หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล

ศาสตราจารย์ หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล (16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2435 — 5 กันยายน พ.ศ. 2492) อดีตปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เป็นพระโอรสในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา ประสูติแต่หม่อมเอม โสณกุล ณ อยุธยา

หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล
หม่อมเจ้า ชั้น 4
ชายา	หม่อมเจ้าพิมพ์รำไพ รพีพัฒน์
พระบุตร	หม่อมราชวงศ์ปรียา โสณกุล
ราชวงศ์	จักรี
พระบิดา	พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา
พระมารดา	หม่อมเอม โสณกุล ณ อยุธยา
ประสูติ	16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2435
สิ้นชีพิตักษัย	5 กันยายน พ.ศ. 2492 (57 ปี)

พระประวัติ

ในปีที่หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก ประสูตินั้น พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงฉลองสิริราชสมบัติครบ 25 ปี จึงมีเจ้านายทูลขอพระราชทานพระนาม ซึ่งพระองค์ได้รับพระราชทานพระนาม "รัชฎาภิเศก" สำหรับพระโอรส-ธิดาพระองค์อื่นที่ได้รับพระราชทานพระนามพร้อมกัน คือ หม่อมเจ้าเฉลิมเขตรมงคล และหม่อมเจ้ารัชลาภจีระฐิต

หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก เสกสมรสกับหม่อมเจ้าพิมพ์รำไพ รพีพัฒน์ ทรงสำเร็จการศึกษาระดับประกาศนียบัตรชั้นสูงจากโรงเรียนเอาน์เดิล ประเทศอังกฤษ แล้วทรงศึกษาต่อระดับปริญญาตรีสาขาวิศวกรรมศาสตร์ วิทยาลัยซิตีแอนด์กิลด์ มหาวิทยาลัยลอนดอน จนสำเร็จการศึกษาระดับวิทยาศาสตรบัณฑิต และวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาฟิสิกส์จาก ราชวิทยาลัยวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยลอนดอน โดยพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก

ทรงรับราชการที่จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ตำแหน่งอธิบดีกรมวิชาการ อธิบดีกรมมหาวิทยาลัย อธิบดีกรมอาชีวะศึกษา อธิบดีกรมศึกษาธิการ อธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย กรรมการอำนวยการคุรุสภา ศาสตราจารย์ในคณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นศาสตราจารย์องค์แรกของประเทศไทย อธิบดีกรมส่งเสริมอุตสาหกรรม ระหว่างปี พ.ศ. 2485 - พ.ศ. 2488 และ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ระหว่างปี พ.ศ.2488 - พ.ศ. 2489

หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล สิ้นชีพิตักษัยเมื่อวันที่ 5 กันยายน พ.ศ. 2492 สิริชันษา 57 ปี

พระยศ

• 31 มีนาคม พ.ศ. 2466 รองอำมาตย์เอก

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

• พ.ศ. 2486 –   เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)

พงศาวลี

พงศาวลีของหม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล

16. พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช               8. พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย                       17. สมเด็จพระอมรินทราบรมราชินี               4. พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว                             18. เงิน แซ่ตัน               9. สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี                       19. สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์               2. พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา                                   10. สมบุญ งามสมบัติ                       5. ท้าววรจันทร์ (เจ้าจอมมารดาวาด ในรัชกาลที่ 4)                             11. ท้าวปฏิบัติบิณฑทาน (ถ้วย งามสมบัติ)                       1. หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล                                         6. หลวงวรศักดาพิศาล (กาจ กุณฑลจินดา)                             3. หม่อมเอม โสณกุล ณ อยุธยา

อ้างอิง

1. สัจธรรม. อาทิตย์อุไทย. กรุงเทพฯ:ดีเอ็มจี. 2551, หน้า 188
2. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2485/D/014/356_1.PDF
3. http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2478/D/1409.PDF
4. ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง แต่งตั้งอธิการบดีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 3 กันยายน 2489.
5. พระราชทานยศ
6. แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเครื่องราชอิสริยาภรณ์ ราชกิจจานุเบกษา ตอนที่ 49 เล่ม 60 วันที่ 18 กันยายน 2486

ก่อนหน้า		หม่อมเจ้ารัชฎาภิเศก โสณกุล		ถัดไป
จอมพล แปลก พิบูลสงคราม		อธิการบดี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (1 กันยายน พ.ศ. 2487 - 5 กันยายน พ.ศ. 2492)		จอมพล แปลก พิบูลสงคราม