สีสัน

บทความนี้เกี่ยวกับทฤษฎีสี สำหรับความหมายอื่น ดูที่ สีสัน (แก้ความกำกวม)

สีสัน หมายถึง ระดับสีภายในช่วงสเปคตรัมแสง หรือ ช่วงแสงที่มองเห็น เป็นการเพิ่มคุณลักษณะเฉพาะของที่ทำให้สีแดงแตกต่างจากสีเหลืองจากสีน้ำเงิน สีสันเหล่านี้ส่วนใหญ่จะขึ้นอยู่กับความยาวคลื่นเป็นใหญ่ (dominant wavelength) ของแสงที่เปล่งออก หรือสะท้อนจากวัตถุ ตัวอย่างเช่น ในแสงที่มองเห็น ปกติจะอยู่ระหว่างแสงอินฟราเรด (ความยาวคลื่นประมาณ 700 นาโนเมตร) และแสงอัลตราไวโอเลต (ความยาวคลื่นประมาณ 400 นาโนเมตร)

ภาพเดียวกัน แต่มีสีสันที่เปลี่ยนไป

คำว่า "สีสัน" อาจหมายถึง สีพิเศษชนิดใดชนิดหนึ่งในสเปคตรัมนั้นก็ได้ ซึ่งกำหนดได้จากความยาวคลื่นหลัก หรือแนวโน้มกลางของความยาวคลื่นรวม ตัวอย่างเช่น คลื่นแสงที่มีแนวโน้มกลางภายใน 565-590 นาโนเมตร จะเป็นสีเหลือง

ในทฤษฎีการระบายสี คำว่า "สีสัน" หมายถึง สีบริสุทธิ์ คือสีที่ไม่มีการเติมสีขาว หรือสีดำ เข้ามา^{[ต้องการอ้างอิง]}

สำหรับในปริภูมิสีแบบ RGB นั้น คำว่า "สีสัน" อาจถือได้ว่าเป็นมุมพไซ (φ) ในตำแหน่งมาตรฐาน การคำนวณ φ นั้น ให้ R, G และ B เป็นโคออร์ดิเนตสีในพื้นที่สี RGB ซึ่งกำหนดสเกลจาก 0 ถึง 1 จากนั้น เมื่อได้ค่าความสว่าง (brightness) μ และค่าความอิ่มตัว (saturation) σ แล้ว ก็จะได้สีสัน จากสูตร

${\displaystyle \phi =\arccos \left({R-\mu \over \sigma {\sqrt {2}}}\right)}$

(เมื่อเปรียบเทียบกับค่ามาตรฐาน) การใช้สูตรนี้ φ=0 (เป็นหน่วยเรเดียน) จะเทียบได้กับสีแดง ขณะที่ φ=2π/3 จะตรงกับสีน้ำเงิน และ φ=4π/3 จะตรงกับสีเขียว)^{[ต้องการอ้างอิง]}

สีสันในโคออร์ดิเนต RGB นั้นควรจะแปลงจากโคออร์ดิเนต μ, σ, φ ดังนี้

${\displaystyle R=\mu +\sigma {\sqrt {2}}\cos \phi ,}$

${\displaystyle G=\mu +\sigma {\sqrt {2}}\cos \left(\phi +{4\pi \over 3}\right),}$

${\displaystyle B=\mu +\sigma {\sqrt {2}}\cos \left(\phi +{2\pi \over 3}\right).}$

สีสันเป็นโคออร์ดิเนต (มุมของการหมุนรอบ) ในปริภูมิสี HSL และปริภูมิสี HSV^{[ต้องการอ้างอิง]}

หมายเหตุ

1. สีสัน เป็นศัพท์บัญญัติจากคำว่า "hue" ในภาษาอังกฤษ โดยคณะอนุกรรมการบัญญัติศัพท์ สาขาวิชาถ่ายภาพ แห่งราชบัณฑิตยสถาน ตั้งแต่ พ.ศ. 2530 ปัจจุบันยังไม่ติดในหมู่ผู้ใช้ส่วนใหญ่ โดยทั่วไปจึงอาจทับศัพท์ว่า hue ก็เป็นที่เข้าใจตรงกัน^{[ต้องการอ้างอิง]}
2. คำว่า สีสัน ที่กล่าวถึงนี้อยู่ปริบทด้านภาพและแสง ซึ่งแตกต่างจาก สีสัน ในแง่ของเสียง หรือดนตรี

แหล่งข้อมูลอื่น

• การปรับแก้สีสันในการถ่ายภาพ

ดูเพิ่ม

• ความสว่าง