fbpx
วิกิพีเดีย

นกกระเรียนไทย

สิงหาคม 30, 2021

นกกระเรียนไทย หรือ นกกระเรียน เป็นนกขนาดใหญ่ที่ไม่ใช่นกอพยพ พบในบางพื้นที่ของอนุทวีปอินเดีย เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และประเทศออสเตรเลีย เป็นนกบินได้ที่สูงที่สุดในโลก เมื่อยืนจะสูงถึง 1.8 เมตร สังเกตเห็นได้ง่าย ในพื้นที่ชุ่มน้ำเปิดโล่ง นกกระเรียนไทยแตกต่างจากนกกระเรียนอื่นในพื้นที่เพราะมีสีเทาทั้งตัวและมีสีแดงที่หัวและบริเวณคอด้านบน หากินในที่ลุ่มมีน้ำขังบริเวณน้ำตื้น กินราก หัว แมลง สัตว์น้ำ และสัตว์มีกระดูกสันหลังขนาดเล็กเป็นอาหาร นกกระเรียนไทยเหมือนกับนกกระเรียนอื่นที่มักมีคู่ตัวเดียวตลอดชีวิต นกกระเรียนจะปกป้องอาณาเขตและเกี้ยวพาราสีโดยการกางปีก ส่งเสียงร้อง กระโดดซึ่งดูคล้ายกับการเต้นรำ ในประเทศอินเดียนกกระเรียนเป็นสัญลักษณ์ของความซื่อสัตย์ในชีวิตแต่งงาน เชื่อกันว่าเมื่อคู่ตาย นกอีกตัวจะเศร้าโศกจนตรอมใจตายตาม ฤดูผสมพันธุ์หลักอยู่ในฤดูฝน คู่นกจะสร้างรังเป็น "เกาะ" รูปวงกลมจากกก อ้อ และพงหญ้า มีเส้นผ่าศูนย์กลางเกือบสองเมตรและสูงเพียงพอที่จะอยู่เหนือจากน้ำรอบรัง นกกระเรียนไทยกำลังลดลงอย่างรวดเร็วในคริสต์ศตวรรษที่ผ่านมา คาดกันว่าประชากรมีเพียง 10 หรือน้อยกว่า (ประมาณร้อยละ 2.5) ของจำนวนที่มีอยู่ในคริสต์ทศวรรษ 1850 ประเทศอินเดียคือแหล่งที่มั่นของนกชนิดนี้ ที่ซึ่งนกเป็นที่เคารพและอาศัยอยู่ในพื้นที่การเกษตรใกล้กับมนุษย์ นกกระเรียนนั้นสูญหายไปจากพื้นที่การกระจายพันธุ์ในหลาย ๆ พื้นที่ในอดีต

การปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยสู่พื้นที่ชุ่มน้ำบุรีรัมย์
การร้องพร้อมกันของคู่นกกระเรียน Unison Call

นกกระเรียนไทย
สถานะการอนุรักษ์

ไม่มั่นคง (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร: Animalia
ไฟลัม: Chordata
ชั้น: Aves
อันดับ: Gruiformes
วงศ์: Gruidae
สกุล: Grus
สปีชีส์: G.  antigone
ชื่อทวินาม
Grus antigone
(Linnaeus, 1758)
ชนิดย่อย
  • G. a. antigone (Linnaeus, 1758)
    (นกกระเรียนอินเดีย)
  • G. a. sharpii (=sharpei) Blanford, 1895
    (นกกระเรียนอินโดจีน หรือ นกกระเรียนหัวแดง)
  • G. a. gilliae (=gillae) Schodde, 1988
    (นกกระเรียนออสเตรเลีย)
  • G. a. luzonica Hachisuka, 1941
    (นกกระเรียนเกาะลูซอน - สูญพันธุ์)
การกระจายพันธุ์ของนกกระเรียนไทยในปัจจุบัน (สีเขียว)
ชื่อพ้อง
  • Ardea antigone Linnaeus, 1758
  • Grus sharpei
  • Megalornis antigone

ลักษณะ

 
ขณะบิน นกกระเรียนจะเหยียดคอตรง (ภารตปุระ ประเทศอินเดีย)

นกกระเรียนไทยเป็นนกขนาดใหญ่ มีลำตัวและปีกสีเทา คอตอนบนและหัวเป็นหนังเปลือยสีแดงไม่มีขน ตรงกระหม่อมเป็นสีเทาหรือเขียว คอยาวเวลาบินคอจะเหยียดตรงไม่เหมือนกับนกกระสาซึ่งจะงอพับไปด้านหลัง ขนปลายปีกและขนคลุมขนปลายปีกสีดำ ขนคลุมขนปีกด้านล่างสีเทา ขนโคนปีกสีขาว ขายาวเป็นสีชมพู มีแผ่นขนหูสีเทา ม่านตาสีส้มแดง ปากแหลมสีดำแกมเทา นักวัยอ่อนมีปากสีค่อนข้างเหลืองที่ฐาน หัวสีน้ำตาลเทาหรือสีเนื้อปกคลุมด้วยขนนก

หนังเปลือยสีแดงบริเวณหัวจะแดงสดใสในช่วงฤดูผสมพันธุ์ หนังบริเวณนี้จะหยาบเป็นตะปุ่มตะป่ำ มีขนสีดำตรงข้างแก้มและท้ายทอยบริเวณแคบ ๆ ทั้งสองเพศมีลักษณะและสีคล้ายกัน เพศผู้ใหญ่กว่าเพศเมียเล็กน้อย ไม่มีความแตกต่างทางเพศอื่นที่ชัดเจนอีก นกกระเรียนไทยเพศผู้ในอินเดียมีขนาดสูงที่สุดคือประมาณ 200 เซนติเมตร ช่วงปีกยาว 250 เซนติเมตร ทำให้นกกระเรียนไทยเป็นนกที่บินได้ที่สูงที่สุดในโลก ในชนิดย่อย antigone มีน้ำหนัก 6.8–7.8 กิโลกรัม ขณะที่ sharpii มีน้ำหนักประมาณ 8.4 กิโลกรัม โดยทั่วไปแล้วจะมีน้ำหนัก 5–12 กิโลกรัม สูง 115–167 เซนติเมตร ช่วงปีกยาว 220–280 เซนติเมตร นกจากประเทศออสเตรเลียจะมีขนาดเล็กกว่านกจากเขตทางเหนือ

ในประเทศออสเตรเลีย นกกระเรียนไทยมักจะสับสนกับนกกระเรียนออสเตรเลีย สีแดงบนหัวของนกกระเรียนออสเตรเลียจะมีแค่บนหัวไม่แผ่ลงมาถึงคอ

การกระจายพันธุ์และถิ่นอาศัย

ในอดีต นกกระเรียนไทยมีการกระจายพันธุ์เป็นวงกว้างบนพื้นที่ราบลุ่มในประเทศอินเดียยาวตลอดแม่น้ำคงคา ทางใต้ไปถึงแม่น้ำโคทาวรี ทางตะวันตกไปถึงชายฝั่งรัฐคุชราต เขตถารปารกร (Tharparkar) ของประเทศปากีสถาน และทางตะวันออกถึงรัฐเบงกอลตะวันตกและรัฐอัสสัม ไม่พบการขยายพันธุ์ในรัฐปัญจาบมานานแล้ว แม้ว่าจะพบบ้างประปรายในฝั่งอินเดียในฤดูหนาว นกกระเรียนหาพบได้ยากและมีจำนวนน้อยมากในรัฐเบงกอลตะวันตกและรัฐอัสสัม และไม่พบมานานแล้วในรัฐพิหาร ในประเทศเนปาล การกระจายพันธุ์จำกัดอยู่เพียงที่ราบลุ่มฝั่งตะวันตก ประชากรส่วนมากอยู่ในเขตรูปันเทหี (Rupandehi) กบิลพัสดุ์ (Kapilvastu) และนวัลปราสี (Nawalparasi)

มีประชากรสองกลุ่มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ที่แตกต่างกันคือ ประชากรตอนเหนืออยู่ในประเทศจีนและพม่า และประชากรตอนใต้อยู่ในกัมพูชาและเวียดนาม นอกจากนั้น ยังเคยพบในประเทศไทยและทางตะวันออกของประเทศฟิลิปปินส์ แต่ในทั้งสองประเทศสูญพันธุ์ไปแล้วจากธรรมชาติ ในประเทศออสเตรเลียพบในบริเวณด้านเหนือของประเทศ และมีการอพยพไปยังบางพื้นที่ พิสัยการกระจายพันธุ์ของนกกระเรียนไทยกำลังลดลงและพื้นที่ที่เกิดมากที่สุดคือประเทศอินเดียซึ่งพื้นที่ลุ่มน้ำขนาดใหญ่ถูกทำลาย นกเหล่านี้จึงต้องอาศัยในนาข้าวในการเพิ่มจำนวน แม้ว่าส่วนใหญ่แล้วจะพบนกกระเรียนในที่ราบลุ่ม แต่ก็มีรายงานว่าพบบนที่ราบสูงทางเหนือในฮาร์กิตซาร์ (Harkit Sar) และคาฮัง (Kahag) ในรัฐชัมมูและกัศมีร์ นอกการนี้นกกระเรียนยังขยายพันธุ์ในพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเลมาก ๆ เช่น ใกล้กับเขื่อนพอง (Pong Dam) ในรัฐหิมาจัลประเทศที่ซึ่งประชากรนกกระเรียนอาจจะเพิ่มขึ้นตามการเพิ่มขึ้นของการเพาะปลูกข้าวตามแหล่งกักเก็บน้ำ

นกกระเรียนมักอาศัยอยู่ในพื้นที่ชุ่มน้ำ หรือนาข้าวที่ไม่ได้เพราะปลูกที่มีน้ำท่วมขัง (ในพื้นที่เรียกว่า khet-taavadi) สำหรับสร้างรัง การจับคู่ผสมพันธุ์มักจะเกิดในพื้นที่ชุ่มน้ำตามธรรมชาติมากกว่าแต่ก็ยังมีในนาข้าวหรือข้าวสาลีบ่อย ๆ

อนุกรมวิธานและชนิดย่อย

 
นกกระเรียนทุกชนิดมีเท้าหลังลดรูปและยกสูงขึ้น
 
ชนิด G. a. antigone หรือนกกระเรียนอินเดีย

นกกระเรียนชนิดนี้จำแนกโดยลินเนียสในปี ค.ศ. 1758 และจัดอยู่ในสกุล Ardea ร่วมกับนกกระสาขนาดใหญ่ เอ็ดเวิร์ด ไบลท์ (Edward Blyth) ตีพิมพ์เอกสารเกี่ยวกับนกกระเรียนในปี ค.ศ. 1881 ซึ่งเขาพิจารณานกกระเรียนไทยในประเทศอินเดียเป็นสองชนิดคือ Grus collaris และ Grus antigone ปัจจุบันจำแนกออกเป็นหนึ่งชนิด สามชนิดย่อย ส่วนชนิดย่อยซึ่งมีประชากรอยู่ในประเทศฟิลิปปินส์และสูญพันธุ์ไปแล้วยังคงเป็นที่กังขา

  • G. a. antigone หรือ นกกระเรียนอินเดีย เป็นนกกระเรียนที่พบในตอนเหนือและตอนกลางของประเทศอินเดีย เหลือประมาณ 10,000 ตัว เป็นชนิดย่อยมีขนาดใหญ่ที่สุด ที่มีลักษณะต่างไปจากชนิดย่อยอื่นคือมีปลอกคอสีขาวระหว่างหัวและคอ และตำแหน่งขนโคนปีกสีขาว
  • G. a. sharpii หรือ นกกระเรียนอินโดจีน หรือ นกกระเรียนหัวแดง กระจายพันธุ์ทางตะวันออกของพม่าแผ่ไปถึงเกาะในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ปัจจุบันเหลือเพียงในประเทศกัมพูชา เวียดนาม และลาว เหลือประมาณ 1,000 ตัว ชนิดย่อยนี้มีสีขนเข้มกว่า antigone ผู้แต่งบางคนพิจารณาว่า antigone และ sharpii เป็นตัวแทนของประชากรที่มาจากการเปลี่ยนแปลงของลักษณะที่แตกต่างแบบค่อยเป็นค่อยไป
  • G. a. gilliae หรือ นกกระเรียนออสเตรเลีย พบในทางตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศออสเตรเลีย เหลือประมาณ 4,000 ตัว เดิมจัดเป็น sharpii (บางครั้งสะกดเป็น sharpei แต่แก้ไขให้เป็นไปตามกฎไวยากรณ์ของภาษาละติน) ต่อมาจึงแยกออกมาและตั้งชื่อเป็น gilliae (บางครั้งสะกดว่า gillae หรือ gilli) ในปี ค.ศ. 1988 พบครั้งแรกในประเทศออสเตรเลียเมื่อปี ค.ศ. 1969 และถือเป็นนกอพยพ ในนกท้องถิ่นออสเตรเลีย นกกระเรียนไทยและนกกระเรียนออสเตรเลียคล้ายกันมากแต่ก็ยังมีความแตกต่างกัน มีการเรียกนกกระเรียนไทยว่า "นกกระเรียนที่จุ่มหัวลงไปในเลือด" ชนิดย่อยนี้มีขนสีเข้มกว่าอย่างเห็นได้ชัดและแผ่นขนหูสีเทาใหญ่กว่า มีขนาดเล็กที่สุด
  • G. a. luzonica หรือ นกกระเรียนเกาะลูซอน อาศัยอยู่ในประเทศฟิลิปปินส์ แต่คาดว่าสูญพันธุ์ไปแล้ว อาจเป็นชื่อพ้องกับ gilliae หรือ sharpii

วิวัฒนาการ

 
นกกระเรียนกำลังกางปีก (อินเดีย)

บันทึกซากดึกดำบรรพ์ของนกกระเรียนนั้นมีไม่มากพอ วงศ์ย่อยที่สามารถระบุได้ว่าเป็นนกกระเรียนนั้นพบในตอนปลายของยุคแรกเริ่มที่สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมถือกำเนิดขึ้นมาหรือสมัยอีโอซีน (ประมาณ 35 ล้านปีมาแล้ว) ส่วนสกุลนกกระเรียนในปัจจุบันปรากฏขึ้นเมื่อ 20 ล้านปีมาแล้ว จากการศึกษาทางชีวภูมิศาสตร์ (biogeography) ของซากดึกดำบรรพ์ที่รู้จักและอยู่ในอนุกรมวิธานของนกกระเรียนแสดงว่ากลุ่มอาจมีต้นกำเนิดมาจากโลกเก่า ความหลากหลายเท่าที่มีอยู่ในระดับสกุลมีศูนย์กลางอยู่ที่ทางตะวันออกของทวีปแอฟริกาแต่เป็นที่เศร้าใจมากที่ไม่มีบันทึกซากดึกดำบรรพ์ในสภาพดีจากที่นั่นเลย ในทางตรงกันข้ามกลับมีซากดึกดำบรรพ์ของนกกระยางเป็นจำนวนมากที่ได้รับการบันทึกไว้จากที่นั้น ซึ่งคาดกันว่ามันใช้ถิ่นอาศัยร่วมกับนกกระเรียน

จากบันทึกซากดึกดำบรรพ์ สกุล Grus สามารถสืบสาวย้อนไปได้ถึง 12 ล้านปีหรือมากกว่านั้น ด้วยการวิเคราะห์ไมโทคอนเดรียลดีเอ็นเอ (Mitochondrial DNA) จากตัวอย่างนกกระเรียนไทยที่มีอยู่อย่างจำกัดแสดงว่ามีการถ่ายเทเคลื่อนย้ายยีน (Gene Flow) ในประชากรแผ่นดินใหญ่ของทวีปเอเชียจนกระทั่งมีพิสัยลดลงในคริสต์ศตวรรษที่ 20 และในประเทศออสเตรเลียเป็นเพียงอาณานิคมเดียวเท่านั้นในตอนปลายของสมัยไพลสโตซีน (Pleistocene) ประมาณ 3,000 ช่วงอายุ หรือ 35,000 ปีมาแล้ว มีการวิเคราะห์ nDNA microsatellite ยืนยัน 4 ครั้งจากกลุ่มตัวอย่าง ผลการวิจัยยังเสนอเพิ่มเติมว่าประชากรในออสเตรเลียมักมาจากการผสมพันธุ์ในพวกเดียวกัน และเนื่องจากมีความเป็นไปได้ที่จะเกิดลูกผสมกับนกกระเรียนออสเตรเลียซึ่งมีพันธุกรรมที่แตกต่าง จึงคาดกันว่านกกระเรียนไทยในออสเตรเลียอาจจะเริ่มเป็นสปีชีส์ใหม่

ศัพท์มูลวิทยา

ชื่อสามัญ sarus มาจากชื่อในภาษาฮินดี ("sāras") ของนกกระเรียนชนิดนี้ คำในภาษาฮินดีมาจากคำในภาษาสันสกฤต sarasa แปลว่า "นกทะเลสาบ" (บางครั้งกร่อนเป็น sārhans) ขณะที่คนอินเดียให้ความนับถือในนกชนิดนี้ แต่ทหารอังกฤษในอาณานิคมอินเดียกลับล่านก ทหารเรียกนกว่า Serious หรือ cyrus ชื่อวิทยาศาสตร์ antigone—ตั้งตามชื่อลูกสาวของเอดิปุสผู้แขวนคอตนเอง อาจเกี่ยวข้องกับผิวหนังเปลือยตรงศีรษะและลำคอ

นิเวศวิทยาและพฤติกรรม

นกกระเรียนไทยไม่ใช่นกอพยพทางไกลเหมือนนกกระเรียนชนิดอื่น ๆ แต่ก็มีการอพยพเป็นระยะทางช่วงสั้น ๆ ในฤดูแล้งและฤดูฝน ประชากรนกกระเรียนที่มีการอพยพนั้นพบในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้เท่านั้น นกกระเรียนที่จับคู่จะปกป้องอาณาเขตจากนกกระเรียนอื่นด้วยเสียงร้องกู่ร้องและการกางปีก นกที่ยังไม่จับคู่จะอยู่รวมกันเป็นฝูงหลากหลายขนาดจำนวนตั้งแต่ 1–430 ตัว ในพื้นที่กึ่งแห้งแล้ง คู่นกและลูกนกที่บินได้แล้วจะละทิ้งอาณาเขตในฤดูแล้งไปรวมฝูงกับนกที่ยังไม่ได้จับคู่ ในพื้นที่ชุ่มน้ำตลอดปี อย่างในรัฐอุตตรประเทศ คู่นกจะไม่ทิ้งอาณาเขต ฝูงนกกระเรียนที่ใหญ่ที่สุดอยู่ในพื้นที่ 29 ตารางกิโลเมตรของอุทยานแห่งชาติเกวลาเทวะ (Keoladeo) ซึ่งมีนกถึง 430 ตัว และจากพื้นที่ชุ่มน้ำในเขตอิฏาวา (Etawah) และไมนปุรี (Mainpuri) ในรัฐอุตตรประเทศ มีนกจำนวน 245–412 ตัว ฝูกนกที่มีสมาชิกเกิน 100 ตัวนั้นมีรายงานจากรัฐคุชราต และประเทศออสเตรเลียเป็นประจำ ในระหว่างฤดูผสมพันธุ์ นกที่จับคู่จะขับไล่นกกระเรียนที่ยังไม่จับคู่ออกจากพื้นที่ชุ่มน้ำบางแห่งและประชากรนกท้องถิ่นสามารถลดลงได้ ประชากรนกกระเรียนในอุทยานแห่งชาติเคียวลาเดียวเคยมีบันทึกว่าจากนกมากกว่า 400 ตัวในฤดูร้อนลดลงเหลือเพียง 20 ในระหว่างมรสุม

นกกระเรียนจะนอนในน้ำตื้น ๆ อาจเป็นเพราะจะได้ปลอดภัยจากสัตว์นักล่าบนพื้นดิน นกที่โตเต็มที่จะไม่ผลัดขนทุกปี แต่จะผลัดทุกสองถึงสามปี

การกินอาหาร

 
นกกระเรียนกำลังหากินอยู่ริมบึงที่ภารตปุระ อินเดีย

นกกระเรียนไทยหากินในน้ำตื้น (ปกติน้ำลึกน้อยกว่า 30 เซนติเมตร) หรือในทุ่งหญ้า บ่อยครั้งพบนกกระเรียนแหย่ปากหากินในปลักโคลน มันเป็นสัตว์กินได้ทั้งพืชและสัตว์ เช่น แมลง (โดยเฉพาะตั๊กแตน) พืชน้ำ ปลา (อาจแค่เฉพาะในกรงเลี้ยง) กบ สัตว์น้ำที่มีเปลือกแข็ง และเมล็ดพืช บางครั้งก็เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังขนาดใหญ่ เช่น งูน้ำ (Xenochrophis piscator) มีบางกรณีที่พบได้ยากที่นกกระเรียนไทยกินไข่ของนกอื่น และเต่า ส่วนพืชก็อย่างเช่น พืชมีหัว หัวของพืชน้ำ หน่อหญ้า เมล็ดพืช และเมล็ดจากพืชที่เพาะปลูกอย่างถั่วลิสงและธัญพืชเช่นข้าว

การเกี้ยวพาราสีและการผสมพันธุ์

นกกระเรียนไทยมีเสียงร้อง "แกร๋...แกร๋..." ดังเหมือนแตร ที่สร้างมาจากหลอดลมที่ยาวม้วนพันกันอยู่ในบริเวณสันอกซึ่งคล้ายกันกับนกกระเรียนชนิดอื่น การเกี้ยวพาราสีของนกกระเรียน จะแสดงออกโดยคู่นกอาจแสดงการกางปีก กระพือปีก ส่งเสียงร้องด้วยท่าทางที่สวยงามและพร้อมเพียงกันไปรอบ ๆ พื้นที่ รวมถึงการ "เต้นระบำ" ที่กระทำทั้งในและนอกฤดูผสมพันธุ์ ซึ่งประกอบไปด้วยการกระโดดช่วงสั้น ๆ กระดกศีรษะขึ้นลง ตบเท้า ไปรอบ ๆ คู่ของมัน นอกจากนี้การเต้นระบำยังเป็นการข่มขู่ขับไล่เมื่อรังหรือลูกนกตกอยู่ในอันตรายอีกด้วย นกกระเรียนไทยส่วนใหญ่ผสมพันธุ์ในฤดูมรสุมในประเทศอินเดีย (กรกฎาคมถึงตุลาคม) แม้ว่าอาจมีการวางไข่ครั้งที่ 2 และมีบันทึกว่านกกระเรียนผสมพันธุ์ได้ทั้งปี และในตอนต้นฤดูฝนในประเทศออสเตรเลีย

 
หลอดลมยาวม้วนพันกันที่ใช้สร้างเสียงเรียกดังคล้ายแตร
 
ไข่ของนกกระเรียนไทย

นกกระเรียนสร้างรังขนาดใหญ่มีรูปร่างกลมแบนแบบง่าย ๆ จากต้นไม้จำพวกอ้อหรือกกและพืชต่าง ๆ ในหนองบึงหรือนาข้าว รังจะสร้างในน้ำตื้นโดยซ้อนทับไปบนกอกก กอข้าว หรือกอหญ้า เพื่อที่รังจะได้อยู่สูงจากระดับน้ำคล้ายกับเป็นเกาะเล็ก ๆ รังไม่มีสิ่งปกปิดมองเห็นได้ชัดเจนจากระยะไกล รังอาจมีเส้นผ่าศูนย์กลางมากกว่า 2 เมตรสูงเกือบ 1 เมตร คู่นกจะหวงแหนแหล่งทำรังมาก บ่อยครั้งที่จะกับมาซ่อมแซมและใช้รังเดิมถึง 5 ฤดูผสมพันธุ์ ในหนึ่งครอกจะมีไข่ 1-2 ใบ (น้อยครั้งที่จะเป็น 3 หรือ 4 ใบ) พ่อแม่นกจะผลัดเปลี่ยนกันทำหน้าที่ฟักไข่ ใช้เวลาฟักไข่ราว 31 วัน (ราว 27–35 วัน) ไข่นกกระเรียนไทยมีสีขาว (บางครั้งมีสีครีมแกมชมพูหรือสีเขียว) หนักประมาณ 240 กรัม พ่อแม่นกจะย้ายเปลือกไข่ออกจากรังหรือจะกลืนเปลือกไข่เข้าไปหลังลูกนกฟักเป็นตัว ลูกนกระเรียนจะมีขนอุยปกคลุมทั่วตัว ขนบริเวณหัวและคอมีสีน้ำตาลอมเหลือง ขนข้างอกและหลังด้านบนเป็นสีน้ำตาลเข้ม บริเวณอกและท้องเป็นสีขาว ลูกนกจะกินอาหารจากที่พ่อและแม่ป้อนในสองสามวันแรกและจะหากินเองหลังจากนั้นและจะตามพ่อแม่ไปหาอาหาร เมื่อเตือนภัย พ่อแม่นกจะร้อง "แคร่ร-รร" เสียงต่ำเพื่อส่งสัญญาณให้ลูกนกหยุดและนอนลง นกวัยอ่อนจะอยู่กับพ่อแม่มากกว่า 3 เดือน เชื่อกันว่านกกระเรียนจับคู่อยู่ด้วยกันตลอดชีวิต ถ้ามีตัวใดตัวหนึ่งตายลง นกที่เหลืออาจจับคู่กับนกตัวใหม่ได้ แต่นกกระเรียนเป็นนกที่จับคู่ยากมาก มันจะไม่ยอมจับคู่ใหม่จนกว่าจะพบคู่ที่พอใจ นอกจากนี้ยังมีรายงานการเปลี่ยนคู่บันทึกไว้

ปัจจัยคุกคาม

ไข่ของนกกระเรียนไทยในรังถูกอีกาทำลายอยู่บ่อยครั้ง ในประเทศออสเตรเลีย สัตว์นักล่านกวัยอ่อนนั้นรวมถึงดิงโกและหมาจิ้งจอกแดง ขณะที่เหยี่ยวแดงมักจะกินไข่ การนำไข่ไปจากรังโดยเกษตรกร (เพื่อลดความเสียหายของพืชผล) หรือเด็ก ๆ (นำไปเล่น) หรือคนงานเร่ร่อนเพื่อนำไปทำอาหาร เป็นปัจจัยคุกคามต่อไข่นกกระเรียนที่สำคัญ ประมาณร้อยละ 31–42 ของไข่ในรังจะไม่สามารถฟักเป็นตัวได้จากเหตุผลข้างต้น ลูกนกจะเป็นเหยื่อของสัตว์นักล่าประมาณร้อยละ 8 แต่มากกว่าร้อยละ 30 ของลูกนกที่ตายนั้นไม่ทราบสาเหตุ อัตราการรอดตายตั้งแต่เป็นไข่จนถึงนกวัยอ่อนจะอยู่ประมาณร้อยละ 20 ในบริเวณที่เกษตรกรยินยอมให้นกอาศัยโดยไม่ได้ทำอันตรายต่อนกนั้น มีอัตราการรอดเท่า ๆ กันกับในพื้นที่ชุ่มน้ำ คู่นกที่ทำรังช้าในฤดูกาลมีโอกาสการเลี้ยงลูกนกให้รอดตายต่ำกว่าปกติ แต่ถ้าในอาณาเขตมีพื้นที่ชุ่มน้ำมากอัตราการรอดจะดีขึ้น

เรื่องโรคและปรสิตของนกกระเรียนไทยเป็นที่รู้น้อยมาก รวมถึงผลกระทบที่มีต่อนกป่า จากการศึกษาที่สวนสัตว์โรมระบุบว่านกทนต่อโรคระบาด ปรสิตภายในที่มีการระบุบก็มี พยาธิตัวแบน Opisthorhis dendriticus จากตับของนกในกรงเลี้ยงที่สวนสัตว์ลอนดอน และปรสิตหนอนตัวแบน (Allopyge antigones) จากนกในประเทศออสเตรเลีย นกกระเรียนไทยมีแมลงปรสิตเหมือนกับนกทั่ว ๆ ไป ชนิดที่มีการบันทึกไว้ก็มี Heleonomus laveryi และ Esthiopterum indicum

ในกรงเลี้ยง นกกระเรียนไทยมีอายุยาวถึง 42 ปี การตายของนกกระเรียนที่ยังไม่โตเต็มที่บ่อยครั้งเป็นผลจากการกระทำของมนุษย์ มีอุบัติเหตุกับนกกระเรียนที่เกิดจากสารพิษอย่างโมโนโครโตฟอส (monocrotophos) และดีลดริน (dieldrin) ในพื้นที่เกษตรกรรมบันทึกไว้ เท่าที่ทราบ มีนกที่โตเต็มที่บินชนสายไฟและโดนไฟดูดตาย ซึ่งมีอัตราการตายจากสาเหตุนี้ประมาณร้อยละ 1 ของประชากรนกในพื้นที่ต่อปี

การอนุรักษ์

 
นกกระเรียนปกติจะอยู่เป็นคู่หรือฝูงขนาดเล็ก

มีนกกระเรียนไทยเหลืออยู่ในธรรมชาติประมาณ 15,000–20,000 ตัวจากการประเมินในปี ค.ศ. 2009 ประชากรชนิดย่อย นกกระเรียนอินเดีย เหลือน้อยกว่า 10,000 ตัวแต่ก็ถือว่ายังดีกว่าอีก 2 ชนิดย่อยที่เหลือ อาจเป็นเพราะได้รับความเคารพและธรรมเนียมที่สืบทอดกันมาทำให้นกไม่ได้รับอันตราย และในหลาย ๆ พื้นที่ นกกระเรียนไม่เกรงกลัวมนุษย์ นกกระเรียนไทยเคยพบในประเทศปากีสถานแต่ยังไม่พบอีกเลยตั้งแต่ปลายคริสต์ทศวรรษ 1980 ประชากรนกกระเรียนในอินเดียมีการลดจำนวนลง จากการประมาณประชากรโดยรวมบนพื้นฐานของหลักฐานที่สะสมมาแสดงว่าประชากรในปี ค.ศ. 2000 ดีที่สุดคือร้อยละ 10 และเลวร้ายที่สุดคือร้อยละ 2.5 ของจำนวนทั้งหมดในปี ค.ศ. 1850 เกษตรกรหลายคนในอินเดียเชื่อว่านกกระเรียนนั้นเป็นตัวทำลายพืชผล โดยเฉพาะข้าว แม้ว่าจากการศึกษาแสดงว่าการจิกกินเมล็กข้าวโดยตรงนั้นมีการสูญเสียจำนวนน้อยกว่าร้อยละหนึ่งและการเหยียบย่ำทำให้สูญเสียเมล็ดประมาณ 0.4–15 กิโลกรัม ทัศนคติของเกษตรกรมีแนวโน้มเป็นบวกในเรื่องความเสียหายที่เกิดขึ้น และนี่เองเป็นการช่วยอนุรักษ์นกกระเรียนภายในพื้นที่เกษตรกรรม และการชดเชยความเสียหายความเสียหายแก่เกษตรกรตามความเป็นจริงอาจจะช่วยได้ ทุ่งนาอาจมีบทบาทที่สำหรับสำคัญในการช่วยอนุรักษ์นกชนิดนี้ เพราะพื้นที่ชุ่มน้ำตามธรรมชาตินั้นถูกคุกคามมากขึ้นด้วยกิจกรรมต่าง ๆ ของมนุษย์ ประชากรนกกระเรียนในประเทศออสเตรเลียมีประมาณ 5,000 ตัวและอาจเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ อย่างไรก็ตาม นกกระเรียนอินโดจีนกลับลดลงเป็นจำนวนมากจากสงครามและการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัย (เช่นการเกษตรแบบเร่งรัดและการระบายน้ำออกจากพื้นที่ชุ่มน้ำ) และเมื่อกลางคริสต์ศตวรรษที่ 20 นกกระเรียนอินโดจีนได้หายไปจากพื้นที่การจายพันธุ์ส่วนใหญ่ซึ่งครั้งหนึ่งเคยแผ่ไปถึงตอนใต้ของประเทศจีน มีประชากรเหลือประมาณ 1,500–2,000 ตัวกระจายตัวเป็นกลุ่มประชากรเล็ก ๆ ประชากรในประเทศฟิลิปปินส์นั้นรู้น้อยมากและสูญพันธุ์ไปในตอนปลายของคริสต์ทศวรรษ 1960

 
ฝูงนกกระเรียน ประกอบไปด้วยนกโตเต็มที่ 2 ตัวและนกวัยอ่อน 1 ตัว

นกกระเรียนไทยจัดอยู่ในสภาวะเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ในบัญชีแดงของสหภาพเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ และไซเตสจัดอยู่ในบัญชีอนุรักษ์ที่ 2 การคุกคามประกอบไปด้วยภัยคุกคามทำลายถิ่นที่อยู่หรือทำให้เสื่อมลง การล่าและดักจับ เช่นเดียวกับสิ่งแวดล้อมที่เป็นมลพิษ โรค และการแข่งขันในสปีชีส์ ผลของการผสมพันธุ์กันในเชื้อสายที่ใกล้เคียงกันมากในประชากรของประเทศออสเตรเลียยังต้องศึกษาต่อไป

นกกระเรียนไทยสูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติแล้วในประเทศมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และไทย มีโครงการนำนกกระเรียนกลับสู่ธรรมชาติในประเทศไทยโดยนำนกมาจากประเทศกัมพูชา

ประเทศไทย

นกกระเรียนไทยเป็นสัตว์ป่าสงวนหนึ่งใน 19 ชนิดตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 สถานะภาพปัจจุบันจัดเป็นสูญพันธุ์ไปจากธรรมชาติแล้ว ประเทศไทยพบนกกระเรียนในธรรมชาติครั้งสุดท้ายในปี พ.ศ. 2511 ที่บริเวณชายแดนติดกับกัมพูชา

โดยในอดีต ปี พ.ศ. 2448 สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงบันทึกไว้ว่า ทรงพบเห็นฝูงนกกระเรียนไทยจำนวนนับพันนับหมื่นตัว ทำรังวางไข่ที่ทุ่งมะค่า และเมื่อปี พ.ศ. 2488 มีรายงานการพบเห็นฝูงนกกระเรียนไทยบินผ่านท้องฟ้าบริเวณจังหวัดเชียงรายและเชียงใหม่ นั่นนับเป็นการพบเห็นนกกระเรียนไทยบินรวมตัวเป็นฝูงครั้งสุดท้ายในประเทศไทย

ด้วยความร่วมมือระหว่างประเทศไทยกับมูลนิธิอนุรักษ์นกกระเรียนสากล (ICF) ได้ร่วมกันจัดทำโครงการนำนกกระเรียนคืนถิ่น (G. a. sharpii) โดยเริ่มต้นในปี พ.ศ. 2525 ในปี พ.ศ. 2527 มูลนิธิฯ ได้ส่งลูกนกกระเรียนมาจำนวน 6 ตัว แต่ตายไป 1 ตัว ในเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2532 มูลนิธิฯ ได้ส่งลูกนกมาให้อีก 6 ตัว นกทั้งหมดนำมาเลี้ยงดูอยู่ที่ศูนย์เพาะเลี้ยงและขยายพันธุ์สัตว์ป่าบางพระ และเนื่องจากพ่อแม่พันธุ์มีน้อยเกินไป ทางโครงการต้องจัดหาเพิ่มจากแหล่งอื่นอีก ต่อมาสวนสัตว์โคราชได้ลูกนกมาจากการได้รับบริจาคจากประชาชนในบริเวณชายแดนไทย ลาว และกัมพูชา ระหว่างปี พ.ศ. 2532-2540 จำนวนหลายตัว ทางโครงการจึงได้มีการติดต่อกับสวนสัตว์เพื่อแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างกัน

สวนสัตว์โคราชจัดเป็นสถานที่เพาะขยายพันธุ์นกกระเรียนที่ใหญ่ที่สุดในประเทศไทย โดยได้เริ่มขยายพันธุ์ทั้งแบบธรรมชาติและการผสมเทียม มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2540 จนถึงปัจจุบัน จากประชากรเริ่มต้นจำนวน 26 ตัว จนถึงเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2552 มีลูกนกที่เกิดมารวม 100 ตัว ขณะที่สวนสัตว์เปิดเขาเขียว และสถานีเพาะเลี้ยงนกน้ำบางพระ สามารถขยายพันธุ์ได้อีกไม่ต่ำกว่า 50 ตัว ทางสวนสัตว์จึงมีโครงการปล่อยนกกระเรียนกลับคืนสู่ธรรมชาติใน 6 แหล่งด้วยกันคือ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงโขงหลง เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบงคาย เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบึงบอระเพ็ด เขตห้ามล่าสัตว์ป่าห้วยตลาดและห้วยจระเข้มาก เขตห้ามล่าสัตว์ป่าบางพระ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าอ่างเก็บน้ำสนามบิน และ เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าภูเขียว ซึ่งในอดีต ประเทศไทยเคยปล่อยนกกระเรียนสามตัวกลับสู่ธรรมชาติที่ทุ่งกะมังในปี พ.ศ. 2540 แต่ไม่ประสบผลสำเร็จ

ปี พ.ศ. 2554 ระหว่างเดือนมีนาคมถึงเดือนพฤษภาคม คณะทำงานโครงการทดลองปล่อยนกกระเรียนพันธุ์ไทยคืนสู่พื้นที่ชุ่มน้ำธรรมชาติ (ประเทศไทย) และสวนสัตว์นครราชสีมาได้มีการทดลองปล่อยนกกระเรียนไทย อายุ 5–8 เดือน จำนวน 10 ตัว กลับคืนสู่ธรรมชาติที่บริเวณอ่างเก็บน้ำห้วยจระเข้มาก อำเภอเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ จากการติดตามพบว่านกกระเรียนดังกล่าวสามารถดำรงชีวิตอยู่ในธรรมชาติได้ตามปกติ ในปีถัดมา ได้ปล่อยนกกระเรียนไทยกลับคืนสู่ธรรมชาติอีกครั้ง จำนวน 9 ตัว ที่อ่างเก็บน้ำสนามบิน อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ เมื่อถึงปี พ.ศ. 2562 มีการปล่อยนกกระเรียนไทยคืนสู่พื้นที่ธรรมชาติแล้วถึง 105 ตัว สามารถมีชีวิตรอดในธรรมชาติ 71 ตัว และมีลูกนกเกิดในธรรมชาติไม่น้อยกว่า 15 ตัว

นกกระเรียนในวัฒนธรรม

 
The Floating Feather : วาดโดยแม็ลคียอร์ โดนเดอกุเตอร์ (Melchior d'Hondecoeter) (ราวปี ค.ศ. 1680) นกในโรงเลี้ยงสัตว์ของสมเด็จพระเจ้าวิลเลียมที่ 3 แห่งอังกฤษที่พระราชวังแฮ็ตโล (Het Loo Palace) มีนกกระเรียนไทยอยู่ในฉากหลัง

นกกระเรียนไทยเป็นที่เคารพในประเทศอินเดียและมีตำนานที่ว่ามหาฤๅษีวาลมีกิ (Valmiki) ได้สาปแช่งผู้ที่ฆ่านกกระเรียนและได้แรงบันดาลใจจากนกกระเรียนในการเขียนมหากาพย์รามายณะ นกกระเรียนยังเป็นคู่แข่งของนกยูงอินเดียในการคัดเลือกนกที่จะเป็นนกประจำชาติอินเดีย ในชนเผ่าโคนที (Gondi) ซึ่งสักการะพระเจ้า 5 พระองค์ถือว่านกกระเรียนเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ เนื้อนกกระเรียนถือว่าเป็นอาหารต้องห้ามในคัมภีร์ฮินดูโบราณ เป็นที่เชื่อกันอย่างกว้างขวางว่านกกระเรียนจะมีคู่เพียงตัวเดียวตลอดชีวิต ถ้าเกิดตัวใดตัวหนึ่งตายลง อีกตัวหนึ่งจะตรอมใจตายตาม นกกระเรียนเป็นสัญลักษณ์คุณงามความดีศีลธรรมในชีวิตแต่งงานและในรัฐคุชราตมีประเพณีให้คู่แต่งงานใหม่ดูคู่นกกระเรียนเป็นตัวอย่าง ในที่ราบน้ำท่วมขังของแม่น้ำคงคา ได้มีการสังเกตการทางชีววิทยาของนกกระเรียนโดยจักรพรรดิโมกุล จาฮันกีร์ (Jahangir) ประมาณช่วงปี ค.ศ. 1607 เขาบันทึกว่านกกระเรียนวางไข่สองใบห่างกัน 48 ชั่วโมงและใช้เวลาฟัก 34 วัน

 
ภาพวาดโดยโยฮันน์ มิชาเอล เซลิจมันน์ (Johann Michael Seligmann) ตีพิมพ์ในช่วงปี ค.ศ. 1749-1776 ในงานของจอร์จ เอ็ดเวิดส์ (George Edwards)

แม้ว่านกจะเป็นที่เคารพและได้รับการปกป้องจากชาวอินเดีย แต่นกกระเรียนยังคงถูกล่าในช่วงที่อินเดียเป็นอาณานิคม มีบันทึกว่าการฆ่านกจะทำให้คู่ของมันแผดเสียงไปหลายวัน และเชื่อกันว่าหลังจากนั้นมันจะตรอมใจตายตามคู่ไป แม้แต่ในคู่มือการล่านกเพื่อการกีฬายังไม่เห็นด้วยที่จะยิงนกชนิดนี้ ตามที่นักสัตววิทยาชาวอังกฤษในคริสต์ศตวรรษที่ 19 ทอมัส ซี. เจอร์ดอน (Thomas C. Jerdon) กล่าวไว้ว่า นกวัยอ่อนกินอร่อย ขณะที่นกโตเต็มที่ "ไร้ค่าที่จะวางบนโต๊ะ" ไข่ของนกกระเรียนไทยใช้ในการรักษาแบบพื้นบ้านในบางส่วนของประเทศอินเดีย

ในสมัยก่อน บ่อยครั้งที่นกวัยอ่อนจะโดนจับและนำไปเลี้ยงไว้ในโรงเลี้ยงสัตว์ทั้งในประเทศอินเดียและทวีปยุโรป มีการขยายพันธุ์สำเร็จในกรงเลี้ยงในช่วงตอนต้นของคริสต์ทศวรรษ 1600 โดยจักรพรรดิจาฮันกีร์ และในยุโรปและในสหรัฐอเมริกาในตอนต้นของคริสต์ทศวรรษ 1930

... นกวัยอ่อนเลี้ยงง่ายด้วยการป้อนอาหารด้วยมือ นกจะเชื่องและติดคนป้อนอาหารมากโดยเดินตามอย่างกับสุนัข มันเป็นนกที่ตลกมากด้วยท่าเต้นที่พิสดารและแสดงท่าทางน่าตลกขบขัน ซึ่งคุ้มค่าที่จะเลี้ยงไว้ นกกระเรียนตัวหนึ่งที่ฉันเลี้ยง เมื่อให้ขนมปังกับนมแก่มัน มันจะนำขนมปังออกจากนมและล้างในอ่างน้ำของมันก่อนจะกินเข้าไป นกตัวนี้นำมาจากพระราชวังที่ลัคเนา (Lucknow) ซึ่งมันจะดุร้ายกับคนแปลกหน้าและสุนัขมาก โดยเฉพาะถ้าพวกเขามีท่าทีกลัวมัน มันส่งเสียงดังหนวกหูมากซึ่งเป็นข้อเสียเพียงข้อเดียวของมัน— Irby, 1861

เครื่องบินใบพัด 14 ที่นั่งของอินเดียได้รับการตั้งชื่อตามนกกระเรียนนี้ว่า Saras

ในประเทศไทย เรื่องของนกกระเรียนปรากฏอยู่ใน "เล่าเรื่องกรุงสยาม" ของสังฆราชปาเลอกัวซ์ และ "ลานนกกระเรียน " ของสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ นอกจากนั้นยังปรากฏอยู่ในกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดงของเจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์ดังนี้

นกกระเรียนเวียนว่ายน้ำ เลงแล
ลงย่องร้องแกร๋แกร๋ แจ่มจ้า
ริมทุ่งกระทุงลอยแพ ลงล่อง
บินกลาดกลุ้มท้องฟ้าร่อนร้อง เหลือหลาย

เชิงอรรถ

  1. Meine & Archibald (1996) p. 126
  2. Johnsgard (1983) p. 239
  3. Flower (1938) บันทึกเพียงแค่ 26 ปีสำหรับนกเลี้ยง

อ้างอิง

  1. BirdLife International. 2016. Antigone antigone. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22692064A93335364. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22692064A93335364.en. Downloaded on 15 May 2020.
  2. Blanford, W.T (1896). "A note on the two sarus cranes of the Indian region". Ibis. 2: 135–136.
  3. ↑ Wood, T.C. & Krajewsky, C. (1996). (PDF). The Auk. 113 (3): 655–663. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-10-15. สืบค้นเมื่อ 2010-04-16.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  4. Vyas, Rakesh (2002). "Status of Sarus Crane Grus antigone antigone in Rajasthan and its ecological requirements" (PDF). Zoos' Print Journal. 17 (2): 691–695.
  5. ↑ Rasmussen, PC & JC Anderton (2005). Birds of South Asia: The Ripley Guide. 2. Smithsonian Institution and Lynx Edicions. pp. 138–139.
  6. ↑ Johnsgard, Paul A. (1983). Cranes of the world. Indiana University Press, Bloomington. ISBN 0-253-11255-9.
  7. ↑ Jones, Kenneth L. (2005). "Geographical partitioning of microsatellite variation in the sarus crane". Animal Conservation. 8 (1): 1–8. doi:10.1017/S1367943004001842. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  8. Azam, Mirza Mohammad & Chaudhry M. Shafique (2005). "Birdlife in Nagarparkar, district Tharparkar, Sindh" (PDF). Rec. Zool. Surv. Pakistan. 16: 26–32.
  9. Choudhury, A. (1998). "Mammals, birds and reptiles of Dibru-Saikhowa Sanctuary, Assam, India". Oryx. 32 (3): 192–200. doi:10.1017/S0030605300029951.
  10. ↑ Sundar, KSG; Kaur, J; Choudhury, BC (2000). "Distribution, demography and conservation status of the Indian Sarus Crane (Grus antigone antigone) in India". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 97 (3): 319–339.
  11. ↑ Sundar, KSG; Choudhury, BC (2003). "The Indian Sarus Crane Grus a. antigone: a literature review". J. Ecol. Soc. 16: 16–41.
  12. ↑ Archibald, G.W.; Sundar, KSG; Barzen, J. (2003). "A review of the three subspecies of Sarus Cranes Grus antigone". J. Ecol. Soc. 16: 5–15.
  13. Marchant, S.; Higgins, P.J. (1993). Handbook of Australian, New Zealand & Antarctic birds. Oxford University Press, Melbourne.
  14. Vigne, GT (1842). Travels in Kashmir, Ladak, Iskardo. Vol. 2. Henry Colburn,London.
  15. Sundar, KSG (2009). "Are rice paddies suboptimal breeding habitat for Sarus Cranes in Uttar Pradesh, India?". The Condor. 111 (4): 611–623. doi:10.1525/cond.2009.080032.
  16. ↑ Borad, CK; Parasharya, Aeshita Mukherjee & B. M (2001). "Nest site selection by the Indian sarus crane in the paddy crop agroecosystem". Biological Conservation. 98 (1): 89–96. doi:10.1016/S0006-3207 (00) 00145-2 Check |doi= value (help).
  17. Sundar, KSG; Choudhury, BC (2006). "Conservation of the Sarus Crane Grus antigone in Uttar Pradesh, India". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 103 (2–3): 182–190.
  18. Gmelin, JF (1788). Systema Naturae. 1 (13 ed.). p. 622.
  19. Blyth, Edward (1881). The natural history of the cranes. R H Porter. pp. 45–51.
  20. ↑ Sarus Crane Birding in India and South Asia
  21. Meine, Curt D. and George W. Archibald (Eds) (1996). The cranes: Status survey and conservation action plan. IUCN, Gland, Switzerland, and Cambridge, U.K. ISBN 2831703263.CS1 maint: extra text: authors list (link)
  22. หนังสือธรรมชาตินานาสัตว์ เล่ม 2 นายแพทย์ บุญส่ง เลขะกุล
  23. Yule, Henry, Sir. (1903). Hobson-Jobson: A glossary of colloquial Anglo-Indian words and phrases, and of kindred terms, etymological, historical, geographical and discursive. New ed. edited by William Crooke, B.A.. J. Murray, London.
  24. Stocqueler, JH (1848). The Oriental Interpreter. C. Cox, London.
  25. Livesey,TR (1937). "Sarus flocks". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 39 (2): 420–421.
  26. Prasad, SN; NK Ramachandran; HS Das & DF Singh (1993). "Sarus congregation in Uttar Pradesh". Newsletter for Birdwatchers. 33 (4): 68.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  27. ↑ Ramachandran, NK; Vijayan, VS (1994). "Distribution and general ecology of the Sarus Crane (Grus antigone) in Keoladeo National Park, Bharatpur, Rajasthan". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 91 (2): 211–223.
  28. Acharya,Hari Narayan G (1936). "Sarus flocks". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 38 (4): 831.
  29. Hartert, Ernst & F Young (1928). "Some observations on a pair of Sarus Cranes at Tring". Novitates Zoologicae. 34: 75–76.
  30. Law,SC (1930). "Fish-eating habit of the Sarus Crane (Antigone antigone)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 34 (2): 582–583.
  31. Sundar, KSG (2000). "Eggs in the diet of the Sarus Crane Grus antigone (Linn.)". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 97 (3): 428–429.
  32. Chauhan, R; Andrews, Harry (2006). "Black-necked Stork Ephippiorhynchus asiaticus and Sarus Crane Grus antigone depredating eggs of the three-striped roofed turtle Kachuga dhongoka". Forktail. 22: 174–175.
  33. Fitch, WT (1999). "Acoustic exaggeration of size in birds via tracheal elongation: comparative and theoretical analyses" (PDF). J. Zool., Lond. 248: 31–48. doi:10.1111/j.1469-7998.1999.tb01020.x.
  34. Mukherjee, A. (2002). "Observations on the mating behaviour of the Indian Sarus Crane Grus antigone in the wild". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 99 (1): 108–113.
  35. Whistler, Hugh (1949). Popular Handbook Of Indian Birds. 4th edition. Gurney and Jackson, London. หน้า 446–447.
  36. ↑ Walkinshaw, Lawrence H. (1947). (PDF). The Auk. 64 (4): 602–615. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2011-06-07. สืบค้นเมื่อ 2010-04-16.
  37. ↑ Mukherjee, A; Soni, V.C.; Parasharya, C.K. Borad B.M. (December 2000). "Nest and eggs of Sarus Crane (Grus antigone antigone Linn.)" (PDF). Zoos' Print Journal. 15 (12): 375–385.
  38. ↑ Sundar, KSG & BC Choudhury (2005). (PDF). Forktail. 21: 179–181. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-10-11. สืบค้นเมื่อ 2010-04-16.
  39. Ricklefs RE, DF Bruning * G W Archibald. (PDF). The Auk. 103 (1): 125–134. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2010-06-09. สืบค้นเมื่อ 2010-04-16.
  40. ↑ มิ่งขวัญ วัตพนาศรัย, นกกระเรียนคืนถิ่น, Advanced Thailand Geographic ฉบับที่ 136 พ.ศ. 2555, ISSN 0859-5356
  41. ↑ Sundar, KSG & BC Choudhury (2003). (PDF). Forktail. 19. คลังข้อมูลเก่า เก็บจาก แหล่งเดิม (PDF) เมื่อ 2008-10-11. สืบค้นเมื่อ 2010-04-16. Text "146" ignored (help)
  42. นกกระเรียนในประเทศไทย สถานีเพาะเลี้ยงนกน้ำบางพระ อ.ศรีราชา จังหวัดชลบุรี ส่วนอนุรักษ์สัตว์ป่า สำนักอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ กรมป่าไม้, bknowledge.org
  43. Ali, S (1957). "Notes on the Sarus Crane". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 55 (1): 166–168.
  44. ↑ นกกระเรียน สัตวแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น
  45. Sundar, KSG (2005). "Observations of mate change and other aspects of pair-bond in the Sarus Crane Grus antigone". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 102 (1): 109–112.
  46. ↑ Sundar, KSG (2009). "Are rice paddies suboptimal breeding habitat for Sarus Cranes in Uttar Pradesh, India?". The Condor. 111 (4): 611–623.
  47. Kaur, J.; Choudhury, B.C. (2008). "Conservation of the vulnerable Sarus Crane Grus antigone antigone in Kota, Rajasthan, India: a case study of community involvement". Oryx. 42 (3): 452–255. doi:10.1017/S0030605308000215.
  48. ↑ Mukherjee, A; C. K. Borad and B. M. Parasharya (2002). "Breeding performance of the Indian sarus crane in the agricultural landscape of western India". Biological Conservation. 105 (2): 263–269. doi:10.1016/S0006-3207 (01) 00186-0 Check |doi= value (help).CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  49. Kaur J & BC Choudhury (2005). "Predation by Marsh Harrier Circus aeruginosus on chick of Sarus Crane Grus antigone antigone in Kota, Rajasthan". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 102 (1): 102.
  50. Borad, CK; Mukherjee, Aeshita; Parasharya, BM & S.B. Patel (2002). "Breeding performance of Indian Sarus Crane Grus antigone antigone in the paddy crop agroecosystem". Biodiversity and Conservation. 11 (5): 795–805. doi:10.1023/A:1015367406200.
  51. Ambrosioni P & Cremisini ZE (1948). "Epizoozia de carbonchi ematico negli animali del giardino zoologico di Roma". Clin. Vet. (ภาษาอิตาลี). 71: 143–151.
  52. Lal, Mukund Behari (1939). "Studies in Helminthology-Trematode parasites of birds". Proceedings of the Indian Academy of Sciences. Section B. 10 (2): 111–200.
  53. Johnston, SJ (1913). "On some Queensland trematodes, with anatomical observations and descriptions of new species and genera". Quarterly Journal of Microscopical Science. 59: 361–400.
  54. Tandan, BK. "The genus Esthiopterum (Phthiraptera: Ischnocera)" (PDF). J. Ent. (B). 42 (1): 85–101.
  55. Flower, M.S.S. (1938). "The duration of life in animals - IV. Birds: special notes by orders and families". Proc. Zool. Soc. London: 195–235.
  56. Ricklefs, R. E. (2000). "Intrinsic aging-related mortality in birds" (PDF). J. Avian Biol. 31: 103–111. doi:10.1034/j.1600-048X.2000.210201.x.
  57. Pain, D.J., Gargi, R., Cunningham, A.A., Jones, A., Prakash, V. (2004). "Mortality of globally threatened Sarus cranes Grus antigone from monocrotophos poisoning in India". Science of the Total Environment. 326 (1–3): 55–61. doi:10.1016/j.scitotenv.2003.12.004. PMID 15142765.CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  58. Muralidharan, S. (1993). "Aldrin poisoning of Sarus cranes (Grus antigone) and a few granivorous birds in Keoladeo National Park, Bharatpur, India". Ecotoxicology. 2 (3): 196–202. doi:10.1007/BF00116424.
  59. Sundar, KSG & BC Choudhury (2005). "Mortality of sarus cranes (Grus antigone) due to electricity wires in Uttar Pradesh, India". Environmental Conservation. 32: 260–269. doi:10.1017/S0376892905002341.
  60. ↑ อ้างอิงผิดพลาด: ป้ายระบุ <ref> ไม่ถูกต้อง ไม่มีการกำหนดข้อความสำหรับอ้างอิงชื่อ birdlife
  61. Kaur, Jatinder (2008). "Conservation of the Vulnerable sarus crane Grus antigone antigone in Kota, Rajasthan, India: a case study of community involvement". Oryx. 42 (3): 452–455. doi:10.1017/S0030605308000215. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  62. BirdLife International (2001). Threatened birds of Asia: the BirdLife International Red Data Book (PDF). BirdLife International, Cambridge, UK. ISBN 0946888426.
  63. Borad, C.K., Mukherjee, A., Parasharya, B.M. (2001). "Damage potential of Indian sarus crane in paddy crop agroecosystem in Kheda district Gujarat, India". Agriculture, Ecosystems and Environment. 86 (2): 211–215. doi:10.1016/S0167-8809 (00) 00275-9 Check |doi= value (help).CS1 maint: multiple names: authors list (link)
  64. Sundar, KSG (2009). "Are rice paddies suboptimal breeding habitat for Sarus Cranes in Uttar Pradesh, India?". The Condor. 111 (4): 611–623. doi:10.1525/cond.2009.080032.
  65. นกกระเรียน แฟ้มสัตว์โลก โลกสีเขียว
  66. Tanee T, Chaveerach A, Anuniwat A, Tanomtong A, Pinthong K, Sudmoon R & P., Mokkamul (2009). "Molecular Analysis for Genetic Diversity and Distance of Introduced Grus antigone sharpii L. to Thailand" (PDF). Pakistan Journal of Biological Sciences. 12 (2): 163–167. doi:10.3923/pjbs.2009.163.167. PMID 19579938.CS1 maint: multiple names: authors list (link)[ลิงก์เสีย]
  67. นกกระเรียนไทย ฐานข้อมูลชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคามในประเทศไทย
  68. ↑ นกกระเรียน ชีวิตในตำนาน สารคดี
  69. หน้า 122-129, โฮป : ความหวังบนลานนกกระเรียน โดย พงษ์ชัย มูลสาร. นิตยสารเนชั่นแนลจีโอกราฟิก ฉบับภาษาไทย ฉบับที่ 173: ธันวาคม 2558
  70. พรทิพย์ อังคปรีชาเศรษฐ์ นกกระเรียนคืนถิ่น สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย
  71. โครงการนกกระเรียนคืนถิ่น บุบผา อ่ำเกตุ
  72. "นกกระเรียนไทย"ที่สวนสัตว์ดุสิตขยายพันธุ์สำเร็จ ไทยรัฐ วันศุกร์ที่ 15 พฤษภาคม พ.ศ. 2552
  73. กษมา หิรัณยรัชต์. ฉลองนกกระเรียนตัวที่ 100 พันธุ์ไทยแท้-แท้ ที่โคราช. มติชนรายวัน ฉบับวันที่ 18 มิถุนายน 2552 หน้า 21
  74. เตรียมปล่อย “กระเรียนไทย”ใกล้สูญพันธุ์ สู่ธรรมชาติที่บุรีรัมย์อีก 9 ตัว, ASTVผู้จัดการออนไลน์, 27 มีนาคม 2555
  75. องค์การสวนสัตว์เปิดศูนย์อนุรักษ์นกกระเรียนพันธุ์ไทย แหล่งเรียนรู้ใหม่บุรีรัมย์, ไทยโพสต์, 05 สิงหาคม พ.ศ. 2562
  76. เปิดแหล่งเรียนรู้ "นกกระเรียนพันธุ์ไทย" ท่องเที่ยวเชิงนิเวศ, Thai PBS, 5 สิงหาคม 2562
  77. Leslie, J. (1998). "A bird bereaved: The identity and significance of Valmiki's kraunca". Journal of Indian Philosophy. 26 (5): 455–487. doi:10.1023/A:1004335910775.
  78. Hammer, Niels (2009). "Why Sārus Cranes epitomize Karuṇarasa in the Rāmāyaṇa". Journal of the Royal Asiatic Society. 19: 187–211. doi:10.1017/S1356186308009334.
  79. Sundar, KS Gopi (2006). "Conservation of the Sarus Crane Grus antigone in Uttar Pradesh, India". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 103 (2–3): 182–190.
  80. Russell, RV (1916). The tribes and castes of the Central Provinces of India. Volume 3. Macmillan and Co., London. p. 66.
  81. Bühler, Georg (1898). "The sacred laws of the Aryas. Part 1 and 2". The Christian Literature Company, New York: 64. Cite journal requires |journal= (help)
  82. ↑ Sundar, KS Gopi (2003). "The Indian Sarus Crane Grus a. antigone: A Literature Review". Journal of Ecological Society. 16: 16–41. Unknown parameter |coauthors= ignored (|author= suggested) (help)
  83. Finn, F (1915). Indian sporting birds. Francis Edwards, London. pp. 117–120.
  84. Jerdon, TC (1864). Birds of India. 3. George Wyman & Co, Calcutta.
  85. Kaur, J & BC Choudhury (2003). "Stealing of Sarus crane eggs". Current Science. 85 (11): 1515–1516.
  86. Ali, S (1927). "The Moghul emperors of India as naturalists and sportsmen. Part 2". J. Bombay Nat. Hist. Soc. 32 (1): 34–63.
  87. Rothschild D (1930). "Sarus crane breeding at Tring". Bull. Brit. Orn. Club. 50: 57–68.
  88. Irby,LH (1861). "Notes on birds observed in Oudh and Kumaon". Ibis. 3 (2): 217–251. doi:10.1111/j.1474-919X.1861.tb07456.x.
  89. Norris, Guy (2005). "India works to overcome Saras design glitches". Flight International. 168 (5006): 28.
  90. Mishra, Bibhu Ranjan (16 November 2009). "After IAF, Indian Posts shows interest for NAL Saras". Business Standard. สืบค้นเมื่อ 13 January 2010.

แหล่งข้อมูลอื่น

คอมมอนส์ มีภาพและสื่อเกี่ยวกับ:
นกกระเรียนไทย
  • Matthiessen, Peter & Bateman, Robert (2001). The Birds of Heaven: Travels with Cranes. North Point Press, New York. ISBN 0-374-19944-2
  • Weitzman, Martin L. (1993). "What to preserve? An application of diversity theory to crane conservation". The Quarterly Journal of Economics. 108 (1): 157–183. doi:10.2307/2118499. ISSN 0033-5533.
  • Haigh, J. C. and Holt, P. E. (1976). The use of the anaesthetic "CT1341" in a Sarus crane. Can Vet J. 17 (11) : 291–292. full text
  • Duan, W. and Fuerst, P. A. (2001). Isolation of a sex-Linked DNA sequence in cranes. J. Hered. 92 (5) : 392–397.
  • Menon, G. K., R. V. Shah, and M. B. Jani. (1980). Observations on integumentary modifications and feathering on head and neck of the Sarus Crane, Grus antigone antigone. Pavo 18: 10–16.
  • Sundar, K. S. G. (2006). Flock size, density and habitat selection of four large waterbirds species in an agricultural landscape in Uttar Pradesh, India: implications for management. Waterbirds 29 (3) : 365–374.
  • International Crane Foundation: Sarus Crane, Grus antigone. Retrieved 2007-FEB-22.
  • USGS Northern Prairie Wildlife Research Center: The Cranes Status Survey and Conservation Action Plan: Sarus Crane (Grus antigone). Retrieved 2007-FEB-22.
  • Sarus Crane (International Crane Foundation)
  • International Crane Foundation (literature)
  • Sarus Crane (Grus antigone) from Cranes of the World (1983) by Paul Johnsgard
  • Arkive 2009-07-17 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน


สิงหาคม 30, 2021
นกกระเร, ยนไทย, หร, นกกระเร, ยน, เป, นนกขนาดใหญ, ไม, ใช, นกอพยพ, พบในบางพ, นท, ของอน, ทว, ปอ, นเด, เอเช, ยตะว, นออกเฉ, ยงใต, และประเทศออสเตรเล, เป, นนกบ, นได, งท, ดในโลก, เม, อย, นจะส, งถ, เมตร, งเกตเห, นได, าย, ในพ, นท, มน, ำเป, ดโล, แตกต, างจากนกกระเร, ยนอ, . nkkraeriynithy hrux nkkraeriyn epnnkkhnadihythiimichnkxphyph phbinbangphunthikhxngxnuthwipxinediy exechiytawnxxkechiyngit aelapraethsxxsetreliy epnnkbinidthisungthisudinolk emuxyuncasungthung 1 8 emtr 3 sngektehnidngay 4 inphunthichumnaepidolng nkkraeriynithyaetktangcaknkkraeriynxuninphunthiephraamisiethathngtwaelamisiaedngthihwaelabriewnkhxdanbn hakininthilumminakhngbriewnnatun kinrak hw aemlng stwna aelastwmikraduksnhlngkhnadelkepnxahar nkkraeriynithyehmuxnkbnkkraeriynxunthimkmikhutwediywtlxdchiwit nkkraeriyncapkpxngxanaekhtaelaekiywpharasiodykarkangpik sngesiyngrxng kraoddsungdukhlaykbkaretnra inpraethsxinediynkkraeriynepnsylksnkhxngkhwamsuxstyinchiwitaetngngan echuxknwaemuxkhutay nkxiktwcaesraoskcntrxmictaytam vduphsmphnthuhlkxyuinvdufn khunkcasrangrngepn ekaa rupwngklmcakkk xx aelaphnghya miesnphasunyklangekuxbsxngemtraelasungephiyngphxthicaxyuehnuxcaknarxbrng nkkraeriynithykalngldlngxyangrwderwinkhriststwrrsthiphanma khadknwaprachakrmiephiyng 10 hruxnxykwa pramanrxyla 2 5 khxngcanwnthimixyuinkhristthswrrs 1850 praethsxinediykhuxaehlngthimnkhxngnkchnidni thisungnkepnthiekharphaelaxasyxyuinphunthikarekstriklkbmnusy nkkraeriynnnsuyhayipcakphunthikarkracayphnthuinhlay phunthiinxditkarplxynkkraeriynphnthuithysuphunthichumnaburirmy karrxngphrxmknkhxngkhunkkraeriyn Unison Call nkkraeriynithysthanakarxnurksimmnkhng IUCN 3 1 1 karcaaenkchnthangwithyasastrxanackr Animaliaiflm Chordatachn Avesxndb Gruiformeswngs Gruidaeskul Grusspichis G antigonechuxthwinamGrus antigone Linnaeus 1758 chnidyxyG a antigone Linnaeus 1758 nkkraeriynxinediy G a sharpii sharpei Blanford 1895 2 nkkraeriynxinodcin hrux nkkraeriynhwaedng G a gilliae gillae Schodde 1988 nkkraeriynxxsetreliy G a luzonica Hachisuka 1941 nkkraeriynekaalusxn suyphnthu karkracayphnthukhxngnkkraeriynithyinpccubn siekhiyw chuxphxngArdea antigone Linnaeus 1758 Grus sharpei Megalornis antigone enuxha 1 lksna 2 karkracayphnthuaelathinxasy 3 xnukrmwithanaelachnidyxy 3 1 wiwthnakar 3 2 sphthmulwithya 4 niewswithyaaelaphvtikrrm 4 1 karkinxahar 4 2 karekiywpharasiaelakarphsmphnthu 4 3 pccykhukkham 5 karxnurks 5 1 praethsithy 6 nkkraeriyninwthnthrrm 7 echingxrrth 8 xangxing 9 aehlngkhxmulxunlksna aekikh khnabin nkkraeriyncaehyiydkhxtrng phartpura praethsxinediy nkkraeriynithyepnnkkhnadihy milatwaelapiksietha khxtxnbnaelahwepnhnngepluxysiaedngimmikhn trngkrahmxmepnsiethahruxekhiyw khxyawewlabinkhxcaehyiydtrngimehmuxnkbnkkrasasungcangxphbipdanhlng khnplaypikaelakhnkhlumkhnplaypiksida khnkhlumkhnpikdanlangsietha khnokhnpiksikhaw khayawepnsichmphu miaephnkhnhusietha mantasismaedng pakaehlmsidaaekmetha nkwyxxnmipaksikhxnkhangehluxngthithan hwsinatalethahruxsienuxpkkhlumdwykhnnk 5 hnngepluxysiaedngbriewnhwcaaedngsdisinchwngvduphsmphnthu hnngbriewnnicahyabepntapumtapa mikhnsidatrngkhangaekmaelathaythxybriewnaekhb thngsxngephsmilksnaaelasikhlaykn ephsphuihykwaephsemiyelknxy immikhwamaetktangthangephsxunthichdecnxik nkkraeriynithyephsphuinxinediymikhnadsungthisudkhuxpraman 200 esntiemtr chwngpikyaw 250 esntiemtr thaihnkkraeriynithyepnnkthibinidthisungthisudinolk inchnidyxy antigone minahnk 6 8 7 8 kiolkrm khnathi sharpii minahnkpraman 8 4 kiolkrm odythwipaelwcaminahnk 5 12 kiolkrm sung 115 167 esntiemtr chwngpikyaw 220 280 esntiemtr 6 nkcakpraethsxxsetreliycamikhnadelkkwankcakekhtthangehnux 7 inpraethsxxsetreliy nkkraeriynithymkcasbsnkbnkkraeriynxxsetreliy siaedngbnhwkhxngnkkraeriynxxsetreliycamiaekhbnhwimaephlngmathungkhx 6 karkracayphnthuaelathinxasy aekikhinxdit nkkraeriynithymikarkracayphnthuepnwngkwangbnphunthirabluminpraethsxinediyyawtlxdaemnakhngkha thangitipthungaemnaokhthawri thangtawntkipthungchayfngrthkhuchrat ekhttharparkr Tharparkar khxngpraethspakisthan 8 aelathangtawnxxkthungrthebngkxltawntkaelarthxssm imphbkarkhyayphnthuinrthpycabmananaelw aemwacaphbbangpraprayinfngxinediyinvduhnaw nkkraeriynhaphbidyakaelamicanwnnxymakinrthebngkxltawntkaelarthxssm 9 aelaimphbmananaelwinrthphihar inpraethsenpal karkracayphnthucakdxyuephiyngthirablumfngtawntk prachakrswnmakxyuinekhtrupnethhi Rupandehi kbilphsdu Kapilvastu aelanwlprasi Nawalparasi 10 11 miprachakrsxngkluminexechiytawnxxkechiyngitthiaetktangknkhux prachakrtxnehnuxxyuinpraethscinaelaphma aelaprachakrtxnitxyuinkmphuchaaelaewiydnam 12 nxkcaknn yngekhyphbinpraethsithyaelathangtawnxxkkhxngpraethsfilippins aetinthngsxngpraethssuyphnthuipaelwcakthrrmchati inpraethsxxsetreliyphbinbriewndanehnuxkhxngpraeths aelamikarxphyphipyngbangphunthi 13 phisykarkracayphnthukhxngnkkraeriynithykalngldlngaelaphunthithiekidmakthisudkhuxpraethsxinediysungphunthilumnakhnadihythukthalay nkehlanicungtxngxasyinnakhawinkarephimcanwn aemwaswnihyaelwcaphbnkkraeriyninthirablum aetkmiraynganwaphbbnthirabsungthangehnuxinharkitsar Harkit Sar aelakhahng Kahag inrthchmmuaelaksmir 14 nxkkarninkkraeriynyngkhyayphnthuinphunthisungcakradbnathaelmak echn iklkbekhuxnphxng Pong Dam inrthhimaclpraethsthisungprachakrnkkraeriynxaccaephimkhuntamkarephimkhunkhxngkarephaaplukkhawtamaehlngkkekbna 10 11 nkkraeriynmkxasyxyuinphunthichumna 15 hruxnakhawthiimidephraaplukthiminathwmkhng inphunthieriykwa khet taavadi 16 sahrbsrangrng karcbkhuphsmphnthumkcaekidinphunthichumnatamthrrmchatimakkwaaetkyngmiinnakhawhruxkhawsalibxy 10 11 17 xnukrmwithanaelachnidyxy aekikh nkkraeriynthukchnidmiethahlngldrupaelayksungkhun chnid G a antigone hruxnkkraeriynxinediy nkkraeriynchnidnicaaenkodylineniysinpi kh s 1758 aelacdxyuinskul Ardea rwmkbnkkrasakhnadihy 18 exdewird iblth Edward Blyth tiphimphexksarekiywkbnkkraeriyninpi kh s 1881 sungekhaphicarnankkraeriynithyinpraethsxinediyepnsxngchnidkhux Grus collaris aela Grus antigone 19 pccubncaaenkxxkepnhnungchnid samchnidyxy swnchnidyxysungmiprachakrxyuinpraethsfilippinsaelasuyphnthuipaelwyngkhngepnthikngkha G a antigone hrux nkkraeriynxinediy epnnkkraeriynthiphbintxnehnuxaelatxnklangkhxngpraethsxinediy ehluxpraman 10 000 tw 20 epnchnidyxymikhnadihythisud thimilksnatangipcakchnidyxyxunkhuxmiplxkkhxsikhawrahwanghwaelakhx aelataaehnngkhnokhnpiksikhaw G a sharpii hrux nkkraeriynxinodcin hrux nkkraeriynhwaedng kracayphnthuthangtawnxxkkhxngphmaaephipthungekaainexechiytawnxxkechiyngit pccubnehluxephiynginpraethskmphucha ewiydnam aelalaw ehluxpraman 1 000 tw 20 chnidyxynimisikhnekhmkwa antigone phuaetngbangkhnphicarnawa antigone aela sharpii epntwaethnkhxngprachakrthimacakkarepliynaeplngkhxnglksnathiaetktangaebbkhxyepnkhxyip 7 G a gilliae hrux nkkraeriynxxsetreliy phbinthangtawnxxkechiyngehnuxkhxngpraethsxxsetreliy ehluxpraman 4 000 tw 20 edimcdepn sharpii bangkhrngsakdepn sharpei aetaekikhihepniptamkdiwyakrnkhxngphasalatin 5 txmacungaeykxxkmaaelatngchuxepn gilliae bangkhrngsakdwa gillae hrux gilli inpi kh s 1988 phbkhrngaerkinpraethsxxsetreliyemuxpi kh s 1969 aelathuxepnnkxphyph innkthxngthinxxsetreliy nkkraeriynithyaelankkraeriynxxsetreliykhlayknmakaetkyngmikhwamaetktangkn mikareriyknkkraeriynithywa nkkraeriynthicumhwlngipineluxd chnidyxynimikhnsiekhmkwaxyangehnidchdaelaaephnkhnhusiethaihykwa note 1 mikhnadelkthisud G a luzonica hrux nkkraeriynekaalusxn xasyxyuinpraethsfilippins aetkhadwasuyphnthuipaelw xacepnchuxphxngkb gilliae hrux sharpii 21 wiwthnakar aekikh nkkraeriynkalngkangpik xinediy bnthuksakdukdabrrphkhxngnkkraeriynnnmiimmakphx wngsyxythisamarthrabuidwaepnnkkraeriynnnphbintxnplaykhxngyukhaerkerimthistweliynglukdwynmthuxkaenidkhunmahruxsmyxioxsin praman 35 lanpimaaelw swnskulnkkraeriyninpccubnpraktkhunemux 20 lanpimaaelw 6 cakkarsuksathangchiwphumisastr biogeography khxngsakdukdabrrphthiruckaelaxyuinxnukrmwithankhxngnkkraeriynaesdngwaklumxacmitnkaenidmacakolkeka 6 khwamhlakhlayethathimixyuinradbskulmisunyklangxyuthithangtawnxxkkhxngthwipaexfrikaaetepnthiesraicmakthiimmibnthuksakdukdabrrphinsphaphdicakthinnely inthangtrngknkhamklbmisakdukdabrrphkhxngnkkrayangepncanwnmakthiidrbkarbnthukiwcakthinn sungkhadknwamnichthinxasyrwmkbnkkraeriyncakbnthuksakdukdabrrph skul Grus samarthsubsawyxnipidthung 12 lanpihruxmakkwann dwykarwiekhraahimothkhxnedriyldiexnex Mitochondrial DNA caktwxyangnkkraeriynithythimixyuxyangcakdaesdngwamikarthayethekhluxnyayyin Gene Flow inprachakraephndinihykhxngthwipexechiycnkrathngmiphisyldlnginkhriststwrrsthi 20 aelainpraethsxxsetreliyepnephiyngxananikhmediywethannintxnplaykhxngsmyiphlsotsin Pleistocene praman 3 000 chwngxayu hrux 35 000 pimaaelw 3 mikarwiekhraah nDNA microsatellite yunyn 4 khrngcakklumtwxyang 7 phlkarwicyyngesnxephimetimwaprachakrinxxsetreliymkmacakkarphsmphnthuinphwkediywkn aelaenuxngcakmikhwamepnipidthicaekidlukphsmkbnkkraeriynxxsetreliysungmiphnthukrrmthiaetktang cungkhadknwankkraeriynithyinxxsetreliyxaccaerimepnspichisihm 7 sphthmulwithya aekikh chuxsamy sarus macakchuxinphasahindi saras khxngnkkraeriynchnidni khainphasahindimacakkhainphasasnskvt sarasa aeplwa nkthaelsab bangkhrngkrxnepn sarhans khnathikhnxinediyihkhwamnbthuxinnkchnidni 22 aetthharxngkvsinxananikhmxinediyklblank thhareriyknkwa Serious 23 hrux cyrus 24 chuxwithyasastr antigone tngtamchuxluksawkhxngexdipusphuaekhwnkhxtnexng xacekiywkhxngkbphiwhnngepluxytrngsirsaaelalakhx 6 note 2 niewswithyaaelaphvtikrrm aekikhnkkraeriynithyimichnkxphyphthangiklehmuxnnkkraeriynchnidxun aetkmikarxphyphepnrayathangchwngsn invduaelngaelavdufn prachakrnkkraeriynthimikarxphyphnnphbinexechiytawnxxkechiyngitethann 12 nkkraeriynthicbkhucapkpxngxanaekhtcaknkkraeriynxundwyesiyngrxngkurxngaelakarkangpik nkthiyngimcbkhucaxyurwmknepnfunghlakhlaykhnadcanwntngaet 1 430 tw 11 25 26 inphunthikungaehngaelng khunkaelaluknkthibinidaelwcalathingxanaekhtinvduaelngiprwmfungkbnkthiyngimidcbkhu inphunthichumnatlxdpi xyanginrthxuttrpraeths khunkcaimthingxanaekht fungnkkraeriynthiihythisudxyuinphunthi 29 tarangkiolemtrkhxngxuthyanaehngchatiekwlaethwa Keoladeo 27 sungminkthung 430 tw aelacakphunthichumnainekhtxitawa Etawah aelaimnpuri Mainpuri inrthxuttrpraeths minkcanwn 245 412 tw fuknkthimismachikekin 100 twnnmirayngancakrthkhuchrat 28 aelapraethsxxsetreliyepnpraca inrahwangvduphsmphnthu nkthicbkhucakhbilnkkraeriynthiyngimcbkhuxxkcakphunthichumnabangaehngaelaprachakrnkthxngthinsamarthldlngid prachakrnkkraeriyninxuthyanaehngchatiekhiywlaediywekhymibnthukwacaknkmakkwa 400 twinvdurxnldlngehluxephiyng 20 inrahwangmrsum 27 nkkraeriyncanxninnatun xacepnephraacaidplxdphycakstwnklabnphundin 6 nkthiotetmthicaimphldkhnthukpi aetcaphldthuksxngthungsampi 29 karkinxahar aekikh nkkraeriynkalnghakinxyurimbungthiphartpura xinediy nkkraeriynithyhakininnatun pktinaluknxykwa 30 esntiemtr hruxinthunghya bxykhrngphbnkkraeriynaehypakhakininplkokhln mnepnstwkinidthngphuchaelastw echn aemlng odyechphaatkaetn phuchna pla xacaekhechphaainkrngeliyng 30 kb stwnathimiepluxkaekhng aelaemldphuch bangkhrngkepnstwmikraduksnhlngkhnadihy echn nguna Xenochrophis piscator 6 mibangkrnithiphbidyakthinkkraeriynithykinikhkhxngnkxun 31 aelaeta 32 swnphuchkxyangechn phuchmihw hwkhxngphuchna hnxhya emldphuch aelaemldcakphuchthiephaaplukxyangthwlisngaelathyphuchechnkhaw 6 karekiywpharasiaelakarphsmphnthu aekikh nkkraeriynithymiesiyngrxng aekr aekr dngehmuxnaetr thisrangmacakhlxdlmthiyawmwnphnknxyuinbriewnsnxksungkhlayknkbnkkraeriynchnidxun 33 karekiywpharasikhxngnkkraeriyn caaesdngxxkodykhunkxacaesdngkarkangpik kraphuxpik sngesiyngrxngdwythathangthiswyngamaelaphrxmephiyngkniprxb phunthi rwmthungkar etnraba thikrathathnginaelanxkvduphsmphnthu sungprakxbipdwykarkraoddchwngsn kradksirsakhunlng tbetha iprxb khukhxngmn 34 nxkcaknikaretnrabayngepnkarkhmkhukhbilemuxrnghruxluknktkxyuinxntrayxikdwy 6 nkkraeriynithyswnihyphsmphnthuinvdumrsuminpraethsxinediy krkdakhmthungtulakhm aemwaxacmikarwangikhkhrngthi 2 27 aelamibnthukwankkraeriynphsmphnthuidthngpi 11 aelaintxntnvdufninpraethsxxsetreliy hlxdlmyawmwnphnknthiichsrangesiyngeriykdngkhlayaetr ikhkhxngnkkraeriynithy nkkraeriynsrangrngkhnadihymiruprangklmaebnaebbngay caktnimcaphwkxxhruxkkaelaphuchtang inhnxngbunghruxnakhaw 16 rngcasranginnatunodysxnthbipbnkxkk kxkhaw hruxkxhya ephuxthirngcaidxyusungcakradbnakhlaykbepnekaaelk rngimmisingpkpidmxngehnidchdecncakrayaikl 35 rngxacmiesnphasunyklangmakkwa 2 emtrsungekuxb 1 emtr 36 khunkcahwngaehnaehlngtharngmak bxykhrngthicakbmasxmaesmaelaichrngedimthung 5 vduphsmphnthu 37 inhnungkhrxkcamiikh 1 2 ib nxykhrngthicaepn 3 37 hrux 4 38 ib phxaemnkcaphldepliynknthahnathifkikh 38 ichewlafkikhraw 31 wn raw 27 35 wn 11 39 ikhnkkraeriynithymisikhaw bangkhrngmisikhrimaekmchmphuhruxsiekhiyw 40 hnkpraman 240 krm 6 phxaemnkcayayepluxkikhxxkcakrnghruxcaklunepluxkikhekhaiphlngluknkfkepntw 41 luknkraeriyncamikhnxuypkkhlumthwtw khnbriewnhwaelakhxmisinatalxmehluxng khnkhangxkaelahlngdanbnepnsinatalekhm briewnxkaelathxngepnsikhaw 42 luknkcakinxaharcakthiphxaelaaempxninsxngsamwnaerkaelacahakinexnghlngcaknnaelacatamphxaemiphaxahar emuxetuxnphy phxaemnkcarxng aekhrr rr esiyngtaephuxsngsyyanihluknkhyudaelanxnlng 43 nkwyxxncaxyukbphxaemmakkwa 3 eduxn 6 echuxknwankkraeriyncbkhuxyudwykntlxdchiwit thamitwidtwhnungtaylng nkthiehluxxaccbkhukbnktwihmid aetnkkraeriynepnnkthicbkhuyakmak mncaimyxmcbkhuihmcnkwacaphbkhuthiphxic 44 nxkcakniyngmirayngankarepliynkhubnthukiw 45 pccykhukkham aekikh ikhkhxngnkkraeriynithyinrngthukxikathalayxyubxykhrng 41 inpraethsxxsetreliy stwnklankwyxxnnnrwmthungdingokaelahmacingcxkaedng khnathiehyiywaedngmkcakinikh 6 karnaikhipcakrngodyekstrkr ephuxldkhwamesiyhaykhxngphuchphl hruxedk naipeln 46 hruxkhnnganerrxnephuxnaipthaxahar 47 epnpccykhukkhamtxikhnkkraeriynthisakhy pramanrxyla 31 42 khxngikhinrngcaimsamarthfkepntwidcakehtuphlkhangtn luknkcaepnehyuxkhxngstwnklapramanrxyla 8 aetmakkwarxyla 30 khxngluknkthitaynnimthrabsaehtu 48 49 xtrakarrxdtaytngaetepnikhcnthungnkwyxxncaxyupramanrxyla 20 50 inbriewnthiekstrkryinyxmihnkxasyodyimidthaxntraytxnknn mixtrakarrxdetha knkbinphunthichumna khunkthitharngchainvdukalmioxkaskareliyngluknkihrxdtaytakwapkti aetthainxanaekhtmiphunthichumnamakxtrakarrxdcadikhun 46 eruxngorkhaelaprsitkhxngnkkraeriynithyepnthirunxymak rwmthungphlkrathbthimitxnkpa cakkarsuksathiswnstwormrabubwankthntxorkhrabad 51 prsitphayinthimikarrabubkmi phyathitwaebn Opisthorhis dendriticus caktbkhxngnkinkrngeliyngthiswnstwlxndxn 52 aelaprsithnxntwaebn Allopyge antigones caknkinpraethsxxsetreliy 53 nkkraeriynithymiaemlngprsitehmuxnkbnkthw ip chnidthimikarbnthukiwkmi Heleonomus laveryi aela Esthiopterum indicum 54 inkrngeliyng nkkraeriynithymixayuyawthung 42 pi note 3 55 56 kartaykhxngnkkraeriynthiyngimotetmthibxykhrngepnphlcakkarkrathakhxngmnusy mixubtiehtukbnkkraeriynthiekidcaksarphisxyangomonokhrotfxs monocrotophos aeladildrin dieldrin inphunthiekstrkrrmbnthukiw 57 58 ethathithrab minkthiotetmthibinchnsayifaelaodnifdudtay sungmixtrakartaycaksaehtunipramanrxyla 1 khxngprachakrnkinphunthitxpi 59 karxnurks aekikh nkkraeriynpkticaxyuepnkhuhruxfungkhnadelk minkkraeriynithyehluxxyuinthrrmchatipraman 15 000 20 000 twcakkarpraemininpi kh s 2009 60 prachakrchnidyxy nkkraeriynxinediy ehluxnxykwa 10 000 twaetkthuxwayngdikwaxik 2 chnidyxythiehlux xacepnephraaidrbkhwamekharphaelathrrmeniymthisubthxdknmathaihnkimidrbxntray 61 aelainhlay phunthi nkkraeriynimekrngklwmnusy nkkraeriynithyekhyphbinpraethspakisthanaetyngimphbxikelytngaetplaykhristthswrrs 1980 prachakrnkkraeriyninxinediymikarldcanwnlng 60 cakkarpramanprachakrodyrwmbnphunthankhxnghlkthanthisasmmaaesdngwaprachakrinpi kh s 2000 dithisudkhuxrxyla 10 aelaelwraythisudkhuxrxyla 2 5 khxngcanwnthnghmdinpi kh s 1850 62 ekstrkrhlaykhninxinediyechuxwankkraeriynnnepntwthalayphuchphl 10 odyechphaakhaw aemwacakkarsuksaaesdngwakarcikkinemlkkhawodytrngnnmikarsuyesiycanwnnxykwarxylahnungaelakarehyiybyathaihsuyesiyemldpraman 0 4 15 kiolkrm 63 thsnkhtikhxngekstrkrmiaenwonmepnbwkineruxngkhwamesiyhaythiekidkhun aelaniexngepnkarchwyxnurksnkkraeriynphayinphunthiekstrkrrm aelakarchdechykhwamesiyhaykhwamesiyhayaekekstrkrtamkhwamepncringxaccachwyid 48 thungnaxacmibthbaththisahrbsakhyinkarchwyxnurksnkchnidni ephraaphunthichumnatamthrrmchatinnthukkhukkhammakkhundwykickrrmtang khxngmnusy 64 prachakrnkkraeriyninpraethsxxsetreliymipraman 5 000 twaelaxacephimkhuneruxy 7 xyangirktam nkkraeriynxinodcinklbldlngepncanwnmakcaksngkhramaelakarepliynaeplngthixyuxasy echnkarekstraebberngrdaelakarrabaynaxxkcakphunthichumna aelaemuxklangkhriststwrrsthi 20 nkkraeriynxinodcinidhayipcakphunthikarcayphnthuswnihysungkhrnghnungekhyaephipthungtxnitkhxngpraethscin miprachakrehluxpraman 1 500 2 000 twkracaytwepnklumprachakrelk prachakrinpraethsfilippinsnnrunxymakaelasuyphnthuipintxnplaykhxngkhristthswrrs 1960 60 fungnkkraeriyn prakxbipdwynkotetmthi 2 twaelankwyxxn 1 tw nkkraeriynithycdxyuinsphawaesiyngtxkarsuyphnthuinbychiaedngkhxngshphaphephuxkarxnurksthrrmchati 60 aelaisetscdxyuinbychixnurksthi 2 65 karkhukkhamprakxbipdwyphykhukkhamthalaythinthixyuhruxthaihesuxmlng karlaaeladkcb echnediywkbsingaewdlxmthiepnmlphis orkh aelakaraekhngkhninspichis phlkhxngkarphsmphnthukninechuxsaythiiklekhiyngknmakinprachakrkhxngpraethsxxsetreliyyngtxngsuksatxip 7 nkkraeriynithysuyphnthuipcakthrrmchatiaelwinpraethsmaelesiy filippins aelaithy miokhrngkarnankkraeriynklbsuthrrmchatiinpraethsithyodynankmacakpraethskmphucha 66 praethsithy aekikh nkkraeriynithyepnstwpasngwnhnungin 19 chnidtamphrarachbyytisngwnaelakhumkhrxngstwpa ph s 2535 sthanaphaphpccubncdepnsuyphnthuipcakthrrmchatiaelw 67 praethsithyphbnkkraeriyninthrrmchatikhrngsudthayinpi ph s 2511 thibriewnchayaedntidkbkmphucha 68 odyinxdit pi ph s 2448 smedckrmphrayadarngrachanuphaphthrngbnthukiwwa thrngphbehnfungnkkraeriynithycanwnnbphnnbhmuntw tharngwangikhthithungmakha aelaemuxpi ph s 2488 mirayngankarphbehnfungnkkraeriynithybinphanthxngfabriewncnghwdechiyngrayaelaechiyngihm nnnbepnkarphbehnnkkraeriynithybinrwmtwepnfungkhrngsudthayinpraethsithy 69 dwykhwamrwmmuxrahwangpraethsithykbmulnithixnurksnkkraeriynsakl ICF idrwmkncdthaokhrngkarnankkraeriynkhunthin G a sharpii odyerimtninpi ph s 2525 inpi ph s 2527 mulnithi idsngluknkkraeriynmacanwn 6 tw aettayip 1 tw ineduxnsinghakhm ph s 2532 mulnithi idsngluknkmaihxik 6 tw nkthnghmdnamaeliyngduxyuthisunyephaaeliyngaelakhyayphnthustwpabangphra aelaenuxngcakphxaemphnthuminxyekinip thangokhrngkartxngcdhaephimcakaehlngxunxik 70 txmaswnstwokhrachidluknkmacakkaridrbbricakhcakprachachninbriewnchayaednithy law aelakmphucha rahwangpi ph s 2532 2540 canwnhlaytw thangokhrngkarcungidmikartidtxkbswnstwephuxaelkepliynprasbkarnrahwangkn 71 swnstwokhrachcdepnsthanthiephaakhyayphnthunkkraeriynthiihythisudinpraethsithy 40 odyiderimkhyayphnthuthngaebbthrrmchatiaelakarphsmethiym matngaetpi ph s 2540 cnthungpccubn cakprachakrerimtncanwn 26 tw cnthungeduxnmithunayn ph s 2552 miluknkthiekidmarwm 100 tw khnathiswnstwepidekhaekhiyw aelasthaniephaaeliyngnknabangphra samarthkhyayphnthuidxikimtakwa 50 tw 72 thangswnstwcungmiokhrngkarplxynkkraeriynklbkhunsuthrrmchatiin 6 aehlngdwyknkhux ekhthamlastwpabungokhnghlng ekhthamlastwpabngkhay ekhthamlastwpabungbxraephd ekhthamlastwpahwytladaelahwycraekhmak ekhthamlastwpabangphra ekhthamlastwpaxangekbnasnambin aela ekhtrksaphnthustwpaphuekhiyw 73 sunginxdit praethsithyekhyplxynkkraeriynsamtwklbsuthrrmchatithithungkamnginpi ph s 2540 aetimprasbphlsaerc 68 pi ph s 2554 rahwangeduxnminakhmthungeduxnphvsphakhm khnathanganokhrngkarthdlxngplxynkkraeriynphnthuithykhunsuphunthichumnathrrmchati praethsithy aelaswnstwnkhrrachsimaidmikarthdlxngplxynkkraeriynithy xayu 5 8 eduxn canwn 10 tw klbkhunsuthrrmchatithibriewnxangekbnahwycraekhmak xaephxemuxng cnghwdburirmy cakkartidtamphbwankkraeriyndngklawsamarthdarngchiwitxyuinthrrmchatiidtampkti inpithdma idplxynkkraeriynithyklbkhunsuthrrmchatixikkhrng canwn 9 tw thixangekbnasnambin xaephxpraokhnchy cnghwdburirmy 74 emuxthungpi ph s 2562 mikarplxynkkraeriynithykhunsuphunthithrrmchatiaelwthung 105 tw samarthmichiwitrxdinthrrmchati 71 tw aelamiluknkekidinthrrmchatiimnxykwa 15 tw 75 76 nkkraeriyninwthnthrrm aekikh The Floating Feather wadodyaemlkhiyxr odnedxkuetxr Melchior d Hondecoeter rawpi kh s 1680 nkinorngeliyngstwkhxngsmedcphraecawileliymthi 3 aehngxngkvsthiphrarachwngaehtol Het Loo Palace minkkraeriynithyxyuinchakhlng nkkraeriynithyepnthiekharphinpraethsxinediyaelamitananthiwamhavisiwalmiki Valmiki idsapaechngphuthikhankkraeriynaelaidaerngbndaliccaknkkraeriyninkarekhiynmhakaphyramayna 77 78 nkkraeriynyngepnkhuaekhngkhxngnkyungxinediyinkarkhdeluxknkthicaepnnkpracachatixinediy 79 inchnephaokhnthi Gondi sungskkaraphraeca 5 phraxngkhthuxwankkraeriynepnstwskdisiththi 80 enuxnkkraeriynthuxwaepnxahartxnghaminkhmphirhinduobran 81 epnthiechuxknxyangkwangkhwangwankkraeriyncamikhuephiyngtwediywtlxdchiwit thaekidtwidtwhnungtaylng xiktwhnungcatrxmictaytam nkkraeriynepnsylksnkhunngamkhwamdisilthrrminchiwitaetngnganaelainrthkhuchratmipraephniihkhuaetngnganihmdukhunkkraeriynepntwxyang 82 inthirabnathwmkhngkhxngaemnakhngkha idmikarsngektkarthangchiwwithyakhxngnkkraeriynodyckrphrrdiomkul cahnkir Jahangir pramanchwngpi kh s 1607 ekhabnthukwankkraeriynwangikhsxngibhangkn 48 chwomngaelaichewlafk 34 wn 6 phaphwadodyoyhnn michaexl eslicmnn Johann Michael Seligmann tiphimphinchwngpi kh s 1749 1776 inngankhxngcxrc exdewids George Edwards aemwankcaepnthiekharphaelaidrbkarpkpxngcakchawxinediy aetnkkraeriynyngkhngthuklainchwngthixinediyepnxananikhm mibnthukwakarkhankcathaihkhukhxngmnaephdesiyngiphlaywn aelaechuxknwahlngcaknnmncatrxmictaytamkhuip aemaetinkhumuxkarlankephuxkarkilayngimehndwythicayingnkchnidni 83 tamthinkstwwithyachawxngkvsinkhriststwrrsthi 19 thxms si ecxrdxn Thomas C Jerdon klawiwwa nkwyxxnkinxrxy khnathinkotetmthi irkhathicawangbnota 84 ikhkhxngnkkraeriynithyichinkarrksaaebbphunbaninbangswnkhxngpraethsxinediy 82 85 insmykxn bxykhrngthinkwyxxncaodncbaelanaipeliyngiwinorngeliyngstwthnginpraethsxinediyaelathwipyuorp mikarkhyayphnthusaercinkrngeliynginchwngtxntnkhxngkhristthswrrs 1600 odyckrphrrdicahnkir 86 aelainyuorpaelainshrthxemrikaintxntnkhxngkhristthswrrs 1930 87 36 nkwyxxneliyngngaydwykarpxnxahardwymux nkcaechuxngaelatidkhnpxnxaharmakodyedintamxyangkbsunkh mnepnnkthitlkmakdwythaetnthiphisdaraelaaesdngthathangnatlkkhbkhn sungkhumkhathicaeliyngiw nkkraeriyntwhnungthichneliyng emuxihkhnmpngkbnmaekmn mncanakhnmpngxxkcaknmaelalanginxangnakhxngmnkxncakinekhaip nktwninamacakphrarachwngthilkhena Lucknow sungmncaduraykbkhnaeplkhnaaelasunkhmak odyechphaathaphwkekhamithathiklwmn mnsngesiyngdnghnwkhumaksungepnkhxesiyephiyngkhxediywkhxngmn Irby 1861 88 ekhruxngbinibphd 14 thinngkhxngxinediyidrbkartngchuxtamnkkraeriynniwa Saras 89 90 inpraethsithy eruxngkhxngnkkraeriynpraktxyuin elaeruxngkrungsyam khxngsngkhrachpaelxkws aela lannkkraeriyn khxngsmedc krmphrayadarngrachanuphaph nxkcaknnyngpraktxyuinkaphyhxokhlngpraphastharthxngaedngkhxngecafathrrmathiebsrdngni 44 nkkraeriynewiynwayna elngaellngyxngrxngaekraekr aecmcarimthungkrathunglxyaeph lnglxngbinkladklumthxngfarxnrxng ehluxhlayechingxrrth aekikh Meine amp Archibald 1996 p 126 Johnsgard 1983 p 239 Flower 1938 bnthukephiyngaekh 26 pisahrbnkeliyngxangxing aekikh BirdLife International 2016 Antigone antigone The IUCN Red List of Threatened Species 2016 e T22692064A93335364 https dx doi org 10 2305 IUCN UK 2016 3 RLTS T22692064A93335364 en Downloaded on 15 May 2020 Blanford W T 1896 A note on the two sarus cranes of the Indian region Ibis 2 135 136 3 0 3 1 Wood T C amp Krajewsky C 1996 Mitochondrial DNA sequence variation among the subspecies of Sarus Crane Grus antigone PDF The Auk 113 3 655 663 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2008 10 15 subkhnemux 2010 04 16 CS1 maint multiple names authors list link Vyas Rakesh 2002 Status of Sarus Crane Grus antigone antigone in Rajasthan and its ecological requirements PDF Zoos Print Journal 17 2 691 695 5 0 5 1 Rasmussen PC amp JC Anderton 2005 Birds of South Asia The Ripley Guide 2 Smithsonian Institution and Lynx Edicions pp 138 139 6 00 6 01 6 02 6 03 6 04 6 05 6 06 6 07 6 08 6 09 6 10 6 11 6 12 Johnsgard Paul A 1983 Cranes of the world Indiana University Press Bloomington ISBN 0 253 11255 9 7 0 7 1 7 2 7 3 7 4 7 5 Jones Kenneth L 2005 Geographical partitioning of microsatellite variation in the sarus crane Animal Conservation 8 1 1 8 doi 10 1017 S1367943004001842 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Azam Mirza Mohammad amp Chaudhry M Shafique 2005 Birdlife in Nagarparkar district Tharparkar Sindh PDF Rec Zool Surv Pakistan 16 26 32 Choudhury A 1998 Mammals birds and reptiles of Dibru Saikhowa Sanctuary Assam India Oryx 32 3 192 200 doi 10 1017 S0030605300029951 10 0 10 1 10 2 10 3 Sundar KSG Kaur J Choudhury BC 2000 Distribution demography and conservation status of the Indian Sarus Crane Grus antigone antigone in India J Bombay Nat Hist Soc 97 3 319 339 11 0 11 1 11 2 11 3 11 4 11 5 Sundar KSG Choudhury BC 2003 The Indian Sarus Crane Grus a antigone a literature review J Ecol Soc 16 16 41 12 0 12 1 Archibald G W Sundar KSG Barzen J 2003 A review of the three subspecies of Sarus Cranes Grus antigone J Ecol Soc 16 5 15 Marchant S Higgins P J 1993 Handbook of Australian New Zealand amp Antarctic birds Oxford University Press Melbourne Vigne GT 1842 Travels in Kashmir Ladak Iskardo Vol 2 Henry Colburn London Sundar KSG 2009 Are rice paddies suboptimal breeding habitat for Sarus Cranes in Uttar Pradesh India The Condor 111 4 611 623 doi 10 1525 cond 2009 080032 16 0 16 1 Borad CK Parasharya Aeshita Mukherjee amp B M 2001 Nest site selection by the Indian sarus crane in the paddy crop agroecosystem Biological Conservation 98 1 89 96 doi 10 1016 S0006 3207 00 00145 2 Check doi value help Sundar KSG Choudhury BC 2006 Conservation of the Sarus Crane Grus antigone in Uttar Pradesh India J Bombay Nat Hist Soc 103 2 3 182 190 Gmelin JF 1788 Systema Naturae 1 13 ed p 622 Blyth Edward 1881 The natural history of the cranes R H Porter pp 45 51 20 0 20 1 20 2 Sarus Crane Birding in India and South Asia Meine Curt D and George W Archibald Eds 1996 The cranes Status survey and conservation action plan IUCN Gland Switzerland and Cambridge U K ISBN 2831703263 CS1 maint extra text authors list link hnngsuxthrrmchatinanastw elm 2 nayaephthy buysng elkhakul Yule Henry Sir 1903 Hobson Jobson A glossary of colloquial Anglo Indian words and phrases and of kindred terms etymological historical geographical and discursive New ed edited by William Crooke B A J Murray London Stocqueler JH 1848 The Oriental Interpreter C Cox London Livesey TR 1937 Sarus flocks J Bombay Nat Hist Soc 39 2 420 421 Prasad SN NK Ramachandran HS Das amp DF Singh 1993 Sarus congregation in Uttar Pradesh Newsletter for Birdwatchers 33 4 68 CS1 maint multiple names authors list link 27 0 27 1 27 2 Ramachandran NK Vijayan VS 1994 Distribution and general ecology of the Sarus Crane Grus antigone in Keoladeo National Park Bharatpur Rajasthan J Bombay Nat Hist Soc 91 2 211 223 Acharya Hari Narayan G 1936 Sarus flocks J Bombay Nat Hist Soc 38 4 831 Hartert Ernst amp F Young 1928 Some observations on a pair of Sarus Cranes at Tring Novitates Zoologicae 34 75 76 Law SC 1930 Fish eating habit of the Sarus Crane Antigone antigone J Bombay Nat Hist Soc 34 2 582 583 Sundar KSG 2000 Eggs in the diet of the Sarus Crane Grus antigone Linn J Bombay Nat Hist Soc 97 3 428 429 Chauhan R Andrews Harry 2006 Black necked Stork Ephippiorhynchus asiaticus and Sarus Crane Grus antigone depredating eggs of the three striped roofed turtle Kachuga dhongoka Forktail 22 174 175 Fitch WT 1999 Acoustic exaggeration of size in birds via tracheal elongation comparative and theoretical analyses PDF J Zool Lond 248 31 48 doi 10 1111 j 1469 7998 1999 tb01020 x Mukherjee A 2002 Observations on the mating behaviour of the Indian Sarus Crane Grus antigone in the wild J Bombay Nat Hist Soc 99 1 108 113 Whistler Hugh 1949 Popular Handbook Of Indian Birds 4th edition Gurney and Jackson London hna 446 447 36 0 36 1 Walkinshaw Lawrence H 1947 Some nesting records of the sarus crane in North American zoological parks PDF The Auk 64 4 602 615 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2011 06 07 subkhnemux 2010 04 16 37 0 37 1 Mukherjee A Soni V C Parasharya C K Borad B M December 2000 Nest and eggs of Sarus Crane Grus antigone antigone Linn PDF Zoos Print Journal 15 12 375 385 38 0 38 1 Sundar KSG amp BC Choudhury 2005 Effect of incubating adult sex and clutch size on egg orientation in Sarus Cranes Grus antigone PDF Forktail 21 179 181 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2008 10 11 subkhnemux 2010 04 16 Ricklefs RE DF Bruning G W Archibald Growth rates of cranes reared in captivity PDF The Auk 103 1 125 134 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2010 06 09 subkhnemux 2010 04 16 40 0 40 1 mingkhwy wtphnasry nkkraeriynkhunthin Advanced Thailand Geographic chbbthi 136 ph s 2555 ISSN 0859 5356 41 0 41 1 Sundar KSG amp BC Choudhury 2003 Nest sanitation in Sarus Cranes Grus antigone in Uttar Pradesh India PDF Forktail 19 khlngkhxmuleka ekbcak aehlngedim PDF emux 2008 10 11 subkhnemux 2010 04 16 Text 146 ignored help nkkraeriyninpraethsithy sthaniephaaeliyngnknabangphra x sriracha cnghwdchlburi swnxnurksstwpa sankxnurksthrphyakrthrrmchati krmpaim bknowledge org Ali S 1957 Notes on the Sarus Crane J Bombay Nat Hist Soc 55 1 166 168 44 0 44 1 nkkraeriyn stwaephthy mhawithyalykhxnaekn Sundar KSG 2005 Observations of mate change and other aspects of pair bond in the Sarus Crane Grus antigone J Bombay Nat Hist Soc 102 1 109 112 46 0 46 1 Sundar KSG 2009 Are rice paddies suboptimal breeding habitat for Sarus Cranes in Uttar Pradesh India The Condor 111 4 611 623 Kaur J Choudhury B C 2008 Conservation of the vulnerable Sarus Crane Grus antigone antigone in Kota Rajasthan India a case study of community involvement Oryx 42 3 452 255 doi 10 1017 S0030605308000215 48 0 48 1 Mukherjee A C K Borad and B M Parasharya 2002 Breeding performance of the Indian sarus crane in the agricultural landscape of western India Biological Conservation 105 2 263 269 doi 10 1016 S0006 3207 01 00186 0 Check doi value help CS1 maint multiple names authors list link Kaur J amp BC Choudhury 2005 Predation by Marsh Harrier Circus aeruginosus on chick of Sarus Crane Grus antigone antigone in Kota Rajasthan J Bombay Nat Hist Soc 102 1 102 Borad CK Mukherjee Aeshita Parasharya BM amp S B Patel 2002 Breeding performance of Indian Sarus Crane Grus antigone antigone in the paddy crop agroecosystem Biodiversity and Conservation 11 5 795 805 doi 10 1023 A 1015367406200 Ambrosioni P amp Cremisini ZE 1948 Epizoozia de carbonchi ematico negli animali del giardino zoologico di Roma Clin Vet phasaxitali 71 143 151 Lal Mukund Behari 1939 Studies in Helminthology Trematode parasites of birds Proceedings of the Indian Academy of Sciences Section B 10 2 111 200 Johnston SJ 1913 On some Queensland trematodes with anatomical observations and descriptions of new species and genera Quarterly Journal of Microscopical Science 59 361 400 Tandan BK The genus Esthiopterum Phthiraptera Ischnocera PDF J Ent B 42 1 85 101 Flower M S S 1938 The duration of life in animals IV Birds special notes by orders and families Proc Zool Soc London 195 235 Ricklefs R E 2000 Intrinsic aging related mortality in birds PDF J Avian Biol 31 103 111 doi 10 1034 j 1600 048X 2000 210201 x Pain D J Gargi R Cunningham A A Jones A Prakash V 2004 Mortality of globally threatened Sarus cranes Grus antigone from monocrotophos poisoning in India Science of the Total Environment 326 1 3 55 61 doi 10 1016 j scitotenv 2003 12 004 PMID 15142765 CS1 maint multiple names authors list link Muralidharan S 1993 Aldrin poisoning of Sarus cranes Grus antigone and a few granivorous birds in Keoladeo National Park Bharatpur India Ecotoxicology 2 3 196 202 doi 10 1007 BF00116424 Sundar KSG amp BC Choudhury 2005 Mortality of sarus cranes Grus antigone due to electricity wires in Uttar Pradesh India Environmental Conservation 32 260 269 doi 10 1017 S0376892905002341 60 0 60 1 60 2 60 3 xangxingphidphlad payrabu lt ref gt imthuktxng immikarkahndkhxkhwamsahrbxangxingchux birdlife Kaur Jatinder 2008 Conservation of the Vulnerable sarus crane Grus antigone antigone in Kota Rajasthan India a case study of community involvement Oryx 42 3 452 455 doi 10 1017 S0030605308000215 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help BirdLife International 2001 Threatened birds of Asia the BirdLife International Red Data Book PDF BirdLife International Cambridge UK ISBN 0946888426 Borad C K Mukherjee A Parasharya B M 2001 Damage potential of Indian sarus crane in paddy crop agroecosystem in Kheda district Gujarat India Agriculture Ecosystems and Environment 86 2 211 215 doi 10 1016 S0167 8809 00 00275 9 Check doi value help CS1 maint multiple names authors list link Sundar KSG 2009 Are rice paddies suboptimal breeding habitat for Sarus Cranes in Uttar Pradesh India The Condor 111 4 611 623 doi 10 1525 cond 2009 080032 nkkraeriyn aefmstwolk olksiekhiyw Tanee T Chaveerach A Anuniwat A Tanomtong A Pinthong K Sudmoon R amp P Mokkamul 2009 Molecular Analysis for Genetic Diversity and Distance of Introduced Grus antigone sharpii L to Thailand PDF Pakistan Journal of Biological Sciences 12 2 163 167 doi 10 3923 pjbs 2009 163 167 PMID 19579938 CS1 maint multiple names authors list link lingkesiy nkkraeriynithy thankhxmulchnidphnthuthithukkhukkhaminpraethsithy 68 0 68 1 nkkraeriyn chiwitintanan sarkhdi hna 122 129 ohp khwamhwngbnlannkkraeriyn ody phngschy mulsar nitysarenchnaenlcioxkrafik chbbphasaithy chbbthi 173 thnwakhm 2558 phrthiphy xngkhprichaesrsth nkkraeriynkhunthin sthabnwicywithyasastraelaethkhonolyiaehngpraethsithy okhrngkarnkkraeriynkhunthin bubpha xaektu nkkraeriynithy thiswnstwdusitkhyayphnthusaerc ithyrth wnsukrthi 15 phvsphakhm ph s 2552 ksma hirnyrcht chlxngnkkraeriyntwthi 100 phnthuithyaeth aeth thiokhrach mtichnraywn chbbwnthi 18 mithunayn 2552 hna 21 etriymplxy kraeriynithy iklsuyphnthu suthrrmchatithiburirmyxik 9 tw ASTVphucdkarxxniln 27 minakhm 2555 xngkhkarswnstwepidsunyxnurksnkkraeriynphnthuithy aehlngeriynruihmburirmy ithyophst 05 singhakhm ph s 2562 epidaehlngeriynru nkkraeriynphnthuithy thxngethiywechingniews Thai PBS 5 singhakhm 2562 Leslie J 1998 A bird bereaved The identity and significance of Valmiki s kraunca Journal of Indian Philosophy 26 5 455 487 doi 10 1023 A 1004335910775 Hammer Niels 2009 Why Sarus Cranes epitomize Karuṇarasa in the Ramayaṇa Journal of the Royal Asiatic Society 19 187 211 doi 10 1017 S1356186308009334 Sundar KS Gopi 2006 Conservation of the Sarus Crane Grus antigone in Uttar Pradesh India J Bombay Nat Hist Soc 103 2 3 182 190 Russell RV 1916 The tribes and castes of the Central Provinces of India Volume 3 Macmillan and Co London p 66 Buhler Georg 1898 The sacred laws of the Aryas Part 1 and 2 The Christian Literature Company New York 64 Cite journal requires journal help 82 0 82 1 Sundar KS Gopi 2003 The Indian Sarus Crane Grus a antigone A Literature Review Journal of Ecological Society 16 16 41 Unknown parameter coauthors ignored author suggested help Finn F 1915 Indian sporting birds Francis Edwards London pp 117 120 Jerdon TC 1864 Birds of India 3 George Wyman amp Co Calcutta Kaur J amp BC Choudhury 2003 Stealing of Sarus crane eggs Current Science 85 11 1515 1516 Ali S 1927 The Moghul emperors of India as naturalists and sportsmen Part 2 J Bombay Nat Hist Soc 32 1 34 63 Rothschild D 1930 Sarus crane breeding at Tring Bull Brit Orn Club 50 57 68 Irby LH 1861 Notes on birds observed in Oudh and Kumaon Ibis 3 2 217 251 doi 10 1111 j 1474 919X 1861 tb07456 x Norris Guy 2005 India works to overcome Saras design glitches Flight International 168 5006 28 Mishra Bibhu Ranjan 16 November 2009 After IAF Indian Posts shows interest for NAL Saras Business Standard subkhnemux 13 January 2010 aehlngkhxmulxun aekikhkhxmmxns miphaphaelasuxekiywkb nkkraeriynithy khxmulekiywkhxngkb nkkraeriynithy cakwikispichisMatthiessen Peter amp Bateman Robert 2001 The Birds of Heaven Travels with Cranes North Point Press New York ISBN 0 374 19944 2 Weitzman Martin L 1993 What to preserve An application of diversity theory to crane conservation The Quarterly Journal of Economics 108 1 157 183 doi 10 2307 2118499 ISSN 0033 5533 Haigh J C and Holt P E 1976 The use of the anaesthetic CT1341 in a Sarus crane Can Vet J 17 11 291 292 full text Duan W and Fuerst P A 2001 Isolation of a sex Linked DNA sequence in cranes J Hered 92 5 392 397 Menon G K R V Shah and M B Jani 1980 Observations on integumentary modifications and feathering on head and neck of the Sarus Crane Grus antigone antigone Pavo 18 10 16 Sundar K S G 2006 Flock size density and habitat selection of four large waterbirds species in an agricultural landscape in Uttar Pradesh India implications for management Waterbirds 29 3 365 374 International Crane Foundation Sarus Crane Grus antigone Retrieved 2007 FEB 22 USGS Northern Prairie Wildlife Research Center The Cranes Status Survey and Conservation Action Plan Sarus Crane Grus antigone Retrieved 2007 FEB 22 Sarus Crane International Crane Foundation International Crane Foundation literature Sarus Crane Grus antigone from Cranes of the World 1983 by Paul Johnsgard Arkive Archived 2009 07 17 thi ewyaebkaemchchinekhathungcak https th wikipedia org w index php title nkkraeriynithy amp oldid 9570030, wikipedia, วิกิ หนังสือ, หนังสือ, ห้องสมุด,

บทความ

, อ่าน, ดาวน์โหลด, ฟรี, ดาวน์โหลดฟรี, mp3, วิดีโอ, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, รูปภาพ, เพลง, เพลง, หนัง, หนังสือ, เกม, เกม