กระบองเพชร

บทความนี้เป็นบทความสำหรับชื่อวงศ์ทางชีววิทยา

กระบองเพชร
Ferocactus pilosus ต้นกระบองเพชรในเม็กซิโก
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Plantae
หมวด:	Magnoliophyta
ชั้น:	Magnoliopsida
อันดับ:	Caryophyllales
วงศ์:	Cactaceae Juss.
วงศ์ย่อย
Cactoideae Maihuenioideae Opuntioideae Pereskioideae

กระบองเพชร (อังกฤษ: Cactus) พืชในวงศ์ Cactaceae (Mila sp.) เป็นพืชพื้นเมืองที่มีแหล่งกำเนิดในทะเลทราย^{[ต้องการอ้างอิง]} ต้นกระบองเพชรสามารถยืนต้นอยู่ได้ แม้อยู่ในทะเลทรายที่แห้งแล้งกันดาร โดยไม่ตาย เพราะนาน ๆ ครั้งหนึ่งจะมีฝนตกจำนวนมาก โดยต้นกระบองเพชรจะเก็บน้ำไว้ในลำต้นเป็นจำนวนมาก มันจะใช้น้ำตลอดระยะเวลาแห้งแล้งที่ยาวนาน และมันจะเปลี่ยนใบเป็นหนามเพื่อลดการคายน้ำแต่คงยังคายน้ำอยู่ ดังนั้นมันจึงสามารถอยู่ในทะเลทรายได้

สรรพคุณทางสมุนไพรของกระบองเพชร สามารถใช้บรรเทาโรคบิดได้ สารสกัดกระบองเพชรช่วยลดอาการเมาค้าง

กระบองเพชรมีชื่ออื่นดังนี้ : โบตั๋น ท้าวพันตา

นิเวศวิทยา

กระบองเพชรมีหลายชนิดที่อยู่ในทะเลทราย แต่บางชนิดอยู่ตามป่าธรรมดาหรือสภาพแวดล้อมทั่วไป กระบองเพชรส่วนใหญ่จะมีตามทะเลทรายมากกว่า ต้นกระบองเพชรที่ ขายทั่วไปที่จะเป็นแบบบอนไซหรือชนิดที่มีขนาดปกติ แบบทั่วไปที่มีขนาดปานกลางเท่ากับต้นจริง กระบองเพชรจะเปลี่ยนใบเป็นหนาม เพื่อลดการคายน้ำแต่คงยังคายน้ำอยู่ เป็นไม้ประดับ

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลักษณะทั่วไป กระบองเพชรเป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ลำต้นมีความสูงประมาณ 1 - 12 ฟุต ลำต้นมีสีเขียวหรือเขียวคล้ำ มีขนหรือหนามรอบต้นหรือไม่มีก็ได้แล้วแต่ชนิดพันธุ์ ลักษณะต้นเป็นเหลี่ยมรูปทรงกระบอกรูปทรงกลม หรือแล้วแต่ชนิดพันธุ์ หนามคือส่วนของลำต้นที่ทำหน้าที่แทนใบ หรือบางชนิดก็มีใบแบนกลมหนาใหญ่ อาจมีดอกสีแดง สีเหลือง หรือสีขาว ลักษณะดอกและขนาดดอกขึ้นกับชนิดพันธุ์^{[ต้องการอ้างอิง]}

สายพันธุ์กระบองเพชร

กระบองเพชรมีมากกว่า 127 สกุล และกว่า 2,047 สปีชีส์

รายชื่อสกุลของกระบองเพชร

พบว่าสกุลของกระบองเพชรมีมากกว่า 127 สกุลโดยมีสกุลต่าง ๆ ดังนี้

• สกุล Acanthocalycium
• สกุล Acanthocereus
• สกุล Airampoa
• สกุล Aporocactus
• สกุล Ariocarpus
• สกุล Armatocereus
• สกุล Arrojadoa
• สกุล Arthrocereus
• สกุล Bergerocactus Britton & Rose – snakecactus
• สกุล Borzicactus Riccob. – borzicactus P
• สกุล 'Brasiliopuntia (K. Schum.) A. Berger – Brazilian pricklypear
• สกุล Carnegiea Britton & Rose – saguaro
• สกุล Cephalocereus Pfeiff. – cephalocereus
• สกุล Cereus Mill. – sweetpotato cactus
• สกุล Cleistocactus Lem. – cleistocactus
• สกุล Consolea Lem. – pricklypear
• สกุล Corryocactus Britton & Rose – corryocactus
• สกุล Coryphantha (Engelm.) Lem. – beehive cactus
• สกุล Cumulopuntia
• สกุล Cylindropuntia (Engelm.) Kreuzinger – cholla
• สกุล Eccremocactus Britton & Rose – eccremocactus
• สกุล Echinocactus Link & Otto – echinocactus
• สกุล Echinocereus Engelm. – hedgehog cactus
• สกุล Echinomastus Britton & Rose – fishhook cactus
• สกุล Echinopsis Zuccagni – echinopsis
• สกุล Epiphyllum Haw. – climbing cactus
• สกุล Epithelantha F.A.C. Weber ex Britton & Rose – pingpong-ball cactus
• สกุล Escobaria Britton & Rose – foxtail cactus
• สกุล Ferocactus Britton & Rose – barrel cactus
• สกุล Glandulicactus Backeb.
• สกุล Grusonia Rchb. ex Britton & Rose – cholla
• สกุล Hamatocactus Britton & Rose – hamatocactus
• สกุล Harrisia Britton – applecactus
• สกุล Hatiora Britton & Rose – hatiora
• สกุล Hylocereus (A. Berger) Britton & Rose – nightblooming cactus
• สกุล Leptocereus (A. Berger) Britton & Rose – leptocereus
• สกุล Lobivia Britton & Rose – lobivia P
• สกุล Lophophora J.M. Coult. – lophophora
• สกุลs Mammillaria Haw. – globe cactus
• สกุล Melocactus Link & Otto – melocactus
• สกุล Neolloydia Britton & Rose – neolloydia
• สกุล Notocactus (K.M. Schum.) Backeb. & F.M. Knuth – notocactus
• สกุล Opuntia Mill. – pricklypear
• สกุล Pachycereus (A. Berger) Britton & Rose – pachycereus
• สกุล Parodia Speg. – parodia
• สกุล Pediocactus Britton & Rose – pincushion cactus
• สกุล Peniocereus (A. Berger) Britton & Rose – peniocereus
• สกุล Pereskia Mill. – pereskia
• สกุล Pilosocereus Byles & Rowley – tree cactus
• สกุล Rebutia K. Schum. – rebutia
• สกุล Rhipsalis Gaertn. – rhipsalis
• สกุล Schlumbergera Lem. – schlumbergera
• สกุล Sclerocactus Britton & Rose – fishhook cactus
• สกุล Selenicereus (A. Berger) Britton & Rose – moonlight cactus
• สกุล Stenocereus (A. Berger) Riccob. – stenocereus
• สกุล Thelocactus (K. Schum.) Britton & Rose – thelocactus
• สกุล Trichocereus (A. Berger) Riccob. – trichocereus
• สกุล Wigginsia D.M. Porter

สารสำคัญที่พบ

สารสกัด กระบองเพชร เข้มข้น สกัดด้วยกรรมวิธี Deioinzed Water Extraction & Spray Drying Process ประกอบด้วยด้วยสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกายหลายชนิด โดยมีสารออกฤทธิ์ที่สำคัญได้แก่

• กลุ่มสารฟลาโวนอยด์ (Flavonoids) ซึ่งสามารถช่วยในการต้านอนุมูลอิสระ
• กลุ่มสารโพลีแซคคาไรด์ (Polysaccharides) ช่วยต้านเชื้อไวรัสและช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน

และยังมีใยอาหารชนิดพิเศษช่วยลดไขมันในเลือดและคอเลสเตอรอล

การปลูกเลี้ยง

การปลูกแบ่งเป็น 2 วิธี

1. การปลูกในกระถางเพื่อประดับภายในอาคารและภายนอกอาคาร ใช้กระถางทรงและขนาดต่างกันแล้วแต่ชนิดพันธุ์ คือตั้งแต่ขนาด 4-10 นิ้ว ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก:ทรายหรือดินร่วน อัตรา 1:1 ผสมดินปลูก การเปลี่ยนกระถางแล้วแต่ความเหมาะสมของชนิดพันธุ์และผู้ปลูก แต่ถ้าจะให้เจริญสวยงามต้องควบคุมเรื่องปุ๋ย และน้ำให้ถูกวิธี
2. การปลูกในแปลงปลูกเป็นแนวรั้วบ้าน แต่จะต้องเป็นชนิดพันธุ์ ที่ค่อนข้างใหญ่ แข็งแรง ขนาดหลุมปลูก 30 x 30 x 30 เซนติเมตร ใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก : ดินร่วน อัตรา 1:3 ผสมดินปลูก

การดูแลรักษา

• แสง : ต้องการแสงแดดน้อยในร่ม จนถึงแสงแดดจัดกลางแจ้ง
• น้ำ : ต้องการปริมาณน้ำน้อย ทนต่อความแห้งแล้งให้น้ำ 7-10 วัน/ครั้ง หรือแล้วแต่ความเหมาะสม
• ดิน : ดินร่วนปนทราย ความชื้นปานกลาง
• ปุ๋ย : ควรใส่ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก อัตรา 0.5-1 กิโลกรัม/ต้น ใส่ปีละ 5-6 ครั้ง
• การขยายพันธุ์ : การใช้เมล็ด และการปักชำ การปักชำเป็นวิธีที่นิยมและได้ผลดี
• ศัตรูพืช : ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องศัตรูพืช เพราะเป็นไม้ที่มีความทนทานต่อการทำลายของศัตรูพืชได้ดี
• โรค : โรครากเน่า (Sclerotium root rot)
  • อาการ : ลำต้นเหี่ยว และแคระแกร็น
  • การป้องกัน : ควบคุมการให้น้ำ และความชื้นอย่างเหมาะสม
  • การรักษา : ตัดส่วนที่เป็นโรคทิ้งหรือปลูกใหม่^{[ต้องการอ้างอิง]}

ความเชื่อ

การเป็นมงคล คนไทยโบราณเชื่อว่าบ้านใดปลูกต้นกระบองเพชรไว้ประจำบ้านจะทำให้เกิดโชคลาภ เพราะถ้าผู้ใดปลูกต้นกระบองเพชรให้ เกิดดอกได้มากและสวยงามแสดงว่าผู้นั้นจะมีโชคลาภ ดังนั้นคนไทยโบราณถือว่าเป็นไม้เสี่ยงทายยังเชื่ออีกว่ายังสามารถป้องกันศัตรูจากภายนอกได้อีกด้วย เพราะต้นกระบองเพชรมีหนามและความคงทนแข็งแรง ดังนั้นคนไทยโบราณจึงนิยมปลูกตามแนวรั้วบ้าน เพื่อให้เป็นที่กลัวเกรงของศัตรูภายนอกตำแหน่งที่ปลูกและผู้ปลูก เพื่อเป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัย ควรปลูกต้นกระบองเพชรไว้ทางทิศตะวันตก ผู้ปลูกควรปลูกในวันเสาร์ เพราะโบราณเชื่อว่าการปลูกไม้เพื่อเอาคุณทั่วไปให้ปลูกในวันเสาร์^{[ต้องการอ้างอิง]}

ภาพต้นกระบองเพชร

ต้นกระบองเพชรแต่ละชนิดจะแตกต่างกันตามพันธุ์ของมัน และกระบองเพชรบางชนิดจะมีดอกด้วย

•  

  ถังทอง

•  

  กระบองเพชรในเม็กซิโก

•  
•  
•  
•  

อ้างอิง

1. http://www.theplantlist.org/browse/A/Cactaceae/
2. https://worldofsucculents.com/browse-succulents-genus/

• รูปภาพเกี่ยวกับกระบองเพชร ที่ฟลิคเกอร์