ช้างพลายมงคล เป็นช้างพลายที่มีชื่อเสียงของเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ (หม่อมราชวงศ์หลาน กุญชร)
ช้างพลายมงคล แต่งเป็นช้างเอราวัณสามเศียร ในขบวนแห่พิธีโล้ชิงช้า พ.ศ. 2437
ช้างพลายมงคล เป็นลูกช้างพลายที่พระเจ้าอินทวิชยานนท์ เจ้าผู้ครองนครเชียงใหม่ได้ส่งมาเป็นของขวัญถวายแด่ สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ เนื่องในพระราชพิธีโสกันต์ เมื่อ พ.ศ. 2433 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าให้เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ ซึ่งเป็นพระอภิบาลในเจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศ เป็นผู้ดูแลช้างนั้น
เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ ได้นำช้างพลายมงคลมาเลี้ยงดูที่วังบ้านหม้อของท่าน มอบหมายให้ควาญช้างชื่อ ภู่ เป็นผู้ดูแล จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2437 เจ้าฟ้ามหาวชิรุณหิศเสด็จทิวงคต เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ก็ยังเป็นผู้ดูแลพลายมงคลสืบมา
เจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ ซึ่งรับราชการกำกับดูแลกรมหมาดเล็ก กรมม้า และกรมมหรสพ ได้ฝึกหัดช้างพลายมงคลให้เล่นละครในคณะละครดึกดำบรรพ์ของท่าน ช้างพลายมงคลมีชื่อเลียงเป็นที่เลื่องลือถึงความแสนรู้ ในการเล่นบทช้างเอราวัณ ในโขนตอนหนุมานหักคอช้างเอราวัณ พลายมงคลจะถูกทาสีขาวทั้งตัว และติดหัวช้างปลอมสองข้าง ในการแสดงละครจะต้องถูกหนุมานหักคอกระดาษ พลายมงคลต้องแกล้งล้มทำทีเป็นตาย และสามารถแสดงได้สมบทบาท เป็นที่ชื่นชอบของคนดู
ในปี พ.ศ. 2442 พลายมงคลเกิดตกมันและทำร้ายผู้คนที่มาแหย่ ครั้งหนึ่งถึงกับอาละวาดทำร้ายตาภู่ ควาญช้างประจำตัวเสียชีวิต พลายมงคลต้องถูกลงโทษนำไปเป็นช้างใช้งานในกรมสุขาภิบาล ในพระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากฤษดาภินิหาร กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์ มีหน้าที่ใช้แรงงานบดถนน ในการก่อสร้างถนนราชดำเนิน
ต่อมาเจ้าพระยาเทเวศร์วงศ์วิวัฒน์ ได้ขอประทานช้างพลายมงคลคืน เพื่อนำไปถวายเจ้าอินทวโรรสสุริยวงศ์ พระโอรสของพระเจ้าอินทวิชยานนท์ เพื่อนำกลับไปเลี้ยงดูที่บ้านเกิด แต่ช้างพลายมงคลได้ล้มเสียกลางทาง จากการตกน้ำเพราะไปใกล้ตลิ่งเพื่อจะเล่นหรือหาของทานไม่ทราบแน่ชัดทำให้ดินถล่มตกลงไปในแม่น้ำปิง ที่จังหวัดตาก ก่อนจะเดินทางไปถึงเชียงใหม่
อ้างอิง - ศรัณย์ ทองปาน. ช ช้าง กับ ฅ ฅน. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์สารคดี, พ.ศ. 2550. หน้า หน้าที่. ISBN 974-484-215-6
- โกวิท ตั้งตรงจิตร. เรียงร้อยรอยอดีต, ยศช้าง ขุนนาง พระ มหัศจรรย์วัด เวียง วัง. กรุงเทพ : สำนักพิมพ์ชมรมเด็ก, พ.ศ. 2549. 272 หน้า. หน้า หน้าที่. ISBN 974-298-755-6
- บุญเหลือ เทพยสุวรรณ, หม่อมหลวง, เรื่องของช้างพลายมงคลผู้อาภัพ, องค์การค้าของคุรุสภา, 2543, 74 หน้า, ISBN 974-222-409-9
างพลายมงคล, เป, นช, างพลายท, อเส, ยงของเจ, าพระยาเทเวศร, วงศ, ฒน, หม, อมราชวงศ, หลาน, ญชร, แต, งเป, นช, างเอราว, ณสามเศ, ยร, ในขบวนแห, โล, งช, 2437, เป, นล, กช, างพลายท, พระเจ, าอ, นทว, ชยานนท, เจ, าผ, ครองนครเช, ยงใหม, ได, งมาเป, นของขว, ญถวายแด, สมเด, จพระบร. changphlaymngkhl epnchangphlaythimichuxesiyngkhxngecaphrayaethewsrwngswiwthn hmxmrachwngshlan kuychr changphlaymngkhl aetngepnchangexrawnsamesiyr inkhbwnaehphithiolchingcha ph s 2437 changphlaymngkhl epnlukchangphlaythiphraecaxinthwichyannth ecaphukhrxngnkhrechiyngihmidsngmaepnkhxngkhwythwayaed smedcphrabrmoxrsathirach ecafamhawchirunhis enuxnginphrarachphithiosknt emux ph s 2433 phrabathsmedcphraculcxmeklaecaxyuhwoprdeklaihecaphrayaethewsrwngswiwthn sungepnphraxphibalinecafamhawchirunhis epnphuduaelchangnnecaphrayaethewsrwngswiwthn idnachangphlaymngkhlmaeliyngduthiwngbanhmxkhxngthan mxbhmayihkhwaychangchux phu epnphuduael cnkrathnginpi ph s 2437 ecafamhawchirunhisesdcthiwngkht ecaphrayaethewsrwngswiwthnkyngepnphuduaelphlaymngkhlsubmaecaphrayaethewsrwngswiwthn sungrbrachkarkakbduaelkrmhmadelk krmma aelakrmmhrsph idfukhdchangphlaymngkhlihelnlakhrinkhnalakhrdukdabrrphkhxngthan changphlaymngkhlmichuxeliyngepnthieluxngluxthungkhwamaesnru inkarelnbthchangexrawn inokhntxnhnumanhkkhxchangexrawn phlaymngkhlcathukthasikhawthngtw aelatidhwchangplxmsxngkhang inkaraesdnglakhrcatxngthukhnumanhkkhxkradas phlaymngkhltxngaeklnglmthathiepntay aelasamarthaesdngidsmbthbath epnthichunchxbkhxngkhnduinpi ph s 2442 phlaymngkhlekidtkmnaelatharayphukhnthimaaehy khrnghnungthungkbxalawadtharaytaphu khwaychangpracatwesiychiwit phlaymngkhltxngthuklngothsnaipepnchangichnganinkrmsukhaphibal inphraecabrmwngsethx phraxngkhecakvsdaphinihar krmphranersrwrvththi mihnathiichaerngnganbdthnn inkarkxsrangthnnrachdaenintxmaecaphrayaethewsrwngswiwthn idkhxprathanchangphlaymngkhlkhun ephuxnaipthwayecaxinthworrssuriywngs phraoxrskhxngphraecaxinthwichyannth ephuxnaklbipeliyngduthibanekid aetchangphlaymngkhlidlmesiyklangthang cakkartknaephraaipikltlingephuxcaelnhruxhakhxngthanimthrabaenchdthaihdinthlmtklngipinaemnaping thicnghwdtak kxncaedinthangipthungechiyngihmxangxing aekikhsrny thxngpan ch chang kb Kh Khn krungethph sankphimphsarkhdi ph s 2550 hna hnathi ISBN 974 484 215 6khukvththi praomch hmxmrachwngs changinchiwitkhxngphm krungethph sankphimphdxkhya 2000 ph s 2549 112 hna hna hnathi ISBN 974 690 514 7okwith tngtrngcitr eriyngrxyrxyxdit yschang khunnang phra mhscrrywd ewiyng wng krungethph sankphimphchmrmedk ph s 2549 272 hna hna hnathi ISBN 974 298 755 6 buyehlux ethphysuwrrn hmxmhlwng eruxngkhxngchangphlaymngkhlphuxaphph xngkhkarkhakhxngkhuruspha 2543 74 hna ISBN 974 222 409 9ekhathungcak https th wikipedia org w index php title changphlaymngkhl amp oldid 9409049, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,
บทความ
, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม
