สมควร กระจ่างศาสตร์

สมควร กระจ่างศาสตร์ (13 ธันวาคม พ.ศ. 2463 — 13 มกราคม พ.ศ. 2551) เกิดที่กรุงเทพมหานคร นักแสดงอาวุโส ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง ละครเวที-นักแสดง ประจำปี พ.ศ. 2539 เริ่มแสดงละครเมื่อเรียนชั้นมัธยมศึกษา ฝากตัวเป็นลูกศิษย์ของ สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม นักแสดงตลกมีชื่อในสมัยนั้น แสดงละครเวทีกับ "คณะนิยมไทย" มีชื่อเสียงรุ่นเดียวกับ สุรสิทธิ์ สัตยวงศ์ ,ท้วม ทรนง ,ส.อาสนจินดา ,พันคำ ,ทักษิณ แจ่มผล ,บู๊ วิบูลย์นันท์ ,ล้อต๊อก ,ชูศรี โรจนประดิษฐ์ ฯลฯ ก่อนแสดงและกำกับทั้งจอเงินจอแก้วอีกจำนวนมากในเวลาต่อมา

สมควร กระจ่างศาสตร์
สารนิเทศภูมิหลัง
เกิด	13 ธันวาคม พ.ศ. 2463
เสียชีวิต	13 มกราคม พ.ศ. 2551 (87 ปี)
อาชีพ	นักแสดง ผู้กำกับภาพยนตร์
ปีที่แสดง	พ.ศ. 2482 - 2548
ศิลปินแห่งชาติ	พ.ศ. 2539 - สาขาศิลปะการแสดง (ละครเวที-นักแสดง)
พระสุรัสวดี	พ.ศ. 2502 - ไอ้แก่น (ประกอบ) พ.ศ. 2506 - เอื้อมเดือน (ตุ๊กตาเงิน)
ThaiFilmDb

มีผลงานกำกับละครโทรทัศน์ที่มีชื่อเสียงของรัชฟิล์มทีวี เรื่อง ชุมทางชีวิต, พิภพมัจจุราช, หุ่นไล่กา ที่มีเนื้อหาทางจริยธรรมในสังคม และกำกับภาพยนตร์อีกหลายเรื่อง ในช่วงทศวรรษ 2500-2510

ในบั้นปลายของชีวิต ป่วยด้วยโรคเส้นเลือดหัวใจตีบนานหลายปี และเสียชีวิตอย่างสงบด้วยอาการหัวใจล้มเหลว ที่โรงพยาบาลวิภาวดี เมื่อวันที่ 13 มกราคม พ.ศ. 2551

ผลงาน

ละครเวที

• 2482-2493: ตัวตลกละครเวที รุ่นเดียวกับ สุคนธ์ คิ้วเหลี่ยม ,ดอกดิน กัญญามาลย์,อบ บุญติด ,มารศรี อิศรางกูร ณ อยุธยา
• 2483: เกียรติศักดิ์ทหารเสือ
• 2495: บ้านทรายทอง
• 2507: จันทกินรี

ภาพยนตร์

กำกับ

• 2500: สายโลหิต
• 2501: เกิดใหม่
• 2508: ทาสผยอง
• 2508: รอยร้าว
• 2509: เชลยใจ
• 2509: ดาวพระศุกร์
• 2512: ไก่ฟ้า

ผลงานแสดงภาพยนตร์

• 2508: เงิน เงิน เงิน
• 2512: เด็กวัด
• 2512: ลูกเขย
• 2512: สาละวัน
• 2512: เศรษฐีข้างถนน
• 2512: ชาติลำชี
• 2512: ความรักเจ้าขา
• 2512: กามเทพลวง
• 2513: สวรรค์เบี่ยง
• 2513: คู่สร้าง
• 2513: ลูกหนี้ทีเด็ด
• 2513: ชาติเหมราช
• 2513: จุ๊บแจง
• 2513: บ้านสาวโสด
• 2513: วิญญาณดอกประดู่
• 2513: มนต์รักลูกทุ่ง
• 2514: มนต์รักจากใจ
• 2514: ตาทุ้ยโกหก ตอน คราบ
• 2514: ทะโมนไพร
• 2514: เขยตีนโต
• 2515: ขวัญใจวัยรุ่น
• 2516: อำนาจเงิน
• 2516: แม่ผัว
• 2517: บัวลำพู
• 2517: สนหน่อยน่าทูนหัว
• 2518: โบตั๋น
• 2518: วิญญาณโลกีย์
• 2518: แผ่นดินแม่
• 2519: เพลิงทรนง
• 2519: จักรวาลยอดรัก
• 2519: วัยอลวน
• 2519: เดียมห์
• 2520: รักอุตลุด
• 2520: ชื่นชีวานาวี
• 2520: เด็ดสะระตี่
• 2520: เมืองอลเวง
• 2520: มนต์รักนักรบ
• 2520: อย่าแหย่ฉลาม
• 2521: ชื่นชุลมุน
• 2521: โก๋บ้านนอกกี๋บางกอก
• 2521: อีหนูเขี้ยวเสน่ห์
• 2521: รักเธอเท่าช้าง
• 2521: ดอนตูมปืนตัน
• 2521: ดวงเศรษฐี
• 2521: กุญแจรัก
• 2521: เจ้าสาวเดิมพัน
• 2521: แตกหนุ่มแตกสาว
• 2521: มนต์รักแผ่นดินทอง
• 2521: 7 อาถรรพ์
• 2522: สาวใช้แม่เอ๊ย
• 2522: เสือสะเออปล้น
• 2522: รักนอกตำรา
• 2522: ร้ายก็รัก
• 2522: แฟน
• 2522: นายอำเภอปฏิวัติ
• 2523: เมียจำเป็น
• 2523: กิ่งทองใบตำแย
• 2524: ล.ลิงจับหลัก
• 2524: สุดปรารถนา
• 2524: เด็ดหนวดพ่อตา
• 2524: เขยขัดดอก
• 2524: เก็บรัก
• 2524: ดาวพระศุกร์
• 2524: ไอ้หยาอาตือ
• 2524: ศรีธนญชัย
• 2525: สัตว์สาวผู้น่ารัก
• 2525: น้ำพริกก้นถ้วย
• 2525: ไอ้หนุ่มรถไถ
• 2525: มาดามยี่หุบ
• 2525: สมิงจ้าวท่า
• 2525: คุณนายซาอุ
• 2526: น.ส. เย็นฤดี
• 2526: นักเลงข้าวนึ่ง
• 2526: หลงเสียงนาง
• 2526: ผู้ยิ่งใหญ่ทั้ง 9
• 2526: ยูงรำแพน
• 2526: บัวขาว
• 2526: จ้าวภูผา
• 2526: เล่นไม่ยาก
• 2527: มังกรลายไทย
• 2527: สาริกาลิ้นทอง
• 2527: มนต์รักนักเพลง
• 2527: ลูกเขยคนเฮง
• 2527: แตนป่าแตก
• 2527: ล็อตเตอรี่
• 2527: ดาวประดับบ่า
• 2527: บ้านสาวโสด
• 2527: สวัสดีคุณนาย
• 2527: เฮฮาเมียนาวี
• 2527: ไอ้หม่าลูกแม่
• 2527: ไอ้หนุ่มรถอีแต๋น
• 2528: นักเลงสิบล้อ
• 2528: นวลฉวี
• 2528: รักสองต้องห้าม
• 2529: เจ้าสาวมะลิซ้อน
• 2529: ลูกทุ่งฮอลิเดย์
• 2529: สะใภ้
• 2531: ไอ้ด่างเกยชัย
• 2533: ข้ามาจากสวรรค์
• 2533: ถึงคราวจะเฮง
• 2535: แรงรักพยาบาท
• 2537: กาเหว่าที่บางเพลง
• 2537: มาดามยี่หุบ ภาค 2
• 2548: วัยอลวน 4 : ตั้ม-โอ๋ รีเทิร์น

โทรทัศน์

กำกับ/แสดง

• 2510: ชุมทางชีวิต ช่อง 5
• 2511: พิภพมัจจุราช ช่อง 5
• 2512: หุ่นไล่กา ช่อง 5

แสดง

• 2521: เงาไม้ ช่อง 5
• 2521: สกาวเดือน ช่อง 9
• 2522: ฝ้ายแกมแพร ช่อง 5
• 2523: เจ้าสาวคืนเดียว ช่อง 3
• 2523: มัจจุราชสีน้ำผึ้ง ช่อง 5
• 2523: ผู้ชนะสิบทิศ ช่อง 9
• 2524: คฤหาสน์ดำ ช่อง 9
• 2524: พิษสวาท ช่อง 3
• 2524: ตะวันตกดิน ช่อง 7
• 2524: รัศมีจันทร์ ช่อง 3
• 2524: ไฟรัก ไฟพยาบาท ช่อง 3
• 2524: ชลาลัย ช่อง 9
• 2525: เจ้าซอใจซื่อ ช่อง 5
• 2525: พ่อครัวหัวป่าก์ ช่อง 3
• 2526: ผู้ชนะสิบทิศ ช่อง 5
• 2526: สาวใช้คนใหม่ ช่อง 5
• 2526: ระบำมาร ช่อง 3
• 2526: เขยบ้านนอก ช่อง 5
• 2527: ขมิ้นกับปูน ช่อง 9
• 2527: ทัดดาวบุษยา ช่อง 5
• 2527: ทหารเสือพระเจ้าตาก ช่อง 3
• 2527: เศรษฐีลูกทุ่ง ช่อง 9
• 2527: ชลธีพิศวาส ช่อง 7
• 2527: วงเวียนหัวใจ ช่อง 9
• 2527: เก้าอี้ขาวในห้องแดง ช่อง 3
• 2527: เมื่อรักร้าว ช่อง 9
• 2528: เขยบ้านนอก ช่อง 5
• 2528: สายสวาท ช่อง 3
• 2529: แก้วราหู ช่อง 3 รับเชิญ
• 2529: ชายสามโบสถ์ ช่อง 3
• 2529: เคหาสน์ภูต ช่อง 3 รับเชิญ
• 2529: ต้นส้มแสนรัก ช่อง 3
• 2529: สายโลหิต ช่อง 3
• 2529: กามนิต-วาสิฏฐี ช่อง 3
• 2530: ฟ้าต่ำ ช่อง 3
• 2530: อวสานเซลส์แมน ช่อง 3
• 2530: ไฟเสน่หา ช่อง 3 รับเชิญ
• 2530: วัยอลวน ช่อง 3
• 2530: เวทีนี้...มีปัญหา(มาก) ช่อง 7
• 2530: พิศวาสดำ ช่อง 3
• 2530: แต่ปางก่อน ช่อง 3
• 2530: ตะวันขึ้นที่อ่าวพังงา ช่อง 5
• 2530: เพลิงบาปจอมทมิฬ ช่อง 3
• 2530: สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ช่อง 3
• 2530: ปริศนา ช่อง 3
• 2531: สงครามเก้าทัพ ช่อง 3
• 2531: คนเริงเมือง ช่อง 3
• 2531: รักประกาศิต ช่อง 3
• 2531: อีสา ช่อง 7 รับเชิญ
• 2533: แม่นาคพระโขนง ช่อง 3
• 2533: รัตติกาลยอดรัก ช่อง 3
• 2533: ผู้ชนะสิบทิศ ช่อง 3
• 2533: นางสาวเย็นฤดี ช่อง 5
• 2533: เพื่อนผมชื่อสมปอง ช่อง 5
• 2533: สุดแต่ใจจะไขว่คว้า ช่อง 3
• 2533: ตะกายดาว ตอน ดาวตกกระ ช่อง 9 รับเชิญ
• 2533: สายใจ ช่อง 3
• 2533: คู่กรรม ช่อง 7 รับบท ลุงกำนัน
• 2533: กตัญญูประกาศิต ช่อง 3 รับเชิญ
• 2534: สุสานคนเป็น ช่อง 7
• 2534: แก้วขนเหล็ก ช่อง 3
• 2535: เมืองโพล้เพล้ ช่อง 7
• 2535: โทน ช่อง 7
• 2535: ชื่นชีวานาวี ช่อง 3
• 2535: สมเด็จพระสุริโยทัย ช่อง 3
• 2536: คุณหญิงพวงแข ช่อง 3
• 2536: ภูตพยาบาท ช่อง 3
• 2536: อยู่กับก๋ง ช่อง 3
• 2536: พายุอารมณ์ ช่อง 3
• 2536: บัลลังก์เมฆ ช่อง 5
• 2536: ท่านผีเพี้ยน ช่อง 3
• 2537: กำนันถึก ช่อง 3
• 2537: เจ้านาง ช่อง 5 รับเชิญ
• 2537: เมียน้อย ช่อง 3
• 2537: หัวใจลายคราม ช่อง 5 รับเชิญ
• 2537: เพื่อเธอ ช่อง 5 รับเชิญ
• 2538: บ้านไร่ชายทุ่ง ช่อง 3
• 2538: ฝันเฟื่อง ช่อง 3
• 2538: อยากหยุดตะวันไว้ที่ปลายฟ้า ช่อง 5
• 2538: ร่มฉัตร ช่อง 3
• 2538: หัวใจเถื่อน ช่อง 3
• 2538: เมื่อหมอกสลาย ช่อง 7
• 2539: แสงเพลิงที่เกริงทอ ช่อง 5
• 2539: ไม้ดัด ช่อง 7 รับเชิญ
• 2540: สัมปทานหัวใจ ช่อง 7
• 2540: แก้วจอมแก่น ช่อง 5
• 2540: ทะเลแปร ช่อง 3 รับเชิญ
• 2540: ทานตะวัน ช่อง 3
• 2541: ไฟลวง ช่อง 3 รับเชิญ
• 2541: ผู้หมวดป๊อกแป๊ก ช่อง 7
• 2542: อรุณสวัสดิ์ ช่อง 3
• 2542: โดดเดี่ยวไม่เดียวดาย ช่อง 5
• 2542: พ่อ ตอน เพลงของแผ่นดิน ช่อง 5

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2540 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่สรรเสริญยิ่งดิเรกคุณาภรณ์ ชั้นที่ 4 จตุตถดิเรกคุณาภรณ์ (จ.ภ.)

อ้างอิง

1. วงการบันเทิงสูญเสีย สมควร กระจ่างศาสตร์ สิ้นแล้วหัวใจล้มเหลว
2. 'สมควร กระจ่างศาสตร์' ศิลปินแห่งชาติ เสียชีวิตแล้ว

แหล่งข้อมูลอื่น

• thaifilmdb.com