อักษรคุรมุขี หรือ อักษรกูร์มูคี หรือ อักษรเกอร์มุกห์ (ปัญจาบ: ਗੁਰਮੁਖੀ, เสียงอ่านภาษาปัญจาบ: [ˈɡʊɾᵊmʊkʰiː], อักษรชาห์มุขี: گُرمُکھی) เป็นอักษรสระประกอบที่พัฒนาจากอักษรศารทา/ลัณฑา ทำให้เป็นมาตรฐานและใช้งานโดยคุรุอังกัตเทพ (ค.ศ. 1504–1552) คุรุคนที่ 2 โดยทั่วไปถือเป็นอักษรของชาวซิกข์ มีผู้ใช้งานอักษรคุรมุขีในภาษาปัญจาบเป็นอักษรทางการในรัฐปัญจาบ คำว่าคุรมุขีแปลว่า “มาจากปากของคุรุ”
อักษรคุรมุขี ਗੁਰਮੁਖੀ | |
---|---|
อักษรคุรมุขีดั้งเดิม | |
ชนิด | |
ช่วงยุค | คริสต์ศตวรรษที่ 16-ปัจจุบัน |
ทิศทาง | Left-to-right |
ภาษาพูด | |
อักษรที่เกี่ยวข้อง | |
ระบบแม่ | ไฮเออโรกลีฟอียิปต์ [a]
|
ระบบพี่น้อง | ขุทาพาที, โขชกี, มหาชนี, มุลตานี |
ISO 15924 | |
Guru (310), Gurmukhi | |
ยูนิโคด | |
ยูนิโคดแฝง | Gurmukhi |
ช่วงยูนิโคด | U+0A00–U+0A7F |
[a] ทฤษฎีต้นกำเนิดเซมิติกของอักษรพราหมียังคงเป็นที่โต้แย้ง | |
คุรุครันถสาหิพ คัมภีร์หลักของศาสนาซิกข์ เขียนในภาษาและสำเนียงฮินดีหลายแบบตามอักษรคุรมุขี ซึ่งอยู่ภายใต้ชื่อ หรือ ภาษานักบุญ
อักษรคุรมุขีในปัจจุบันมีอักษรดั้งเดิม 35 ตัว ทำให้มีชื่อเรียกทั่วไปอีกแบบว่า paintī หรือ "สามสิบห้า" กับพยัญชนะเสริม 6 ตัว,เครื่องหมายเสริมสัทอักษรสระ 9 ตัว, เครื่องหมายเสริมสัทอักษรสำหรับเสียงนาสิก 2 ตัว, เครื่องหมายเสริมสัทอักษรที่เป็นคู่ 1 ตัว และอักษรตัวห้อย 3 ตัว
จุดกำเนิด
ต้นกำเนิดของอักษรนี้คืออักษรพราหมี อักษรคุรมุขีรุ่นแรกพัฒนามาเป็นอักษรคุปตะเมื่อราว พ.ศ. 900–1300 ตามด้วยอักษรสรทะ เมื่อราว พ.ศ. 1300 สุดท้ายปรับรูปเป็นอักษรสรทะแบบเทวเสศะเมื่อราว พ.ศ. 1500–1900 อักษรคุรมุขีปัจจุบันประดิษฐ์โดยคุรุองค์ที่ 2 ของศาสนาสิกข์คือ คุรุอังกัตเทพ แต่ก็อาจกล่าวได้ว่าที่จริงแล้วคุรุท่านนี้ได้จัดมาตรฐานของอักษรนี้ใหม่มากกว่า รูปแบบของอักษรคุรมุขีพบในอักษรโบราณตั้งแต่ราว พ.ศ. 1000–1500 แม้แต่คุรุนานักเทพ ก็เคยใช้อักษรแบบอักษรคุรมุขีในงานเขียนของท่าน
คุรุอังกัตเทพปรับปรุงอักษรนี้เพื่อใข้เขียนคัมภีร์ของศาสนาสิกข์ อักษรที่ใช้เขียนภาษาปัญจาบมาก่อนหน้านี้คือและอักษรลันทะ อักษรลันทะที่แปลว่า “ไม่มีหาง” เป็นอักษรที่ใช้ทั่วไปในชีวิตประจำวันและการค้า แต่ไม่ใช้ในทางวรรณกรรมเพราะไม่มีรูปสระ จึงเป็นเหตุให้ท่านคุรุไม่นำอักษรนี้ไปใช้เพราะจะเกิดปัญหาในการออกเสียง
การที่อักษรนี้ใช้เขียนคัมภีร์ศาสนาสิกข์จึงทำให้มีความสำคัญในทางวรรณกรรมสำหรับชาวสิกข์ อักษรนี้เป็นอักษรราชการของปัญจาบตะวันออก ส่วนปัญจาบตะวันตกใช้อักษรอาหรับดัดแปลงแบบอูรดูเรียกว่า ชาร์มูคี อักษรคุรมุขีมี 35 ตัว 3 ตัวแรกเป็นฐานของเสียงสระไม่ใช่พยัญชนะ และมีพยัญชนะอีก 6 ตัวสร้างขึ้นโดยเติมจุดใต้พยัญชนะเดิม พยัญชนะทุกตัวมีพื้นเสียงเป็นอะ สระลอยคือ อุระ ไอระ และอิริ นอกจากไอระที่ใช้แทนเสียง /อ/ แล้ว ไม่มีรูปพยัญชนะใดที่เขียนโดยไม่มีรูปสระ
ตัวอักษร
พยัญชนะ
การถอดเป็นอักษรไทยตามรูป ใช้กับภาษาที่จัดพยัญชนะวรรคตามแบบภาษาบาลี, ภาษาสันสกฤตเท่านั้นดูเพิ่มที่
อักษรคุรมุขี | ถอดเป็นอักษรโรมัน | ถอดเป็นอักษรไทยตามรูป | ถอดเป็นอักษรไทยตามเสียง |
---|---|---|---|
ਕ | ka | ก | /ก/ |
ਖ | kha | ข | /ค/ |
ਗ | ga | ค | ไม่มีในระบบเสียงภาษาไทย |
ਘ | gha | ฆ | ไม่มีในระบบเสียงภาษาไทย |
ਙ | nga | ง | /ง/ |
ਚ | ca | จ | /จ/ |
ਛ | cha | ฉ | /ช/ |
ਜ | ja | ช | ไม่มี |
ਝ | jha | ฌ | ไม่มี |
ਞ | nya | ญ | ไม่มี |
ਟ | tta | ฏ | ไม่มี |
ਠ | ttha | ฐ | ไม่มี |
ਡ | dda | ฑ | ไม่มี |
ਢ | ddha | ฒ | ไม่มี |
ਣ | nna | ณ | ไม่มี |
ਤ | ta | ต | /ต/ |
ਥ | tha | ถ | /ท/ |
ਦ | da | ท | /ด/ |
ਧ | dha | ธ | ไม่มี |
ਨ | na | น | /น/ |
ਪ | pa | ป | /ป/ |
ਫ | pha | ผ | /พ/ |
ਬ | ba | พ | /บ/ |
ਭ | bha | ภ | ไม่มี |
ਮ | ma | ม | /ม/ |
ਯ | ya | ย | /ย/ |
ਰ | ra | ร | /ร/ |
ਲ | la | ล | /ล/ |
ਲ਼ | lla | - | ไม่มี |
ਵ | va | ว | /ว/ |
ਸ਼ | sha | ศ | ไม่มี |
ਸ | sa | ส | /ซ/ |
ਹ | ha | ห | /ฮ/ |
ਖ਼ | khha | ฃ | ไม่มี |
ਗ਼ | ghha | ฅ | ไม่มี |
ਜ਼ | za | ซ | ไม่มี |
ੜ | rra | ฬ | ไม่มี |
ਫ਼ | fa | ฝ | /ฟ/ |
สระ
ਅ = อะ (a), ਆ = อา (aa), ਇ = อิ (i), ਈ = อี (ii), ਉ = อุ (u), ਊ = อู (uu), ਏ = เอ (e), ਐ = ไอ (ai), ਓ = โอ (o), ਔ = เอา (au)
ਕ = ka, ਕਾ = kaa, ਕੀ = ki, ਕਿ= kii, ਕੁ = ku, ਕੂ = kuu, ਕੇ = ke, ਕੈ = kai, ਕੋ = ko, ਕੌ = kau
ตัวเลข
อักษรคุรมุขีมีชุดตัวเลขเป็นของตนเอง ซึ่งทำหน้าที่เหมือนระบบเลขฮินดู–อาหรับ มักพบในข้อความสมัยโบราณเก่า ปัจจุบันมีการใช้ตัวเลขนี้แทนตัวเลขอาหรับตะวันตกมาตรฐานในบางครั้ง
ตัวเลข | ੦ | ੧ | ੨ | ੩ | ੪ | ੫ | ੬ | ੭ | ੮ | ੯ | ੧੦ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ตัวเลขฮินดู-อารบิก | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
ชื่อ | ਸੁੰਨ | ਇੱਕ | ਦੋ | ਤਿੰਨ | ਚਾਰ | ਪੰਜ | ਛੇ | ਸੱਤ | ਅੱਠ | ਨੌਂ | ਦਸ |
ทับศัพท์ | sunna | ikka | do | tinna* | cāra | panja | che | satta | aṭṭha | na͠u | dasa |
สัทอักษรสากล | [sʊnːᵊ] | [ɪkːᵊ] | [d̪oː] | [t̪ɪnːᵊ] | [t͡ʃaːɾᵊ] | [pənd͡ʒᵊ] | [t͡ʃʰeː] | [sət̪ːᵊ] | [əʈːʰᵊ] | [nɔ̃:] | [d̪əsᵊ] |
*ในสำเนียงปัญจาบบางส่วน คำว่าสามออกเสียงเขียนเป็น ਤ੍ਰੈ trai (สัทอักษรสากล: [t̪ɾɛː])
เครื่องหมายพิเศษ
ੴ ใช้ในทางศาสนา หมายถึง พระเจ้าองค์เดียว
อักษรคุรมุขีในคอมพิวเตอร์
สำหรับผู้ใช้วินโดวส์เอ็กซ์พี (Windows XP) สามารถอ่านอักษรคุรมุขีหรือพิมพ์ข้อความสั้น ๆ ด้วยโปรแกรม Character Map ฟอนต์ Raavi
คุรมุขี Unicode.org chart (PDF) | ||||||||||||||||
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
U+0A0x | ਁ | ਂ | ਃ | ਅ | ਆ | ਇ | ਈ | ਉ | ਊ | ਏ | ||||||
U+0A1x | ਐ | ਓ | ਔ | ਕ | ਖ | ਗ | ਘ | ਙ | ਚ | ਛ | ਜ | ਝ | ਞ | ਟ | ||
U+0A2x | ਠ | ਡ | ਢ | ਣ | ਤ | ਥ | ਦ | ਧ | ਨ | ਪ | ਫ | ਬ | ਭ | ਮ | ਯ | |
U+0A3x | ਰ | ਲ | ਲ਼ | ਵ | ਸ਼ | ਸ | ਹ | ਼ | ਾ | ਿ | ||||||
U+0A4x | ੀ | ੁ | ੂ | ੇ | ੈ | ੋ | ੌ | ੍ | ||||||||
U+0A5x | ੑ | ਖ਼ | ਗ਼ | ਜ਼ | ੜ | ਫ਼ | ||||||||||
U+0A6x | ੦ | ੧ | ੨ | ੩ | ੪ | ੫ | ੬ | ੭ | ੮ | ੯ | ||||||
U+0A7x | ੰ | ੱ | ੲ | ੳ | ੴ | ੵ |
อ้างอิง
- Bāhrī 1997, p. 181.
- Microsoft© Office Word 2003 Thai
- Masica 1993, p. 143.
- Mandair, Arvind-Pal S.; Shackle, Christopher; Singh, Gurharpal (December 16, 2013). Sikh Religion, Culture and Ethnicity. Routledge. p. 13, Quote: "creation of a pothi in distinct Sikh script (Gurmukhi) seem to relate to the immediate religio–political context ...". ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 20 March 2017. สืบค้นเมื่อ 23 November 2016.
- Mann, Gurinder Singh; Numrich, Paul; Williams, Raymond (2007). Buddhists, Hindus, and Sikhs in America. New York: Oxford University Press. p. 100, Quote: "He modified the existing writing systems of his time to create Gurmukhi, the script of the Sikhs; then ...". ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 20 March 2017. สืบค้นเมื่อ 23 November 2016.
- Shani, Giorgio (March 2002). "The Territorialization of Identity: Sikh Nationalism in the Diaspora". Studies in Ethnicity and Nationalism. 2: 11. doi:10.1111/j.1754-9469.2002.tb00014.x.
...the Guru Granth Sahib, written in a script particular to the Sikhs (Gurmukhi)...
- Harjeet Singh Gill (1996). "The Gurmukhi Script". ใน Peter T. Daniels; William Bright (บ.ก.). The World's Writing Systems. Oxford University Press. pp. 395–399. ISBN .
- Jain & Cardona 2007, p. 53.
- Harnik Deol, Religion and Nationalism in India. Routledge, 2000. ISBN , 9780415201087. Page 22. "(...) the compositions in the Sikh holy book, Adi Granth, are a melange of various dialects, often coalesced under the generic title of Sant Bhasha."
The making of Sikh scripture by Gurinder Singh Mann. Published by Oxford University Press US, 2001. ISBN , ISBN Page 5. "The language of the hymns recorded in the Adi Granth has been called Sant Bhasha, a kind of lingua franca used by the medieval saint-poets of northern India. But the broad range of contributors to the text produced a complex mix of regional dialects."
Surindar Singh Kohli, History of Punjabi Literature. Page 48. National Book, 1993. ISBN , ISBN . "When we go through the hymns and compositions of the Guru written in Sant Bhasha (saint-language), it appears that some Indian saint of 16th century..."
Nirmal Dass, Songs of the Saints from the Adi Granth. SUNY Press, 2000. ISBN , ISBN . Page 13. "Any attempt at translating songs from the Adi Granth certainly involves working not with one language, but several, along with dialectical differences. The languages used by the saints range from Sanskrit; regional Prakrits; western, eastern and southern Apabhramsa; and Sahiskriti. More particularly, we find sant bhasha, Marathi, Old Hindi, central and Lehndi Panjabi, Sgettland Persian. There are also many dialects deployed, such as Purbi Marwari, Bangru, Dakhni, Malwai, and Awadhi." - "Let's Learn Punjabi: Research Centre for Punjabi Language Technology, Punjabi University, Patiala". learnpunjabi.org. Punjabi University, Patiala. จากแหล่งเดิมเมื่อ 30 August 2018. สืบค้นเมื่อ 12 October 2019.
- Kumar, Arun; Kaur, Amandeep (2018). A New Approach to Punjabi Text Steganography using Naveen Toli. Department of Computer Science & Technology, Central University of Punjab, Bathinda, India. ISBN .
- Bhatia, Tej (1993). Punjabi: A cognitive-descriptive grammar. Routledge. p. 367. ISBN . จากแหล่งเดิมเมื่อ 2011-06-28. สืบค้นเมื่อ 2019-03-23.
บรรณานุกรม
- Jain, Danesh; (2007). The Indo-Aryan Languages. Routledge. ISBN .
- (1993). The Indo-Aryan Languages. Cambridge, U.K.: Cambridge University Press. ISBN .
- (1997). Siṅgh, Harbans (บ.ก.). Gurmukhī (ภาษาอังกฤษ) (3rd ed.). Patiala, Punjab, India: Punjab University, Patiala, 2011. pp. 181–184. ISBN .
- (1916). "Pañjābī". . Vol. IX: Indo-Aryan family. Central group, Part 1, Specimens of Western Hindi and Pañjābī. Calcutta: Office of the Superintendent of Government Printing, India. pp. 624–629.
- Bhardwaj, Mangat Rai (2016). Panjabi: A Comprehensive Grammar. Routledge. doi:10.4324/9781315760803. ISBN .
The following Punjabi-language publications have been written on the origins of the Gurmukhī script:
- Singh, Gurbaksh (G.B.) (1950). Gurmukhi Lipi da Janam te Vikas (ภาษาปัญจาบ) (5th ed.). Chandigarh, Punjab, India: Punjab University Press, 2010. ISBN . Alternative link 2022-02-22 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน
- Ishar Singh Tãgh, Dr. Gurmukhi Lipi da Vigyamulak Adhiyan. Patiala: Jodh Singh Karamjit Singh.
- Kala Singh Bedi, Dr. Lipi da Vikas. Patiala: Punjabi University, 1995.
- Dakha, Kartar Singh (1948). (ภาษาปัญจาบ). คลังข้อมูลเก่าเก็บจากแหล่งเดิมเมื่อ 2022-02-22. สืบค้นเมื่อ 2022-02-22.
- Padam, Prof. Piara Singh (1953). Gurmukhi Lipi da Itihas (PDF) (ภาษาปัญจาบ). Patiala, Punjab, India: Kalgidhar Kalam Foundation Kalam Mandir. Alternative link
- Prem Parkash Singh, Dr. "Gurmukhi di Utpati." Khoj Patrika, Patiala: Punjabi University.
- Pritam Singh, Prof. "Gurmukhi Lipi." Khoj Patrika. p. 110, vol.36, 1992. Patiala: Punjabi University.
- Sohan Singh Galautra. Punjab dian Lipiã.
- Tarlochan Singh Bedi, Dr. Gurmukhi Lipi da Janam te Vikas. Patiala: Punjabi University, 1999.
แหล่งข้อมูลอื่น
- Unicode script chart for Gurmukhi (PDF file)
- Gurmukhi Typewriter Online
wikipedia, แบบไทย, วิกิพีเดีย, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด, บทความ, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม, มือถือ, โทรศัพท์, Android, iOS, Apple, โทรศัพท์โมบิล, Samsung, iPhone, Xiomi, Xiaomi, Redmi, Honor, Oppo, Nokia, Sonya, MI, PC, พีซี, web, เว็บ, คอมพิวเตอร์
xksrkhurmukhi hrux xksrkurmukhi hrux xksrekxrmukh pycab ਗ ਰਮ ਖ esiyngxanphasapycab ˈɡʊɾᵊmʊkʰiː xksrchahmukhi گ رم کھی epnxksrsraprakxbthiphthnacakxksrsartha lntha thaihepnmatrthanaelaichnganodykhuruxngktethph kh s 1504 1552 khurukhnthi 2 odythwipthuxepnxksrkhxngchawsikkh miphuichnganxksrkhurmukhiinphasapycabepnxksrthangkarinrthpycab khawakhurmukhiaeplwa macakpakkhxngkhuru xksrkhurmukhi ਗ ਰਮ ਖ xksrkhurmukhidngedimchnidxksrsraprakxbchwngyukhkhriststwrrsthi 16 pccubnthisthangLeft to right phasaphudphasapycab phasasinthxksrthiekiywkhxngrabbaemihexxorklifxiyipt a a chudtwxksrfiniechiy a chudtwxksraexraemxik a phrahmikhuptasarthalnthaxksrkhurmukhirabbphinxngkhuthaphathi okhchki mhachni multaniISO 15924Guru 310 GurmukhiyuniokhdyuniokhdaefngGurmukhichwngyuniokhdU 0A00 U 0A7F a thvsditnkaenidesmitikkhxngxksrphrahmiyngkhngepnthiotaeyng bthkhwamniprakxbdwyinsthxksrsakl IPA sahrbkhaaenanaebuxngtnekiywkbsylksn IPA oprddu sahrbkhwamaetktangrahwang aela duthi sthxksrsakl wngelbehliymaelathb khurukhrnthsahiph khmphirhlkkhxngsasnasikkh ekhiyninphasaaelasaeniynghindihlayaebbtamxksrkhurmukhi sungxyuphayitchux hrux phasankbuy xksrkhurmukhiinpccubnmixksrdngedim 35 tw thaihmichuxeriykthwipxikaebbwa painti hrux samsibha kbphyychnaesrim 6 tw ekhruxnghmayesrimsthxksrsra 9 tw ekhruxnghmayesrimsthxksrsahrbesiyngnasik 2 tw ekhruxnghmayesrimsthxksrthiepnkhu 1 tw aelaxksrtwhxy 3 twcudkaenidtnkaenidkhxngxksrnikhuxxksrphrahmi xksrkhurmukhirunaerkphthnamaepnxksrkhuptaemuxraw ph s 900 1300 tamdwyxksrsrtha emuxraw ph s 1300 sudthayprbrupepnxksrsrthaaebbethwessaemuxraw ph s 1500 1900 xksrkhurmukhipccubnpradisthodykhuruxngkhthi 2 khxngsasnasikkhkhux khuruxngktethph aetkxacklawidwathicringaelwkhuruthanniidcdmatrthankhxngxksrniihmmakkwa rupaebbkhxngxksrkhurmukhiphbinxksrobrantngaetraw ph s 1000 1500 aemaetkhurunankethph kekhyichxksraebbxksrkhurmukhiinnganekhiynkhxngthan khuruxngktethphprbprungxksrniephuxikhekhiynkhmphirkhxngsasnasikkh xksrthiichekhiynphasapycabmakxnhnanikhuxaelaxksrlntha xksrlnthathiaeplwa immihang epnxksrthiichthwipinchiwitpracawnaelakarkha aetimichinthangwrrnkrrmephraaimmirupsra cungepnehtuihthankhuruimnaxksrniipichephraacaekidpyhainkarxxkesiyng karthixksrniichekhiynkhmphirsasnasikkhcungthaihmikhwamsakhyinthangwrrnkrrmsahrbchawsikkh xksrniepnxksrrachkarkhxngpycabtawnxxk swnpycabtawntkichxksrxahrbddaeplngaebbxurdueriykwa charmukhi xksrkhurmukhimi 35 tw 3 twaerkepnthankhxngesiyngsraimichphyychna aelamiphyychnaxik 6 twsrangkhunodyetimcuditphyychnaedim phyychnathuktwmiphunesiyngepnxa sralxykhux xura ixra aelaxiri nxkcakixrathiichaethnesiyng x aelw immirupphyychnaidthiekhiynodyimmirupsratwxksrphyychna karthxdepnxksrithytamrup ichkbphasathicdphyychnawrrkhtamaebbphasabali phasasnskvtethannduephimthi xksrkhurmukhi thxdepnxksrormn thxdepnxksrithytamrup thxdepnxksrithytamesiyngਕ ka k k ਖ kha kh kh ਗ ga kh immiinrabbesiyngphasaithyਘ gha kh immiinrabbesiyngphasaithyਙ nga ng ng ਚ ca c c ਛ cha ch ch ਜ ja ch immiਝ jha ch immiਞ nya y immiਟ tta t immiਠ ttha th immiਡ dda th immiਢ ddha th immiਣ nna n immiਤ ta t t ਥ tha th th ਦ da th d ਧ dha th immiਨ na n n ਪ pa p p ਫ pha ph ph ਬ ba ph b ਭ bha ph immiਮ ma m m ਯ ya y y ਰ ra r r ਲ la l l ਲ lla immiਵ va w w ਸ sha s immiਸ sa s s ਹ ha h h ਖ khha kh immiਗ ghha Kh immiਜ za s immiੜ rra l immiਫ fa f f sra sralxy ਅ xa a ਆ xa aa ਇ xi i ਈ xi ii ਉ xu u ਊ xu uu ਏ ex e ਐ ix ai ਓ ox o ਔ exa au sracm ਕ ka ਕ kaa ਕ ki ਕ kii ਕ ku ਕ kuu ਕ ke ਕ kai ਕ ko ਕ kau twelkh xksrkhurmukhimichudtwelkhepnkhxngtnexng sungthahnathiehmuxnrabbelkhhindu xahrb mkphbinkhxkhwamsmyobraneka pccubnmikarichtwelkhniaethntwelkhxahrbtawntkmatrthaninbangkhrng twelkh ੦ ੧ ੨ ੩ ੪ ੫ ੬ ੭ ੮ ੯ ੧੦twelkhhindu xarbik 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10chux ਸ ਨ ਇ ਕ ਦ ਤ ਨ ਚ ਰ ਪ ਜ ਛ ਸ ਤ ਅ ਠ ਨ ਦਸthbsphth sunna ikka do tinna cara panja che satta aṭṭha na u dasasthxksrsakl sʊnːᵊ ɪkːᵊ d oː t ɪnːᵊ t ʃaːɾᵊ pend ʒᵊ t ʃʰeː set ːᵊ eʈːʰᵊ nɔ d esᵊ insaeniyngpycabbangswn khawasamxxkesiyngekhiynepn ਤ ਰ trai sthxksrsakl t ɾɛː ekhruxnghmayphiess ੴ ichinthangsasna hmaythung phraecaxngkhediywxksrkhurmukhiinkhxmphiwetxrsahrbphuichwinodwsexksphi Windows XP samarthxanxksrkhurmukhihruxphimphkhxkhwamsn dwyopraekrm Character Map fxnt Raavi khurmukhi Unicode org chart PDF 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 A B C D E FU 0A0x ਅ ਆ ਇ ਈ ਉ ਊ ਏU 0A1x ਐ ਓ ਔ ਕ ਖ ਗ ਘ ਙ ਚ ਛ ਜ ਝ ਞ ਟU 0A2x ਠ ਡ ਢ ਣ ਤ ਥ ਦ ਧ ਨ ਪ ਫ ਬ ਭ ਮ ਯU 0A3x ਰ ਲ ਲ਼ ਵ ਸ਼ ਸ ਹ U 0A4x U 0A5x ਖ਼ ਗ਼ ਜ਼ ੜ ਫ਼ U 0A6x ੦ ੧ ੨ ੩ ੪ ੫ ੬ ੭ ੮ ੯U 0A7x ੲ ੳ ੴ xangxingBahri 1997 p 181 Microsoft c Office Word 2003 Thai Masica 1993 p 143 Mandair Arvind Pal S Shackle Christopher Singh Gurharpal December 16 2013 Sikh Religion Culture and Ethnicity Routledge p 13 Quote creation of a pothi in distinct Sikh script Gurmukhi seem to relate to the immediate religio political context ISBN 9781136846342 cakaehlngedimemux 20 March 2017 subkhnemux 23 November 2016 Mann Gurinder Singh Numrich Paul Williams Raymond 2007 Buddhists Hindus and Sikhs in America New York Oxford University Press p 100 Quote He modified the existing writing systems of his time to create Gurmukhi the script of the Sikhs then ISBN 9780198044246 cakaehlngedimemux 20 March 2017 subkhnemux 23 November 2016 Shani Giorgio March 2002 The Territorialization of Identity Sikh Nationalism in the Diaspora Studies in Ethnicity and Nationalism 2 11 doi 10 1111 j 1754 9469 2002 tb00014 x the Guru Granth Sahib written in a script particular to the Sikhs Gurmukhi Harjeet Singh Gill 1996 The Gurmukhi Script in Peter T Daniels William Bright b k The World s Writing Systems Oxford University Press pp 395 399 ISBN 978 0 19 507993 7 Jain amp Cardona 2007 p 53 Harnik Deol Religion and Nationalism in India Routledge 2000 ISBN 0 415 20108 X 9780415201087 Page 22 the compositions in the Sikh holy book Adi Granth are a melange of various dialects often coalesced under the generic title of Sant Bhasha The making of Sikh scripture by Gurinder Singh Mann Published by Oxford University Press US 2001 ISBN 0 19 513024 3 ISBN 978 0 19 513024 9 Page 5 The language of the hymns recorded in the Adi Granth has been called Sant Bhasha a kind of lingua franca used by the medieval saint poets of northern India But the broad range of contributors to the text produced a complex mix of regional dialects Surindar Singh Kohli History of Punjabi Literature Page 48 National Book 1993 ISBN 81 7116 141 3 ISBN 978 81 7116 141 6 When we go through the hymns and compositions of the Guru written in Sant Bhasha saint language it appears that some Indian saint of 16th century Nirmal Dass Songs of the Saints from the Adi Granth SUNY Press 2000 ISBN 0 7914 4683 2 ISBN 978 0 7914 4683 6 Page 13 Any attempt at translating songs from the Adi Granth certainly involves working not with one language but several along with dialectical differences The languages used by the saints range from Sanskrit regional Prakrits western eastern and southern Apabhramsa and Sahiskriti More particularly we find sant bhasha Marathi Old Hindi central and Lehndi Panjabi Sgettland Persian There are also many dialects deployed such as Purbi Marwari Bangru Dakhni Malwai and Awadhi Let s Learn Punjabi Research Centre for Punjabi Language Technology Punjabi University Patiala learnpunjabi org Punjabi University Patiala cakaehlngedimemux 30 August 2018 subkhnemux 12 October 2019 Kumar Arun Kaur Amandeep 2018 A New Approach to Punjabi Text Steganography using Naveen Toli Department of Computer Science amp Technology Central University of Punjab Bathinda India ISBN 978 8 193 38970 6 Bhatia Tej 1993 Punjabi A cognitive descriptive grammar Routledge p 367 ISBN 9780415003209 cakaehlngedimemux 2011 06 28 subkhnemux 2019 03 23 brrnanukrmJain Danesh 2007 The Indo Aryan Languages Routledge ISBN 978 1 135 79711 9 2007 Writing Systems of the Indo Aryan Languages in Cardona George Jain Dhanesh b k The Indo Aryan Languages Routledge pp 68 114 ISBN 978 1 135 79711 9 2007 Panjabi in Cardona George Jain Dhanesh b k The Indo Aryan Languages Routledge pp 582 622 ISBN 978 1 135 79711 9 1993 The Indo Aryan Languages Cambridge U K Cambridge University Press ISBN 978 0 521 29944 2 1997 Siṅgh Harbans b k Gurmukhi phasaxngkvs 3rd ed Patiala Punjab India Punjab University Patiala 2011 pp 181 184 ISBN 978 8173805301 1916 Panjabi Vol IX Indo Aryan family Central group Part 1 Specimens of Western Hindi and Panjabi Calcutta Office of the Superintendent of Government Printing India pp 624 629 Bhardwaj Mangat Rai 2016 Panjabi A Comprehensive Grammar Routledge doi 10 4324 9781315760803 ISBN 9781138793859 The following Punjabi language publications have been written on the origins of the Gurmukhi script Singh Gurbaksh G B 1950 Gurmukhi Lipi da Janam te Vikas phasapycab 5th ed Chandigarh Punjab India Punjab University Press 2010 ISBN 81 85322 44 9 Alternative link 2022 02 22 thi ewyaebkaemchchin Ishar Singh Tagh Dr Gurmukhi Lipi da Vigyamulak Adhiyan Patiala Jodh Singh Karamjit Singh Kala Singh Bedi Dr Lipi da Vikas Patiala Punjabi University 1995 Dakha Kartar Singh 1948 phasapycab khlngkhxmulekaekbcakaehlngedimemux 2022 02 22 subkhnemux 2022 02 22 Padam Prof Piara Singh 1953 Gurmukhi Lipi da Itihas PDF phasapycab Patiala Punjab India Kalgidhar Kalam Foundation Kalam Mandir Alternative link Prem Parkash Singh Dr Gurmukhi di Utpati Khoj Patrika Patiala Punjabi University Pritam Singh Prof Gurmukhi Lipi Khoj Patrika p 110 vol 36 1992 Patiala Punjabi University Sohan Singh Galautra Punjab dian Lipia Tarlochan Singh Bedi Dr Gurmukhi Lipi da Janam te Vikas Patiala Punjabi University 1999 aehlngkhxmulxunwikimiediykhxmmxnsmisuxthiekiywkhxngkb xksrkhurmukhi Unicode script chart for Gurmukhi PDF file Gurmukhi Typewriter Online