คลองภักดีรำไพ

คลองภักดีรำไพ เป็นคลองขุดสายหนึ่งในอำเภอเมืองจันทบุรี จังหวัดจันทบุรี คลองนี้เป็นหนึ่งในโครงการพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชที่ใช้สำหรับแก้ปัญหาอุทกภัยในชุมชนริมแม่น้ำจันทบุรี มีหน้าที่ระบายน้ำจากแม่น้ำดังกล่าวลงสู่อ่าวไทย

ประวัติ

 

ชุมชนริมแม่น้ำจันทบุรี ที่เคยประสบปัญหาอุทกภัย

แต่เดิมตัวเมืองจันทบุรีเป็นเมืองอกแตกคือมีแม่น้ำจันทบุรีไหลผ่านกลางเมือง กอปรกับเป็นหัวเมืองภาคตะวันที่ติดกับชายฝั่งทะเลมีฝนชุก ยามฤดูฝนก็จะเกิดอุทกภัยด้วยเป็นพื้นที่ลุ่มต่ำ มีปัญหาน้ำเซาะตลิ่ง และแม่น้ำเองก็มีความโค้งมากทำให้น้ำระบายช้า หากเป็นหน้าแล้งก็น้ำไหลสู่ทะเลเสียหมดไม่สามารถกักเก็บได้ ครั้นในปี พ.ศ. 2542 เกิดอุทกภัยครั้งใหญ่ในตัวเมืองเนื่องจากฝนชุกนัก เกิดปริมาณน้ำหลาก 800 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที น้ำส่วนเกินได้ทะลักเข้าสู่ย่านชุมชน ประชาชนได้รับความเดือดร้อน 85,000 คน ความเสียหายราว 2,118.67 ล้านบาท และยังเกิดซ้ำในเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2544 และเดือนตุลาคม พ.ศ. 2549

ในปี พ.ศ. 2551 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชทรงพระราชทานแนวพระราชดำริโครงการบรรเทาอุทกภัยเมืองจันทบุรี โดยหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้น้อมนำแนวพระราชดำริมาประสานงานแบบบูรณาการเพื่อวางแนวทางการบริหารจัดการน้ำ พร้อมทั้งก่อสร้างแก้มลิงเพื่อเก็บกักน้ำในช่วงน้ำหลากเพิ่มเติม จนกลายมาเป็นโครงการบรรเทาอุทกภัยตัวเมืองจันทบุรีตามพระราชดำริ รัฐมนตรีมีมติอนุมัติเปิดโครงการเมื่อวันที่ 7 เมษายน 2552 ระยะเวลาดำเนินการ 6 ปี (ปีงบประมาณ 2552-2557) วงเงิน 3,500 ล้านบาท

ชื่อคลองได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชว่า คลองภักดีรำไพ (อักษรโรมัน: Bhakti Rambhai) มีความหมายว่า “คลองที่แสดงความจงรักในสมเด็จพระนางเจ้ารำไพพรรณี พระบรมราชินีในรัชกาลที่ 7” ด้วยเป็นพระบรมวงศานุวงศ์ชั้นสูงที่เคยมาประทับในจังหวัดนี้

หลังเสร็จสิ้นการก่อสร้างคลองดังกล่าว ตัวเมืองจันทบุรีก็ไม่ประสบกับอุทกภัยอีก ทั้งยังมีน้ำสำหรับอุปโภคบริโภคในหน้าแล้งเพียงพอ และถือเป็นโครงการในพระราชดำริลำดับสุดท้ายในพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชที่พระราชทานแด่จังหวัดจันทบุรี ด้วยเหตุนี้หลังการสวรรคตของพระองค์ พสกนิกรชาวจันทบุรีจึงพร้อมใจจุดเทียนแสดงความอาลัยด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ

วันที่ 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2560 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จพระราชดำเนินมาทรงเปิดคลองภักดีรำไพ ณ ประตูระบายน้ำปากคลองภักดีรำไพ เทศบาลเมืองจันทนิมิต จังหวัดจันทบุรี

ลักษณะ

คลองภักดีรำไพเริ่มตั้งแต่แม่น้ำจันทบุรี หน้าฝายยางทุ่งลาซาล เทศบาลเมืองจันทนิมิต อำเภอเมืองจันทบุรี ตัดผ่านทุ่งสระบาปเชื่อมคลองอ่าง ก่อนไหลลงสู่อ่าวไทยที่บ้านหนองบัว เทศบาลตำบลหนองบัว อำเภอเมืองจันทบุรี รวมความยาว 11.661 กิโลเมตร ลักษณะเป็นคลองดินขุด มีสถานีสูบน้ำ มีคลองระบายน้ำ และประตูระบายน้ำ 11 แห่ง คลองสามารถกักน้ำได้ 2 ล้านลูกบาศก์เมตร สามารถระบายน้ำ 300 ลูกบาศก์เมตรต่อวินาที ป้องกันปัญหาอุทกภัย กักน้ำไว้ใช้สำหรับอุปโภคบริโภค ประตูน้ำก็สามารถกันน้ำเค็มรุกเข้าไปในพื้นเกษตรกรรมได้อีกทางหนึ่ง พื้นที่ได้รับประโยชน์ 5,000 ไร่ นอกจากนี้บริเวณสองฝั่งคลองก็ได้ตัดถนนคอนกรีตไว้สำหรับสัญจรด้วย

อ้างอิง

1. ไตรรงค์ มีทับทิม (18 ตุลาคม 2559). "โครงการพระราชดำริ "คลองภักดีรำไพ"ป้องกันน้ำท่วมเมืองจันทบุรี". สยามรัฐออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
2. "รายงานพิเศษ โครงการพระราชดำริคลองภักดีรำไพ แก้ปัญหาน้ำอย่างยั่งยืน". สำนักข่าวไทย. 29 มีนาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
3. จรัล บรรยงคเสนา (16 ตุลาคม 2559). "รายงานพิเศษ "คลองภักดีรำไพ" โครงการสุดท้าย ที่พระองค์ท่าน ทรงพระราชทานช่วยเหลือพสกนิกรชาวจันทบุรี". กรมประชาสัมพันธ์. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
4. "'คลองภักดีรำไพ'แล้วเสร็จสมบูรณ์ แนวพระราชดำริแก้น้ำท่วมจันท์-เพิ่มพื้นที่ชลประทาน 5 พันไร่". แนวหน้า. 23 พฤศจิกายน 2559. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
5. "โครงการบรรเทาอุทกภัยเมืองจันทบุรี (แผนระยะที่ 2) จังหวัดจันทบุรี". สำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 9 สำนักพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่ กรมชลประทาน. 30 พฤษภาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
6. "ชาวชุมชนริมน้ำจันทบูรซาบซึ้งในพระมหากรุณาธิคุณ". เวิร์กพอยต์นิวส์. 18 ตุลาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
7. "ชื่อพระราชทาน "คลองภักดีรำไพ" Bhakti Rambhai Canal". สำนักงานก่อสร้างชลประทานขนาดใหญ่ที่ 9 สำนักพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่ กรมชลประทาน. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate= (help)
8. "จันทบุรีเตรียมความพร้อมสถานที่จัดแสดงความอาลัยในหลวง ร.๙". MGR Online. 31 ตุลาคม 2559. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
9. "จ.จันทบุรี ประชุม เตรียมพร้อมรับเสด็จสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ที่จะเสด็จพระราชดำเนินปฏิบัติพระราชกรณียกิจ ทรงเปิดโครงการบรรเทาอุทกภัยจันทบุรีอันเนื่องมาจากพระราชดำริ " คลองภักดีรำไพ" ในวันที่ 19 พ.ค. 60". สำนักข่าวกรมประชาสัมพันธ์. 27 กุมภาพันธ์ 2560. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
10. เบญจมาภรณ์ พรเจีย (22 พฤษภาคม 2560). "สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์เสด็จฯ เปิดคลองภักดีรำไพ โครงการบรรเทาอุทกภัยเมืองจันทบุรี". จังหวัดจันทบุรี. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
11. "ประตูระบายน้ำคลองภักดีรำไพโครงการพระราชดำริชิ้นสุดท้าย ร.9". โพสต์ทูเดย์. 10 พฤษภาคม 2560. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2560. Check date values in: |accessdate=, |date= (help)
12. "ย้ำประโยชน์มหาศาล ‘คลองภักดีรำไพ’ แก้น้ำท่วมเมืองจันท์-สร้างเส้นทางคมนาคม-ลดต้นทุนเกษตร". สำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ. สืบค้นเมื่อ 4 มิถุนายน 2560. C1 control character in |title= at position 19 (help); Check date values in: |accessdate= (help)