Quercus suber

Quercus suber หรือชื่อสามัญ โอ๊กก๊อก (อังกฤษ: cork oak) เป็นโอ๊กไม่ผลัดใบขนาดกลาง เป็นแหล่งที่มาหลักของไม้ก๊อกที่ใช้ทำที่ปิดขวดไวน์และอื่น ๆ เช่น ใช้ทำเป็นพื้น และใช้ทำเป็นเป็นแกนของลูกคริกเกต มีถิ่นกำเนิดในยุโรปตะวันตกเฉียงใต้และแอฟริกาตะวันตกเฉียงเหนือ ในบริเวณเมดิเตอร์เรเนียน โอ๊กก๊อกเป็นสปีชีส์โบราณและมีการพบซากฟอสซิลที่สามารถย้อนได้ถึงยุคเทอร์เชียรี

โอ๊กก๊อก
โอ๊กก๊อกในที่อยู่อาศัยตามธรรมชาติ
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
โดเมน:	ยูแคริโอตา
อาณาจักร:	พืช
เคลด:	พืชมีท่อลำเลียง
เคลด:	พืชดอก
เคลด:	พืชใบเลี้ยงคู่แท้
เคลด:	โรสิด
อันดับ:	อันดับก่อ
วงศ์:	วงศ์ก่อ
สกุล:	Quercus
สกุลย่อย:	Quercus subg. Quercus
ส่วน:	Quercus sect. Cerris L.
สปีชีส์:	Quercus suber
ชื่อทวินาม
Quercus suber L.
ชื่อพ้อง
รายการ Quercus cintrana Welw. ex Nyman Quercus corticosa Raf. Quercus mitis Banks ex Lowe Quercus occidentalis Gay Quercus sardoa Gand. Quercus subera St.-Lag. Quercus suberosa Salisb.

โอ๊กก๊อกเป็นพืชทนแล้งและต้องการคุณภาพดินน้อย ป่าไม้ก๊อกเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์และพืชนานาชนิด เนื่องจากจุกก๊อกถูกแทนที่ด้วยวัสดุอื่น ๆ เช่นฝาขวดมากขึ้น ป่าเหล่านี้จึงมีความเสี่ยงเนื่องจากเป็นส่วนหนึ่งของภูมิทัศน์ทางวัฒนธรรม และสัตว์บางชนิด เช่น ลิงซ์สเปน กำลังเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์

การใช้

มีการปลูกต้นโอ๊กก๊อกเพื่อผลิตไม้ก๊อกในหลายประเทศในแถบเมดิเตอร์เรเนียน ศูนย์การผลิตไม้ก๊อกอยู่ทางตอนใต้ของโปรตุเกส (คิดเป็น 50% ของการผลิตทั้งหมด) และทางตอนใต้ของสเปน ซึ่งมีการปลูกต้นไม้ความสูงต่ำที่มียอดขนาดใหญ่และกิ่งก้านที่แข็งแรงในพื้นที่ขนาดกว้าง ซึ่งให้ผลผลิตไม้ก๊อกที่สูงสุด สถานที่สำหรับปลูกต้นโอ๊กก๊อกนี้เรียกว่า มุนตาดุช ในโปรตุเกส และ เดเอซัส ในสเปน ซึ่งมีคุณค่าอย่างยิ่งในแง่ของความหลากหลายทางชีวภาพและมรดกทางวัฒนธรรม

ไม้ก๊อกส่วนใหญ่จะใช้สำหรับการผลิตจุกไวน์ รวมถึงการใช้เป็นฉนวนความร้อนและเสียง, กระดาษก๊อก, ลูกขนไก่แบดมินตัน, ลูกคริกเกต, ที่จับคันเบ็ด, อุปกรณ์พิเศษสำหรับอุตสาหกรรมอวกาศ และสำหรับการใช้งานทางเทคนิคอื่น ๆ (ซึ่งรวมถึงวัสดุผสม พื้นรองเท้า วัสดุปูพื้น) การผลิตจุกขวดเป็นสัดส่วนประมาณ 70% ของมูลค่าเพิ่มในการเก็บเกี่ยวไม้ก๊อก อย่างไรก็ตามจำนวนโอ๊กก๊อกลดลงอย่างมีนัยสำคัญในยุโรปตะวันตกเฉียงใต้ เนื่องจากจุกก๊อกธรรมชาติถูกแทนที่ด้วยพลาสติกหรือแผ่นโลหะ ซึ่งเป็นอันตรายต่อความหลากหลายทางชีวภาพในพื้นที่เหล่านี้

นอกจากใช้ไม้ก๊อกแล้ว ก็ยังใช้เปลือกโอ๊กก๊อกซึ่งมีแทนนินที่สามารถสกัดได้ประมาณร้อยละสิบสอง นอกจากนี้ ลูกโอ๊กยังใช้เป็นอาหารในการเลี้ยงสุกร ต้นไม้หนึ่งต้นสามารถให้ลูกโอ๊กได้ 15 ถึง 30 กิโลกรัม (33 ถึง 66 ปอนด์) ต่อปี

อ้างอิง

1. Barstow, M.; Harvey-Brown, Y. (2017). "Quercus suber". IUCN Red List of Threatened Species. 2017: e.T194237A2305530. doi:10.2305/IUCN.UK.2017-3.RLTS.T194237A2305530.en. สืบค้นเมื่อ 19 November 2021.
2. "Quercus suber L.". World Checklist of Selected Plant Families (WCSP). Royal Botanic Gardens, Kew – โดยทาง The Plant List.
3. Eriksson, E.; Varela, M.C.; Lumaret, R. & Gil, L. (2017). Genetic conservation of Quercus suber (PDF). European Forest Genetic Resources Programme (EUFORGEN), Bioversity International. ISBN 978-92-9255-062-2.
4. "Put a cork in it!". WWF. สืบค้นเมื่อ 13 February 2021.
5. "Information Bureau: 2019 Cork Sector in Numbers - APCOR" (PDF). APCOR. สืบค้นเมื่อ 13 February 2021.
6. Gil, L. & Varela, M. (2008), Cork oak - Quercus suber: Technical guidelines for genetic conservation and use (PDF), European Forest Genetic Resources Programme, p. 6
7. Plieninger, Tobias. "Traditional land-use and nature conservation in rural Europe". Encyclopedia of Earth.
8. Enzyklopädie der Laubbäume. Page 505. Schütt et al.
9. Pereira (2008), Alexandre. (PDF). Nova Institute. p. 28. คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิม (PDF)เมื่อ 2012-01-18.

อ่านเพิ่ม

• Aronson J., Pereira J. S., Pausas J. G. (eds.). (2009). Cork Oak Woodlands on the Edge: Conservation, Adaptive Management, and Restoration. Washington, D.C.: Island Press, 315 pp.

แหล่งข้อมูลอื่น

 

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ Quercus suber

 

วิกิสปีชีส์มีข้อมูลภาษาอังกฤษเกี่ยวกับ Quercus suber

• Quercus suber. Plants of the World Online. Kew Science.
• Cork Oak. World Wildlife Foundation Priority Species.
• Cork Industry Federation. 2014.
• PlanetCork.org. Educating primary school children in sustainable development. Cork Industry Federation. 2009.
• Cork Oak (Quercus suber). European Forest Genetic Resources Programme (EUFORGEN).