จำนวนอตรรกยะ

จำนวนอตรรกยะ (อังกฤษ: irrational number) ในวิชาคณิตศาสตร์ คือจำนวนที่ไม่สามารถเขียนได้ในรูปเศษส่วนที่มีทั้งตัวเศษและส่วนเป็นจำนวนเต็มได้ หรือกล่าวได้ว่ามันไม่สามารถเขียนในรูป ${\textstyle a/b}$ ได้ เมื่อ ${\textstyle a}$ และ ${\textstyle b}$ เป็นจำนวนเต็ม และ ${\textstyle b}$ ไม่เท่ากับศูนย์ เห็นได้ชัดว่าจำนวนอตรรกยะคือจำนวนที่ไม่ว่าเขียนทศนิยมในฐานใดก็ตามจะไม่รู้จบ และไม่มีรูปแบบตายตัว แต่นักคณิตศาสตร์ก็ไม่ได้ให้นิยามจำนวนอตรรกยะเช่นนั้น จำนวนจริงเกือบทั้งหมดเป็นจำนวนอตรรกยะโดยนัยที่จะอธิบายต่อไปนี้

จำนวนอตรรกยะบางจำนวนเป็นจำนวนพีชคณิต เช่น √2 (รากที่สองของ 2) ³√5 (รากที่สามของ 5) และสัดส่วนทอง แทนด้วยอักษรกรีก ${\displaystyle \varphi }$ (ฟาย) หรือบางครั้ง ${\displaystyle \tau }$ (เทา) ที่เหลือเป็นจำนวนอดิศัย เช่น π และ e

เมื่ออัตราส่วนของความยาวของส่วนของเส้นตรงสองเส้นเป็นจำนวนอตรรกยะ เราเรียกส่วนของเส้นตรงทั้งสองเส้นนั้นว่าวัดไม่ได้ (incommensurable) หมายความว่า ทั้งสองเส้นไม่มีมาตรวัดเดียวกัน มาตรวัดของส่วนของเส้นตรง I ในที่นี้หมายถึงส่วนของเส้นตรง J ที่วัด I โดยวาง J แบบหัวต่อหางเป็นจำนวนเต็มจนยาวเท่ากับ I

.