นกปลีกล้วยลาย

นกปลีกล้วยลาย
สถานะการอนุรักษ์
ความเสี่ยงต่ำ (IUCN 3.1)
การจำแนกชั้นทางวิทยาศาสตร์
อาณาจักร:	Animalia
ไฟลัม:	Chordata
ชั้น:	Aves
อันดับ:	Passeriformes
วงศ์:	Nectariniidae
สกุล:	Arachnothera
สปีชีส์:	A.  magna
ชื่อทวินาม
Arachnothera magna (Hodgson, 1837)

นกปลีกล้วยลาย (อังกฤษ: streaked spiderhunter; ชื่อวิทยาศาสตร์: Arachnothera magna) เป็นนกในสกุลนกปลีกล้วย (Arachnothera) ของวงศ์นกกินปลี มีลักษณะเด่นคือลายริ้วที่กระจายตลอดตัวยกเว้นที่หาง จะงอยปากที่ยาวโค้งกว่านกปลีกล้วยอื่น ๆ นกปลีกล้วยลายมีการกระจายพันธุ์อย่างกว้างขวางในป่าดิบเขาเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน ของเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ นกปลีกล้วยลายเป็นนกปลีกล้วยในประเทศไทยเพียงชนิดเดียวที่จำกัดถิ่นอาศัยอยู่ในป่าบนภูเขา

อนุกรมวิธาน

นกปลีกล้วยลายมีชนิดย่อยที่ได้รับการรับรอง 5 ชนิดย่อยคือ

• Arachnothera magna magna — กระจายพันธุ์ในแถบเทือกเขาหิมาลัย ตั้งแต่ภาคเหนือของประเทศพม่า มณฑลยูนนานของจีน และบางส่วนของคาบสมุทรมลายู
• Arachnothera magna aurata — พบในประเทศพม่าตอนกลางและทางตะวันออก
• Arachnothera magna musarum — อาศัยทางตะวันออกเฉียงเหนือของพม่า (ทางใต้ของรัฐฉาน) จนถึงภาคเหนือของประเทศไทย และภาคเหนือของประเทศลาว
• Arachnothera magna pagodarum — พบภาคใต้ของประเทศพม่าและภาคใต้ทางฝั่งตะวันตกของประเทศไทย
• Arachnothera magna remota — พบในประเทศเวียดนาม

ลักษณะทางกายวิภาค

นกปลีกล้วยลายมีขนาดพอ ๆ กับนกกระจอก ขนที่ลำตัวด้านบน ปีก และหางสีเหลืองแกมเขียวไพล คอและลำตัวด้านล่างเทาแกมขาว ทั้งลำตัวด้านบนและด้านล่างมีลายขีดเป็นริ้วตามยาวหนาแน่น แข้งและตีนสีส้มสด หางสั้นและปีกสีเขียวไพล (เขียวมะกอกเข้ม) ปลายขนหางอาจมีจุดดำรูปใบหอก มีลักษณะเด่นต่างจากนกปลีกล้วยอื่น ๆ คือ ขนาดที่ใหญ่กว่า จะงอยปากสีดำยาวโค้ง และมีลายริ้วสีดำที่ขน

พฤติกรรม

การหาอาหาร

นกปลีกล้วยลายกินทั้งพืชและสัตว์ ได้แก่สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลังต่างที่พบบนใบไม้ แต่โดยมากมักอาศัยวนเวียนอยู่รอบ ๆ ดอกไม้ เดินไต่ไปตามกิ่งไม้เพื่อหากินน้ำหวาน ที่พบบ่อยคือ ดอกกล้วยป่า มักเคลื่อนไหวเป็นฝูง และร้องเสียงดังถี่ ๆ "จี้บ จิบ ๆ"

การทำรัง

นกปลีกล้วยลายมักทำรังที่สานอยู่ใต้ใบกล้วย ในช่วงเลี้ยงลูกอ่อนรังของนกปลีกล้วยลายมักเป็นเป้าหมายหลักที่นกคัคคูเหยี่ยวใหญ่ (large hawk cuckoo) มักแอบมาวางไข่ให้เลี้ยง

ถิ่นที่อยู่อาศัยและการกระจายพันธุ์

นกปลีกล้วยลายเป็นนกที่อาศัยป่าที่สูง (ป่าดิบเขา) ความสูง 300–1,800 เมตร ของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ภาคพื้นทวีปเช่น ประเทศลาว เวียดนาม มาเลเซีย และพม่า ในประเทศไทยนกปลีกล้วยลายเป็นนกประจำถิ่น มีถิ่นอาศัยอยู่ในแถบเทือกเขาสาขาของเทือกเขาหิมาลัย ได้แก่ทางภาคเหนือและอีสานตอนเหนือ และทางภาคตะวันตกในอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน อาจพบได้บนภูเขาสูงทางตอนใต้สุดของประเทศไทยในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา และมีรายงานพบที่ป่าดิบเขาในเขตเขาช่อง จังหวัดตรัง และอุทยานแห่งชาติทะเลบัน จังหวัดสตูล

นิเวศวิทยาและการอนุรักษ์

นกปลีกล้วยลายจัดเป็นสัตว์ป่าคุ้มครองของประเทศไทย ตั้งแต่ปี 2546 ในประเภทสัตวป่าจําพวกนกลำดับที่ 594

ระเบียงภาพ

• นกปลีกล้วยลาย ในอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ประเทศไทย

•  

  ในอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ประเทศไทย

•  

  ขณะหากินดอกกล้วยป่า

อ้างอิง

1. BirdLife International. 2016. Arachnothera magna. The IUCN Red List of Threatened Species 2016: e.T22718128A94568754. https://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T22718128A94568754.en. สืบค้นเมื่อ 18 กรกฏาคม 2022.
2. BirdLife International (2016). "Arachnothera magna". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2016.10.
3. "นกปลีกล้วยลาย - eBird". ebird.org.
4. "นกปลีกล้วยลาย (Streaked Spiderhunter; Arachnothera magna) จากบล็อก โอเคเนชั่น oknation.net". www.oknation.net.
5. "Arachnothera magna (Streaked Spiderhunter) - Avibase". avibase.bsc-eoc.org.
6. Ali, Salim (1996). The Book of Indian Birds. India: Oxford University Press. หน้า 299.
7. "นกปลีกล้วยลาย Streaked Spiderhunter ( Arachnothera magna (Hodgson, 1837) )". www.lowernorthernbird.com.
8. "นกปลีกล้วยลาย Streaked Spiderhunter ( Arachnothera magna (Hodgson, 1837) )". www.lowernorthernbird.com.
9. พงศ์ศรัณย์ จันทร์ชุ่ม, พูขัน สายะวงสา. ความหลากหลายของนกเมืองปากซอง แขวงจําปาสัก สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว. �2558.
10. "นกปลีกล้วยลาย Streaked Spiderhunter – ภาพถ่ายนกทุกชนิดที่พบในประเทศไทย".
11. Parks, Creative Commons Attribution-ShareAlike 4 0 International Thai National. "Arachnothera magna, Streaked spiderhunter". Thai National Parks (ภาษาอังกฤษ).
12. "นกกินปลีท้ายทอยน้ำเงิน - ระบบฐานข้อมูลชนิดนกในอุทยานแห่งชาติแก่งกรุง อำเภอวิภาวดี จังหวัดสุราษฎร์ธานี". rspg.svc.ac.th.
13. กฎกระทรวง พ.ศ. 2546.ราชกิจจานุเบกษา ฉบับกฤษฎีกา เล่ม 120 ตอนที่ 74ก วันที่ 1 สิงหาคม 2546.