สะพานภูมิพล

สะพานภูมิพล (อังกฤษ: Bhumibol Bridge) หรือเดิม สะพานวงแหวนอุตสาหกรรม เป็นสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาสำหรับถนนวงแหวนอุตสาหกรรม เชื่อมระหว่างถนนพระรามที่ 3 ถนนสุขสวัสดิ์ ถนนปู่เจ้าสมิงพราย และถนนกาญจนาภิเษก ลักษณะเป็นสะพานขึงขนาด 7 ช่องจราจร ทางด้านเหนือหรือ "สะพานภูมิพล 1" เชื่อมระหว่างแขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพมหานคร กับตำบลทรงคนอง อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ทางด้านใต้หรือ "สะพานภูมิพล 2" เชื่อมระหว่างตำบลทรงคนองกับตำบลบางหญ้าแพรก อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ มีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 5 ธันวาคม พ.ศ. 2549 แต่ก่อนหน้านั้นได้เปิดใช้ตั้งแต่วันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2549

สะพานภูมิพล
สะพานภูมิพล
พิกัดภูมิศาสตร์	13°39′55″N 100°32′22″E / 13.66528°N 100.53944°E / 13.66528; 100.53944
เส้นทาง	ถนนวงแหวนอุตสาหกรรม
ข้าม	แม่น้ำเจ้าพระยา
ที่ตั้ง	เขตยานนาวา กรุงเทพมหานคร อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ
ชื่อทางการ	สะพานภูมิพล
เจ้าของ	กรมทางหลวงชนบท
เหนือน้ำ	สะพานพระราม 9
ท้ายน้ำ	สะพานกาญจนาภิเษก
ข้อมูลจำเพาะ
ประเภท	สะพานขึง
วัสดุ	คอนกรีตและเหล็ก
ความยาว	702 เมตร (1) 582 เมตร (2)
ความสูง	50 เมตร จากระดับน้ำถึงถนนด้านบน (1 และ 2)
ช่วงยาวที่สุด	326 เมตร (1) 398 เมตร (2)
ประวัติศาสตร์
สถาปนิก	พอลเล กุสตาฟสันส์
วันเริ่มสร้าง	1 ตุลาคม พ.ศ. 2544
วันเปิด	20 กันยายน พ.ศ. 2549 5 ธันวาคม พ.ศ. 2549 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553
หมายเหตุ
เป็นการสร้างสะพานขึงเคเบิลคู่ที่สร้างเร็วที่สุดในโลก และใหญ่ที่สุดในเอเชีย

ในวันพุธที่ 24 พฤศจิกายน พ.ศ. 2553 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรเสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทางชลมารค โดยเรือพระที่นั่งอังสนาของกองทัพเรือ ทรงทำพิธีเปิดสะพานภูมิพลและประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์ ณ กลางแม่น้ำเจ้าพระยา ในพื้นที่จังหวัดสมุทรปราการ

โครงสร้างพื้นฐาน

สะพานภูมิพล ประกอบด้วย 2 ช่วง คือ

• สะพานภูมิพล 1 เป็นสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาทางด้านเหนือ เชื่อมระหว่างแขวงบางโพงพาง เขตยานนาวา กรุงเทพมหานคร กับตำบลทรงคนอง อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เป็นสะพานขึงเคเบิลคู่ขนาดกว้าง 7 ช่องจราจร ที่ประกอบด้วยเสาสูง จำนวน 2 ต้น ความยาวสะพานช่วงข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา 326 เมตร เป็นโครงสร้างประกอบระหว่างคอนกรีต และเหล็ก และความยาวตัวสะพานในช่วงด้านหลัง 128 เมตร เป็นโครงสร้างแบบคอนกรีตอัดแรง ความสูงจากระดับน้ำสูงสุดที่กึ่งกลางสะพานประมาณ 50 เมตร เพื่อให้เรือบรรทุกหรือขนส่งสินค้าสามารถแล่นลอดได้

• สะพานภูมิพล 2 เป็นสะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาทางด้านใต้ เชื่อมระหว่างตำบลทรงคนองกับตำบลบางหญ้าแพรก อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ เป็นสะพานขึงเคเบิลคู่ขนาดกว้าง 7 ช่องจราจร ที่ประกอบด้วยเสาสูง จำนวน 2 ต้น ความยาวสะพาน ช่วงข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา 398 เมตร เป็นโครงสร้างประกอบระหว่างคอนกรีตและเหล็ก และความยาวตัวสะพานในช่วงด้านหลัง 152 เมตร เป็นโครงสร้างแบบคอนกรีตอัดแรง ความสูงจากระดับน้ำสูงสุดที่กึ่งกลางสะพานประมาณ 50 เมตร เพื่อให้เรือบรรทุกหรือขนส่งสินค้าจากปากแม่น้ำเจ้าพระยาสามารถลอดได้เพื่อเข้าสู่ท่าเรือคลองเตย

• ช่วงตะวันตก เป็นทางยกระดับข้ามถนนพระราชวิริยาภรณ์ และเป็นทางระดับพื้นราบ ก่อนจะเป็นทางยกระดับอีกครั้งเมื่อบรรจบกับถนนสุขสวัสดิ์ โดยแยกเส้นทางออกไปจากช่วงที่ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา

• การก่อสร้างการเชื่อมสะพาน ใช้วิธีก่อสร้างทั้งสองฝั่งมาบรรจบกันตรงกลาง โดยทีมแขวนสะพานกำหนดระยะการเชื่อมสะพานแค่ 6 เดือน โดยการเชื่อมใช้พื้นคอนกรีตหนักอัดแรงหนักชิ้นละ 480 ตัน มาเชื่อมกัน โดยใช้เครนคู่ขนาดยักษ์ในดึงคอนกรีตขึ้นจากเรือขนส่งด้านล่าง ซึ่งการยกคอนกรีตมีเวลาแค่ 4 ชั่วโมงต่อวันเท่านั้น เพื่อเปิดทางให้การจราจรทางน้ำให้เป็นปกติ ใช้ระยะเวลาการก่อสร้างเพียง 4 เดือนเท่านั้น จากกำหนดเดิม 6 เดือน ซึ่งบันทึกในสถิติโลกว่า เป็นการสร้างสะพานขึงคู่ที่สร้างเร็วที่สุดในโลก

 

สะพานภูมิพล 1 (ขวา) และสะพานภูมิพล 2 (ซ้าย) ขวามือเป็น ประตูระบายน้ำคลองลัดโพธิ์

การออกแบบ

สะพานแห่งนี้สร้างขึ้นด้วยงบประมาณของกรมทางหลวงชนบท ตามแบบเดิมจะเป็นอุโมงค์ลอดใต้แม่น้ำเจ้าพระยา แต่ติดปัญหาด้านงบประมาณจึงปรับเป็นรูปแบบสะพาน วิศวกรผู้ออกแบบ Elljarn A.Jordet ชาวนอร์เวย์ และ Daniel J.Farquhar ชาวอังกฤษ ได้เลือกรูปแบบสะพานขึงเนื่องจากข้อกำหนดว่าตัวสะพานต้องสูงกว่าระดับน้ำ ไม่น้อยกว่า 50 เมตร ลักษณะโครงสร้างสถาปัตยกรรมมีรูปร่างเพรียว เพื่อความประหยัด สถาปนิกโครงการ Albert Yi กำหนดให้ระหว่างสะพานทั้งสองช่วง มีลักษณะคล้ายหัวแหวน โดยออกแบบให้มีลักษณะคล้ายพระธำมรงค์ถวายแด่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร^{[ต้องการอ้างอิง]}

ชื่อสะพาน

เมื่อเปิดใช้สะพานใหม่ ๆ ในปี พ.ศ. 2549 สะพานเคยมีชื่อเรียกอย่างไม่เป็นทางการว่า "สะพานวงแหวนอุตสาหกรรม" โดยเข้าใจผิดว่าเป็นนามพระราชทาน จนกระทั่งนายวิชาญ คุณากูลสวัสดิ์ อธิบดีกรมทางหลวงชนบท ได้เปิดเผยเมื่อวันที่ 21 ตุลาคม พ.ศ. 2552 ว่า พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรได้โปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อสะพานแห่งนี้ว่า "สะพานภูมิพล"

ทางแยก

รายชื่อทางแยกบน ถนนสะพานภูมิพล ทิศทาง: ถนนพระรามที่ 3–ถนนกาญจนาภิเษก

จังหวัด	อำเภอ/เขต	กม.ที่	ชื่อจุดตัด	ซ้าย	ขวา
สะพานภูมิพล สะพานภูมิพล ๑ - สะพานภูมิพล ๒
กรุงเทพมหานคร	ยานนาวา		แยกพระรามที่ 3 - สะพานภูมิพล ๑ และ สะพานภูมิพล ๒	ถนนพระรามที่ 3 ไปคลองเตย	ถนนพระรามที่ 3 ไปสะพานกรุงเทพ
	สะพานภูมิพล ๑ ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา
สมุทรปราการ	พระประแดง		ทางแยกต่างระดับลัดโพธิ์	ไม่มี	ถนนสุขสวัสดิ์ ไปอ.พระประแดง
	สะพานภูมิพล ๒ ข้ามแม่น้ำเจ้าพระยา
สมุทรปราการ	พระประแดง		ทางขึ้น-ลงวัดบางหญ้าแพรก	ถนนปู่เจ้าสมิงพราย ไปสำโรง บรรจบถนนสุขุมวิท	ถนนปู่เจ้าสมิงพราย ไปแม่น้ำเจ้าพระยา
				ตรงไป: ทางเชื่อมต่อเฉลิมราชดำริ 84 พรรษา บรรจบทางพิเศษกาญจนาภิเษก
สะพาน              กำลังก่อสร้างหรือโครงการในอนาคต

เริ่มต้น ถนนพระรามที่ 3

• ถนนสุขสวัสดิ์
• ถนนปู่เจ้าสมิงพราย

สิ้นสุด ถนนกาญจนาภิเษก

งบประมาณ

ใช้งบประมาณแผ่นดินจำนวน 3,660 ล้านบาท เงินกู้สมทบจาก JBIC วงเงิน 14,887 ล้านเยน รวมมูลค่าโครงการคิดเป็นเงินบาทรวมทั้งสิ้น 8,739 ล้านบาท โดยค่าเวนคืนรวมทั้งสิ้น 6,357 ล้านบาทที่จ่ายให้กับเจ้าของกรรมสิทธิ์ทั้งสิ้น 767 ราย จำนวนที่ดิน 1,180 แปลง เนื้อที่ 347 ไร่ ค่าทดแทนที่ดินรวม 5,040 ล้านบาท จำนวนสิ่งปลูกสร้าง 1,338 หลัง ค่าทดแทนสิ่งปลูกสร้างรวมทั้งสิ้น 1,317 ล้านบาท

ระเบียงภาพ

•  

  สะพานภูมิพลมองจากถนนขนานใต้สะพาน

•  

  สะพานภูมิพลมองผ่านแม่น้ำเจ้าพระยา

•  

  สะพานภูมิพล 2 ในช่วงเย็น

•  

  สะพานภูมิพล 2 ถ่ายใต้สะพานบริเวณเขื่อน

อ้างอิง

1. * ในหลวงพระราชทานชื่อ "สะพานภูมิพล" ให้แก่กรมทางหลวงชนบท
2. ในหลวงเสด็จฯลัดโพธิ์เปิดสะพานภูมิพล1-2. จากไทยโพสต์
3. http://www.youtube.com/watch?v=kb1_cT3vibw
4. . คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 2012-06-25. สืบค้นเมื่อ 2010-12-04.
5. "ในหลวง"พระราชทานชื่อ"สะพานภูมิพล"แก่สะพานวงแหวนอุตฯ

แหล่งข้อมูลอื่น

• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สะพานภูมิพล
  • ภาพถ่ายดาวเทียมจากวิกิแมเปีย หรือกูเกิลแมปส์
  • แผนที่จากมัลติแมป หรือโกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศจากเทอร์ราเซิร์ฟเวอร์

พิกัดภูมิศาสตร์: 13°39′36″N 100°32′21″E / 13.659978°N 100.539086°E / 13.659978; 100.539086

• (สะพานวงแหวนอุตสาหกรรม)

สะพานข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาในปัจจุบัน
เหนือน้ำ สะพานคู่ขนานสะพานพระราม 9 (กำลังก่อสร้าง)	สะพานภูมิพล 1 และ 2	ท้ายน้ำ สะพานกาญจนาภิเษก