อำเภอป่าโมก

อำเภอป่าโมก เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดอ่างทอง

อำเภอป่าโมก
อำเภอ
การถอดเสียงอักษรโรมัน
• อักษรโรมัน	Amphoe Pa Mok
คำขวัญ:  โบราณสถานล้ำค่า ตุ๊กตาชาววัง กลองดัง อิฐแกร่ง แหล่งก้านธูป
พิกัดภูมิศาสตร์: 14°29′24″N 100°26′53″E / 14.49000°N 100.44806°E / 14.49000; 100.44806
ประเทศ	ไทย
จังหวัด	อ่างทอง
พื้นที่
• ทั้งหมด	80.9 ตร.กม. (31.2 ตร.ไมล์)
ประชากร  (2563)
• ทั้งหมด	27,794 คน
• ความหนาแน่น	343.56 คน/ตร.กม. (889.8 คน/ตร.ไมล์)
รหัสไปรษณีย์	14130
รหัสภูมิศาสตร์	1503
ที่ตั้งที่ว่าการ	ที่ว่าการอำเภอป่าโมก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง 14130
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมประเทศไทย

ประวัติ

ท้องถิ่นอำเภอป่าโมกมีชื่อปรากฏในพระราชพงศาวดารมานานตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระมหาจักรพรรดิ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรัชสมัยสมเด็จพระนเรศวรมหาราชซึ่งทรงทำสงครามกับพม่าหลายครั้งเพื่อกอบกู้เอกราชของชาติไทย พระองค์เสด็จยกกองทัพเรือมาประทับประชุมพล ณ ตำบลป่าโมก และทำพิธีตัดไม้ข่มนามเอาฤกษ์ชัย

ท้องถิ่นอำเภอป่าโมก เดิมเป็นส่วนหนึ่งของอำเภอเมืองอ่างทอง ทางราชการได้แบ่งพื้นที่การปกครองเมื่อบริเวณหมู่บ้านป่าโมก ตำบลป่าโมก แขวงเมืองอ่างทอง มณฑลกรุงเก่า เป็นพื้นที่ห่างไกลจากอำเภอเมือง มีหลังคาเรือนประมาณ 900 หลัง และมีประชากรประมาณ 17,000 คน จึงจัดตั้งตำบลป่าโมก เป็น อำเภอป่าโมก แขวงเมืองอ่างทองขึ้น ตามประกาศกระทรวงมหาดไทยลงวันที่ 2 เมษายน พ.ศ. 2444 โดยมีผลบังคับตั้งแต่วันที่ 7 เมษายน ปีเดียวกัน

• วันที่ 7 เมษายน 2444 ยกฐานะหมู่บ้านป่าโมก ตำบลป่าโมก อำเภอเมืองอ่างทอง ขึ้นเป็น อำเภอป่าโมก
• วันที่ 16 มกราคม 2481 ยุบตำบลไผ่ดำ อำเภอป่าโมก และโอนท้องที่ที่ยุบไปขึ้นกับตำบลบางจัก อำเภอวิเศษไชยชาญ
• วันที่ 26 ธันวาคม 2481 โอนพื้นที่ตำบลไผ่ดำ อำเภอป่าโมก ไปขึ้นกับ อำเภอวิเศษไชยชาญ
• วันที่ 15 พฤษภาคม 2482 เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอป่าโมก (1,2,3) จังหวัดอ่างทอง
  • (1) ยุบตำบลบางปลากด และหมู่บ้านหมู่ที่ 1-5 ตำบลเอกราช รวมเข้าตำบลป่าโมก และจัดตั้งเป็น ตำบลป่าโมก
  • (2) ยุบตำบลโรงช้าง รวมเข้าตำบลสายทอง และจัดตั้งเป็น ตำบลสายทอง
  • (3) ยุบตำบลตะพุ่น ตำบลบางแพ และหมู่บ้านหมู่ที่ 6-10 ตำบลเอกราช และจัดตั้งเป็น ตำบลเอกราช
• วันที่ 12 มิถุนายน 2482 ยุบตำบลปะขาว รวมเข้าตำบลโผงเผง และจัดตั้งเป็น ตำบลโผงเผง
• วันที่ 15 ตุลาคม 2483 จัดตั้งเทศบาลตำบลป่าโมก ในท้องที่ตำบลป่าโมกทั้งตำบล
• วันที่ 18 กุมภาพันธ์ 2490 โอนพื้นที่หมู่ 1 (ในขณะนั้น) ของตำบลหัวไผ่ อำเภอเมืองอ่างทอง ไปขึ้นกับตำบลสายทอง อำเภอป่าโมก
• วันที่ 25 พฤศจิกายน 2490 ตั้งตำบลบางปลากด แยกออกจากตำบลป่าโมก
• วันที่ 28 มิถุนายน 2492 ตั้งตำบลบางเสด็จ แยกออกจากตำบลโผงเผง ตั้งตำบลนรสิงห์ แยกออกจากตำบลเอกราช และตั้งตำบลโรงช้าง แยกออกจากตำบลสายทอง

ที่ตั้งและอาณาเขต

อำเภอป่าโมกตั้งอยู่ทางตอนใต้สุดของจังหวัดอ่างทอง ห่างจากอำเภอเมืองอ่างทองประมาณ 12 กิโลเมตร มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอและจังหวัดใกล้เคียงดังนี้

• ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเมืองอ่างทองและอำเภอวิเศษชัยชาญ
• ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอบางปะหันและอำเภอมหาราช (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
• ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอบางบาล (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)
• ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอผักไห่ (จังหวัดพระนครศรีอยุธยา)

การแบ่งเขตการปกครอง

การปกครองส่วนภูมิภาค

อำเภอป่าโมกแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 8 ตำบล 47 หมู่บ้าน ได้แก่

1.	บางปลากด		(Bang Pla Kot)
2.	ป่าโมก		(Pa Mok)
3.	สายทอง		(Sai Thong)
4.	โรงช้าง		(Rong Chang)
5.	บางเสด็จ		(Bang Sadet)
6.	นรสิงห์		(Norasing)
7.	เอกราช		(Ekkarat)
8.	โผงเผง		(Phong Pheng)

การปกครองส่วนท้องถิ่น

ท้องที่อำเภอป่าโมกประกอบด้วยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น 7 แห่ง ได้แก่

• เทศบาลตำบลป่าโมก ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางปลากดและตำบลป่าโมกทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลสายทอง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลสายทองทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโรงช้าง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโรงช้างทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลบางเสด็จ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลบางเสด็จทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลนรสิงห์ ครอบคลุมพื้นที่ตำบลนรสิงห์ทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลเอกราช ครอบคลุมพื้นที่ตำบลเอกราชทั้งตำบล
• องค์การบริหารส่วนตำบลโผงเผง ครอบคลุมพื้นที่ตำบลโผงเผงทั้งตำบล

ทรัพยากรธรรมชาติ

แหล่งน้ำที่สำคัญ ได้แก่

1. แม่น้ำเจ้าพระยา
2. บึงสำเภาลอย
3. หนองเจ็ดเส้น
4. หนองขโมย

เศรษฐกิจ

• อาชีพหลัก ได้แก่ ทำนา ทำสวนไม้ผล และการประมง ผลผลิตทางการเกษตรที่สำคัญ ได้แก่ ข้าว มะม่วง มะพร้าวอ่อน
• อาชีพเสริม ได้แก่ ทำอิฐ ทำกลอง ตุ๊กตาชาววัง ชาสมุนไพร ทำก้านธูป
• ธนาคาร มีอยู่ 3 แห่ง คือ ธนาคารกสิกรไทย ธนาคารออมสิน และธนาคารกรุงไทย

โรงงานอุตสาหกรรมสำคัญ

1. บริษัท ธีระมิตรอุตสาหกรรม เลขที่ 121 หมู่ที่ 3 ตำบลบางเสด็จ
2. บริษัท KTMSG เลขที่ 9 ถนนอยุธยา-อ่างทอง หมู่ที่ 4 ตำบลบางเสด็จ
3. บริษัท อ.ป.ก.ดาวคู่ เลขที่ 168/ก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด
4. โรงอิฐ อ.ป.ท. เลขที่ 164/ข หมู่ที่ 6 ตำบลบางปลากด
5. ห.จ.ก.โรงงานอุตสาหกรรมอิฐอ่างทอง เลขที่ 4 หมู่ที่ 4 ตำบลนรสิงห์
6. ห.จ.ก.โรงงานทำอิฐ บ.บ.ก. เลขที่ 17 หมู่ที่ 5 ตำบลบางเสด็จ
7. บริษัท เฮ้งมุ่ยหลีอิฐ บ.ป.ก.จำกัด เลขที่ 240/ก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด
8. โรงอิฐ อ.ม.ท. เลขที่ 199/ก หมู่ที่ 1 ตำบลป่าโมก
9. คลังสินค้าอ่างทองซูการ์เทอร์มินัล เลขที่ 1ก หมู่ที่ 5 ตำบลบางปลากด
10. คลังสินค้ากลุ่มวังขนาย ตำบลบางเสด็จ

สถานที่ท่องเที่ยว

• วัดป่าโมกวรวิหาร อยู่ในเขตเทศบาลตำบลป่าโมก ริมแม่น้ำเจ้าพระยาฝั่งตะวันตก ห่างจากอำเภอเมืองอ่างทองไปประมาณ 18 กิโลเมตร ตามเส้นทางหลวงหมายเลขแผ่นดิน 309 สายอ่างทอง-อยุธยา เดิมมีวัด 2 วัด อยู่ติดกันคือ วัดตลาดกับวัดชีปะขาว เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์ที่งดงามมากองค์หนึ่งของประเทศไทย มีความยาวจากพระเมาลีถึงปลายพระบาทประมาณ 22.58 เมตร ก่ออิฐถือปูนปิดทอง องค์พระนี้สันนิษฐานว่าสร้างในสมัยสุโขทัย มีประวัติความเป็นมาน่าอัศจรรย์เล่าขานว่า ได้ลอยน้ำมาจมอยู่หน้าวัดราษฎรบวงสรวงแล้วชักลากขึ้นมาไว้ที่ริมฝั่งแม่น้ำ ในพระราชพงศาวดารกล่าวว่าสมเด็จพระนเรศวรมหาราชก่อนจะยกทัพไปรบกับพระมหาอุปราชได้เสด็จมาชุมนุมพล และถวายสักการบูชาพระพุทธรูปองค์นี้ ในปี พ.ศ. 2269 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท้ายสระ ได้เสด็จมาควบคุมการชะลอองค์พระ ให้พ้นจาก กระแสน้ำเซาะตลิ่งพังไปไว้ยังวิหารใหม่ที่วัดตลาดห่างจากฝั่งแม่น้ำ 168 เมตร แล้วโปรดให้รวม ทั้งสองเป็นวัดเดียวกันพระราชทานนามว่าวัดป่าโมกเพราะบริเวณนั้นมีต้นโมกมากมาย สิ่งที่น่าสนใจในวัดนี้มีมากมาย อาทิ พระวิหารพระพุทธไสยาสน์ วิหารเขียน มณฑปพระพุทธบาท 4 รอย เป็นต้น

• วัดสระแก้ว อยู่ถัดจากวัดท่าสุทธาวาสประมาณ 200 เมตร ตามถนนเลียบคันคลองชลประทาน หากเดินทางมาจากอยุธยาตามเส้นทางอยุธยา-อ่างทอง (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309) ทางเข้าวัดจะอยู่ซ้ายมือห่างจากอยุธยาประมาณ 15 กิโลเมตร วัดนี้สร้างเมื่อปี พ.ศ. 2242 เดิมชื่อว่า "วัดสระแก" เป็นสถานเลี้ยงเด็กกำพร้าที่มีเด็กอยู่ในความดูแล และได้จัดตั้งคณะลิเกเด็กกำพร้าวัดสระแก้ว เพื่อหารายได้ช่วยเหลือค่าใช้จ่าย ในการเลี้ยงดูเด็กกำพร้าด้วย นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของ "สามัคคีสมาคาร" ซึ่งเป็นศูนย์โครงการทอผ้าตามพระราชประสงค์ก่อตั้ง

เมื่อ พ.ศ. 2524 อยู่ในความรับผิดชอบของกองอุตสาหกรรมในครอบครัว กระทรวงอุตสาหกรรม ที่บ้านบางเสด็จนี้จะมีกี่ทอผ้าอยู่แทบทุกหลังคาเรือน ชาวบางเสด็จจะขยันขันแข็งมุ่งผลิตสินค้าผ้าทอต่าง ๆ เช่น ผ้าซิ่น ผ้าขาวม้า ผ้าปูโต๊ะ ปลอกหมอน ฯลฯ ให้มีคุณภาพดีและมีความสวยงามจนเป็นที่รู้จักแพร่หลายทั่วไป สินค้าเหล่านี้จะรวบรวมไปจัดจำหน่ายแก่ผู้สนใจที่ศูนย์สามัคคีสมาคาร ติดต่อสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โทร. 0 3561 1169

• หมู่บ้านทำกลอง ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านแพ ตำบลเอกราช หลังตลาดป่าโมก ริมฝั่งซ้ายของแม่น้ำเจ้าพระยา การเดินทางใช้ถนนสายใน ผ่านหน้าที่ทำการเทศบาลอำเภอป่าโมกซึ่งขนานไปกับลำคลองชลประทาน ระยะทางประมาณ 17 กิโลเมตร ชาวบ้านแพเริ่มผลิตกลองมาตั้งแต่ พ.ศ. 2470 โดยจะเริ่มหลังฤดูเก็บเกี่ยว วัตถุดิบที่ใช้ได้แก่ไม้ฉำฉาเพราะเป็นไม้เนื้ออ่อนที่สามารถขุดเนื้อไม้ได้ง่ายกับหนังวัว นอกจากคุณภาพที่ประณีตสวยงามแล้วยังมีหลายขนาดให้เลือกอีกด้วย โดยเฉพาะกลองขนาดจิ๋วจะเป็นที่นิยมหาซื้อไว้เป็นของที่ระลึกซึ่งขายดีมาก

• วัดท่าสุทธาวาส อยู่ริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาด้านทิศตะวันออกเขตตำบลบางเสด็จ หากใช้เส้นทางสายอยุธยา-อ่างทอง (ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309) ทางเข้าวัดจะอยู่ทางซ้ายมือห่างจากตัวจังหวัดอ่างทองประมาณ 17 กิโลเมตร หรือห่างจากจังหวัดพระนครศรีอยุธยาประมาณ 14 กิโลเมตร วัดนี้เป็นวัดเก่าแก่แต่โบราณ สมัยอยุธยาตอนต้นในการศึกสงครามครั้งกรุงศรีอยุธยา บริเวณนี้จะเป็นเส้นทางเดินทัพข้ามแม่น้ำเจ้าพระยาปัจจุบัน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารีทรงรับไว้ในพระราชอุปถัมภ์ มีการจัดสร้างพลับพลาที่ประทับกลางสระน้ำ พระเจดีย์เพื่อแสดงพระพุทธรูปโบราณและโบราณวัตถุต่าง ๆ รวมทั้งพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราชและสมเด็จพระเอกาทศรถ ภายในพระอุโบสถ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จิตรกรส่วนพระองค์และนักเขียนโครงการศิลปาชีพเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังด้วย บริเวณวัดแห่งนี้มีความร่มรื่นด้วยต้นไม้ขนาดใหญ่และทิวทัศน์สวยงามริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาชวนให้เป็นที่น่าพักผ่อน

• ตุ๊กตาชาววังบางเสด็จ ตำบลบางเสด็จตั้งอยู่ริมเส้นทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309 จากอยุธยาไปจังหวัดอ่างทองประมาณ 16 กิโลเมตร จะมีทางแยกซ้ายมือเข้าสู่บ้านบางเสด็จ อยู่ติดกับวัดท่าสุทธาวาส ตำบลนี้เดิมชื่อ "ตำบลบ้านวัดตาล" เมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระบรมราชินีนาถเสด็จพระราชดำเนินพระราชทานความช่วยเหลือแก่ราษฎรผู้ประสบอุทกภัยใน ปี พ.ศ. 2518 สร้างความปลื้มปิติให้แก่ราษฎรเป็นอันมาก เพื่อเป็นการระลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ จึงพร้อมใจกันเปลี่ยนชื่อบ้านวัดตาลเป็น "บ้านบางเสด็จ" ภายในหมู่บ้านบางเสด็จนี้ นอกจากจะได้ชมทัศนียภาพอันร่มรื่น และสวยงามริมฝั่งแม่น้ำเจ้าพระยาแล้ว ยังสามารถเดินชมการปั้นตุ๊กตาในบริเวณบ้านเรือนราษฎรละแวกนั้นได้อย่างเป็นกันเอง

โครงการตุ๊กตาชาววังที่บ้านบางเสด็จเป็นโครงการที่สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถมีพระราชดำริให้จัดตั้งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2519 เพื่อให้เป็นอาชีพเสริมเพิ่มพูนรายได้ให้แก่ราษฎร มีการรวมกลุ่มในรูปสหกรณ์โดยมีศูนย์กลางอยู่ที่ด้านหน้าวัดท่าสุทธาวาส ซึ่งจะจัดให้สมาชิกมาสาธิตการปั้นพร้อมกับจัดจำหน่ายในราคาที่ย่อมเยา ตุ๊กตาชาววังเป็นประดิษฐกรรมดินเหนียวที่สวยงาม จัดแสดงชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยทุกเพศทุกวัย วัฒนธรรมประเพณีไทย เช่น การละเล่นของเด็กไทย วงมโหรีปี่พาทย์ ตลอดจนผลไม้ไทยหลายหลากชนิดล้วนมีความสวยงาม น่ารัก และเหมาะที่จะซื้อเป็นของฝากหรือของที่ระลึกเป็นอย่างยิ่ง

• อิฐอ่างทอง เป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือนคุณภาพสูงที่ผลิตขึ้น เพื่อจัดจำหน่ายไปทั่วประเทศไทย ส่วนมากจะใช้ในการทำอิฐโชว์แนวประดับอาคาร บ้านเรือน ผู้สนใจจะติดต่อซื้อได้จากโรงอิฐโดยตรงเฉพาะที่อำเภอป่าโมกจะมีโรงอิฐมากกว่า 42 แห่ง

การคมนาคม

ถนนสายสำคัญของอำเภอ ได้แก่ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 309 (แยกทางหลวงหมายเลข 1 (วังน้อย) -สิงห์บุรี)

1. "แจ้งความกระทรวงมหาดไทย [ประกาศการที่ได้ทรงพระอนุโมทนาในส่วนกุศลการสร้างศาลาและสะพานข้ามห้วยขึ้นที่เมืองกุศุมาลย์ ,พระบรมราชานุญาตให้ตั้งอำเภอป่าโมก แขวงเมืองอ่างทอง]" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 18 (1): 7. 7 เมษายน 2444. Check date values in: |date= (help)
2. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3394–3395. 16 มกราคม 2481. Check date values in: |date= (help)
3. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลและอำเภอในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 55 (0 ง): 3239–3241. 26 ธันวาคม 2481. Check date values in: |date= (help)
4. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ง): 435. 15 พฤษภาคม 2482. Check date values in: |date= (help)
5. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตตำบลในจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 56 (0 ง): 650–651. 12 มิถุนายน 2482. Check date values in: |date= (help)
6. "พระราชกฤษฎีกาจัดตั้งเทศบาลตำบลป่าโมก จังหวัดอ่างทอง พุทธศักราช ๒๔๘๓" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 57 (0 ก): 540–544. 12 มิถุนายน 2482. Check date values in: |date= (help)
7. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง เปลี่ยนแปลงเขตอำเภอในจังหวัดพิษณุโลก ศรีสะเกษ ตราด สิงห์บุรี อ่างทอง เพชรบุรี และระนอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 64 (9 ง): 254–257. 18 กุมภาพันธ์ 2490. Check date values in: |date= (help)
8. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ยกฐานะตำบลในเขตเทศบาลจังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 57 (57 ง): 3056–3058. 25 พฤศจิกายน 2490. Check date values in: |date= (help)
9. "ประกาศกระทรวงมหาดไทย เรื่อง ตั้งตำบลและเปลี่ยนแปลงเขตตำบลในท้องที่อำเภอป่าโมก จังหวัดอ่างทอง" (PDF). ราชกิจจานุเบกษา. 66 (34 ง): 2854–2856. 28 มิถุนายน 2492. Check date values in: |date= (help)