พระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)

พระเทพคุณาธาร​ (อภัย​อภโย) (นามเดิม: อภัย วงศ์บุปผา) (15 ตุลาคม พ.ศ. 2465 - 24 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2549) อดีตเจ้าคณะจังหวัดระยอง และอดีตเจ้าอาวาสวัดป่าประดู่ ท่านเกิดเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม พ.ศ. 2465 ณ บ้านเลขที่ 53 หมู่ 1 ต.ตะพง อ.เมือง จ.ระยอง บิดามารดาชื่อ นายพล นางเจิ้น วงศ์บุปผา มีพี่น้อง 9 คน เป็นชาย 4 คน และหญิง 5 คน ส่วนตัวท่านเป็นพี่คนโต เริ่มการศึกษาที่โรงเรียนประชาบาลวัดตะพงใน จบชั้น ป.4 แล้วไปเรียนวิชาเกษตรต่ออีก 1 ปี จึงกลับมาบรรพชาเป็นสามเณรเมื่อวันที่3 มิถุนายน พ.ศ. 2480 ณ วัดตะพงใน อ.เมือง จ.ระยอง มีพระครูไพบูลอรรถกิจ วัดนาตาขวัญ เป็นพระอุปัชฌาย์ อุปสมบทเป็นพระภิกษุ เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2486 ณ วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนาราม กรุงเทพมหานคร โดยมี สมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราช (ปลด กิตฺติโสภโณ) เป็นพระอุปัชฌาย์ พระเทพคุณาธารเป็นพระผู้ใหญ่ที่มีความรู้ความสามารถทั้งทางโลกและทางธรรม ตลอดจนมีวัตรปฏิบัติ นุ่มนวล อ่อนโยน ยังความสบายใจแก่ผู้พบเห็นตลอดชีวิตของท่าน

พระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)
อภัย วงศ์บุปผา
เกิด	15 ตุลาคม 2465
มรณภาพ	24 กุมภาพันธ์ 2549
อายุ	83
อุปสมบท	9 พฤษภาคม 2486
พรรษา	62
วัด	วัดป่าประดู่
จังหวัด	ระยอง
สังกัด	มหานิกาย
วุฒิ	เปรียญธรรม 4 ประโยค (ป.ธ.4) นักธรรมชั้นเอก (น.ธ.เอก)
ตำแหน่ง	เจ้าอาวาสวัดป่าประดู่ เจ้าคณะจังหวัดระยอง /ที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดระยอง
ส่วนหนึ่งของสารานุกรมพระพุทธศาสนา

การศึกษา

• นักธรรมชั้นเอก
• เปรียญธรรม 4 ประโยค

ตำแหน่งบริหารทางคณะสงฆ์

• พ.ศ. 2510 ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสวัดป่าประดู่
• พ.ศ. 2524 ดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาสพระอารามหลวง
• พ.ศ. 2524 ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะอำเภอปลวกแดง
• พ.ศ. 2525 ดำรงดำแหน่งเจ้าคณะอำเภอเมืองระยอง
• พ.ศ. 2529 ดำรงตำแหน่งรองเจ้าคณะจังหวัดระยอง
• พ.ศ. 2530 ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดระยอง พ.ศ. 2530 (ดำรงตำแหน่งจนอายุ 80 ปี จึงได้รับการยกย่องขึ้นเป็นที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดระยอง)
• พ.ศ. 2546 ดำรงตำแหน่งที่ปรึกษาเจ้าคณะจังหวัดระยอง

สมณศักดิ์

 

เมื่อครั้งได้รับเลื่อนสมณศักดิ์เป็น พระราชธรรมคณี

• พ.ศ. 2498 เป็นพระครูสัญญาบัตร ที่ "พระครูพิศิษฐ์ศุภการ" ในตำแหน่งเลขานุการคณะกรรมการสงฆ์จังหวัด ถือพัดชนิดเดียวกับเจ้าคณะอำเภอ เทียบเท่าผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระอารามหลวง
• พ.ศ. 2516 เป็นพระครูสัญญาบัตรเทียบผู้ช่วยเจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นพิเศษ
• พ.ศ. 2523 เป็นพระครูสัญญาบัตร เจ้าอาวาสพระอารามหลวงชั้นโท เนื่องจากวัดป่าประดู่ได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นพระอารามหลวง
• พ.ศ. 2525 เป็นพระครูสัญญาบัตรเจ้าอาวาสพระอารามหลวงเป็นชั้นเอก
• พ.ศ. 2530 ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญที่ "พระโสภณธรรมคณี"
• พ.ศ. 2537 ได้รับเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นราชที่ "พระราชธรรมคณี ศรีสุนทรปสาสนกิจ มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี"
• พ.ศ. 2543 ได้รับเลื่อนสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นเทพที่ "พระเทพคุณาธาร ศีลาจารโสภณ วิมลกิจจาทร มหาคณิสสร บวรสังฆาราม คามวาสี"

ผลงาน

• ได้รับการยกย่องจากสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ว่าเป็นพระนักพัฒนาวัด จนวัดได้รับการคัดเลือกเป็นวัดพัฒนาตัวอย่างในปี ๒๕๐๙ และ ๒๕๑๐
• บูรณะองค์พระพุทธรูปปางป่าเลไลยก์ใหม่หมดทั้งองค์เพราะชำรุด
• สร้างโรงเรียนปริยัติธรรม เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๑๕
• สร้างหอระฆัง กำแพงรอบวัด และ ซุ้มประตูวัดอีก ๓ ซุ้ม
• สร้างโรงเรียนสอนเด็กก่อนเกณฑ์ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๐ ชื่อว่าโรงเรียนพิศิษฏ์วิทยา ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณวัดป่าประดู่
• สร้างศาลาบำเพ็ญกุศล (ตั้งศพ) ๒ หลัง
• ปี พ.ศ. ๒๕๓๓ ได้ทำการก่อสร้างพระอุโบสถหลังใหม่ ซึ่งหน้าบันเป็นกระจกหนาแกะสลักเป็นพระนามาภิไธยย่อของสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช สยามมกุฎราชกุมาร

รางวัล

• ได้รับพัดพัฒนาจากสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายก
• ได้รับเสมาธรรมจักรทองคำ จากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

มรณภาพ

​​​พระเทพคุณาธาร มรณภาพด้วยอาการกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด เมื่อเวลา 22.25 น. ของคืนวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2549 รวมอายุได้ 84 ปี ที่โรงพยาบาลเปาโล กรุงเทพฯ มีพิธีบำเพ็ญกุศลและสวดพระอภิธรรมศพ ณ ศาลาราชอริยคณาธาร วัดป่าประดู่ โดยมี สมเด็จพระมหาธีราจารย์ (นิยม ฐานิสฺสโร) เจ้าคณะใหญ่หนกลาง เจ้าอาวาสวัดชนะสงคราม เป็นประธานทำพิธีสรงน้ำอาบศพพระราชทาน

อนุสรณ์สถานที่สร้างไว้เพื่อเป็นเกียรติ

 

อาคารพระเทพคุณาธาร

• อาคารพระเทพคุณาธาร โรงเรียนวัดป่าประดู่ - อาคารเรียนสูง 7 ชั้น วางศิลาฤกษ์โดย พลเอกเชษฐา ฐานะจาโร รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหมในขณะนั้น

บรรพบุรุษ

รายชื่อบรรพบุรุษของพระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)

พงศาวลีของพระเทพคุณาธาร (อภัย อภโย)
4. ขุนจำนงราชการ (เนตร วงศ์บุปผา)                             2. พล วงศ์บุปผา                                   5. เฮี้ยม วงศ์บุปผา (คชรินทร์)                             1. พระเทพคุณาธาร (อภัย วงศ์บุปผา)                                         3. เจิ้น วงศ์บุปผา

อ้างอิง

1. พระราชธรรมคณี
2. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 104, ตอนที่ 253, 5 ธันวาคม 2530, ฉบับพิเศษ หน้า 9
3. ราชกิจจานุเบกษา, ประกาศสำนักนายกรัฐมนตรี เรื่อง พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่ม 111, ตอนพิเศษ 57 ง, 7 ธันวาคม 2537, หน้า 7
4. ราชกิจจานุเบกษา, พระราชทานสัญญาบัตรตั้งสมณศักดิ์, เล่มที่ 117, ตอนที่ 28ข, วันที่ 28 ธันวาคม พ.ศ. 2543, หน้า 25
5. พระเทพคุณาธาร อดีตเจ้าคณะจังหวัดระยอง มรณภาพ, กรุงเทพธุรกิจ