ประวัติ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ มีนามเดิมว่าหม่อมราชวงศ์เจริญ เกิดเมื่อวันจันทร์ที่ 17 สิงหาคม พ.ศ. 2400 ตรงกับแรม 12 ค่ำ เดือน 9 ปีมะเส็ง เป็นบุตรของหม่อมเจ้าถึก (พระโอรสในสมเด็จพระสัมพันธวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมขุนอิศรานุรักษ์) ภูมิลำเนาเดิมอยู่บ้านบางอ้อ (อำเภอบ้านนา) จังหวัดนครนายก แล้วติดตามบิดาเข้ามาอยู่ที่กรุงเทพมหานคร เริ่มแรกได้ศึกษากับบิดา ต่อมาไปศึกษาภาษาบาลีกับพระอาจารย์จีน จนอายุได้ 7 ขวบ บิดาจึงนำไปถวายเป็นศิษย์ของหม่อมเจ้าพระสมเด็จพระพุฒาจารย์ (ทัด เสนีวงศ์) ขณะพระองค์ยังเป็นหม่อมเจ้าพระเปรียญอยู่วัดระฆังฯ และศึกษากับพระอมรเมธาจารย์ (เกษ) ขณะยังเป็นมหาเปรียญ กับหม่อมเจ้าชุมแสงซึ่งเป็นลุง และกับพระโหราธิบดดี (ชุม) ศึกษากับอาจารย์ทั้ง 4 ท่านนี้เป็นหลัก นอกจากนี้ก็ศึกษากับสมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พฺรหฺมรํสี) สมเด็จพระวันรัต (แดง สีลวฑฺฒโน) เป็นต้นด้วย
ปีมะเมีย พ.ศ. 2413 บรรพชาเป็นสามเณร และเข้าสอบพระปริยัติธรรมได้เปรียญธรรม 3 ประโยค ขณะอายุได้ 14 ปี ถึงปีชวด พ.ศ. 2419 ได้เข้าสอบอีก ณ พระที่นั่งสุทไธสวรรยปราสาท ได้เพิ่มอีก 1 ประโยคเป็นเปรียญธรรม 4 ประโยค ต่อมาในปีขาล พ.ศ. 2421 ได้อุปสมบทเป็นพระภิกษุ ณ พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม โดยมีหม่อมเจ้าพระสมเด็จพระพุฒาจารย์ ขณะยังเป็นหม่อมเจ้าพระพุทธุปบาทปิลันธน์ เป็นพระอุปัชฌาย์ และในปีมะเมีย พ.ศ. 2425 ได้เข้าสอบอีกเป็นครั้งสุดท้ายที่พระที่นั่งสุทไธสวรรยปราสาท ได้เพิ่ม 1 ประโยค รวมเป็นเปรียญธรรม 5 ประโยค
หลังจากได้รับแต่งตั้งเป็นพระราชาคณะที่พระราชานุพัทธมุนีแล้ว โปรดให้ท่านพร้อมด้วยฐานานุกรม 1 รูป มหาเปรียญ 1 รูป และพระอันดับ 4 รูป ย้ายไปอยู่วัดโมลีโลกยาราม โดยมีขบวนแห่ทางเรือประกอบด้วยเรือศรีม่านทองทรงพระพุทธรูป 1 ลำ เรือโขนม่านทองแย่งของพระราชานุพัทธมุนี 1 ลำ เรือม่านลายของพระที่ติดตาม 1 ลำ และเรือดั้งพิณพาทย์กลองแขก 2 ลำ ออกจากวัดระฆังตอนเช้าวันจันทร์ ขึ้น 7 ค่ำ เดือน 8 (ตรงกับวันที่ 27 มิถุนายน พ.ศ. 2430)
เมื่อทรงประกาศใช้พระราชบัญญัติลักษณะปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ. 121 ได้ทรงโปรดฯ ให้ท่าน (ขณะยังเป็นพระธรรมไตรโลกาจารย์) เป็นเจ้าคณะมณฑลนครสวรรค์ และพระราชทานสัญญาบัตรเจ้าคณะมณฑลแก่ท่าน ณ พระอุโบสถ วัดพระศรีรัตนศาสดาราม ในวันที่ 19 กรกฎาคม ศกนั้น ต่อมาท่านเกิดขัดแย้งกับสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ถึงกับแสดงกิริยาและวาจามิบังควรเฉพาะพระพักตร์สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงทราบ จึงทรงพระดำริจะถอดท่านจากสมณศักดิ์ แต่สมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ ขอพระราชทานโทษไว้ จึงมีพระบรมราชโองการให้ท่านกราบทูลขอขมาโทษต่อสมเด็จพระมหาสมณเจ้าฯ ในท่ามกลางเถรสมาคม ให้ลดนิตยภัตลงมาเท่าพระราชาคณะชั้นสามัญตลอดปี และให้ถอดเสียจากตำแหน่งผู้บัญชาการคณะมณฑลนครสวรรค์
สมณศักดิ์ - พ.ศ. 2430 ตั้งเป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระราชานุพัทธมุนี
- 28 มีนาคม พ.ศ. 2439 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพเมธี ศีลวิบุลนายก ตรีปิฎกธาดา มหาคณฤศณ บวรสังฆารามคามวาสี มีนิตยภัตรเดือนละ 4 ตำลึงกึ่ง
- 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2445 เป็นพระราชาคณะตำแหน่งเจ้าคณะฝ่ายใต้ที่ พระธรรมไตรโลกาจารย์ ญาณปรีชาปรินายก ตรีปิฎกธรามหาคณฤศร บวรสังฆาราม คามวาสี
- 25 มกราคม พ.ศ. 2453 (นับแบบปัจจุบันตรงกับ พ.ศ. 2454) สถาปนาเป็นพระราชาคณะเจ้าคณะรองฝ่ายเหนือที่ พระพิมลธรรมมหันตคุณ วิบุลยปรีชาญาณ ตรีปิฎกคุณาลังการวิภูษิต อุดรทิศคณิศร บวรสังฆารามคามวาสี สังฆนายก
- 30 ธันวาคม พ.ศ. 2458 ย้ายมาเป็นเจ้าคณะรองหนกลาง
- 24 กันยายน พ.ศ. 2464 สถาปนาเป็นสมเด็จพระราชาคณะเจ้าคณะเหนือที่ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ญาณอดุลยสุนทรนายก ตรีปิฎกวิทยาคุณ วิบุลยคัมภีรญาณสุนทร มหาอุดรคณฤศร บวรสังฆาราม คามวาสีอรัญวาสี มหาสังฆนายก
มรณภาพ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ อาพาธด้วยโรคปอดมาช้านาน อาการทรงและทรุดเรื่อยมาจนกระทั่งมรณภาพเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม พ.ศ. 2470 เวลา 18.05 น. สิริอายุได้ 70 ปี 45 วัน
เวลา 16.00 น. วันต่อมา สมเด็จพระราชปิตุลาบรมพงศาภิมุข เจ้าฟ้าภาณุรังษีสว่างวงศ์ กรมพระยาภาณุพันธุวงศ์วรเดช เสด็จมาพระราชทานน้ำหลวงอาบศพ โกศไม้สิบสอง ชั้นรอง 2 ชั้น ฉัตรเครื่องตั้ง 7 คัน พระพิธีธรรมสวดพระอภิธรรมมีกำหนด 15 วัน
วันที่ 30 พฤษภาคม พ.ศ. 2471 พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดฯ ให้เปลี่ยนโกศไม้สิบสองเป็นโกศมณฑปสำหรับออกเมรุ วันต่อมาจึงตั้งริ้วกระบวนราชอิสริยยศเคลื่อนศพจากวัดระฆังฯ ไปยังเมรุท้องสนามหลวง ถึงเวลา 18.00 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ ไปทอดผ้าบังสุกุลและพระราชทานเพลิงศพ
อ้างอิง - เชิงอรรถ
- "พระราชานุพัทธมุนี". วัดโมลีโลกยาราม ราชวรวิหาร. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2558.
- เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 222
- เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑, หน้า 223
- ราชกิจจานุเบกษา, กำหนดการแห่พระสงฆ์ไปอยู่พระอารามหลวง, เล่ม 4, ตอน 12, 26 มิถุนายน ร.ศ. 106, หน้า 90
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งราชาคณะเจ้าคณะมณฑล, เล่ม 19, ตอน 16, 20 กรกฎาคม ร.ศ. 121, หน้า 296
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรเจ้าคณะมณฑล, เล่ม 19, ตอน 17, 27 กรกฎาคม ร.ศ. 121, หน้า 334
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงธรรมการ ประกาศถอนพระพิมลธรรมจากตำแหน่งผู้บัญชาการคณะมณฑลนครสวรรค์, เล่ม 31, ตอน 0 ง, 7 มิถุนายน 2457, หน้า 520-521
- ราชกิจจานุเบกษา, พระสงฆ์ที่ได้รับพระราชทานสัญญาบัตรแลเลื่อนตำแหน่งยศ, เล่ม 13, ตอน 1, 5 เมษายน ร.ศ. 115, หน้า 15
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ ตั้งตำแหน่งพระสงฆ์ และรายนามพระสงฆ์ที่รับพัดรอง พระราชลัญจกร แลตราตำแหน่งต่าง ๆ, เล่ม 19, ตอน 8, 25 พฤษภาคม ร.ศ. 121, หน้า 127
- ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศเลื่อนและตั้งสมณศักดิ์ สมเด็จพระราชาคณะและราชาคณะ, เล่ม 27, ตอน 0 ง, 29 มกราคม ร.ศ. 129, หน้า 2635-2636
- ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความกระทรวงธรรมการ แผนกกรมสังฆการี พระราชทานตราตำแหน่งย้ายเจ้าคณะรอง, เล่ม 32, ตอน 0 ง, วันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2458, หน้า 2826
- ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศสถาปนาสมเด็จพระราชาคณะและพระราชาคณะ, เล่ม 38, ตอน 0 ง, 2 ตุลาคม พ.ศ. 2464, หน้า 1825-1826
- ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวมรณภาพ, เล่ม 44, ตอน ง, 9 ตุลาคม 2470, หน้า 875-877
- ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานเพลิงศพ สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ณ เมรุท้องสนามหลวง, เล่ม 45, ตอน ง, 10 มิถุนายน พ.ศ. 2464, หน้า 875-877
- บรรณานุกรม
- "พระราชานุพัทธมุนี". วัดโมลีโลกยาราม ราชวรวิหาร. สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2558.
- สมมอมรพันธุ์, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระ. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๑. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 428 หน้า. หน้า 218-222. ISBN 974-417-530-3
สมเด, จพระพ, ทธโฆษาจารย, หม, อมราชวงศ, เจร, ญาณฉน, โท, สมเด, จพระพ, ทธโฆษาจารย, ฉายา, ญาณฉน, โท, นามเด, หม, อมราชวงศ, เจร, ราชสก, ศรางก, เป, นสมเด, จพระราชาคณะฝ, ายมหาน, กาย, เจ, าคณะใหญ, หนเหน, และอด, ตเจ, าอาวาสว, ดโมล, โลกยารามราชวรว, หารและว, ดระฆ, งโฆส, ต. smedcphraphuththokhsacary chaya yanchn oth namedim hmxmrachwngsecriy rachskul xisrangkur epnsmedcphrarachakhnafaymhanikay ecakhnaihyhnehnux aelaxditecaxawaswdomliolkyaramrachwrwiharaelawdrakhngokhsitaramwrmhawihar 1 smedcphraphuththokhsacary hmxmrachwngsecriy yanchn oth ekid17 singhakhm ph s 2400mrnphaph1 tulakhm ph s 2470xayu70 pi 45 wnxupsmbthph s 2421phrrsa49wdwdrakhngokhsitaramwrmhawihar wdomliolkyaramrachwrwiharcnghwdkrungethphmhankhrsngkdmhanikaywuthiepriyythrrm 5 praoykhtaaehnngecaxawaswdrakhngokhsitaramwrmhawihar wdomliolkyaramrachwrwiharswnhnungkhxngsaranukrmphraphuththsasna enuxha 1 prawti 2 smnskdi 3 mrnphaph 4 xangxingprawti aekikhsmedcphraphuththokhsacary minamedimwahmxmrachwngsecriy ekidemuxwncnthrthi 17 singhakhm ph s 2400 trngkbaerm 12 kha eduxn 9 pimaesng epnbutrkhxnghmxmecathuk phraoxrsinsmedcphrasmphnthwngsethx ecafakrmkhunxisranurks phumilaenaedimxyubanbangxx xaephxbanna cnghwdnkhrnayk aelwtidtambidaekhamaxyuthikrungethphmhankhr erimaerkidsuksakbbida txmaipsuksaphasabalikbphraxacarycin cnxayuid 7 khwb bidacungnaipthwayepnsisykhxnghmxmecaphrasmedcphraphuthacary thd esniwngs khnaphraxngkhyngepnhmxmecaphraepriyyxyuwdrakhng aelasuksakbphraxmremthacary eks khnayngepnmhaepriyy kbhmxmecachumaesngsungepnlung aelakbphraohrathibddi chum suksakbxacarythng 4 thanniepnhlk nxkcakniksuksakbsmedcphraphuthacary ot ph rh mrsi smedcphrawnrt aedng silwth thon epntndwy 2 pimaemiy ph s 2413 brrphchaepnsamenr aelaekhasxbphrapriytithrrmidepriyythrrm 3 praoykh khnaxayuid 14 pi thungpichwd ph s 2419 idekhasxbxik n phrathinngsuthithswrryprasath idephimxik 1 praoykhepnepriyythrrm 4 praoykh txmainpikhal ph s 2421 idxupsmbthepnphraphiksu n phraxuobsth wdphrasrirtnsasdaram odymihmxmecaphrasmedcphraphuthacary khnayngepnhmxmecaphraphuththupbathpilnthn epnphraxupchchay aelainpimaemiy ph s 2425 idekhasxbxikepnkhrngsudthaythiphrathinngsuthithswrryprasath idephim 1 praoykh rwmepnepriyythrrm 5 praoykh 3 hlngcakidrbaetngtngepnphrarachakhnathiphrarachanuphththmuniaelw oprdihthanphrxmdwythananukrm 1 rup mhaepriyy 1 rup aelaphraxndb 4 rup yayipxyuwdomliolkyaram odymikhbwnaehthangeruxprakxbdwyeruxsrimanthxngthrngphraphuththrup 1 la eruxokhnmanthxngaeyngkhxngphrarachanuphththmuni 1 la eruxmanlaykhxngphrathitidtam 1 la aelaeruxdngphinphathyklxngaekhk 2 la xxkcakwdrakhngtxnechawncnthr khun 7 kha eduxn 8 4 trngkbwnthi 27 mithunayn ph s 2430 emuxthrngprakasichphrarachbyytilksnapkkhrxngkhnasngkh r s 121 idthrngoprd ihthan khnayngepnphrathrrmitrolkacary epnecakhnamnthlnkhrswrrkh 5 aelaphrarachthansyyabtrecakhnamnthlaekthan n phraxuobsth wdphrasrirtnsasdaram inwnthi 19 krkdakhm sknn 6 txmathanekidkhdaeyngkbsmedcphramhasmneca krmphrayawchiryanworrs thungkbaesdngkiriyaaelawacamibngkhwrechphaaphraphktrsmedcphramhasmneca phrabathsmedcphramngkudeklaecaxyuhwthrngthrab cungthrngphradaricathxdthancaksmnskdi aetsmedcphramhasmneca khxphrarachthanothsiw cungmiphrabrmrachoxngkarihthankrabthulkhxkhmaothstxsmedcphramhasmneca inthamklangethrsmakhm ihldnityphtlngmaethaphrarachakhnachnsamytlxdpi aelaihthxdesiycaktaaehnngphubychakarkhnamnthlnkhrswrrkh 7 smnskdi aekikhph s 2430 tngepnphrarachakhnachnsamythi phrarachanuphththmuni 28 minakhm ph s 2439 epnphrarachakhnachnethphthi phraethphemthi silwibulnayk tripidkthada mhakhnvsn bwrsngkharamkhamwasi minityphtreduxnla 4 talungkung 8 15 phvsphakhm ph s 2445 epnphrarachakhnataaehnngecakhnafayitthi phrathrrmitrolkacary yanprichaprinayk tripidkthramhakhnvsr bwrsngkharam khamwasi 9 25 mkrakhm ph s 2453 nbaebbpccubntrngkb ph s 2454 sthapnaepnphrarachakhnaecakhnarxngfayehnuxthi phraphimlthrrmmhntkhun wibulyprichayan tripidkkhunalngkarwiphusit xudrthiskhnisr bwrsngkharamkhamwasi sngkhnayk 10 30 thnwakhm ph s 2458 yaymaepnecakhnarxnghnklang 11 24 knyayn ph s 2464 sthapnaepnsmedcphrarachakhnaecakhnaehnuxthi smedcphraphuththokhsacary yanxdulysunthrnayk tripidkwithyakhun wibulykhmphiryansunthr mhaxudrkhnvsr bwrsngkharam khamwasixrywasi mhasngkhnayk 12 mrnphaph aekikhsmedcphraphuththokhsacary xaphathdwyorkhpxdmachanan xakarthrngaelathruderuxymacnkrathngmrnphaphemuxwnthi 1 tulakhm ph s 2470 ewla 18 05 n sirixayuid 70 pi 45 wnewla 16 00 n wntxma smedcphrarachpitulabrmphngsaphimukh ecafaphanurngsiswangwngs krmphrayaphanuphnthuwngswredch esdcmaphrarachthannahlwngxabsph oksimsibsxng chnrxng 2 chn chtrekhruxngtng 7 khn phraphithithrrmswdphraxphithrrmmikahnd 15 wn 13 wnthi 30 phvsphakhm ph s 2471 phrabathsmedcphrapkeklaecaxyuhwoprd ihepliynoksimsibsxngepnoksmnthpsahrbxxkemru wntxmacungtngriwkrabwnrachxisriyysekhluxnsphcakwdrakhng ipyngemruthxngsnamhlwng thungewla 18 00 n phrabathsmedcphraecaxyuhwesdc ipthxdphabngsukulaelaphrarachthanephlingsph 14 xangxing aekikhechingxrrth phrarachanuphththmuni wdomliolkyaram rachwrwihar subkhnemux 24 thnwakhm 2558 Check date values in accessdate help eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 1 hna 222 eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 1 hna 223 rachkiccanuebksa kahndkaraehphrasngkhipxyuphraxaramhlwng elm 4 txn 12 26 mithunayn r s 106 hna 90 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas tngrachakhnaecakhnamnthl elm 19 txn 16 20 krkdakhm r s 121 hna 296 rachkiccanuebksa phrarachthansyyabtrecakhnamnthl elm 19 txn 17 27 krkdakhm r s 121 hna 334 rachkiccanuebksa prakaskrathrwngthrrmkar prakasthxnphraphimlthrrmcaktaaehnngphubychakarkhnamnthlnkhrswrrkh elm 31 txn 0 ng 7 mithunayn 2457 hna 520 521 rachkiccanuebksa phrasngkhthiidrbphrarachthansyyabtraeleluxntaaehnngys elm 13 txn 1 5 emsayn r s 115 hna 15 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakas tngtaaehnngphrasngkh aelaraynamphrasngkhthirbphdrxng phrarachlyckr aeltrataaehnngtang elm 19 txn 8 25 phvsphakhm r s 121 hna 127 rachkiccanuebksa prakaseluxnaelatngsmnskdi smedcphrarachakhnaaelarachakhna elm 27 txn 0 ng 29 mkrakhm r s 129 hna 2635 2636 rachkiccanuebksa aecngkhwamkrathrwngthrrmkar aephnkkrmsngkhkari phrarachthantrataaehnngyayecakhnarxng elm 32 txn 0 ng wnthi 13 kumphaphnth ph s 2458 hna 2826 rachkiccanuebksa phrabrmrachoxngkar prakassthapnasmedcphrarachakhnaaelaphrarachakhna elm 38 txn 0 ng 2 tulakhm ph s 2464 hna 1825 1826 rachkiccanuebksa khawmrnphaph elm 44 txn ng 9 tulakhm 2470 hna 875 877 rachkiccanuebksa phrarachthanephlingsph smedcphraphuththokhsacary n emruthxngsnamhlwng elm 45 txn ng 10 mithunayn ph s 2464 hna 875 877 brrnanukrm phrarachanuphththmuni wdomliolkyaram rachwrwihar subkhnemux 24 thnwakhm 2558 Check date values in accessdate help smmxmrphnthu phraecabrmwngsethx krmphra eruxngtngphrarachakhnaphuihyinkrungrtnoksinthr elm 1 krungethph krmsilpakr 2545 428 hna hna 218 222 ISBN 974 417 530 3 bthkhwamekiywkbchiwprawtiniyngepnokhrng khunsamarthchwywikiphiediyidodyephimkhxmulekhathungcak https th wikipedia org w index php title smedcphraphuththokhsacary hmxmrachwngsecriy yanchn oth amp oldid 8111389, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
