สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (พิมพ์ ธมฺมธโร)

สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ นามเดิม พิมพ์ แสนทวีสุข ฉายา ธมฺมธโร เป็นสมเด็จพระราชาคณะฝ่ายธรรมยุติกนิกาย อดีตเจ้าอาวาสวัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร นอกจากนี้ยังเคยดำรงตำแหน่งสำคัญในคณะสงฆ์ เช่น ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช สังฆมนตรี รองประธานสังฆสภา กรรมการมหาเถรสมาคม เป็นต้น

ท่านเจ้าประคุณ สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (พิมพ์ ธมฺมธโร)
เกิด	1 พฤษภาคม พ.ศ. 2440
มรณภาพ	30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517
อายุ	77 ปี
อุปสมบท	19 เมษายน พ.ศ. 2460
พรรษา	57
วัด	วัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร
จังหวัด	กรุงเทพมหานคร
สังกัด	ธรรมยุติกนิกาย
วุฒิ	นักธรรมชั้นโท เปรียญธรรม 6 ประโยค
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาสวัดพระศรีมหาธาตุวรมหาวิหาร
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

ประวัติ

วัยเยาว์

สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ มีนามเดิมว่า พิมพ์ แสนทวีสุข เกิดเมื่อวันเสาร์ที่ 1 พฤษภาคม พ.ศ. 2440 ขึ้น 1 ค่ำ เดือน ที่บ้านสว่าง ตำบลสว่าง อำเภอวารินชำราบ จังหวัดอุบลราชธานี เป็นบุตรของนายทองกับนางนวล แสนทวีสุข เมื่อโตขึ้นได้เข้าศึกษาที่โรงเรียนวัดบ้านม่วงและโรงเรียนอุบลวิทยาคมตามลำดับจนจบชั้นมูล ข (เทียบเท่า ม. 2)

อุปสมบท

วันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2457 ท่านได้บรรพชาเป็นสามเณรที่วัดสุปัฏนารามวรวิหาร จังหวัดอุบลราชธานี โดยมีพระราชมุนี (อ้วน ติสฺโส) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระศาสนดิลก (เสน ชิตเสโน) เป็นสรณคมนาจารย์ และอุปสมบทเป็นพระภิกษุเมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2460 ณ อุทกุกเขปสีมาในแม่น้ำมูล ที่บ้านโพธิ์ตาก ตำบลพิบูล อำเภอพิบูลมังสาหาร จังหวัดอุบลราชธานี โดยมีพระราชมุนี (อ้วน ติสฺโส) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระศาสนดิลก (เสน ชิตเสโน) เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ได้รับฉายาทางธรรมว่า ธมฺมธโร

ในพรรษาแรกนั้นพระอาจารย์มั่น ภูริทตฺโต ประสงค์จะให้ท่านออกธุดงค์ แต่ต่อมาพระอาจารย์มั่นเห็นนิมิตว่าพระพิมพ์กอดตู้พระไตรปิฎกไว้แน่น แม้ท่านจะแกะแขนออก แต่ขาของพระพิมพ์ก็ยังเกี่ยวตู้ไว้อยู่ พระอาจารย์มั่นพยายามดึงเท่าไรก็ไม่ออก จากนิมิตนี้พระอาจารย์มั่นจึงปล่อยให้ท่านศึกษาพระปริยัติธรรมไป

การศึกษาพระปริยัติธรรม

• พ.ศ. 2459 สอบได้ความรู้องค์นักธรรมภูมิสามเณร 3 วิชา คือ ธรรมะ พุทธประวัติ และกระทู้
• พ.ศ. 2460 สอบได้ความรู้องค์นักธรรมวิชาวินัย สำเร็จภูมินักธรรมชั้นตรี สำนักเรียนวัดสุปัฎนาราม
• พ.ศ. 2462 สอบได้นักธรรมชั้นโท สำนักเรียนวัดบรมนิวาสราชวรวิหาร
• พ.ศ. 2465 สอบได้เปรียญธรรม 3 ประโยค สำนักเรียนวัดบรมนิวาส
• พ.ศ. 2467 สอบได้เปรียญธรรม 4 ประโยค สำนักเรียนวัดบวรนิเวศราชวรวิหาร
• พ.ศ. 2468 สอบได้เปรียญธรรม 5 ประโยค สำนักเรียนวัดบวรนิเวศวิหาร
• พ.ศ. 2469 สอบได้เปรียญธรรม 6 ประโยค สำนักเรียนวัดบวรนิเวศวิหาร

ศาสนกิจ

ปี พ.ศ. 2471 พระมหาพิมพ์ ธมฺมธโร ได้ไปดูแลกิจการคณะสงฆ์ที่วัดสุทธจินดาวรวิหาร จังหวัดนครราชสีมา ถึงปี พ.ศ. 2480 ท่านถูกส่งไปดูแลคณะสงฆ์ที่วัดเจดีย์หลวงวรวิหาร จังหวัดเชียงใหม่ แล้วไปจัดการคณะสงฆ์ที่แขวงจำปาศักดิ์ ประเทศลาว ในปี พ.ศ. 2484 จากนั้นย้ายมาอยู่วัดแสนสำราญ จังหวัดอุบลราชธานี จนกระทั่งรัฐบาลตั้งวัดพระศรีมหาธาตุขึ้น ท่านได้รับมอบหมายให้มาเป็นรองเจ้าอาวาส เมื่อสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (อ้วน ติสฺโส) เจ้าอาวาสมรณภาพ ท่านได้ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสแทนสืบมาจนถึงแก่มรณภาพ

มรณภาพ

สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ มรณภาพเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน พ.ศ. 2517 เวลา 09:10 น. สิริรวมอายุ 77 ปี พรรษา 57

ตำแหน่งในคณะสงฆ์

• พ.ศ. 2494 เป็นสังฆมนตรีสมัยที่ 1 ซึ่งมีสมเด็จพระวันรัต (ปลด กิตฺติโสภโณ) เป็นสังฆนายก
• พ.ศ. 2498 เป็นสังฆมนตรีสมัยที่ 2 ซึ่งมีสมเด็จพระวันรัต (ปลด กิตฺติโสภโณ) เป็นสังฆนายก
• พ.ศ. 2500 เป็นเจ้าอาวาสวัดพระศรีมหาธาตุ บางเขน
• พ.ศ. 2503 เป็นรองประธานสังฆสภา
• พ.ศ. 2508 เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม
• พ.ศ. 2510 เป็นเจ้าคณะภาค 9-10 (ธ)
• พ.ศ. 2514 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช แทนสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (จวน อุฏฺฐายี) ซึ่งสิ้นพระชนม์
• พ.ศ. 2516 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช แทนสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปุ่น ปุณฺณสิริ) ซึ่งประชวร
• พ.ศ. 2516 เป็นผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช แทนสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ (ปุ่น ปุณฺณสิริ) ซึ่งสิ้นพระชนม์

ผลงานหนังสือ

ที่พิมพ์เป็นหนังสือแล้ว เช่น ;

• มงคลยอดชีวิต
• บทสร้างนิสัย
• โลกานุศาสนี
• ฯลฯ

สมณศักดิ์

• พ.ศ. 2475 เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ พระญาณดิลก
• พ.ศ. 2489 เป็นพระราชาคณะเสมอชั้นราชในนามเดิม
• พ.ศ. 2490 เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ พระราชกวี นรสีหพจนปิลันธน์ คันถรจนาบัณฑิต ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2492 เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ พระเทพโมลี ตรีปิฎกธาดา มหากถิกสุนทร ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2496 เป็นพระราชาคณะชั้นธรรมที่ พระธรรมปิฎก อดุลญาณนายกกถิกสุนทร ยติคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2504 เป็นรองสมเด็จพระราชาคณะที่ พระพรหมมุนี ศรีวิสุทธินายก ตรีปิฎกธรรมาลังการวิภูสิต อีสานทิศธรรมิกคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี
• พ.ศ. 2508 เป็นสมเด็จพระราชาคณะที่ สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ จาตุรงคประธานวิสุต พุทธพจนมธุรสธรรมวาที คัมภีรญาณปริยัติโกศล วิมลศีลาจารวัตร เวไนยบริษัทประสาทกร ธรรมยุติคณิสสร มหาสังฆนายก

อ้างอิง

1. "ประวัติบูรพาจารย์ผู้ก่อตั้ง - สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (ธม.มธโร พิมพ์ แสนทวีสุข)". มูลนิธิสองสมเด็จแสนทวีสุข. สืบค้นเมื่อ 23 พฤศจิกายน 2557. Check date values in: |accessdate= (help)
2. กรมศิลปากร. เรื่องตั้งพระราชาคณะผู้ใหญ่ในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่ม ๒. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2545. 450 หน้า. ISBN 974-417-530-3, หน้า 143-4
3. มูลนิธิพระอาจารย์มั่น ภูริทัตโต. บูรพาจารย์. พิมพ์ครั้งที่ 7, กรุงเทพฯ : ศิลป์สยามบรรจุภัณฑ์และการพิมพ์, 2557. หน้า 215-7. ISBN 974-88603-6-1
4. ราชกิจจานุเบกษา, รายนามพระสงฆ์สามเณรที่สอบไล่พระปริยัติธรรมได้ ในพุทธศักราช ๒๔๖๙ และ ๒๔๗๐, เล่ม 45, ตอนที่ ง, 13 พฤษภาคม 2471, หน้า 435
5. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งและแต่งตั้งสังฆมนตรี, เล่ม 68, ตอนที่ 50, 1 กรกฎาคม 2494, หน้า 3087-8
6. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศตั้งและแต่งตั้งสังฆมนตรี, เล่ม 72, ตอนที่ 61 ง ฉบับพิเศษ, 13 สิงหาคม 2498, หน้า 18-20
7. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช, เล่ม 88, ตอนที่ 144, 21 ธันวาคม 2514, หน้า 3,513
8. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช, เล่ม 90, ตอนที่ 159 ง ฉบับพิเศษ,7 ธันวาคม 2516, หน้า 6
9. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง ผู้ปฏิบัติหน้าที่สมเด็จพระสังฆราช, เล่ม 90, ตอนที่ 162, 11 ธันวาคม 2516, หน้า 3,981
10. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 49, 13 พฤศจิกายน 2475, หน้า 2755
11. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 64, ตอน 27, 17 มิถุนายน 2490, หน้า 1528-9
12. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 66, ตอน 66, 6 ธันวาคม 2492, หน้า 5405
13. ราชกิจจานุเบกษา, แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่องพระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 70, ตอน 78, 26 ธันวาคม 2496, หน้า 5351
14. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 78, ตอน 104, 15 ธันวาคม 2504, ฉบับพิเศษ, หน้า 10-13
15. ราชกิจจานุเบกษา, พระบรมราชโองการ ประกาศ สถาปนาสมณศักดิ์, เล่ม 82, ตอน 111, 23 ธันวาคม 2508, หน้า 1-4