เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่
เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่ (คำเมือง: ) (4 มกราคม พ.ศ. 2456 - 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2547) เกิดในสายตระกูลเจ้าเจ็ดตน ซึ่งมีพระยาสุลวฦาชัยสงคราม หรือเจ้าหนานทิพย์ช้าง ผู้เป็นบรรพบุรุษของเจ้าชาย 7 องค์ ที่เป็นต้นสกุลสำคัญฝ่ายเหนือ อันได้แก่ ณ เชียงใหม่ ณ ลำพูน ณ ลำปาง สิโรรส ธนันชยานนท์ และลังกาพินธุ์ โดยท่านอยู่ในสายตรงของเจ้านครเชียงใหม่ องค์ที่ 2 คือ พระเจ้าช้างเผือกธรรมลังกา
เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่ | |
---|---|
พระนาม | ไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่ |
ฐานันดร | เจ้า |
ราชวงศ์ | ราชวงศ์ทิพย์จักราธิวงศ์ |
ข้อมูลส่วนพระองค์ | |
ประสูติ | 4 มกราคม พ.ศ. 2456 จังหวัดเชียงใหม่ |
พิราลัย | 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2547 (91 ปี) คุ้มห้วยแก้ว จังหวัดเชียงใหม่ |
พระบิดา | เจ้าไชยสงครามสมพมิตร ณ เชียงใหม่ |
พระมารดา | หม่อมคำใส ณ เชียงใหม่ |
ชายา | เต็ม ณ เชียงใหม่ |
ประวัติ
เจ้าไชยสุริวงศ์ เป็นโอรสองค์ที่ 4 ของหม่อมคำใส กับ พันตำรวจเอก เจ้าไชยสงครามสมพมิตร ณ เชียงใหม่ ผู้กำกับการตำรวจมณฑลพายัพ ซึ่งได้ชื่อว่าเป็นนายตำรวจมือปราบที่เหี้ยมหาญ มีวิชาคาถาอาคม และมีความใกล้ชิดกับเจ้าแก้วนวรัฐ ในฐานะนายตำรวจคนสนิทที่เจ้าแก้วนวรัฐมอบความไว้วางไว้ใจให้ทำหน้าที่เป็นควาญช้างพระที่นั่ง ให้พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินเยือนมณฑลพายัพในปี พ.ศ. 2469
เจ้าไชยสุริวงศ์ มีศักดิ์เป็นราชปทินัดดาในพระเจ้ามโหตรประเทศ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ องค์ที่ 5 มีเจ้านายพี่น้องร่วมกัน 10 คน ดังนี้
กำเนิดกับเจ้าศรีนวล ณ เชียงใหม่
- เจ้าน้อยหน่อคำ ณ เชียงใหม่
- เจ้าหญิงจันทรโสภา ณ เชียงใหม่
กำเนิดกับ หม่อมคำใส ณ เชียงใหม่
- เจ้าหญิงข่ายแก้ว ณ เชียงใหม่
- เจ้าไชยมงคล ณ เชียงใหม่
- เจ้าไชยณรงค์ ณ เชียงใหม่
- เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่
- เจ้าไชยชนะ ณ เชียงใหม่
กำเนิดกับ หม่อมอุษา ณ เชียงใหม่
- เจ้าน้อยอินทร์ ณ เชียงใหม่
- เจ้าน้อยหมอก ณ เชียงใหม่
- เจ้าหญิงจันทร์ทิพย์ ระมิงค์วงศ์ (เป็นเจ้ายายของ พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร)
เจ้าไชยสุริวงศ์ มีบุตร 2 คน คือ เจ้าช่อแก้ว วิสุทธิ์เสรีวงศ์ และเจ้าธวัชวงศ์ ณ เชียงใหม่ อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงการคลัง และกระทรวงการต่างประเทศ
การดำรงชีวิต
เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่ โปรดการเล่นดนตรีมาตั้งแต่เป็นนักเรียน และได้ยึดถือเป็นกิจวัตรประจำวัน ท่านได้ตั้งวงดนตรีขึ้นเล่นที่บ้าน และได้รับพระราชทานวโรกาสร่วมวงดนตรีกับสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เมื่อครั้งที่พระองค์เสด็จเยี่ยมเจ้าไชยสุริวงศ์ที่คุ้มเชิงดอย และได้รับพระราชทานช่อดอกไม้จากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว อยู่บ่อยครั้ง
แม้ว่าเจ้าไชยสุริวงศ์ จะเป็นโอรสในเจ้าไชยสงครามแห่งนครเชียงใหม่ แต่ก็ไม่โปรดที่จะเรียกตัวเองว่า "เจ้า" และสั่งสอนลูกหลานมิให้เรียกตนเองว่าเจ้าด้วยเช่นกัน จึงมักจะพบเห็นได้ว่าในเอกสารต่างๆ ท่านมักจะใช้คำว่า "นาย" เป็นคำนำหน้านามเสมอ รวมแม้กระทั่งวาระสุดท้ายในหนังสือขอกราบบังคมทูลลาตาย ก็ใช้คำว่า "นายไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่"
การศึกษา
เจ้าไชยสุริวงศ์ เข้ารับการศึกษาที่โรงเรียนมหาดเล็กหลวง จังหวัดเชียงใหม่ ต่อมาโรงเรียนปิดกิจการลง จึงต้องเข้าไปเรียนต่อที่โรงเรียนอัสสัมชัญ กรุงเทพฯ ขณะนั้นมีอายุ 10 ขวบเท่านั้น (ประมาณปี พ.ศ. 2466) โดยเข้าเรียนรุ่นเดียวกันกับเจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ จนสำเร็จการศึกษา
บุกเบิกธุรกิจในเชียงใหม่
เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่ เป็นผู้มีบทบาทสำคัญในธุรกิจโรงแรม โรงภาพยนตร์ และโรงพิมพ์ของเชียงใหม่ เป็นผู้ริเริ่มก่อสร้างโรงแรมขนาดใหญ่และทันสมัยที่สุดในภาคเหนือ คือ โรงแรมสุริวงศ์ ถนนช้างคลาน พร้อมกับโรงภาพยนตร์ที่ทันสมัยแห่งแรกของเชียงใหม่ ด้วยระบบจอซีนีมาสโคป 70 มิลลิเมตร เสียงเซ็นเซอร์ราวนด์ ติดเครื่องปรับอากาศ
เมื่อธุรกิจโรงภาพยนตร์ได้รับความนิยม ก็ได้สร้างโรงภาพยนตร์ในเครือสุริวงศ์ขึ้นอีกหลายแห่ง เพื่อสนองความต้องการของคนเชียงใหม่และคนในจังหวัดใกล้เคียง ได้แก่ โรงภายนตร์สุริยา สุริยง รามา และแสงตะวัน อีกทั้งยังร่วมลงทุนสร้างภาพยนตร์ด้วย ขณะเดียวกับที่กิจการภาพยนตร์เฟื่องฟู ท่านได้เปิดธุรกิจโรงพิมพ์เพิ่มขึ้น คือ สุริวงศ์การพิมพ์ ซึ่งเป็นโรงพิมพ์แรก ๆ ของเชียงใหม่ ต่อมายังได้สร้างโรงแรมแม่ปิง และได้ริเริ่มก่อตั้งกิจการโรงแรมมีชื่อว่า "โรงแรมดวงตะวัน" (ปัจจุบันคือ โรงแรมเซ็นทาราดวงตะวัน) ร่วมกับบุตร ธิดา เริ่มก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2533 และเปิดให้บริการในปี พ.ศ. 2536 ต่อมาได้ขยายกิจการให้นายวัฒนา อัศวเหม ในปี พ.ศ. 2539 และเมื่อธุรกิจโรงแรม โรงภาพยนตร์ มีการแข่งขันสูง ประกอบกับความชรา เจ้าไชยสุริวงศ์ จึงขายกิจการทั้งหมด
งานการเมือง
เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่ เคยเป็นนักการเมืองท้องถิ่น ได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาเทศบาลนครเชียงใหม่หลายสมัย และเคยดำรงตำแหน่งเป็นหัวหน้ากลุ่มพัฒนาเวียงพิงค์
ส่งสการเจ้าไชยสุริวงศ์
เจ้าไชยสุริวงศ์ เป็นเจ้านายฝ่ายเหนืออีกท่านหนึ่งที่มีอายุยืนถึง 91 ปี ได้ถึงแก่อนิจกรรมเมื่อวันศุกร์ที่ 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2547 ซึ่งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช สมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินีนาถ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี พร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ทุกพระองค์ ทรงพระราชทานพวงมาลาไว้อาลัยแก่เจ้าไชยสุริวงศ์
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เสด็จพิธีพระราชทานเพลิงศพ หรือพิธีส่งสการตามแบบล้านนา ในวันที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2547 ในการนี้คุณพลอยไพลิน เจนเซน และคุณสิริกิติยา เจนเซน ได้โดยเสด็จด้วย
เครื่องราชอิสริยาภรณ์
- พ.ศ. 2509 - เหรียญรัตนาภรณ์ รัชกาลที่ 9 ชั้น 4 (ภ.ป.ร. 4)
- พ.ศ. 2518 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือก ชั้นที่ 2 ทวีติยาภรณ์ช้างเผือก (ท.ช.)
- พ.ศ. 2532 – เครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทย ชั้นที่ 1 ประถมาภรณ์มงกุฎไทย (ป.ม.)
- พ.ศ. ไม่ปรากฎ – เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้า ชั้นที่ 3 ตติยจุลจอมเกล้าวิเศษ (ต.จ.ว.)
ราชตระกูล
พงศาวลีของเจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
อ้างอิง
- ย่านท่าแพ 38
- โสภณ เกียรติเชิดแสงสุข. การศึกษาการดำเนินงานของ โรงแรมเซ็นทารา ดวงตะวัน เชียงใหม่. เชียงใหม่ : มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่. 2555
- เชียงใหม่ พ.ศ. 2511(3)จากเว็บไซต์หนังสือพิมพ์เชียงใหม่นิวส์
- http://digi.library.tu.ac.th/thesis/po/0252/06CHAPTER_2.pdf
- ราชกิจจานุเบกษา, ข่าวในพระราชสำนัก (วันอังคารที่ ๓๑ สิงหาคม ๒๕๔๗) เล่ม 122 ตอนที่ 7ข วันที่ 31 สิงหาคม 2547
- แจ้งความสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานเหรียญรัตนาภรณ์
- ปราณี ศิริธร ณ พัทลุง. เพ็ชร์ล้านนา. (ครั้งที่ 2) เชียงใหม่ :ผู้จัดการ ศูนย์ภาคเหนือ, 2538.
- หนังสือที่ระลึกงานพระราชทานเพลิงศพ เจ้าไชยสุริวงศ์ ณ เชียงใหม่. 2547.
- คัมภีร์ คัมภีรญาณนนท์ , นาวาอากาศเอก. เจ้านายฝ่ายเหนือ. [1]