ภาษาอ่ายตน

ภาษาอ่ายตน หรือ ภาษาไทอ่ายตน เป็นภาษาที่พูดโดยชาวอ่ายตนในรัฐอัสสัม, อินเดีย ปัจจุบันถูกจัดเป็นภาษาที่ถูกคุกคาม เนื่องจากมีผู้พูดน้อยกว่าสองพันคนทั่วโลก เป็นภาษาที่มีความใกล้เคียงกับภาษาพ่าเก

อ่ายตน
(တႝ)ဢႝတွꩫ်
ประเทศที่มีการพูด	อินเดีย
ภูมิภาค	อัสสัม
ชาติพันธุ์	อ่ายตน
จำนวนผู้พูด	1,500  (2006)
ตระกูลภาษา	ขร้า-ไท ไท ตะวันตกเฉียงใต้ ตะวันตกเฉียงเหนือ อ่ายตน
ระบบการเขียน	อักษรพม่า
สถานภาพทางการ
ภาษาทางการ	อินเดีย
ผู้วางระเบียบ	Language Academy
รหัสภาษา
ISO 639-3	aio

ระบบการเขียน

ระบบการเขียนภาษาอ่ายตน ใช้อักษรพม่าชุดเดียวกันกับภาษาพ่าเก ดังนี้

พยัญชนะ

พยัญชนะต้นมีตามตารางดังต่อไปนี้ แต่ละตัวมีพื้นเสียงเป็นสระ อะ (บางครั้งเมื่อมีพยัญชนะสะกดจะกลายเป็นสระ อา)

ตัวอักษร	က	ၵ	င	ꩡ	ꩬ	ၺ	တ	ထ	ꩫ^1	ဒ	ပ	ၸ	မ^2	ဗ	ယ	ꩺ	လ	ဝ	ꩭ	ဢ
เสียง	/k/	/kʰ/	/ŋ/	/c/	/s/	/ɲ/	/t/	/tʰ/	/n/	/d/	/p/	/pʰ/	/m/	/b/	/j/~[ʒ]	/r/	/l/	/w/	/h/	/ʔ/

1. ตัวอักษร ꩫ เคยใช้แทนเสียงทั้ง /n/ และ /d/ ปัจจุบันยืมตัวอักษร ဒ มาเพิ่มเพื่อแทนเสียง /d/ อย่างเดียว
2. ตัวอักษร မ เคยใช้แทนเสียงทั้ง /m/ และ /b/ ปัจจุบันยืมตัวอักษร ဗ มาเพิ่มเพื่อแทนเสียง /b/ อย่างเดียว

พยัญชนะควบมีตามตารางดังต่อไปนี้

ตัวอักษร	–ျ	–ြ	–ၞ
เสียง	/-j-/	/-r-/	/-w-/

นอกจากนี้ยังมีพยัญชนะซ้อนสำหรับคำที่ยืมจากภาษาในอินเดีย (เช่นภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต) พยัญชนะตัวบนจะกลายเป็นพยัญชนะสะกด และตัวล่างจะกลายเป็นพยัญชนะต้นของพยางค์ถัดไป

ตัวอักษร	–္က	–္ꩬ	–္တ	–္ထ	–္ပ	–္ယ	–္လ

พยัญชนะสะกดมีตามตารางดังต่อไปนี้ ปัจจุบันไม้ซัต –် ใช้เป็นตัวบอกพยัญชนะสะกดอย่างชัดเจน แต่ในเอกสารโบราณอาจไม่ปรากฏ

ตัวอักษร	က်	င်	ꩡ်	ၺ်	တ်	ꩫ်	ပ်	မ်	ဝ်
เสียง	/-k̚/	/-ŋ/	/-c/	/-ɲ/	/-t̚/	/-n/	/-p̚/	/-m/	/-w/

สระ

สระในพยางค์เปิด (ไม่มีพยัญชนะสะกด) มีตามตารางดังต่อไปนี้

ตัวอักษร	–ႃ^1	–ႜ	–ီ	–ူ	–ေ	–ေႃ	–ုဝ်	–ိုဝ်
เสียง	/aː/	/a(ʔ)/	/iː/	/uː/	/ɛː/	/ɔː/	/oː/	/ɯː/~[ɤː]

1. ในเอกสารโบราณมีการใช้ –ာ ด้วย แต่ปัจจุบันใช้ –ႃ

สระในพยางค์ปิด (มีพยัญชนะสะกด) มีตามตารางดังต่อไปนี้

ตัวอักษร	ไม่มีรูป	–ိ	–ု	–ွ	–ို
เสียง	/a(ː)/	/i/~[e]	/u/~[o]	/ɔ/	/ɯ/~[ɤ]

สระประสมมีตามตารางดังต่อไปนี้

ตัวอักษร	–ံ	–်ံ	–ႝ	–ွႝ	–ွေ	–ိုႜ	–်ွ	–ွဝ်	–်ၞ
เสียง	/a(ː)m/	/ɛm/	/a(ː)j/	/ɔj/	/oj/	/uj/	/a(ː)w/	/ɔw/~[aw]	/aɰ/

ถ้า –ံ ตามหลังสระใด เหมือนมี မ် (ม) เป็นพยัญชนะสะกด

วรรณยุกต์

ภาษาอ่ายตนมีวรรณยุกต์ 3 เสียง แต่ไม่มีรูปเขียน (ภาษาพ่าเกมีวรรณยุกต์ต่างจากนี้)

1. เสียงวรรณยุกต์ 1 คำเป็น เป็นเสียงสูง-ตกลง (51) คำตาย เป็นเสียงต่ำ (1)
2. เสียงวรรณยุกต์ 2 คำเป็น เป็นเสียงกลาง-ตกลง (31) ไม่มีคำตาย
3. เสียงวรรณยุกต์ 3 คำเป็น เป็นเสียงกลาง-ยกขึ้น (35) คำตาย เป็นเสียงกลางหรือสูง (3/5)

ตัวอักษรแทนคำ

ตัวอักษรต่อไปนี้ถือว่าเป็นคำโดยไม่ต้องประสม

ตัวอักษร	꩷	꩸	꩹
คำ^(วรรณยุกต์)	ไม่มี	လိုင်^(1)	ꩬွင်^(1)
ความหมาย	อัศเจรีย์	หนึ่ง	สอง

การซ้ำคำ

นอกจากการเขียนคำเดิมสองครั้ง ภาษาอ่ายตนสามารถเขียนคำซ้ำโดยใส่ไม้ซัตหรือสระสองครั้งก็ได้ เท่าที่พบมีดังนี้

ตัวอักษร	–််	–ီီ	–ံံ	–ႝႝ

ตัวเลข

ตัวเลขใช้แบบเดียวกับภาษาพม่า

ตัวเลขพม่า	၀	၁	၂	၃	၄	၅	၆	၇	၈	၉
ตัวเลขอารบิก	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9

อ้างอิง

1. อ่ายตน at Ethnologue (18th ed., 2015)
2. "Did you know Aiton is threatened?". Endangered Languages (ภาษาอังกฤษ). สืบค้นเมื่อ 2017-05-03.

• http://enabling-languages.github.io/tai-languages/aiton-unicode-notes.html