตยกรรมสมัยรัชกาลที่ 5 ควบคู่กับสถาปัตยกรรมจีน-โปรตุเกส หรือชิโนโปรตุกีส ด้วยการสร้างอาคารทางเข้าสถานีจำนวนสามหลัง โดยทั้งสามหลังได้รับการออกแบบให้มีความโอ่โถงและโปร่งโล่ง เพื่อเปิดรับลมจากภายนอกอย่างเต็มที่ บริเวณทางเข้าสถานี และผนังโดยรอบได้มีการขึ้นปูนเป็นประตูบานเฟี้ยมซึ่งเป็นรูปแบบของประตูในสมัยเก่ามาปรับใช้ ส่วนบริเวณเสาสถานีและพื้นที่จำหน่ายบัตรโดยสารได้มีการนำรูปทรงและลักษณะของซุ้มประตูสามยอดมาตกแต่งเพื่อสื่อถึงประวัติศาสตร์ของพื้นที่ และภายในสถานียังได้มีการติดรูปภาพสมัยเก่าเพื่อเล่าเรื่องถึงประวัติศาสตร์และที่มาของพื้นที่ให้ผู้โดยสารได้รับทราบและรับรู้
ทั้งนี้การออกแบบพื้นที่ภายในสถานีจะใช้สีโทนเหลืองอ่อนเป็นหลักเพื่อให้สอดคล้องกับสถาปัตยกรรมโดยรวมของตัวสถานี แต่ยกเว้นเฉพาะพื้นที่เชื่อมต่อสายฉลองรัชธรรม ที่จะแซมการออกแบบด้วยโทนสีม่วง ตั้งแต่ผนัง เพดาน และสภาพแสงไฟโดยรวมของพื้นที่ เพื่อสื่อให้ทราบว่าพื้นที่ดังกล่าวเป็นพื้นที่ของสายฉลองรัชธรรม โดยจะเชื่อมต่อกับรถไฟฟ้ามหานคร สายฉลองรัชธรรมที่ชั้น B3
.jpg.html){kind=link}
แผนผังสถานี
| 2 ห้องควบคุมสถานี | - | ห้องควบคุมสถานี (Station Control Center), ห้องเครื่อง |
| G ระดับถนน, ชั้นขายบัตรโดยสาร | - | ป้ายรถประจำทาง, ทางออก 1-3, ห้องจำหน่ายบัตรโดยสาร, เครื่องจำหน่ายบัตรโดยสาร |
| B1 ทางเดินเชื่อม, ห้องเครื่อง | ชั้น Plant | ชั้นคั่นกลาง ระหว่างชั้นขายบัตรโดยสาร กับ ชั้นชานชาลา |
| B2 ชานชาลารถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน | ทางลงชานชาลา สายฉลองรัชธรรม | |
| ชานชาลา 2 | สายเฉลิมรัชมงคล มุ่งหน้า สถานีท่าพระ (ผ่าน สถานีบางซื่อ) | |
| B3 ชั้น Interchange Hall สายสีม่วง (พื้นที่เตรียมสำหรับก่อสร้างชานชาลา) | ||
| ชานชาลา 3 | สายฉลองรัชธรรม มุ่งหน้า สถานีคลองบางไผ่ | |
| ชานชาลา 4 | สายฉลองรัชธรรม มุ่งหน้า สถานีครุใน | |
| B4 ชานชาลารถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน | ทางขึ้นชานชาลา สายฉลองรัชธรรม | |
| ชานชาลา 1 | สายเฉลิมรัชมงคล มุ่งหน้า สถานีหลักสอง | |
รายละเอียดสถานี
สัญลักษณ์ของสถานี
สัญลักษณ์ของสถานีเป็นซุ้มประตูสามยอด เพื่อสื่อถึงกายภาพของประตูสามยอดที่ถือเป็นประตูเมืองเก่า และอาคารราชการบริเวณแยกสามยอด โดยการออกแบบเสาและเครื่องจำหน่ายบัตรโดยสารจะใช้รูปแบบของซุ้มประตูสามยอดทั้งหมด ในส่วนของสีประจำสถานีได้เลือกใช้สีน้ำตาลแทนการใช้สีน้ำเงินเพื่อสื่อถึงความเป็นสถานีเชื่อมต่อ เพื่อให้สอดคล้องกับลักษณะของประตูสามยอดในสมัยก่อนที่ใช้ไม้ทำประตู
รูปแบบของสถานี
สำหรับเส้นทางรถไฟฟ้าสายเฉลิมรัชมงคลเป็นชานชาลาต่างระดับ (Station with Stack Platform) เนื่องมาจากแนวถนนเจริญกรุงมีพื้นที่คับแคบ ทำให้ต้องสร้างอุโมงค์ซ้อนกัน แต่สำหรับเส้นทางสายฉลองรัชธรรม ซึ่งมีเส้นทางเดินรถตามแนวถนนมหาไชย จะเป็นชานชาลาแบบกลาง (Station with Central Platform) ในแนวตัดขวางกับถนนเจริญกรุง
ทางเข้า-ออกสถานี
ทางเข้า-ออกสถานีมีทั้งหมดสามจุดโดยเป็นอาคารที่สร้างเหนือพื้นดินตามแนวถนนเจริญกรุง โดยทั้งสามอาคารตั้งอยู่บริเวณพื้นที่ระหว่างถนนเจริญกรุงและซอยสามยอด และคั่นกลางระหว่างอาคารด้วยซอยเจริญกรุง 5 และซอยเจริญกรุง 7 ทั้งนี้อาคารดังกล่าวทำหน้าที่เป็นชั้นขายบัตรโดยสารไปในตัว โดยผู้โดยสารจะต้องชำระค่าโดยสารและเข้าสู่พื้นที่ตรวจบัตรโดยสารตั้งแต่ชั้นนี้ก่อนลงไปยังตัวสถานีที่อยู่ใต้ดิน
- อาคาร 1 ถนนมหาไชย, แยกสามยอด, พิพิธภัณฑ์ราชทัณฑ์, สวนรมณีนาถ, โรงแรมมิราม่า, เมก้า พลาซ่า สะพานเหล็ก, ศูนย์การค้าไชน่าเวิลด์ (บันไดเลื่อน)
- อาคาร 2 ซอยเจริญกรุง 5 และซอยเจริญกรุง 7 (เฉพาะลิฟต์)
- อาคาร 3 ถนนบูรพา, ถนนอุณากรรณ, วัดสุทัศน์เทพวรารามราชวรมหาวิหาร, ดิโอลด์สยามพลาซ่า (บันไดเลื่อน)
.jpg.html){kind=link}
.jpg.html){kind=link}
การจัดพื้นที่ในตัวสถานี
แบ่งเป็น 6 ชั้น โดยเป็นอาคารเหนือพื้นดิน 2 ชั้น และชั้นใต้ดิน 4 ชั้น ประกอบด้วย
- 2 ชั้นสำนักงาน ห้องควบคุมสถานี และห้องเครื่อง
- 1 ชั้นระดับถนน และชั้นออกบัตรโดยสาร เหรียญโดยสาร และห้องประชาสัมพันธ์ (Concourse level)
- B1 ชั้นคั่นกลางระหว่างชั้นจำหน่ายบัตรโดยสารและชานชาลา
- B2 ชั้นชานชาลาหมายเลข 2 รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน มุ่งหน้าสถานีท่าพระ (ผ่านสถานีบางซื่อ)
- B3 ชานชาลารถไฟฟ้าสายสีม่วง ชานชาลา 3 มุ่งหน้าสถานีครุใน และชานชาลา 4 มุ่งหน้าสถานีคลองบางไผ่
- B4 ชั้นชานชาลาหมายเลข 1 รถไฟฟ้าสายสีน้ำเงิน มุ่งหน้าสถานีหลักสอง
เวลาให้บริการ
| ปลายทาง | วัน | ขบวนแรก | ขบวนสุดท้าย | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| สายเฉลิมรัชมงคล | ||||||
| ชานชาลาที่ 1 | ||||||
| BL38 | หลักสอง | จันทร์ - ศุกร์ | 05:52 | 00:12 | ||
| เสาร์ - อาทิตย์ นักขัตฤกษ์ | 06:00 | 00:12 | ||||
| ชานชาลาที่ 2 | ||||||
| BL01 | ท่าพระ (ผ่านบางซื่อ) | จันทร์ - ศุกร์ | 05:50 | 23:26 | ||
| เสาร์ - อาทิตย์ นักขัตฤกษ์ | 06:00 | 23:26 | ||||
| ขบวนสุดท้ายเชื่อมต่อสายสีม่วง | - | 22:40 | ||||
รถโดยสารประจำทาง
- ถนนเจริญกรุง สาย 1 8 25 (ขสมก.) 35 (ไปพระประแดง) 48 53 (วนซ้าย) 73 73ก. 507 508 (ไปท่าราชวรดิฐ)
- ถนนมหาไชย สาย 4 7 21 37 40 56 85 529 542
- ถนนอุณากรรณ บริเวณสวนรมณีนาถ สาย 42
อุบัติเหตุ
- วันที่ 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2564 เวลา 10:00 น. เกิดเหตุต้นไม้ล้มทับเสาไฟฟ้าหักโค่น บริเวณอาคารทางออกที่ 1 สถานีสามยอด ส่งผลให้โครงสร้างสถาปัตยกรรม หลังคา และกล้องวงจรปิดของสถานีได้รับความเสียหาย รฟม. จึงดำเนินการแจ้งให้ ทางด่วนและรถไฟฟ้ากรุงเทพ ปิดทางออกที่ 1 เป็นการชั่วคราว และแจ้งให้การไฟฟ้านครหลวงเข้ามาดำเนินการรื้อถอนเสาไฟฟ้าและต้นไม้ที่หักทับโครงสร้างสถานีออก ทั้งนี้ เหตุการณ์นี้ไม่มีผู้ได้รับบาดเจ็บ และรถไฟฟ้ายังคงเปิดให้บริการตามปกติ ไม่ได้ส่งผลกระทบต่อการเดินรถแต่อย่างใด
สถานที่สำคัญใกล้เคียง
- วิทยาลัยเพาะช่าง มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลรัตนโกสินทร์
- โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย
- วัดราชบุรณราชวรวิหาร
- การไฟฟ้านครหลวง เขตวัดเลียบ
- สวนรมณีนาถ
- ศาลาเฉลิมกรุง
- ดิโอลด์สยามพลาซ่า
- ห้างไนติงเกล
- เมก้า พลาซ่า สะพานเหล็ก
- ไชน่าเวิลด์
- ย่านการค้าพาหุรัด
อ้างอิง
- "รายงานการวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม (EIA) โครงการรถไฟฟ้าสายสีม่วง ช่วงเตาปูน - ราษฎร์บูรณะ (วงแหวนกาญจนาภิเษก)" (PDF). 19 กุมภาพันธ์ 2562. สืบค้นเมื่อ 24 พฤษภาคม 2563. Check date values in:
|accessdate=, |date=(help) - "เรื่องเล่าสองข้างราง MRT สีน้ำเงิน". p. 37.
- "BEM Magazine Vol. 9" (PDF). 29 กรกฎาคม 2562. p. 8. สืบค้นเมื่อ 17 สิงหาคม 2562. Check date values in:
|access-date=, |date=(help) - "ยลโฉม 4 สถานีรถไฟฟ้าเฉลิมรัชมงคล สถาปัตยกรรมในรัชสมัยรัชกาลที่ 9". ประชาชาติธุรกิจ. 1 พฤศจิกายน 2560. สืบค้นเมื่อ 17 สิงหาคม 2562. Check date values in:
|access-date=, |date=(help) - เสาไฟ-ต้นไม้ ล้มทับ “สถานีสามยอด” รฟม. ชี้ไม่กระทบบริการรถไฟฟ้า
สถานีใกล้เคียง
| สถานีก่อนหน้า | ขบวนรถไฟ | สถานีต่อไป | ||
|---|---|---|---|---|
| สถานีวัดมังกร มุ่งหน้า สถานีท่าพระ (ผ่านบางซื่อ) | สายเฉลิมรัชมงคล | สถานีสนามไชย มุ่งหน้า สถานีหลักสอง | ||
| สถานีผ่านฟ้า มุ่งหน้า สถานีคลองบางไผ่ | สายฉลองรัชธรรม (โครงการ) | สถานีสะพานพุทธ มุ่งหน้า สถานีครุใน | ||