ครุย
ครุย เป็นเสื้อคลุมประเภทหนึ่ง มีลักษณะหลวม ยาวถึงเข่าหรือทั้งตัว ใช้สวมหรือคลุมทับด้านนอก ทั้งชายและหญิงในยุโรปใส่ครุยกันมาตั้งแต่ยุคกลางตอนต้นจนถึงคริสต์ศตวรรษที่ 17 เดิมเคยใส่เฉพาะราชสำนักเท่านั้น แต่ปัจจุบันสามารถใช้สวมใส่เพื่อแสดงตำแหน่งฐานะในอาชีพ เช่น ผู้พิพากษา ในวงวิชาการ ครุยยังใช้เพื่อแสดงวิทยฐานะอีกด้วย
ประวัติ
ต้นกำเนิดที่แท้จริงของครุยยังไม่ทราบอย่างแน่ชัด ถึงแม้ว่ามีสมมติฐานน่าเป็นสินค้านำเข้าจากเปอร์เซียและ/หรืออินเดีย บันทึกแรกสุดที่กล่าวถึงมาจากทูตฝรั่งเศสตอนไปพบสมเด็จพระนารายณ์มหาราชใน ค.ศ. 1685 และตอนทูตสยามไปประเทศฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1686 แสดงภาพพระมหากษัตริย์สยามกับทูตสวมเสื้อผ้าแบบนี้ คำว่าครุยยังคงมีใช้ในสมัยรัตนโกสินทร์ ตามหลักฐานที่กล่าวถึงในกฎหมายตราสามดวงใน ค.ศ. 1804 ว่าห้ามข้าราชการรุ่นเล็กสวมใส่มันเด็ดขาด
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประมวลครุยเพิ่มให้ใช้ตามพระราชกำหนดใน ค.ศ. 2455 ซึ่งกำหนดประเภทและยศต่าง ๆ ที่ราชวงศ์และข้าราชการมีสิทธิที่จะสวมใส่ ต่อมาพระองค์ยังทรงอนุญาตให้ใช้ในชุดวิชาการของโรงเรียนมหาดเล็ก (วชิราวุธวิทยาลัย) ใน ค.ศ. 2456 กับเนติบัณฑิตยสภาประจำสยามใน พ.ศ. 2458 ต่อมามีการนำมาใช้เป็นชุดจบปริญญาประจำจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยใน พ.ศ. 2473 ตั้งแต่ ค.ศ. 2510 เป็นต้นมา บางมหาวิทยาลัยผลิดครุยเป็นของตนเอง และคำนี้กลายเป็นความหมายของชุดศาลหรือวิชาการทั่วไป
การใช้งาน
ตามธรรมเนียม ครุยใช้บ่งบอกสถานะกษัตริย์หรือขุนนาง และสวมใส่เฉพาะผู้ชายเท่านั้น สมาชิกของพระราชวงศ์จะสวมใส่ครั้งแรกในพระราชพิธีโสกันต์ (พิธีโกนจุก) พระมหากษัตริย์จะฉลองพระองค์ในโอกาสพิเศษ เช่น พิธีราชาภิเษก พระราชพิธีต่าง ๆ หรือเมื่อมีแขกพิเศษมาเยี่ยมเยือน นอกจากนี้ เหล่านาค—สามเณรที่เตรียมตัวไปเป็นอุปสมบท—เป็นกลุ่มเดียวที่สามารถสวมครุยได้โดยไม่สนระดับชั้นทางสังคม
รายงานจากพระราชกฤษฎีกาประจำปี 2455 บุคคลมีสิทธิที่จะสวมครุยตามลำดับชั้น ตำแหน่ง หรือตามพระบรมราชานุญาตเพิ่มเติม ตำแหน่งเหล่านี้ได้แก่ เครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าชั้นสามขึ้นไป และเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันเป็นที่เชิดชูยิ่งช้างเผือกหรือเครื่องราชอิสริยาภรณ์อันมีเกียรติยศยิ่งมงกุฎไทยชั้นสองขึ้นไป ผู้พิพากษาสามารถสวมในเครื่องแบบเต็มยศตามพระราชพิธี; ข้าราชการคนอื่น ๆ สามารถสวมได้ในพิธีที่มีการดำเนินการพิเศษหรือในพิธีจำเพาะ ปัจจุบันไม่ค่อยพบเห็นบ่อยนัก ถึงแม้ว่าจะยังคงมีการใช้ครุยในพิธีแรกนาขวัญทุกปีและพระราชพิธีบรมราชาภิเษกก็ตาม
ปัจจุบัน ครุยสามารถระบุได้ง่ายที่สุดเป็นครุยวิทยฐานะในมหาวิทยาลัยไทยบางแห่ง เช่น จุฬาลงกาณ์มหาวิทยาลัยเป็นผู้นำมาใช้นานและโดดเด่นที่สุด โดยจะสวมทับชุดเดรสมหาวิทยาลัย (มักเป็นราชปะแตนและกางเกงขาวสำหรับผู้ชาย เสื้อเชิ้ตสตรีขาวและกระโปรงสีกรมท่าสำหรับผู้หญิง) โดยไม่มีหมวก สำหรับนักศึกษาวุฒิปริญญาตรี หรือชุดสูทกับเน็คไทสำหรับนักศึกษาวุฒิปริญญาโท
ภาพ
ครุยพระราชวงศ์
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงลงพระปรมาภิไธยในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยประจำ พ.ศ. 2475 ในวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2475 ทรงฉลองพระองค์ครุยมหาจักรีบรมราชวงศ์ และชฎาห้ายอด
พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในฉลองพระองค์ครุยมหาจักรีบรมราชวงศ์ พระมหาพิชัยมงกุฎ และฉลองพระบาทเชิงงอน ภาพถ่ายในช่วง ค.ศ. 1851
ภาพวาดที่มีพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวในฉลองพระองค์ครุยมหาจักรีบรมราชวงศ์
พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรในฉลองพระองค์ครุยกรองทองในพระราชพระราชพิธีบรมราชาภิเษก ซึ่งอยู่ในช่วงเคลื่อนตัวจากพระบรมมหาราชวังไปยังวัดพระแก้วในวันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2493
ครุยตำแหน่ง
"ครุยขุนนาง"
เจ้าหน้าที่ที่อยู่บนพระมหาพิชัยราชรถสวมครุยขุนนางกับลอมพอก บนพระมหาพิชัยราชรถบรรจุพระอัฐิของสมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดีไปทำพิธีเผาพระศพที่สนามหลวงในวันที่ 9 เมษายน พ.ศ. 2555
เจ้าหน้าที่ที่รุนราชรถน้อย ซึ่งมีสมเด็จพระวันรัต (จุนท์ พฺรหฺมคุตฺโต) เจ้าอาวาสประจำวัดบวรนิเวศวิหารประทับบนนั้น ในวันที่ 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2551
ภาพวาดฝรั่งเศสที่แสดงทูตสยาม รวมโกษาปาน สวมครุยขุนนางและ ลอมพอก ขณะไปพบกับพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1687
ภาพวาดฝรั่งเศสที่แสดงทูตสยามสวมครุยขุนนางและ ลอมพอก ขณะนำเสนอพระราชสาส์นของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชให้กับพระเจ้าหลุยส์ที่ 14 แห่งฝรั่งเศสใน ค.ศ. 1687
_from_the_royal_crematorium_to_the_Grand_Palace.JPG.html){kind=link}
"ครุยเสนามาตย์"
อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ นายกรัฐมนตรีในตอนนั้นสวมครุยเสนามาตย์ชั้นเอก ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการแต่งกายตามประเพณีของข้าราชการพลเรือนสามัญในสมัยโบราณ และปัจจุบันยังคงใช้ในเชิงพิธีอยู่
ชัย ชิดชอบสวมครุยเสนามาตย์ชั้นโท ผู้ที่สามารถสวมชุดนี้จะต้องเป็นผู้ได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์จุลจอมเกล้าชั้นแรกหรือชั้นสองเท่านั้น
ครุยวิทยฐานะ
ครุยวิทยฐานะจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยที่พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัวเคยฉลองพระองค์
บัณฑิตจากมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราชสวมครุยวิทยฐานะ
บัณฑิตจากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยสวมครุยในฐานะครุยและเข็มวิทยฐานะของมหาวิทยาลัย
.jpg.html){kind=link}
ดูเพิ่ม
หมายเหตุ
- พิธีโกนจุก เป็นพิธีที่จะทำตอนอายุ 11 หรือ 13 ปี เพื่อเป็นสัญลักษณ์ว่าได้เปลี่ยนจากวัยเด็กไปยังวัยรุ่นและผู้ใหญ่แล้ว
อ้างอิง
- มะสะลุม (5 December 2004). . Osotho (ภาษาThai). 45 (5). คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 6 August 2012. สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
- Memorial Hall of Chulalongkorn University (17 March 2011). (ภาษาThai). Memorial Hall of Chulalongkorn University. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 4 March 2016. สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
- ↑ "พระราชกำหนดเสื้อครุย" (PDF). Royal Gazette (ภาษาThai). 28: 141–6. 2 July 1912. สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
- Chongkol, Sawat. . ของดีหอประวัติ (ภาษาThai). Memorial Hall of Chulalongkorn University. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม เมื่อ 3 March 2012. สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
- "พระราชกำหนดเสื้อครุยเนติบัณฑิต" (PDF). Royal Gazette (ภาษาThai). 31: 537–8. 28 February 1915. สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
- "พระราชกำหนดเสื้อครุยบัณฑิต ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พุทธศักราช 2473" (PDF). Royal Gazette (ภาษาThai). 47: 92–5. 6 July 1930. สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
- Pakdeecharean, Penluck (7 July 2009). "กรุผ้าโบราณ เผ่าทอง ทองเจือ (Paothong Thongchua's historical clothing collection)". Krungthep Turakij (ภาษาThai). สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)
- "พระราชกำหนดเสื้อครุยเพิ่มเติม" (PDF). Royal Gazette (ภาษาThai). 31: 422–3. 11 November 1914. สืบค้นเมื่อ 25 August 2012.CS1 maint: unrecognized language (link)